Αναθεώρηση Συντάγματος: Κοινός τόπος ΝΔ - ΣΥΡΙΖΑ για τις Ανεξάρτητες Αρχές

Ευρεία συναινετική πλειοψηφία καταγράφηκε στην Επιτροπή Αναθεώρησης του Συντάγματος, στην έκτη θεματική ενότητα, που αφορούσε το άρθρο 96 και τη πρόταση της ΝΔ για την εξομοίωση των στρατιωτικών ποινικών δικαστών με τους τακτικούς δικαστές και το άρθρο 101 Α, τη πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ για τον περιορισμό της ίδρυσης Ανεξάρτητων Αρχών, τη διευκόλυνση του τρόπου επιλογής τους και της ενίσχυσης του κοινοβουλευτικού ελέγχου τους.

Σημειώνεται ότι στη προτείνουσα βουλή, η πρώτη πρόταση υπερψηφίστηκε από 237 βουλευτές και η δεύτερη από 232 ενώ το ίδιο ομόθυμο κλίμα υπήρχε και στη σημερινή αναθεωρητική συζήτηση των δύο διατάξεων.

Η σημερινή πάντως συζήτηση επικεντρώθηκε κυρίως στο θέμα των Ανεξάρτητων Αρχών, με τον παριστάμενο υπουργό Επικρατείας Γιώργο Γεραπετρίτη να τονίζει χαρακτηριστικά ότι, «είναι συνομολόγηση της αποτυχίας του πολιτικού συστήματος η παραχώρηση κρατικής ύλης σε ανεξάρτητες διοικητικές αρχές» αλλά και να χαρακτηρίζει λογική την πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ για αυξημένη πλειοψηφία 3/5 από τη Διάσκεψη των Προέδρων για τη συγκρότηση τους.

Η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ για το άρθρο 101 Α είναι προς την κατεύθυνση περιορισμού της δυνατότητας ίδρυσης ανεξάρτητων αρχών, της διευκόλυνσης του τρόπου επιλογής των μελών τους με αυξημένη πλειοψηφία των 3/5 από την Διάσκεψη των Προέδρων της Βουλής καθώς και της ενίσχυσης του κοινοβουλευτικού ελέγχου τους.

Από την πλευρά της, η ΝΔ πρότεινε, να προβλεφθεί στο σύνταγμα η δυνατότητα παράτασης της θητείας των μελών της Ανεξάρτητης Αρχής μέχρι να εξευρεθεί η απαραίτητη αυξημένη πλειοψηφία των 3/5 από τη Διάσκεψη των Προέδρων της Βουλής για τη συγκρότηση της με τη νέα σύνθεση.

Το ΚΙΝΑΛ προτείνει τη συγκρότηση τους από τα 2/5 της Διάσκεψης των Προέδρων της Βουλής και η Ελληνική Λύση από τα 2/3.

Στη παρέμβαση του, ο κ. Γεραπετρίτης χαρακτήρισε το άρθρο 101Α ως τη πιο δύσκολη τεχνικά διάταξη ενώ τόνισε την ανάγκη να υπάρχει λειτουργική διέξοδος στη περίπτωση που δεν μπορεί να συγκροτηθεί ένα όργανο σε περίπτωση αδυναμίας λόγω ειδικής πλειοψηφίας.

«Οι Ανεξάρτητες Αρχές όπως δομήθηκαν είναι συνομολόγηση της αποτυχίας του κράτους να διαχειριστεί κρίσιμα κεφάλαια σε ένα κανονικό κράτος.

Για παράδειγμα στα ζητήματα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, το κράτος οφείλει να προστατεύει και όχι να συνομολογεί τις αποτυχίες του, αισθάνοντας την ανάγκη να παραχωρήσει κρατική κυριαρχική ύλη σε Ανεξάρτητες Αρχές», τόνισε χαρακτηριστικά ο υπουργός Επικρατείας.

Υποστήριξε ακόμα ότι, «δεν υπάρχει καμία γενική αρχή για τις μη συνταγματοποιημένες ανεξάρτητες αρχές» και ότι «είναι νησίδες σε ένα άτακτο συνταγματικό πεδίο».

«Ακόμα και να θέλουμε να οριοθετήσουμε τα 3/5 για την ίδρυση των Ανεξάρτητων Αρχών, η αρχή του δικαίου της ΕΕ υπερισχύει. Το Ενωσιακό δίκαιο θα επιβάλει στην ελληνική νομοθεσία αυτό που θέλει, άρα η σχετική αξία για το πώς θα νομοθετήσουμε, βασίζεται πάνω σε ένα λεπτό νήμα. Δεν μπόρεσα να βρω ένα σύστημα ώστε να διασφαλίζει μεγαλύτερη συναίνεση των κομμάτων και την εγγύηση της ανεξαρτησίας των μελών τους και της λειτουργικότητας τους», τόνισε ο κ. Γεραπετρίτης.

Παράλληλα, χαρακτήρισε «λογική τη λύση των 3/5 από τη Διάσκεψη των Προέδρων που προτείνει ο ΣΥΡΙΖΑ», καθώς όπως είπε, «με το ΕΣΡ αποδείχτηκε ότι όπου υπάρχει δυσκολία υπάρχει ένα αλισβερίσι μεταξύ των κομμάτων».

Τόνισε πάντως ότι, «υπάρχει ένα ακόμα πρόβλημα, διότι η Διάσκεψη των Προέδρων δεν προβλέπεται στο σύνταγμα παρά μόνο στο άρθρο 101 Α».

«Αυτό όμως δεν υπάρχει σε κανένα σύνταγμα σοβαρό στο κόσμο. Η Διάσκεψη των Προέδρων έχει ένα συνταγματικό πρόβλημα. Συγκροτείται από προέδρους , αντιπροέδρους πρώην προέδρους, αλλά όχι κατά αναλογία της Ολομέλειας. Αν παραμείνει η αρμοδιότητα της Διάσκεψης των Προέδρων πρέπει να προσδιορίζεται και η συγκρότηση της. Μόνο έτσι μπορεί να λυθεί το συνταγματικό πρόβλημα», ανέφερε ο κ. Γεραπετρίτης.

Από την πλευρά του, ο εισηγητής της ΝΔ Κώστας Τζαβάρας, τόνισε την ανάγκη «να βρεθεί κοινός τόπος στο ζήτημα των Ανεξάρτητων Αρχών, η λειτουργία των οποίων όπως είπε, αποδείχτηκε γόνιμη στη δημόσια διοίκηση και συμφώνησε στην μείωση της αυξημένης πλειοψηφίας από τα 4/5 στα 3/5 των μελών της Διάσκεψης των Προέδρων για την επιλογή των μελών τους ενώ αναγνώρισε ότι .

Παράλληλα υπεραμύνθηκε της πρότασης της ΝΔ για συνταγματική πρόβλεψη παράτασης της θητείας των μελών τους, επισημαίνοντας ότι «ανταποκρίνεται στα ζητήματα δυσλειτουργίας που προέκυψαν» και επικαλέστηκε το μεγάλο ζήτημα που προέκυψε με τη λήξη της θητείας του ΕΣΡ, «που ταλάνισε, το κοινοβούλιο, τα πολιτικά κόμματα και τους πολίτες», όπως είπε,

«Υπήρξε για μακρό χρονικό διάστημα η παραμονή στη θέση τους, μελών που είχε λήξει η θητεία τους και είχαμε αποφάσεις του ΣτΕ που ακύρωναν τις αποφάσεις του ΕΣΡ λόγω μη νόμιμων μελών του. Η παράταση της θητείας τους μέχρι να συγκροτηθεί η Αρχή με τα νέα μέλη, είναι πράγματι μια διέξοδος που δεν θα επιτρέψει να δημιουργηθούν δυσλειτουργίες. Παράλληλα, βελτιώνουμε το ποσοστό συναίνεσης που απαιτείται, μειώνοντας από τα 4/5 σε 3/5 την απαιτούμενη πλειοψηφία της Διάσκεψης των Προέδρων για την επιλογή τους. Φτάνουμε έτσι σε πιο εύπλαστη δυνατότητα ρύθμισης των ζητημάτων παραπέμποντας στο Κανονισμό της Βουλής και στην επιλογή των μελών τους από τη Διάσκεψη των Προέδρων της Βουλής και όχι στο κοινό νομοθέτη», τόνισε χαρακτηριστικά ο κ. Τζαβάρας.

Επίσης, ο κ. Τζαβάρας υπεραμύνθηκε της πρότασης του κόμματος του, για τη θεσμική συνταγματική διασφάλιση του δικαστικού σώματος των Ενόπλων Δυνάμεων και τη προσωπική και λειτουργική τους ανεξαρτησία.

Ο εισηγητής του ΣΥΡΙΖΑ Γιώργος Κατρούγκαλος, έκανε λόγο για « σημαντικό πρόβλημα με τον πολλαπλασιασμό των Ανεξάρτητων Αρχών και τις υπερχειλίζουσες αρμοδιότητες τους».

«Στην Ελλάδα, με τα γνωστά προβλήματα της δημόσιας διαφθοράς, κινδυνεύουμε να πέσουμε στη παγίδα, και αντί να θεραπεύσουμε τις αμαρτίες θα θεσπίσουμε ανεξάρτητη αρχή που θα λειτουργεί απατηλά ως νησίδα νομιμότητας σε μια θάλασσα διαφθοράς και αναποτελεσματικότητας», ανέφερε ο κ. Κατρούγκαλος και συμπλήρωσε:

«Με τη πρόβλεψη των 3/5 της Διάσκεψης των Προέδρων για την επιλογή των μελών τους θέλουμε να μειώσουμε αυτή τη τάση ώστε να σταματήσει να εργαλειοποιείται το θέμα και να καταλήγει σε αδυναμία».

Ο εισηγητής του ΣΥΡΙΖΑ πρότεινε ακόμα να υπάρξει ένα εύλογο χρονικό όριο 18 μηνών σε περίπτωση λήξης της θητείας των μελών Ανεξάρτητων Αρχών μέχρι την αντικατάσταση τους.

Ο κ. Κατρούγκαλος, τάχθηκε υπέρ της πρότασης της ΝΔ με τις συνταγματικές εγγυήσεις των στρατιωτικών δικαστών για πλήρη προσωπική και λειτουργική τους εξομοίωση με τους λοιπούς δικαστές.

Ο εισηγητής του ΚΙΝΑΛ Ανδρέας Λοβέρδος, τόνισε από την πλευρά του ότι είναι απαραίτητος ο έλεγχος των ανεξάρτητων διοικητικών αρχών από τη Βουλή, ενώ υποστήριξε ότι πρέπει να παραμείνει ως έχει η συνταγματική πρόβλεψη για την αυξημένη πλειοψηφία των 4/5 από την Διάσκεψη των Προέδρων για την επιλογή των μελών τους διαφωνώντας με τη πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ να μειωθεί.

«Θεωρώ ότι η πλειοψηφία των 4/5 από τη Διάσκεψη των Προέδρων ΔΠ για ανάδειξη της ηγεσίας των Ανεξάρτητων Αρχών δεν πρέπει να αλλάξει σε αυτές που είναι συνταγματοποιημένες όπως για παράδειγμα το ΕΣΡ. Γιατί έγινε μια πραγματική θεσμική ζύμωση για να καταλήξουμε σε μία επιτυχημένη επιλογή συναινετικής διοίκησης. Συγκρουστήκαμε αλλά τα καταφέραμε. Δεν πρέπει να απεμπολίσουμε την δύσκολη επιλογή, για να μην οδηγηθούμε σε δρόμους που διευκολύνουν πελατειακές τάσεις», ανέφερε.

Παράλληλα πρότεινε:

- περιορισμό του κοινού νομοθέτη να ιδρύει κατά βούληση μη συνταγματοποιημένες Ανεξάρτητες Αρχές καθώς και -άμεσο κοινοβουλευτικό έλεγχο των διοικήσεων τους από την Ολομέλεια της Βουλής ώστε να αποφευχθεί ο απαράδεκτος έλεγχος τους από τον αρμόδιο υπουργό.

«Η Ελλάδα διαθέτει 30 Ανεξάρτητες Αρχές. Αυτός ο υπερβολικός αριθμός δείχνει την αδυναμία και το φόβο της εκτελεστικής εξουσίας να ασκεί τα καθήκοντα της», σημείωσε ο κ. Λοβέρδος.

«Είναι απολύτως ορθή η επισήμανση αυτή. Είναι ένας προβληματισμός τον οποίο έχουμε και εμείς, όμως ενδεχομένως να βρεθούμε σε δύσκολη θέση έναντι της Ε.Ε για κείμενα οδηγιών που θα πρέπει να εντάξουμε στην ελληνική νομοθεσία», σχολίασε ο κ. Τζαβάρας.

Ο κ. Λοβέρδος πρότεινε επίσης να εξεταστεί το ενδεχόμενο να συνταγματοποιηθούν κάποιες αρχές που διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο, όπως η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων, η ΡΑΕ, η Αρχή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων.

Τέλος, τάχθηκε υπέρ της συνταγματικής ρύθμισης για τους στρατιωτικούς δικαστές

Για τις Ανεξάρτητες Αρχές ο κ. Λοβέρδος

Ο γενικός εισηγητής του ΜεΡΑ25 Κώστας Χήτας, τόνισε ότι το κόμμα του δεν είναι αντίθετο σε όποια λύση κατοχυρώνει την ανεξαρτησία της δικαστικής στρατιωτικής εξουσίας ενώ επιφυλάξεις εξέφρασε για τις Ανεξάρτητες αρχές και τον τρόπο που λειτουργούν.

«Οι Ανεξάρτητες Αρχές τείνουν να γίνουν η τέταρτη εξουσία στο κράτος», είπε, ενώ κατηγόρησε τη ΝΔ και το ΚΙΝΑΛ ότι «δεν θέλουν να δώσουν λόγο στη λαϊκή κυριαρχία αλλά στις Ανεξάρτητες Αρχές για να συνεχίσουν να κρατούν τη κοινωνία απομονωμένη».

Ο κ. Χήτας διαφώνησε με τη πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ να μειωθεί από τα 4/5 στα 3/5 ενώ συμφώνησε να υπόκεινται σε έλεγχο της Βουλής για πράξεις και παραλείψεις τους προτείνοντας να συμπεριληφθούν και οι συνταγματοποιημένες Ανεξάρτητες Αρχές και όχι μόνο όσες ιδρύονται με νόμο.

Η ειδική εισηγήτρια του ΜεΡΑ25 Αγγελική Αδαμοπούλου, δήλωσε ότι το κόμμα της είναι σαφώς υπέρ της εξομοίωσης μισθολογικά και λειτουργικά των στρατιωτικών δικαστών με τους λοιπούς δικαστικούς λειτουργούς.

Παράλληλα, τόνισε την ανάγκη «να αντιμετωπιστούν με ουσιαστική αξιοκρατία και να τους δοθεί ευκαιρία να συμμετάσχουν πιο ενεργά σε διεθνείς επιτροπές».

Για το άρθρο 101 Α και τις Ανεξάρτητες Αρχές, η κ. Αδαμοπούλου ανέφερε ότι είναι προς τη σωστή κατεύθυνση η ενισχυμένη πλειοψηφία των 4/5 από τη Διάσκεψη των Προέδρων για την επιλογή των μελών τους, και τόνισε την ανάγκη να εξασφαλιστούν πρόσθετες εγγυήσεις για τη λειτουργία τους σημειώνοντας ότι δεν υποκαθιστούν αλλά συμπληρώνουν τη δημόσια διοίκηση.

Όπως επεσήμανε, «κεντρικό ζήτημα παραμένει η ανάδειξη τους από τη Βουλή» και ζήτησε πιο άμεσοδημοκρατικές διαδικασίες ενώ πρότεινε η επιλογή τους να γίνεται από μεικτή επιτροπή με τη συμμετοχή πολιτών, βουλής, προέδρων των ανώτατων δικαστικών λειτουργών, και προσώπων που θα επιλέγουν τα κόμματα.

Όπως είπε, ο έλεγχος για τις πράξεις και τις παραλείψεις τους θα υπόκεινται σε αυτά τα συμβούλια ώστε οι πολίτες να έχουν αμεσότερη συμμετοχή.

«Είναι κάθετη η διαφωνία του ΚΚΕ για τις Ανεξάρτητες Αρχές. Εμείς ζητούμε την κατάργηση του άρθρου 101 Α που συνταγματοποιεί τις λεγόμενες ανεξάρτητες διοικητικές αρχές», τόνισε από την πλευρά του ο γενικός εισηγητής του ΚΚΕ Γιάννης Δελής.

Ο κ. Δελής επιτέθηκε σε ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ κατηγορώντας τα δύο κόμματα για υποκρισία.

«Οι προτάσεις ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ για το άρθρο 101Α είναι στην ίδια κατεύθυνση για ενίσχυση και αναστήλωση του κύρους και της αναβάθμισης των Ανεξάρτητων Αρχών για να λειτουργήσουν ως όργανα της νόμιμης εξουσίας και των συμφερόντων του κεφαλαίου», ανέφερε ο κ. Δελής.

Παράλληλα, απέρριψε τη πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ για τις Ανεξάρτητες Αρχές, χαρακτηρίζοντας τις «αόριστες και γενικές» ενώ τον κατηγόρησε ότι «αποδέχεται πλήρως το ρόλο και τη λειτουργία τους ενώ κάνει πιο εύκολη και φιλική προς την εκάστοτε κυβέρνηση την ανάδειξη των μελών τους αφού θα επιλέγονται από τα 3/5 που είναι η κυβερνητική πλειοψηφία».

Για το άρθρο 96, επεσήμανε ότι το κόμμα του χωρίς να έχει αυταπάτες για το ρόλο της Δικαιοσύνης, πιστεύει ότι υπάρχουν περιθώρια για τον εκσυγχρονισμό και αναμόρφωση της λειτουργίας της για αυτό, όπως είπε, κατέθεσε και τις δικές του προτάσεις ώστε να σταματήσει ο διορισμός της ηγεσίας της από την εκάστοτε κυβέρνηση.

Ο πρόεδρος της Επιτροπής Αναθεώρησης Ευρυπίδης Στυλιανίδης, χαρακτήρισε «απαραίτητη και αναγκαία τη συνταγματική ρύθμιση για τους στρατιωτικούς δικαστές και τις εγγυήσεις για προσωπική και λειτουργική ανεξαρτησία τους».

Αναφερόμενος στο άρθρο 101 Α, σημείωσε ότι η δημιουργία των Ανεξάρτητων Αρχών είναι μια ομολογία της ανεπάρκειας και της αδυναμίας του πολιτικού συστήματος» και πρόσθεσε ότι «πρέπει να είμαστε φειδωλοί στη σύσταση τους».

Παράλληλα υπεραμύνθηκε της πρότασης της ΝΔ για εύλογο διάστημα παράτασης της θητείας τους τονίζοντας ότι έτσι προστατεύονται από μικροκομματικές σκοπιμότητες.