Βιβλίο για τον Τσίπρα: Το βράδυ των ευρωεκλογών δεν πίστευαν τα exit polls, νόμιζαν ότι ήταν λάθος

Το όνομα του Φαμπιάν Περιέ (πέρα από την ομοιότητα με το γνωστό ανθρακούχο ύδωρ) απασχόλησε κάπως ανορθόδοξα την ελληνική κοινή γνώμη: χρειάστηκε να διευκρινίσει ότι ουδέποτε κάπνισε ο ίδιος ή είδε άλλους να καπνίζουν μπάφους στα υπόγεια του Μαξίμου ενόσω στην κυβέρνηση ήταν ο ΣΥΡΙΖΑ.

Πέρα από την ανασκευή της κατηγορίας που είχε εκτοξεύσει ο Μπάμπης Παπαδημητρίου και τον σάλο που ακολούθησε, ο Φαμπιάν Περιέ είναι ανταποκριτής στην Ελλάδα τα τελευταία 11 χρόνια. Ζει μόνιμα στην Αθήνα και έχει παρακολουθήσει στενά όλη την περιπέτεια της χώρας, σε κοινωνικό, πολιτικό και οικονομικό επίπεδο, ανελλιπώς από το 2008. Υπήρξε και διατελεί συνεργάτης γαλλικών και βελγικών εφημερίδων όπως οι «Libération», «L’Humanité» και «Le Soir», καθώς και σημαντικών μέσων όπως τα «Le Temps», «Les Jours» και «Alternatives Economiques».

Την Πέμπτη 7 Νοεμβρίου κυκλοφόρησε το βιβλίο του «Αλέξης Τσίπρας, μια ελληνική ιστορία» («Alexis Tsipras, Une histoire grecque»). Πρόκειται για μια βιογραφική μελέτη, μια μονογραφία, βασισμένη στον τέως Ελληνα πρωθυπουργό. Η μέθοδος του Περιέ συνίσταται στην παράλληλη εξιστόρηση του βίου και της πολιτείας του Αλέξη Τσίπρα, στο φόντο κρίσιμων γεγονότων που καθόρισαν την πορεία της μεταπολιτευτικής Ελλάδας. Η χρονική αφετηρία είναι σημαδιακή: το καλοκαίρι του 1974 η δημοκρατία εγκαταστάθηκε και πάλι στην Ελλάδα, ενώ ταυτόχρονα γεννήθηκε το τρίτο παιδί του Παύλου και της Αρίστης Τσίπρα, ο μετέπειτα ηγέτης του ΣΥΡΙΖΑ και πρωθυπουργός της Ελλάδας.

Το σύγγραμμα του Περιέ εμφορείται μεν από μια διακριτική τάση συμπάθειας προς τον κ. Τσίπρα, αλλά το στοιχείο αυτό δεν αναιρεί την ευσυνειδησία με την οποία ο Γάλλος ρεπόρτερ αναζήτησε άγνωστα στοιχεία και συνέλεξε πληροφορίες από πρωτογενείς πηγές.

Στο μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου του προσπαθεί να διαφωτίσει το γαλλόφωνο διεθνές κοινό σχετικά με τις ιδιαιτερότητες της ελληνικής πολιτικής. Από αυτή την άποψη είναι μάλλον ανιαρό για τον Ελληνα αναγνώστη. Παρ’ όλα αυτά, το θεμελιώδες ερώτημα που θέτει στον εαυτό του είναι καίριο: «Ποιος είναι πραγματικά ο Αλέξης Τσίπρας;». Και επ’ αυτού οποιοσδήποτε αναγνώστης, ακόμη και συμπατριώτης του τέως πρωθυπουργού, θα βρει στο εν λόγω βιβλίο πλήθος στοιχείων που ίσως βοηθήσουν στην αποκωδικοποίηση των μυστικών μιας προσωπικότητας όπως ο Αλέξης Τσίπρας.


Ο Αλέξης, ο Γιάνης και ο Σόρος

Οπως μαρτυρούν οι συχνές αναφορές στον συγκεκριμένο πάλαι ποτέ στενό συνεργάτη του Αλέξη Τσίπρα, κατά τη διάρκεια της έρευνας για τη συγγραφή του βιβλίου του ο Περιέ συνομιλούσε τακτικά με τον Γιάννη Μηλιό. Σε μία από τις εξομολογήσεις του στον Γάλλο δημοσιογράφο, ο μαρξιστής καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας, ο οποίος προαλειφόταν για το αξίωμα του υπουργού Οικονομικών της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, ανακαλεί ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον περιστατικό. Συνέβη κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του Τσίπρα στις ΗΠΑ τον Ιανουάριο του 2013. «Είχαμε ένα εκτός προγράμματος ραντεβού στο Ινστιτούτο για τη Νέα Οικονομική Σκέψη, εκ των ιδρυτών του οποίου είναι ο Τζορτζ Σόρος.

Οταν φτάσαμε εκεί, στη μέση του Μανχάταν, ο άνθρωπος που μας άνοιξε την πόρτα ήταν ο... Γιάνης Βαρουφάκης! Και ήταν αυτός που θα διοργάνωνε τη δεύτερη “αμερικανική περιοδεία” του Αλέξη Τσίπρα, από τις 4 έως τις 7 Νοεμβρίου 2013. Ο Βαρουφάκης θα συνόδευε τον Αλέξη στο Τέξας, όπου θα έδινε δύο διαλέξεις στο LBJ School of Public Affairs. Κατόπιν ο Τσίπρας θα πήγαινε στην Ουάσινγκτον και στη Νέα Υόρκη - με τις επισκέψεις του να είναι πάντα ενορχηστρωμένες από τον Γιάνη Βαρουφάκη, ο οποίος, σύμφωνα με άλλες πηγές, ήταν ο συντάκτης των ομιλιών του Αλέξη Τσίπρα».


Επιλογή Βαρουφάκη από το 2013

Μιλώντας στον Περιέ, ο Γιάννης Μηλιός ρίχνει φως στο πώς και πότε ο Αλέξης Τσίπρας αποφάσισε να εμπιστευτεί το υπουργείο Οικονομικών στον Γιάνη Βαρουφάκη. «Θυμάμαι πολύ καλά», λέει ο Μηλιός, «ότι ήταν σε μια συνάντησή μας με τον Αλέξη, στις 20 Δεκεμβρίου του 2013, στο γραφείο του στη Βουλή. Συζητούσαμε τα σχέδια του ΣΥΡΙΖΑ. Από τη μία ο Αλέξης είχε πειστεί ότι ο Γιάνης θα ήταν ο καλύτερος (σ.σ.: υπουργός Οικονομικών), από την άλλη, όπως το έβλεπε εκείνος, έπρεπε να αναθέσει το υπουργείο σε κάποιον που δεν θα ήταν μέλος του ΣΥΡΙΖΑ». Το βράδυ της 25ης ή 26ης Ιανουαρίου 2014 ο Τσίπρας πήρε τηλέφωνο τον Μηλιό και του πρότεινε κάποιο πόστο: «Μου ζήτησε να διαλέξω ανάμεσα στο υπουργείο Τουρισμού και το Ναυτιλίας... Δέκα λεπτά αργότερα τον πήρα εγώ τηλέφωνο και απέρριψα την προσφορά. Ηδη από τον Ιανουάριο του 2014 δεν ήμουν πια μέρος του σχεδιασμού. Είχα καταλάβει ότι ο Αλέξης Τσίπρας δεν είχε σκοπό να εφαρμόσει όσα είχαμε αποφασίσει. Πίστευε ότι ο Βαρουφάκης θα κάνει τη δουλειά, δείχνοντας στους Ελληνες ότι δίνει μάχη και στους Ευρωπαίους ότι ανήκει στην Κεντροαριστερά».

Ο πειρασμός του Grexit

Ο Φαμπιάν Περιέ παραθέτει σε αρκετά σημεία του βιβλίου του δηλώσεις του Φρανσουά Ολάντ, προέδρου της Γαλλικής Δημοκρατίας, κατά το «καυτό» εξάμηνο της υποτιθέμενης διαπραγμάτευσης της κυβέρνησης Τσίπρα με τους δανειστές. «"Στην αρχή ο Αλέξης Τσίπρας είχε σκεφτεί να χρησιμοποιήσει σαν μέσο πίεσης την απειλή για έξοδο της Ελλάδας από την Ευρωζώνη και την αναταραχή που αυτή θα προκαλούσε στην ευστάθεια της ευρωπαϊκής οικονομίας", παραδέχεται ο Ολάντ. Προσθέτει όμως ότι “ο Τσίπρας αντιλήφθηκε γρήγορα πως υπήρχαν ορισμένα κράτη που επιθυμούσαν ειλικρινά την παραμονή της Ελλάδας στην Ευρωζώνη και άλλα που ειλικρινά επιθυμούσαν την αποχώρησή της”. Ο Τσίπρας έκανε την επιλογή του, να κρατήσει την Ελλάδα στο ευρώ. Υπήρχαν διαρκώς διλήμματα που γύριζαν στο μυαλό του. Σύμφωνα με όσα λένε αρκετοί συγγενείς του, “στ’ αλήθεια έθετε το ενδεχόμενο μιας εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ. Συναφώς, κατά τον Πιερ Λοράν (σ.σ.: γενικό γραμματέα του γαλλικού Κομμουνιστικού Κόμματος), ο οποίος βρισκόταν σε τακτική επαφή με τον Ελληνα τότε πρωθυπουργό, “ο Τσίπρας μελέτησε συστηματικά όλες τις προτάσεις. Στο τέλος, όμως, απέρριψε την έξοδο από το ευρώ, η οποία θα οδηγούσε τη χώρα στη χρεοκοπία, στην απομόνωση και εντέλει στην αποτυχία της αριστερής εμπειρίας στην Ελλάδα. Ενιωθε το βάρος της ευθύνης στους ώμους του όχι μόνο για την πατρίδα του, αλλά και για την ευρωπαϊκή Αριστερά”. Διότι θα ήταν η Αριστερά του Τσίπρα αυτή που θα έφερε την ευθύνη για την κατάρρευση της Ευρωζώνης, με τις όποιες απρόβλεπτες συνέπειες».


Ζητιανεύοντας χρηματοδότηση

Με τα γραφόμενά του ο, ούτως ή άλλως, συμπαθών την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ Περιέ επιβεβαιώνει κάτι που ενοχλεί παγίως και φέρνει σε δύσκολη θέση τον κ. Τσίπρα και τους συνεργάτες του: τα ταξίδια στη Βενεζουέλα προς άγραν εναλλακτικής χρηματοδότησης για την ελληνική οικονομία. «Κατά τη διάρκεια εκείνων των εβδομάδων (σ.σ.: την άνοιξη του 2015), ο Αλέξης Τσίπρας και οι υπουργοί του, ιδιαιτέρως δε ο Παναγιώτης Λαφαζάνης, πύκνωσαν τα ταξίδια τους εκτός Ευρώπης: Ρωσία, Κίνα, Βενεζουέλα... Επισκέφτηκαν όλες τις οικονομικά ισχυρές χώρες οι οποίες, κατά το παρελθόν, θα μπορούσαν να έχουν αναπτύξει παρεμφερείς πολιτικές με κάποια από τις συνιστώσες του ΣΥΡΙΖΑ. Και πάλι, όμως, το επιχείρημα ήταν το γνωστό: “Η Ρωσία και η Κίνα μας είπαν απερίφραστα ότι θα επένδυαν στην Ελλάδα αν μέναμε στο ευρώ”, θυμάται ο Γιάννης Μπουρνούς, υπεύθυνος Διεθνών Σχέσεων του ΣΥΡΙΖΑ».


Μπρος τρόικα και πίσω Μπέτυ

«Το ακανθώδες ερώτημα “γιατί ο Αλέξης Τσίπρας υπέγραψε το νέο μνημόνιο;” ταλάνιζε, ερέθιζε τα πάθη στα ελληνικά ΜΜΕ αλλά και στην Ευρώπη. Το περιοδικό “Le Canard enchaîné” (σ.σ.: έντυπο πολιτικής σάτιρας σαν το “Ποντίκι”) αποκάλυψε κάτι που, κατά τη φημολογία, είχε πει εμπιστευτικά ο ηγέτης του ΣΥΡΙΖΑ στον Φρανσουά Ολάντ: “Με πληροφόρησε ότι αν έκανε υπερβολικά πολλές υποχωρήσεις στις απαιτήσεις της τρόικας, δεν κινδύνευε να απολέσει μόνο την υποστήριξη από το κόμμα του, αλλά και να χάσει τη σύντροφο της ζωής του, η οποία είναι σφόδρα μαχητική και πολύ πιο αριστερή από τον ίδιο”».


Η μελαγχολία της νίκης

Αναπάντεχη δικαίωση θα μπορούσε να βρίσκει ο Γιάνης Βαρουφάκης στο βιβλίο του Περιέ. Ο πρώην ΥΠΟΙΚ υποστηρίζει ότι το βράδυ του δημοψηφίσματος, μετά από το βροντερό «Οχι» του ελληνικού λαού, ο Αλέξης Τσίπρας είχε πέσει σε βαθιά μελαγχολία. Ο συγγραφέας το επιβεβαιώνει αυτό παραθέτοντας σχετικά σχόλια του Φρανσουά Ολάντ: «Οταν τηλεφώνησα στον Αλέξη Τσίπρα, άκουσα έναν άνθρωπο, παραδόξως, ανήσυχο, παρά τη νίκη του. Μου ζήτησε να αρχίσουμε ξανά τις διαπραγματεύσεις. “Βοήθησέ με για να σε βοηθήσω”, του είπα». Γύρω από εκείνα τα τραγικά 24ωρα που προηγήθηκαν της ιστορικής κωλοτούμπας του 2015, ο Γάλλος πρώην πρόεδρος διηγείται ότι είχε μιλήσει επίσης με τον Προκόπη Παυλόπουλο, «έναν άνθρωπο που ανήκει στην Κεντροδεξιά, πεπεισμένο ότι ο διάλογος έπρεπε να αρχίσει ξανά. Μου είπε ότι τρέφει εκτίμηση για τον Τσίπρα, τον οποίο χαρακτήρισε ειλικρινή. Ο Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας με διαβεβαίωσε πως ο Τσίπρας ήθελε να επαναδιαπραγματευτεί και να μην τον αφήσω αβοήθητο».

«Μεγάλος ιστορικός ηγέτης»

Γιατί ανακινήθηκε το Μακεδονικό; Αυτό διερωτάται ο Περιέ και την απάντηση τη δίνει ο ίδιος - αλλά με τα λόγια του Τάσου Κορωνάκη, γραμματέα του ΣΥΡΙΖΑ έως τη στιγμή που αποσύρθηκε λόγω των εκκρεμοτήτων του με τις ελληνικές Ενοπλες Δυνάμεις. Η άποψη του Κορωνάκη, λοιπόν, είναι ότι «ο Αλέξης Τσίπρας είχε ανέκαθεν την έμμονη ιδέα να γίνει μεγάλος ιστορικός ηγέτης». Κι ένας άλλος εκ των εμπίστων του δήλωσε στον Περιέ ότι «ο Αλέξης είχε πάντα κατά νου πως πρέπει να σταθεροποιήσει την περιοχή και να επιλύσει τις χρονίζουσες διαμάχες. Για τον Αλέξη Τσίπρα η Ελλάδα έπρεπε να αναλάβει ρόλο ρυθμιστή των εξελίξεων στη Βαλκανική».


«Λάθος οι δημοσκοπήσεις»

«Ηταν η κωλοτούμπα ασυγχώρητη; Οπως και να ’χει, τον Μάιο του 2019 οι ψηφοφόροι τιμώρησαν τον Αλέξη Τσίπρα και τον ΣΥΡΙΖΑ», γράφει ο Περιέ, επισημαίνοντας ότι πριν από τις ευρωεκλογές τα κομματικά στελέχη, ο Τσίπρας και η κουστωδία του εμφανίζονταν βέβαιοι ότι θα εξαντλήσουν την προβλεπόμενη θητεία της κυβέρνησής τους - έως τον Οκτώβριο. «Κανείς τους δεν περίμενε τόσο μεγάλη πτώση. Κάποιος από τον στενό κύκλο του Τσίπρα λέει ότι “το απόγευμα στο Μαξίμου οι άνθρωποι του προέδρου δεν ήθελαν να πιστέψουν τα αποτελέσματα των exit polls. Κατά τη γνώμη τους, τα στοιχεία έκαναν λάθος”.


Σκηνοθεσία Μπέτυς

Το 2008 ο Αλέξης Τσίπρας έκανε μία από τις πιο εντυπωσιακές επιδείξεις του αντισυμβατικού του πνεύματος. Ντυμένος, επίτηδες, πρόχειρα, σαν να φόρεσε την τελευταία στιγμή ρούχα δανεικά, εμφανίστηκε στη δεξίωση για την Αποκατάσταση της Δημοκρατίας στο Προεδρικό Μέγαρο συνοδευόμενος από την Καντίτσα Σάνκο. Αντί της μονίμου συμβίας του, της Μπέτυς Μπαζιάνα, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ επέλεξε μια έγχρωμη μετανάστρια προκειμένου να διαδηλώσει υπέρ των δικαιωμάτων των «πολιτών β’ κατηγορίας». Ο Περιέ προσθέτει σε αυτό το περιστατικό μια ενδιαφέρουσα διάσταση: «Η Καντίτσα Σάνκο και ο Αλέξης Τσίπρας έκλεψαν την παράσταση από το παλιό πολιτικό κατεστημένο. Το χτύπημα που κατάφεραν ήταν επιτυχημένο, καθώς το στιγμιότυπο έγινε σύμβολο για μια ολόκληρη γενιά. Κι αν σήμερα κάποιοι υποστηρίζουν ότι η ιδέα πίσω από αυτό ήταν της Μπέτυς, ο μόνος που ωφελήθηκε ήταν ο Αλέξης Τσίπρας».

Η θεία Λαοκρατία

Μία από τις πηγές του Φαμπιάν Περιέ απ’ όπου άντλησε έγκυρες πληροφορίες για τα παιδικά χρόνια, την οικογενειακή ζωή και την ανατροφή του Αλέξη Τσίπρα ήταν η εξαδέλφη του πατέρα του. Πρόκειται για την καθηγήτρια Μοριακής Bιολογίας, Λαοκρατία Λάππα. Η οποία είπε, μεταξύ πολλών άλλων, στον Γάλλο συγγραφέα ότι τα μεγαλύτερα αδέλφια του Αλέξη, η Ζανέτ και ο Δημήτρης, είχαν ήδη οργανωθεί στην ΚΝΕ. Ανυπόμονος να ακολουθήσει το παράδειγμά τους, ο Αλέξης Τσίπρας πίεζε από πολύ νωρίς τη Βίκυ Κοβάνη, μια συμμαθήτρια μεγαλύτερή του κατά δύο χρόνια, η οποία ήταν τότε γραμματέας της τοπικής οργάνωσης ΚΝΕ Αμπελοκήπων. Οταν ήρθε η ώρα, η Κοβάνη επέτρεψε στον μικρό Αλέξη να γίνει κι αυτός, επισήμως, Κνίτης. Ηταν 14 ετών. Και λίγο αργότερα, του παραχώρησε τη θέση της. «Εγκατέλειψα τη θέση της γραμματέως της ΚΝΕ στο Λύκειο Αμπελοκήπων το 1989. Με διαδέχτηκε ο Αλέξης Τσίπρας (σ.σ.: σε ηλικία 15 ετών)», λέει η Βίκυ Κοβάνη.