Συνταγματική Αναθεώρηση: Στο επίκεντρο Προεδρική εκλογή και ευθύνη υπουργών

Στην τελική κοινοβουλευτική ευθεία εισέρχεται η διαδικασία Αναθεώρησης του Συντάγματος καθώς οι προτάσεις για την τροποποίηση κρίσιμων διατάξεων, όπως ο τρόπος εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας και η κατάργηση της παραγραφής υπουργικών αδικημάτων, μπαίνουν στην Ολομέλεια για εξαήμερη συζήτηση και ψήφιση.

Η συζήτηση αναμένεται να ξεκινήσει σήμερα στις 10 το πρωί παρουσία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και να λήξει την επόμενη Δευτέρα 25 Νοεμβρίου με την σχετική ψηφοφορία.

Τα βασικότερα σημεία του καταλόγου με τις υπό αναθεώρηση διατάξεις του κορυφαίου καταστατικού χάρτη της χώρας έχουν ως εξής:

- Αποσύνδεση της εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας από την πρόωρη διάλυση της Βουλής. Ο ανώτατος πολιτειακός παράγοντας της χώρας θα εκλέγεται με απόλυτη ή σχετική πλειοψηφία Η διάταξη έλαβε από την προηγούμενη, προτείνουσα Βουλή 224 ψήφους.

- Κατάργηση της σύντομης αποσβεστικής προθεσμίας προθεσμία του άρθρου 86 ώστε ο χρόνος παραγραφής των αδικημάτων που τελέστηκαν από μέλη κυβέρνησης να εξισωθεί με τον χρόνο που ισχύει για τους κοινούς πολίτες (255 ψήφους από την προτείνουσα Βουλή). Υπενθυμίζεται ότι ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξης Τσίπρας με επιστολή του πριν από λίγες ημέρες ζήτησε να εισαχθεί ερμηνευτική δήλωση που εξαιρεί το αδίκημα της δωροδοκίας από το αρ.86, κίνηση που θεωρήθηκε ως εκ τον υστέρων απόπειρα συνταγματοποίησης του νομικού τεχνάσματος των αδικημάτων που τελούνται «επ ευκαιρία» - και όχι κατά την άσκηση - των υπουργικών καθηκόντων.

- Περιορίζεται η προστασία της βουλευτικής ασυλίας αποκλειστικά στα βουλευτικά αδικήματα που σχετίζονται με τη βουλευτική ιδιότητα εντός ή εκτός Βουλής (άρθρο 62). Η διάταξη έλαβε στην προηγούμενη Βουλή 237 ψήφους.

- Η σύσταση εξεταστικών επιτροπών έπειτα πρόταση 10 βουλευτών. Σήμερα για να συζητηθεί η πρόταση στην Ολομέλεια χρειάζονται οι υπογραφές τουλάχιστον 60 βουλευτών έτσι το προνόμιο αυτό έχει μόνο η κυβερνητική παράταξη και (συνήθως) η αξιωματική αντιπολίτευση. Η συγκεκριμένη διάταξη έλαβε στη προηγούμενη Βουλή 247 ψήφους.

- Διευκολύνεται η εκλογή των ανεξάρτητων αρχών (άρθρο 101). Από την ομοφωνία και τα 4/5 που απαιτούνταν από την Διάσκεψη των Προέδρων της Βουλής, τώρα απαιτούνται 3/5. Η διάταξη έλαβε στην προηγούμενη Βουλή 232 ψήφους.

Να σημειωθεί ότι για την αναθεώρηση των συγκεκριμένων διατάξεων απαιτείται απλή πλειοψηφία 151 βουλευτών καθώς η προηγούμενη, προτείνουσα Βουλή τις ενέκρινε με περισσότερες από 180 ψήφους.

Το άρθρο που καθορίζει την ψήφο των ελλήνων του εξωτερικού

Πέραν αυτών ειδικό και αυξημένο ενδιαφέρον παρουσιάζει το άρθρο 54 καθώς η αναθεώρησή του αποτελεί προϋπόθεση για την έγκριση του διακομματικού εφαρμοστικού νόμου που θα ακολουθήσει ώστε να διευκολυνθούν οι έλληνες του εξωτερικού να ψηφίζουν από τον τόπο διαμονής τους. Η διάταξη έλαβε στη προηγούμενη Βουλή 160 ψήφους που σημαίνει ότι στην παρούσα φάση απαιτούνται τουλάχιστον 180. Πάντως, η νέα προτεινόμενη ρύθμιση που κατέθεσε η πλειοψηφία επιχειρεί να ενσωματώσει τις προτάσεις των αντιπολιτευτικών κομμάτων (ΣΥΡΙΖΑ, ΚΚΕ, ΜεΡΑ25) για εισαγωγή φορολογικών κ.α. περιορισμών. Να σημειωθεί τέλος ότι για την έγκριση του εφαρμοστικού νόμου που θα ακολουθήσει απαιτούνται τουλάχιστον 200 ψήφοι.

Φτωχή αναθεώρηση

Πάντως, τόσο η ΝΔ όσο και το Κίνημα Αλλαγής έχουν χαρακτηρίσει την παρούσα αναθεώρηση, άτολμη και φτωχή επιρρίπτοντας ευθύνη στην προηγούμενη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ που δεν έβαλε στην συζήτηση άλλες κρίσιμες διατάξεις. Ειδικότερα, τονίζουν ότι η χώρα χάνει άλλα περίπου δέκα χρόνια για την τροποποίηση του άρθρου 16 που θα επέτρεπε την ίδρυση μη κρατικών πανεπιστημίων, την αλλαγή διατάξεων που αφορούν το περιβάλλον ώστε να εναρμονιστούν με τις πρωτοβουλίες για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, την συνταγματοποίηση δημοσιονομικών κανόνων πειθαρχίας κ.α.

Προγραμματισμός

Κατά την σημερινή διαδικασία η συζήτηση θα ξεκινήσει με τις τοποθετήσεις των εισηγητών των κοινοβουλευτικών κομμάτων που θα τοποθετηθούν επι της αρχής

Τις υπόλοιπες τέσσερις ημέρες, η συζήτηση θα είναι επί των αναθεωρητέων άρθρων.

Την Τρίτη 19 Νοεμβρίου η συνεδρίαση για τη συνταγματική αναθεώρηση θα ξεκινήσει στις 9:30 και θα συζητηθούν δύο Θεματικές Ενότητες.

Η 1η Θεματική Ενότητα αφορά:

- Σχέσεις κράτους εκκλησίας (άρθρο 3 παρ. 1,2,3, και εισαγωγή ερμηνευτικής δήλωσης)

- Θρησκευτική ελευθερία (άρθρο 13 παρ. 5)

- Εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας, όρκος, (άρθρο 33 παρ. 2)

- Όρκος βουλευτών (άρθρο 59 παρ. 1 και 2)

Η 2η Θεματική Ενότητα αφορά:

- Ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητας, προσωπική ελευθερία (άρθρο 5 παρ. 2)

- Προστασία οικογένειας, γάμου, μητρότητας και παιδικής ηλικίας, δικαιώματα ατόμων με αναπηρίες (άρθρο 21 παρ. 1 και 3 και προσθήκη παραγράφου 7)

- Προστασία της εργασίας (άρθρο 22 παρ. 1,2,4,5)

- Αρχή του κοινωνικού κράτους δικαίου, προστασία θεμελιωδών δικαιωμάτων (άρθρο 25 παρ. 3)

Τετάρτη 20 Νοεμβρίου

Η 3η θεματική ενότητα περιλαμβάνει:

- Διορισμός πρωθυπουργού και κυβέρνησης (άρθρο 37 παρ. 3)

- Κυβέρνηση απαλλαγή καθηκόντων (άρθρο 38 παρ. 1 και 2)

- Κοινοβουλευτικές και Εξεταστικές Επιτροπές (άρθρο 68 παρ. 2)

- Εμπιστοσύνη της Βουλής - αρχή της δεδηλωμένης (άρθρο 84 παρ. 2)

Η 4η Θεματική Ενότητα αφορά:

- Κανόνες του διεθνούς δικαίου και διεθνείς οργανισμοί (άρθρο 28 παρ. 2)

- Πράξεις νομοθετικού περιεχομένου, ψηφίσματα, διαγγέλματα (άρθρο 44 παρ. 2)

- Δικαίωμα πρότασης νόμου (άρθρο 73)

Η 8η Θεματική Ενότητα

- Εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας (άρθρο 32 παρ. 4 και 5)

Πέμπτη 21 Νοεμβρίου

5η και η 9η Θεματική Ενότητα:

- Εκλογικό σύστημα, εκλογικές περιφέρειες, βουλευτές επικρατείας (άρθρο 54 παρ. 1, 4 και εισαγωγή ερμηνευτικής δήλωσης)

- Κωλύματα εκλογιμότητας (άρθρο 56 προσθήκη παραγράφου 5)

Παρασκευή 22 Νοεμβρίου

6η και η 7η Θεματική Ενότητα

- Ποινική δικαιοσύνη (στρατιωτικοί δικαστές) (άρθρο 96 παρ.5)

- Ανεξάρτητες Αρχές (άρθρο 101Α)

- Διοικητική Αποκέντρωση (άρθρο 101 παρ.1, 4 και εισαγωγή ερμηνευτικής παραγράφου)

- Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης (άρθρο 102 παρ. 2)

- Έκδοση νόμου που προβλέπεται από το Σύνταγμα (άρθρο 112 κατάργηση παρ. 4)

- Ισχύς προσωρινού Κανονισμού της Βουλής (άρθρο 113 κατάργηση)

- Εκλογή πρώτου Προέδρου Δημοκρατίας, προσωρινός πρόεδρος (άρθρο 114 παρ. 1 και κατάργηση παρ. 2)

- Ειδικό Δικαστήριο που προβλέπει το Σύνταγμα (άρθρο 115 παρ. 1 και 2 και κατάργηση παραγράφων 3 και 4)

- Ακύρωση Πράξεων που εκδόθηκαν από 21.04.67 έως 23.7.74 (άρθρο 119 παρ. 1 κατάργηση).

Τέλος, την Δευτέρα 25 Νοεμβρίου θα διεξαχθεί η ψηφοφορία και πιθανότατα θα προηγηθεί συζήτηση σε επίπεδο πολιτικών αρχηγών.