EastMed: Για «ιστορική μέρα» μίλησαν Μητσοτάκης, Νετανιάχου και Αναστασιάδης

Ο EastMed συμβάλλει στην ασφάλεια και στην ειρήνη στην περιοχή, τόνισαν κατά τις κοινές δηλώσεις τους ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, ο πρόεδρος της Κύπρου, Νίκος Αναστασιάδης και ο πρωθυπουργός του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου, μετά την υπογραφή της Διακρατικής Συμφωνίας μεταξύ των τριών χωρών.

Και οι τρεις αρχηγοί κρατών αναφέρθηκαν στα πολλαπλά οφέλη του αγωγού σε οικονομικό, αναπτυξιακό, γεωπολιτικό και διπλωματικό επίπεδο, ενώ ιδιαίτερη αναφορά έγινε στη σημασία του αγωγού, που όπως επισήμαναν «δεν αποτελεί απειλή για κανέναν».

Ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης δήλωσε:

Συγχαρητήρια,

Με μεγάλη χαρά υποδέχομαι, σήμερα, στην Αθήνα δύο καλούς φίλους -τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας και τον Πρωθυπουργό του Ισραήλ- με τους οποίους και μόλις συνυπογράψαμε την Διακυβερνητική Συμφωνία κατασκευής του αγωγού φυσικού αερίου EastMed. Είναι το επιστέγασμα της νέας γεωπολιτικής, εταιρικής σχέσης της Ελλάδος, της Κύπρου και του Ισραήλ που οικοδομείται συστηματικά, τα τελευταία χρόνια, διαμορφώνοντας έναν νέο ενεργειακό κόμβο στην Ανατολική Μεσόγειο. Μία γέφυρα, η οποία θα οδηγεί τα αποθέματα φυσικού αερίου της περιοχής στην Ευρώπη -μέσω της Ελλάδος- και θα εμπλουτίσει το ενεργειακό μείγμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ενέργειας -το γνωστό ως Energy Union- με φυσικό αέριο, που είναι πιο φιλικό προς το περιβάλλον, μέσα από μια νέα διέλευση.

Η συμφωνία του Ζαππείου για τον EastMed έχει οικονομική, αναπτυξιακή, διπλωματική, αλλά και γεωστρατηγική διάσταση. Ένας από τους μεγαλύτερους αγωγούς φυσικού αερίου στον κόσμο, θα έχει προφανείς θετικές συνέπειες για τις χώρες που συμμετέχουν στο πρόγραμμά του. Αποτελεί, όμως, και συμβολή στην ειρήνη και στην γεωπολιτική σταθερότητα. Γιατί αποδεικνύει την έμπρακτη πρόθεση των κρατών μας να αντιμετωπίσουν την ενέργεια ως κρίκο συνεργασίας των λαών, και όχι ως αφορμή διαφωνιών και συγκρούσεων.

Αναμφίβολα, ο νέος αγωγός θα αναβαθμίσει την γεωστρατηγική υπεραξία και τον περιφερειακό ρόλο Ελλάδας και Κύπρου στη Μεσόγειο, δίνοντας επίσης στρατηγικό βάθος και στην πολυεπίπεδη συνεργασία μας με το Ισραήλ, και απλώνοντας ένα τόξο ευημερίας που διασχίζει την Ανατολική Μεσόγειο φτάνοντας μέχρι την Ιταλία και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ειδικά η εμβάθυνση συνεργασίας Ελλάδος, Κύπρου και Ισραήλ σε συνδυασμό με τις στενότατες παραδοσιακές μας σχέσεις με την Αίγυπτο και το μετριοπαθή αραβικό κόσμο αποτελεί μία εγγύηση ασφάλειας στην ευρύτερη περιοχή. Ένα χώρο που τα τελευταία χρόνια απειλείται από συγκρούσεις, ανακατατάξεις και αδιέξοδους αναθεωρητισμούς.

Ταυτόχρονα, προσφέρει περισσότερη ευελιξία και ανεξαρτησία στις πηγές ενέργειας της Ευρώπης. Γι’ αυτό, άλλωστε, και η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει υποστηρίξει τον Eastmed σε όλες τις φάσεις της ωρίμανσής του ως έργο κοινού ενδιαφέροντος, (common interest project). Επιχορήγησε, μάλιστα, κατά 50% την τελική μελέτη. Και ας μην ξεχνάμε ότι η Ευρώπη έχει αποφασίσει μέχρι το 2050 να γίνει κλιματικά ουδέτερη. Για τα επόμενα 30 χρόνια, λοιπόν, τουλάχιστον το φυσικό αέριο θα είναι το καύσιμο μετάβασης που θα επιτρέψει να απεξαρτηθούμε νωρίτερα από ρυπογόνες πηγές, όπως το πετρέλαιο, ο λιγνίτης και το κάρβουνο. Θυμίζω και τη δέσμευση της Πατρίδας μας να αντικαταστήσει όλες τις λιγνιτικές μονάδες το αργότερο μέχρι το 2028 και να σταματήσει -στο μέτρο του εφικτού- την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από λιγνίτη μέχρι το τέλος του 2023.

Κατά συνέπεια, και για την Ελλάδα η πρόσβαση σε φθηνό φυσικό αέριο έχει μεγάλη σημασία. Συνολικότερα ο αγωγός EastMed έρχεται να συμβάλλει στη διαμόρφωση ενός νέου ενεργειακού τοπίου που σέβεται το Διεθνές Δίκαιο και παγιώνει τη διεθνή νομιμότητα. Και γι’ αυτό υποστηρίζεται σθεναρά και από τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Και θέλω στο σημείο αυτό να χαιρετίσω και την ψήφιση του Eastern Mediterranean Security and Energy Partnership Act από την Αμερικανική Γερουσία, μάλιστα με διακομματική συναίνεση. Είναι μία απόφαση που αποτυπώνει το ενδιαφέρον των Ηνωμένων Πολιτειών για την ασφάλεια στην περιοχή αλλά και την υποστήριξη της Ελλάδος ως στρατηγικού εταίρου σε ενεργειακά ζητήματα.

Ο EastMed, σε συνδυασμό με την κατασκευή της δεξαμενής επαναεριοποίησης, του λεγόμενου FCRU, στην Αλεξανδρούπολη καθιστά τη χώρα μας έναν κρίσιμο παίκτη στην ενεργειακή τροφοδοσία της Ανατολικής αλλά και της Κεντρικής Ευρώπης. Τη γεωπολιτική σημασία του έργου αυτού για την ασφάλεια στην Ανατολική Μεσόγειο θα επισημάνω και προσωπικά στον Πρόεδρο Τραμπ όταν θα έχω την ευκαιρία να τον επισκεφθώ στον Λευκό Οίκο την ερχόμενη Τρίτη. Υπογραμμίζοντας, επίσης, ότι η συνεργασία Ελλάδος, Κύπρου και Ισραήλ αποτελεί μία επιλογή με ευρύτερους ορίζοντες που εκτείνονται πολύ πέρα από τα όρια ενός ενεργειακού τριμερούς σχήματος. Και με ήδη δεδομένη τη στήριξη της Ιταλίας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Κυρίες και κύριοι, ο νέος αυτός αγωγός είναι τεχνικά υλοποιήσιμος και είναι εμπορικά ανταγωνιστικότερος σε σχέση με άλλες επιλογές. Αυτό το αποδεικνύει μια σημαντική συμφωνία που υπογράφηκε ήδη σήμερα ανάμεσα στη ΔΕΠΑ και στην Energean για τη μεταφορά 2 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων αερίου μέσω του EastMed. Θυμίζω ότι η συνολική δυναμικότητα του αγωγού είναι 10 δισεκατομμύρια bcm. Και η συμφωνία του θα αναδειχθεί ακόμη περισσότερο, όταν η υπογραφεί και από την Ιταλία, κάτι το οποίο είμαι σίγουρος ότι θα γίνει πολύ σύντομα. Χαιρετίζω τη δήλωση στήριξης του έργου από τον Ιταλό Υπουργό Οικονομικής Ανάπτυξης, αρμόδιο για θέματα ενέργειας. Στο άμεσο μέλλον και η γειτονική μας χώρα θα γίνει το τέταρτο μέλος αυτής της κοινής προσπάθειας. Θα ολοκληρωθεί, έτσι, ένα έργο πολύ σημαντικό που θα εμπλουτίζει τις ενεργειακές διόδους και θα ενδυναμώνει την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης. Αλλά φυσικά, κύριε Πρόεδρε, θα συνδέει και την Κύπρο με το συνολικό ευρωπαϊκό σύστημα φυσικού αερίου. Με τον Πρόεδρο Αναστασιάδη θα ενημερώσουμε το προσεχές Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για την υπογραφή αυτής της συμφωνίας και προσβλέπουμε να συμπεριληφθεί στα συμπεράσματά του ως ένα εμβληματικό έργο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ενέργειας που θα συμβάλλει καθοριστικά στην επίτευξη των στόχων της.

Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα τα οφέλη είναι πολλά. Προκύπτουν τόσο από τα έσοδα της παραγωγής, μεταφοράς και διανομής αερίου σε νέες περιοχές, όσο και από τη μείωση των τιμών στην τελική αγορά. Ο αγωγός αυτός προσβλέπουμε ότι θα μπορεί στο μέλλον να μεταφέρει και τους ενεργειακούς πόρους που ελπίζουμε να βρούμε νότια της Κύπρου, αλλά και στο Ιόνιο στην αγορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Και έχει ακόμα μεγάλη σημασία το γεγονός ότι ο αγωγός αυτός θα τροφοδοτεί με φυσικό αέριο περιοχές της χώρας που δεν έχουν ακόμη πρόσβαση στο εθνικό δίκτυο, όπως η Κρήτη, η Πελοπόννησος και η Δυτική Ελλάδα.

Στο σημείο αυτό, θα ήθελα να χαιρετίσω την παρουσία, στη σημερινή τελετή υπογραφής, και Υπουργών που συμμετείχαν στην προσπάθεια αυτή όλα τα προηγούμενα χρόνια. Η πολιτική μας πρέπει να έχει συνέχεια. Και το κοινό μας συμφέρον πρέπει να ενώνει όλες τις πολιτικές δυνάμεις, ειδικά όσον αφορά σε θέματα τα οποία έχουν μια διεθνή διάσταση και μια εθνική διάσταση.

Κλείνω, ευχαριστώντας ξανά τον Πρόεδρο Αναστασιάδη και τον Πρωθυπουργό Νετανιάχου για την εξαιρετικά γόνιμη συνεργασία μας. Και επαναλαμβάνοντας ότι σήμερα δεν υπογράψαμε απλά μια συμφέρουσα συμφωνία, αλλά σφραγίσαμε και την απόφασή μας για μια στρατηγική σύμπλευση των χωρών μας σε μια περιοχή -που σήμερα περισσότερο παρά ποτέ- έχει ανάγκη από ανάπτυξη αλλά και από ασφάλεια.

Θέλω να επαναλάβω, εδώ από την Αθήνα, ότι ο αγωγός EastMed δεν αποτελεί απειλή για κανέναν. Και να επισημάνω, ακόμα μια φορά, ότι τα τριμερή σχήματα συνεργασίας -όπως αυτό μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ- δεν στρέφονται κατά κανενός. Η περιφερειακή συνεργασία είναι πάντοτε ανοιχτή σε όλους. Υπό μια, όμως, βασική προϋπόθεση: Να σέβονται το Διεθνές Δίκαιο και τους κανόνες καλής γειτονίας. Ο EastMed, λοιπόν, δεν είναι απλώς ένας αγωγός ενέργειας και οικονομικής προόδου, αλλά ένας αγωγός ειρήνης και συνεργασίας των λαών της περιοχής. Και αυτό είναι μια χαρμόσυνη είδηση στην αρχή μιας χρονιάς που εύχομαι σε όλους να φέρει υγεία, χαρά και προκοπή.

Θέλω να σας ευχαριστήσω ξανά κύριε Πρόεδρε και κύριε Πρωθυπουργέ που βρίσκεστε στην Αθήνα και θα ήθελα να τονίσω ότι υπάρχει απόλυτος συντονισμός. Και εδώ βλέπω ότι ακόμη και στα ρούχα, στην ένδυση έχουμε συντονισμό. Αυτό είναι σύμπτωση. Καθαρή σύμπτωση.

Ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης δήλωσε:

Φίλοι Πρωθυπουργοί, αγαπητέ Κυριάκο, αγαπητέ Μπέντζαμιν, κυρίες και κύριοι,
Καταρχάς θα ήθελα να εκφράσω τις θερμές ευχαριστίες τόσο του ιδίου όσο και της Κυπριακής Αντιπροσωπείας στον φίλο Πρωθυπουργό για την θερμή φιλοξενία, την άψογη και θερμή φιλοξενία, αλλά και την άψογη διοργάνωση της παρούσης τελετής μιας πράξεως ιστορικής.

Χαρακτήριζα ως ένα πραγματικά ιστορικό γεγονός τη σημερινή ημέρα, καθώς με την υπογραφή της διακρατικής συμφωνίας για τον αγωγό EastMed επιβεβαιώνουμε με τον πλέον απτό τρόπο πως η συνεργασία που τα τελευταία χρόνια έχουμε αναπτύξει δεν περιορίζεται σε θεωρητικές και κενού περιεχομένου διακηρύξεις. Αλλά έχει ωριμάσει σε τέτοιο βαθμό, ώστε να είμαστε σε θέση με πρακτικό, αλλά και πειστικό τρόπο να προωθούμε στρατηγικά έργα με ιδιαίτερη γεωπολιτική αξία. Έργα, όπως ο EastMed, ενέχουν τεράστιο συλλογικό όφελος, τόσο για τις χώρες μας, όσο και για την ευρύτερη περιοχή, ενώ η υλοποίησή του θα συμβάλλει έμπρακτα στην ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ουδόλως τυχαία και η απόφαση της Ένωσης για χρηματοδότηση των τεχνικών μελετών κατασκευής του αγωγού, ενώ την ίδια στιγμή η όλη γεωστρατηγική σημασία του αγωγού αναγνωρίζεται και από τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, με πιο πρόσφατο παράδειγμα την υιοθέτηση του EastMed Act.

Φίλοι Πρωθυπουργοί, δεν θα ήταν υπερβολή να αναφέρω πως η τριμερής συνεργασία μεταξύ των χωρών μας έχει θεμελιωθεί σε ένα σχήμα αυτονόητης γεωπολιτικής αξίας το οποίο εδράζεται στις ιστορικά κοινές μας αξίες με στόχο πάντοτε την οριστική επίτευξη ειρήνης, σταθερότητας και ασφάλειας στην εύφλεκτη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Είναι κοινή η πεποίθηση πως οι συνεργασίες μας βασιζόμενες στις αρχές του Διεθνούς Δικαίου, της αλληλεγγύης, της αμοιβαιότητας, αλλά και του ειλικρινούς διαλόγου αποτυπώνουν τα πλεονεκτήματα που μπορεί να επιτευχθούν, όταν χώρες με κοινές ανησυχίες, στόχους και συμφέροντα ενώνουν τις δυνάμεις τους αντί να αυτοαπομονώνονται.

Την ίδια στιγμή, όπως έχουμε κατ’ επανάληψη τονίσει, οι συνεργασίες που έχουμε αναπτύξει δεν στρέφονται -το έχει πει ήδη και ο Πρωθυπουργός, θα το επαναλάβει, είμαι βέβαιος, και ο φίλος Πρωθυπουργός του Ισραήλ- δεν στρέφονται εναντίον της όποιας τρίτης χώρας. Το αντίθετο. Όποια χώρα το επιθυμεί είναι καλοδεχούμενη νοουμένου βεβαίως πως υιοθετεί τις βασικές αρχές του Διεθνούς Δικαίου με πλήρη σεβασμό στην ενάσκηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων και της εδαφικής ακεραιότητας ανεξαρτήτων κρατών.

Κυρίες και κύριοι, η σημερινή υπογραφή της διακρατικής συμφωνίας για την υλοποίηση του αγωγού EastMed εντάσσεται στην κοινή θέση πως η ανακάλυψη σημαντικών αποθεμάτων υδρογονανθράκων στην Ανατολική Μεσόγειο μπορεί να ενισχύσει τις συμπράξεις πολλαπλασιάζοντας την στρατηγική τους αξία και συμβάλλοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο στις προσπάθειες επίτευξης ειρήνης στην περιοχή. Μια πεποίθηση που συμμερίζεται και η πλειοψηφία των κρατών της περιοχής μέσω της ίδρυσης του forum της ανατολικής Μεσογείου από την Ελλάδα, το Ισραήλ, την Ιταλία, την Κύπρο, την Αίγυπτο, την Ιορδανία και την Παλαιστίνη το οποίο έχει εξασφαλίσει την πλήρη στήριξη τόσο της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο και των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής.

Εξόχως σημαντικό είναι πως οι χώρες που συμμετέχουν στο εν λόγω forum, παρά τις όποιες επιμέρους διακρατικές ή άλλες διαφορές, έχουν αντιληφθεί πως η συλλογικότητα των δράσεων και η δημιουργία μιας περιφερειακής ενεργειακής συνεργασίας που θα καταστήσει την Ανατολική Μεσόγειο ανταγωνιστική στην παγκόσμια αγορά φυσικού αερίου είναι η μόνη που διασφαλίζει τη συνεργασία για επικράτηση της ειρήνης και σταθερότητας στην περιοχή.

Κυρίες και κύριοι, καταλήγοντας θα ήθελα να χαιρετίσω, για ακόμη μια φορά, την υπογραφή της σημερινής συμφωνίας για τον EastMed, μιας συμφωνίας, που επαναλαμβάνω και το τονίζω, δεν στρέφεται εναντίον οποιασδήποτε τρίτης χώρας, αλλά ενισχύει την κοινή επιδίωξη για ειρήνη, ασφάλεια και σταθερότητα στην ιδιαίτερα ευάλωτη περιοχή της ανατολικής Μεσογείου στη βάση του πλήρους σεβασμού του Διεθνούς Δικαίου και του Δικαίου της Θάλασσας.

Την ίδια στιγμή, δεν έχω αμφιβολία πως θα υλοποιηθεί η κοινή απόφαση ώστε πέραν του πιο πάνω έργου να προχωρήσουμε και στην ηλεκτρική διασύνδεση Ισραήλ, Κύπρου, Ελλάδος μέσω υποθαλάσσιου καλωδίου γνωστού ως EuroAsia interconnector, ένα έργο το οποίο επίσης χαίρει της έμπρακτης υποστήριξης της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ευχαριστώντας για ακόμη μια φορά τον φίλο Κυριάκο για τη θερμή φιλοξενία, δεν έχω παρά να ευχηθώ στους λαούς των τριών χωρών ευημερία, ειρηνική πορεία και βεβαίως μέσα από την άριστη συνεργασία τη διασφάλιση της ειρήνης και της ευημερίας των λαών μας.

Σας ευχαριστώ.


Ο Πρωθυπουργός του Ισραήλ Benjamin Netanyahu δήλωσε:

(Ανεπίσημη Μετάφραση από την μετάδοση των δηλώσεων στην ΕΡΤ)

Αγαπητοί φίλοι, Νίκο και Κυριάκο,

Ευχαριστώ Κυριάκο για την θερμή υποδοχή και την πολύ ωραία τελετή. Είναι μια ιστορική ημέρα για το Ισραήλ δεδομένου ότι το Ισραήλ γίνεται έτσι μία πολύ ισχυρή ενεργειακά χώρα. Παράγουμε πλέον ενέργεια. Πριν από λίγες μέρες ανοίξαμε το “κοίτασμα Λεβιάθαν” και βλέπουμε ότι έχουμε πάρα πολύ μεγάλη ποσότητα εκεί, η οποία βεβαίως μεταφράζεται σε πάρα πολύ μεγάλες οικονομικές αποδοχές για το καλό του λαού του Ισραήλ. Άρα, μιλάμε για μία εξαιρετική εξέλιξη. Θα ήθελα επίσης να μιλήσω για τις συμφωνίες που υπογράψαμε και με τους Άραβες γείτονες μας. Αυτό βεβαίως ενισχύει την ειρήνη και την ευημερία στην περιοχή μας. Χαιρετίζω τη συνεργασία με την Κύπρο και με την Ελληνική Δημοκρατία. Αυτό είναι κάτι πάρα πολύ σημαντικό το οποίο προσθέτει ακόμα περισσότερο στη σταθερότητα και στην ασφάλεια της περιοχής. Επαναλαμβάνω κι εγώ ότι δεν πηγαίνουμε εναντίον κανενός, αλλά δουλεύουμε υπέρ των αξιών όλων, δουλεύουμε για το καλό των λαών μας.

Εμείς ζητάμε και προσκαλούμε, από οποιαδήποτε χώρα το επιθυμεί, καταρχήν η Ιταλία, κατόπιν η Αίγυπτος, να συνδράμει. Αυτό θα ενισχύσει ακόμη περισσότερο τη συνεργασία στην περιοχή. Και βεβαίως, καταλαβαίνετε ότι, πέρα από τις εξωτερικές μας σχέσεις, οι οποίες αναπτύσσονται διαρκώς και πάνω από οποιαδήποτε φαντασία, έχουμε δημιουργήσει τώρα και συνεργασία με τις άλλες χώρες της Ανατολικής Μεσογείου. Θα ήθελα να αναφέρω ότι υπάρχει μία ιστορική ανωμαλία την οποία έχουν ζήσει οι χώρες μας. Στην Αθήνα και στην Ιερουσαλήμ δημιουργήσαμε τα θεμέλια του Δυτικού Πολιτισμού. Η Ελλάδα και το Ισραήλ, από τη μία μεριά, η Κύπρος στη μέση, δημιουργήσαμε τις αξίες οι οποίες έχουν επικρατήσει στην ανθρωπότητα.

Όμως, στη σύγχρονη εποχή, υπήρχε μία έλλειψη σύνδεσης μεταξύ των χωρών μας. Αυτό όμως το διορθώσαμε, γιατί τώρα πλέον έχουμε ξεκινήσει αυτές τις διμερείς συναντήσεις μεταξύ μας. Αυτή είναι η έβδομη τριμερής συνάντηση. Είναι ιστορικής σημασίας, όμως, γιατί αυτό που κάνουμε αυτή τη στιγμή είναι ότι αναβαθμίζουμε τη συνεργασία μας σε ακόμα υψηλότερο επίπεδο για να προμηθεύσουμε με ενέργεια την Ευρώπη. Και θέλουμε να ενισχύσουμε, αυτά που είναι προς το κοινό μας συμφέρον.

Υπάρχει ένα σημείο στο οποίο θα ήθελα να διαφωνήσω με τον Πρωθυπουργό της Ελλάδας. Ο συντονισμός δηλαδή στο τι φοράμε, δεν είναι τυχαίος. Δεν είναι σύμπτωση. Αυτά είναι τα εθνικά μας χρώματα. Μιλάμε για τα χρώματα τα εθνικά, μιλάμε για τα στρατηγικά μας συμφέροντα. Είναι, λοιπόν, μία ιστορική μέρα και θέλω να σας ευχαριστήσω πάρα πολύ, αγαπητοί μου φίλοι, και τους Υπουργούς και όλους όσους εργάστηκαν γι’ αυτή τη μέρα που θα τη θυμόμαστε όλοι.

Σας ευχαριστώ πολύ.