Κρίση ΗΠΑ-Ιράν: Μέρες Χομεϊνί στην Τεχεράνη με τη δολοφονία Σουλεϊμανί

Σε πόλεμο δηλώσεων έχουν επιδοθεί Ουάσιγκτον και Τεχεράνη, με τον Κυριάκο Μητσοτάκη να ετοιμάζεται να διαβεί το κατώφλι του Λευκού Οίκου και την στιγμή που η Ελλάδα κατέχει τον δικό της ξεχωριστό ρόλο στο ενεργειακό και γεωπολιτικό παίγνιο που διεξάγεται στην Ανατολική Μεσόγειο. Παράλληλα, ένα γιγαντιαίο πλήθος Ιρανών πλημμύρισαν τους δρόμους της Τεχεράνης για την κηδεία του στρατηγού-θρύλου Κασέμ Σουλεϊμανί, ο οποίος, ως γνωστόν, δολοφονήθηκε από αμερικανική επιδρομή στη Βαγδάτη την περασμένη Παρασκευή. Η κόρη του, πάντως, προειδοποίησε ότι ο θάνατός του θα φέρει στις ΗΠΑ «μαύρες ημέρες». Η κοσμοσυρροή είναι ανάλογη με αυτήν που κατέκλυσε την ιρανική πρωτεύουσα το 1989 για την κηδεία του ιδρυτή της Ισλαμικής Δημοκρατίας αγιατολάχ Ρουχολάχ Χομεϊνί.

«Μην απειλείτε ποτέ το ιρανικό έθνος» διαμήνυσε μέσω των σόσιαλ μίντια ο πρόεδρος του Ιράν Χασάν Ροχανί, απαντώντας στις πολεμικές δηλώσεις του  Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος είχε απειλήσει το Σάββατο ότι θα πλήξει 52 ιρανικούς στόχους, εάν εκδηλωθούν επιθέσεις εναντίον Αμερικανών. «Αυτοί που αναφέρουν τον αριθμό 52, θα πρέπει επίσης να θυμούνται τον αριθμό 290. # IR655», προσθέτει ο Ροχανί, αναφερόμενος στην τραγωδία με το Airbus της πτήσης 655 της Iran Air, που καταρρίφθηκε τον Ιούλιο του 1988 από αμερικανικό πλοίο, πάνω από τον Κόλπο με αποτέλεσμα να βρουν τον θάνατο 290 αθώοι επιβάτες.

Το πρωί της Τρίτης, δε, ψήφισμα Ιρανών βουλευτών χαρακτήρισε «τρομοκρατική οντότητα» το αμερικανικό υπουργείο Άμυνας. «Όλο το προσωπικό του Πενταγώνου και των συνδεδεμένων με αυτό εταιρειών και οργανισμών αποτελούν τρομοκρατική οντότητα» αναφέρει το ψήφισμα σύμφωνα με την κρατική τηλεόραση του Ιράν.

Ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ κάλεσε το Ιράκ να αποφύγει «περαιτέρω βία και προκλήσεις». Είχε προηγηθεί η έκτακτη συνεδρίαση των πρεσβευτών της Συμμαχίας που εξέτασε την κρίση μεταξύ Ουάσιγκτον και Τεχεράνης, κατά τη διάρκεια της οποίας η αμερικανική πλευρά ενημέρωσε τις άλλες χώρες-μέλη για την εξόντωση του Σουλεϊμανί.

Μιλώντας μετά την έκτακτη συνεδρίαση για το Ιράν και το Ιράκ, ο Στόλτενμπεργκ κάλεσε συνολικά σε αποκλιμάκωση της έντασης, με σκοπό να εκφράσει και την άποψη ορισμένων Ευρωπαίων ηγετών. Ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, από τη δική του πλευρά, κάλεσε τους ηγέτες του κόσμου να σταματήσουν την κλιμάκωση των εντάσεων, να επιδείξουν τη μέγιστη δυνατή αυτοσυγκράτηση και να ξαναρχίσουν τον διάλογο.

Για «τις γεωπολιτικές εντάσεις που βρίσκονται στο υψηλότερο επίπεδό τους αυτό τον αιώνα» μίλησε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Πρόσθεσε ότι το Ιράν πρέπει να συμμορφωθεί με τη συμφωνία του 2015 για το πυρηνικό του πρόγραμμα, ενώνοντας τη φωνή της με τις διεθνείς εκκλήσεις προς την Τεχεράνη να βοηθήσει στη διάσωση της συμφωνίας, από την οποία αποχώρησαν οι ΗΠΑ το 2018. Τηλεφωνική επικοινωνία είχαν ο Ιταλός πρωθυπουργός και η Γερμανίδα καγκελάριο, οι οποίοι κατέληξαν στο γενικόλογο ότι «για το Ιράν και το Ιράκ, υπάρχει κοινή βούληση να καταβληθούν προσπάθειες με στόχο τη σταθερότητα στην περιοχή και την καταπολέμηση της τρομοκρατίας».

Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι οι αντιδράσεις για την εξόντωση του Σουλεϊμανί δεν έχουν καταλαγιάσει ούτε στο εσωτερικό των ΗΠΑ. Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάικ Πομπέο επεσήμανε ότι έχει αρχίσει να ενημερώνει τους αξιωματούχους του Κογκρέσου για την επιχείρηση της Παρασκευής και δεσμεύτηκε να «τους κρατήσει πλήρως ενήμερους». Η ένταση που επικρατεί πάντως αποτυπώνεται και στο γεγονός ότι οι υπουργοί Εξωτερικών των χωρών μελών της ΕΕ θα συνεδριάσουν εκτάκτως την Παρασκευή 10 Ιανουαρίου για την κρίση στη Μέση Ανατολή.

Την ίδια ώρα η κυβέρνηση των ΗΠΑ απέρριψε το αίτημα να χορηγήσει βίζα στον υπουργό Εξωτερικών του Ιράν, τον Μοχαμάντ Τζαβάντ Ζαρίφ, η οποία θα του επέτρεπε να πάρει μέρος σε συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών που θα διεξαχθεί μεθαύριο Πέμπτη, δήλωσε Αμερικανός αξιωματούχος υπό τον όρο να μην κατονομαστεί.

Η απόφαση ακολουθεί την κατακόρυφη αύξηση της έντασης ανάμεσα στις δύο χώρες, μετά τον Αμερικανικό αεροπορικό βομβαρδισμό στη Βαγδάτη που είχε αποτέλεσμα να σκοτωθεί ο ιρανός υποστράτηγος Κασέμ Σουλεϊμανί, διοικητής της Δύναμης Αλ Κουντς των Φρουρών της Επανάστασης, την Παρασκευή.

Από την πλευρά της, η Τουρκία επιχειρεί να παίξει τον ρόλο διαμεσολαβητή, ισχυριζόμενη ότι θα στηρίξει κάθε ενέργεια για την αποκλιμάκωση της έντασης. Τα πράγματα θα κριθούν από την επίσκεψη που θα πραγματοποιήσει την Τετάρτη στην Τουρκία ο Βλαντιμίρ Πούτιν. Το μόνο σίγουρο πάντως είναι ότι στη Λιβύη ήδη στάλθηκαν Τούρκοι στρατιώτες, μετά την απόφαση της Άγκυρας να εμπλακεί ακόμα πιο πολύ υπέρ της κυβέρνησης Αλ Σαράτζ.