Διπλωματική ρελάνς η επίσκεψη Χαφτάρ στην Αθήνα: Το παρασκήνιο και οι συναντήσεις του Λίβυου στρατάρχη

Η αιφνιδιαστική επίσκεψη του στρατάρχη Χαλίφα Χαφτάρ στην Αθήνα χθες το βράδυ και οι συνομιλίες που θα έχει σήμερα με τον υπουργό Εξωτερικών Νίκο Δένδια, τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη και τον υπουργό Άμυνας Νίκο Παναγιωτόπουλο και τον Σύμβουλο Εθνικής Ασφαλείας Αλέξανδρο Διακόπουλο είναι, ίσως, η καλύτερη απάντηση που μπορούσε να δώσει η ελληνική πλευρά στη Βερολίνο. Με την διπλωματική αυτή πρωτοβουλία της η Αθήνα απέδειξε ότι δεν είναι μόνο θιγόμενη, λόγω του μνημονίου της Άγκυρας με την κυβέρνηση Σαράτζ. Έστω και με καθυστέρηση, δείχνει έμπρακτα πως είναι και παίκτης, κεντρικός μάλιστα παίκτης.

Από την επίσκεψη Χάφταρ και οι δύο πλευρές έχουν μόνο να κερδίσουν. Ο Λίβυος στρατάρχης αποκτά μίας πρώτης τάξεως πολιτική αναγνώριση από ένα κράτος-μέλος της ΕΕ, το οποίο, μάλιστα, είναι γειτονικό και οπωσδήποτε, συνδυαζόμενο με την Αίγυπτο, εξισορροπεί την τουρκική πίεση. Κατά συνέπεια, η παράταξή του αναβαθμίζεται διπλωματικά κι όχι μόνο ως ο ένας από τους δύο αντιμαχόμενους που καλούνται από τους «μεγάλους» για να τους επιβάλλουν διευθέτηση.

Από την πλευρά της, η Ελλάδα απέδειξε ότι ασκεί επιρροή, γεγονός που εκθέτει τους Γερμανούς οργανωτές της Διάσκεψης την Κυριακή. Αυτό πρέπει να συνδυαστεί και με τη δήλωση του Μητσοτάκη ότι η Ελλάδα δεν θα συναινέσει σε πολιτική λύση στη Λιβύη αν δεν ανακληθεί το μνημόνιο με την Τουρκία για την μεταξύ τους οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών. Για την ακρίβεια, έστειλε το μήνυμα ότι η Ελλάδα θα ασκήσει βέτο στο πλαίσιο της ΕΕ. Πρόσθεσε ακόμα πως έχει στείλει επιστολές στην ΕΕ, έχει μιλήσει τηλεφωνικά με την Άνγκελα Μέρκελ και θα ξαναμιλήσει σήμερα μαζί της.

Είναι αξιοσημείωτο ότι ο στρατάρχης Χάφταρ, ο οποίος θα λάβει μέρος στη Διάσκεψη του Βερολίνου, εξέφρασε ρητά την αντίθεσή του για τον αποκλεισμό της Ελλάδας. Σε μία προσπάθεια να δημιουργήσει συνθήκες επιτυχίας της Διάσκεψης, ο υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας Χάικο Μάας μετέβη στη Βεγγάζη και εξασφάλισε αφ’ ενός ότι ο Χάφταρ θα μετάσχει στη Διάσκεψη, όπως άλλωστε, αναμενόταν, αφ’ ετέρου ότι θα εφαρμόσει την εκεχειρία.

Ο Μάας δήλωσε ότι ο Χάφταρ «δεσμεύτηκε να συμμορφωθεί με την εκεχειρία, παρά το γεγονός ότι δεν υπέγραψε τη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός στη Μόσχα νωρίτερα αυτήν την εβδομάδα. Είναι πολύ σημαντικό». Η πραγματικότητα, όμως, είναι ότι ο Λίβυος στρατάρχης δεν ήταν αντίθετος σ’ αυτή καθ΄αυτή την εκεχειρία, αλλά στους όρους που την συνόδευαν. Όσο δε για τη άλλη δήλωση του Μάας ότι καμία πλευρά δεν θα μπορούσε να κερδίσει τη σύγκρουση με τη χρήση βίας δεν αποτυπώνει τον πραγματικό συσχετισμό δυνάμεων επί του πεδίου.

Κατά τα άλλα, ο στρατάρχης Χαφτάρ έφτασε χθες το βράδυ στην Αθήνα σε συνθήκες μυστικότητας για λόγους ασφαλείας. Ο ίδιος, εξάλλου, βρίσκεται συνεχώς σ’ έναν κλοιό προστασίας από τις υπηρεσίες ασφαλείας. Μετά την έλευσή του σε ξενοδοχείο του Συντάγματος, χτες το βράδυ είχε ιδιωτικό δείπνο με το Νίκο Δένδια, τον οποίο θα συναντήσει επίσημα σήμερα το πρωί στις 10:30. Λίγο αργότερα, στη 1:00 το μεσημέρι θα συναντηθεί με τον πρωθυπουργό στο γραφείο του στη Βουλή, επειδή το πρωτόκολλο δεν προβλέπει υποδοχή στο Μέγαρο Μαξίμου. Χθες το βράδυ, λίγο πριν προσγειωθεί, ο Μητσοτάκης είχε σε συνέντευξή του πει πως επίκειται μεγάλη διπλωματική πρωτοβουλία, καθώς και για μια «έκπληξη».

Και ενώ αυτά συνέβαιναν στην Αθήνα, ο Ερντογάν ανακοίνωσε πως θα στείλει στρατό στη Λιβύη, καθώς και σεισμογραφικό σε περιοχές της ελληνικής υφαλοκρηπίδας που καταγράφονται στο μνημόνιο που υπέγραψε η Άγκυρα με την κυβέρνηση της Τρίπολης. Η τουρκική ανακοίνωση προκάλεσε την αντίδραση του προέδρου της λιβυκής Βουλής Αγκίλα Σαλέχ, ο οποίος δήλωσε για την περίπτωση που σταλεί τουρκικός στρατός: «Δεν θα επιτρέψουμε στην Τουρκία να ελέγξει τη χώρα μας. Θα τους αναγκάσουμε να παραδοθούν και να σηκώσουν τα χέρια τους».

Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και ο Χάφταρ, ο οποίος έχει καταστήσει σαφές προς κάθε κατεύθυνση ότι δεν θα μείνει με σταυρωμένα τα χέρια σε περίπτωση που η Άγκυρα στείλει στρατό. Στόχος του Ερντογάν είναι να αποτρέψει την κατάρρευση της ετοιμόροπης κυβέρνησης Σαράτζ, η οποία και είναι όργανό του στη Λιβύη και μέσω αυτής από τη μια βάζει πόδι στη Λιβύη και από την άλλη, μέσω του μνημονίου, αποκτά πρόσχημα νομιμότητας για να βάλει χέρι στην ελληνική υφαλοκρηπίδα. Ο σύμβουλος του Ερντογάν Γιασίν Ακτάι είχε δηλώσει σχετικά: «Δεν σκοπεύουμε να αποσυρθούμε από τη Λιβύη», προσθέτοντας ότι η Τουρκία βρίσκεται στη Λιβύη για «να προστατεύσει τον λαό της».