Μητσοτάκης: Να αφήσουμε το ελληνικό πανεπιστήμιο να ανοίξει τα φτερά του

Την πίστη του στα ελληνικά πανεπιστήμια εξέφρασε ο Κυριάκος Μητσοτάκης, μιλώντας από το βήμα της Ολομέλειας για το νομοσχέδιο για την Παιδεία.

«Το δημόσιο πανεπιστήμιο αντιστέκεται και παράγει» τόνισε ο πρωθυπουργός, σημειώνοντας ότι παρά το «ξήλωμα» της μεταρρύθμισης του 2011, οι «εργάτες» του επιμένουν να προκόβουν. «Έχω βαθιά πίστη στο δημόσιο ελληνικό πανεπιστήμια, επισήμανε, σημειώνοντας ότι θα προϋπόθεση είναι να αποφασίζουν τα ίδια. 

Σύμφωνα με τον πρωθυπουργό, το νομοσχέδιο εστιάζει σε τρία ζητήματα, στην Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης, στη σύνδεση της αξιολόγησης των πανεπιστημίων με τη χρηματοδότηση, με όρους επιδόσεων στη μόρφωση και με την απελευθέρωση της έρευνας και καινοτομίας. 

Ο κ. Μητσοτάκης εξήγησε ότι όλα τα πανεπιστήμια θα λαμβάνουν το 80% της χρηματοδότησης στη βάση αντικειμενικών δεδομένων, όμως το 20% θα δίδεται με βάση δείκτες που θα επιλέγουν τα ίδια. 

Ο κ. Μητσοτάκης ευχήθηκε «περαστικά» στον Τρύφωνα Αλεξιάδη, που είχε περιπέτεια στην υγεία του.

«Σύμφωνα με τον Πλάτωνα η παιδεία είναι δεύτερος ήλιος. Αυτό επιδιώκει και το νομοσχέδιο μας. Είναι δέσμη ρυθμίσεων που συνδέει την αξιολόγηση πανεπιστημίων με την χρηματοδότηση. Ενισχύουν την έρευνα αίροντας αγκυλώσεις της γραφειοκρατίας που την καθηλώνουν εδώ και δεκαετίες», τόνισε.

Το τρίπτυχο του νομοσχεδίου, σημείωσε ο πρωθυπουργός είναι «αξιολόγηση, σχεδιασμός, ευελιξία». «Το πνεύμα είναι ευρύτερο. Θα έλεγα καθολικό. Η παιδεία αποτελεί εθνικό πεδίο. Η δημόσια εκπαίδευση υπήρξε ιμάντας κοινωνικής κινητικότητας και μοχλός κοινωνικής προκοπής. Είναι το σύνορο ανάμεσα στην πραγματική πρόοδο και την καμουφλαρισμένη συντήρηση», πρόσθεσε.


Σύμφωνα με τον κ. Μητσοτάκη, «η κυβέρνηση σηκώνει το γάντι των προκλήσεων της εποχής. Γι αυτό και η κυβέρνησή μας ψηφίστηκε από την πλειοψηφία της κοινωνίας και είμαστε αποφασισμένοι να το κάνουμε πράξη».

Ο χάρτης των αλλαγών

Αναφερόμενος στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και τη μεταπτυχιακή έρευνα, ο κ. Μητσοτάκης ανέφερε ότι η Ελλάδα εισήλθε στον πόλεμο γνώσης απογυμνωμένη. « Χωρίς προετοιμασία πέρυσι αναδιατάχθηκε ο ακαδημαϊκός χάρτης χωρίς αξιολόγηση και μελέτη. Λίγο πριν τις εκλογές ιδρύθηκαν πανεπιστημιακά τμήματα ακόμα και με βουλευτικές τροπολογίες. Την ίδια ώρα έμπαινε μεθοδικά στο περιθώριο η ανεξάρτητη αρχή που είχε έργο την αξιολόγηση των πανεπιστημίων. Τα κονδύλια πανεπιστημίων συσσωρεύονταν στο ταμείο του υπουργού. Τα κονδύλια έρευνας βάλτωναν και ερευνητικά προγράμματα εγκατέλειπαν τα ελληνικά πανεπιστήμια. Το 2018 η Ελλάδα είχε περίπου 18 χιλιάδες δημοσιεύσεις όταν η Μεγάλη Βρετανία είχε πάνω από 200 χιλιάδες η Γερμανία περίπου 180 χιλιάδες.

Όμως υπάρχει και μια άλλη όψη. Η Ελλάδα σε αυτές τις δύσκολες συνθήκες κρατείται σε υψηλές θέσεις και δείχνει ότι το ελληνικό πανεπιστήμιο αντέχει και παράγει. Οι καθηγητές οι φοιτητές και ερευνητές επιμένουν και προκόβουν. Αυτές είναι οι νησίδες προόδου και είναι μαζί μας. Μας καλούν να τις πολλαπλασιάσουμε μέσα απο συνολικό μεταρρυθμιστικό πλαίσιο.

Έχω βαθιά πίστη στο ελληνικό πανεπιστήμιο μόνο αν το αφήσουμε να ανοίξει μόνο του τα φτερά του. Είναι πρόταση ελευθερίας και χειραφέτησης αλλά και ευθύνης ταυτόχρονα. Στα παραπάνω δεδομένα απαντάμε σήμερα με νομοσχέδιο που κάνει 3 σημαντικά βήματα:

1. η χώρα αποκτά εθνική αρχή ανώτατης εκπαίδευσης. Όργανο που έρχεται να αντικαταστήσει παλιά δομή και θα έχει αυξημένες αρμοδιότητες. Θα είναι και θεσμικό αντίβαρο στις εκάστοτε παρεμβάσεις κυβέρνησης. Η Εθνική Αρχή θα είναι στο εξής ο έγκυρος αρωγός πολιτείας στην χάραξη μακρόπνοης στρατηγικής για την εκπαίδευση. Θα πρέπει να ξεπερνά τον ορίζοντα του εκλογικού κ’ύκλου. Γι αυτό πρέπει να συγκροτείται από πρόσωπα υψηλοτάτου επιπέδου. Πρόεδρος θα επιλέγεται απο την επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής και τα μέλη θα ορίζονται από τον πρόεδρο Αρχής και δύο ανεξάρτητους καθηγητές. Με κριτήρια επιστημονικά τα στελέχη της νέας αρχής θα συμβάλουν στην αναδιάταξη και ανακατανομή τμημάτων ανά επικράτεια. Όχι με όρους τοπικισμού ή ψηφοθηρικών κελευσμάτων. Αλλά με βάση υπαρκτές ανάγκες.

Κεντρικότερη τομή είναι η συνεχής αξιολόγηση των πανεπιστημίων. Κάθε σχολή θα ακολουθεί δική της στρατηγική και με μετρήσιμους στόχους θα [παρακολουθείται συνεχώς

Επόμενη τομή είναι η σύνδεση των πανεπιστημίων με χρηματοδότηση. Με αυτό τον τρόπο τα κονδύλια κρατικού προϋπολογισμού δεν θα διατίθενται με όρους πίεσης αλλά με όρους επιδόσεων. Το σύνολο ιδρυμάτων θα αξιολογείται από μια βεντάλια δράσεων. Όπως συμβαίνει σε όλες τις χώρες. Το κράτος θα εξακολουθεί να εγγυάται για την βιωσιμότητα των δημόσιων πανεπιστημίων. Το 80% των κονδυλίων θα διανέμεται με βάση αντικειμενικά κριτήρια όπως ο αριθμός φοιτητών. Όμως το 20% από δράσεις με ποιοτικά στοιχεία

Το 3 σημαντικό βήμα είναι η απελευθέρωση έρευνας. Εκεί κρύβεται η ανταγωνιστικότητα.

Η διαδικασία των ΕΛΚΕ γίνεται «διαφανής και γρήγορη»

Ο κ. Μητσοτάκης ανέφερε ότι οι Ειδικοί Λογαριασμοί Κονδυλίων Έρευνας (ΕΛΚΕ) μετατράπηκαν σε αδιαφανείς μηχανισμούς με αφόρητη γραφειοκρατία. « Αυτό αλλάζει . Οι νέες ρυθμίσεις απαλλάσσουν τους υπευθύπους έρευνας από διαδικαστικά βάρη. Η διαδικασία ΕΛΚΕ γίνεται διαφανής και γρήγορη. Η στόχευση κάθε προγράμματος θα εξειδικεύεται, η εξέλιξή του θα παρακολουθείται και η πρόοδός του θα είναι μετρήσιμη».

Ο κ. Μητσοτάκης έδωσε έμφαση στις τρεις τομές, όπως τις χαρακτήρισε, του νομοσχεδίου, κάνοντας λόγο για συνέχεια πολλών πρωτοβουλιών για την Παιδεία που ξεκίνησαν με την προσπάθεια αποκατάστασης πραγματικού πανεπιστημίου, συνεχίστηκαν με τα προγράμματα ξενόγλωσσων τμημάτων και συνοψίζονται με προσπάθειες συνεργασιών με ξένα πανεπιστήμια.

Συνολικά 190 αμερικανικά πανεπιστήμια εκδήλωσαν ενδιαφέρον συνεργασίας

Αναφερόμενος στην πρόσφατη επίσκεψη στις ΗΠΑ, ανέφερε ότι υπήρξε εντονότατο ενδιαφέρον. «Θέλαμε να βρούμε 12 αμερικανικά πανεπιστήμια για συνεργασίες με αντίστοιχα ελληνικά. Συνολικά 190 αμερικανικά πανεπιστήμια ήταν αυτά που εκδήλωναν ενδιαφέρον να ερευνήσουμε την συνεργασία», ανέφερε.


Ο κ. Μητσοτάκης χαιρέτισε και τη σημαντική προσπάθεια του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου με το πρώτο ξενόγλωσσο τμήμα για προσέλκυση ξένων φοιτητών. Μπορώ να σας πω ότι συγκεντρώνει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον από ξένους φοιτητές.


«'Ηρθε η ώρα να σπάσουμε τα ταμπού»

«όλα αυτά τα αυτονόητα δεν έγιναν πράξη εδώ και τόσα χρόνια . Ήρθε η ώρα να σπάσουμε το ταμπού των ιδεοληψιών και να κάνουμε μεγάλο άλμα στο μέλλον. Το πλαίσιο που φέρνουμε δίνει κίνητρα στο ακαδημαϊκό προσωπικό για την βελτίωση του επιπέδου.


To να μπορέσει να μετατραπεί η χώρα σε ακαδημαϊκό κέντρο προσέλκυσης ξένων φοιτητών που θα καταβάλλουν δίδακτρα θα δώσει περισσότερους πόρους στα πανεπιστήμια και να γίνουν πιο ανταγωνιστικά.

Το νομοσχέδιο έχει και άλλες διατάξεις σημαντικές όπως η θέσπιση κρατικού πιστοποιητικού πληροφορικής όπως και συμβολική δυνατότητα να αποφασίζουν τα ίδια για τις μαθητικές εκδρομές.

«Η κρίση μας έκανε να συνειδητοποιήσουμε ότι η επένδυση στην παιδεία αποτελεί προϋπόθεση εθνικής επιβίωσης. Αφήνουμε πίσω το απατηλό στερεότυπο ότι το πτυχίο αποτελεί το διαβατήριο εργασίας. Οι φοιτητές γνωρίζουν ότι ο τίτλος που θα αποκτήσουν δεν πρέπει να είναι ξερό χαρτί. Το ειδικό βάρος θα καθορίζεται από την σκληρή δουλειά που προηγήθηκε από ένα αναβαθμισμένο πανεπιστήμιο», σημείωσε.

Προανήγγειλε αλλαγές σε Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια

Ο κ. Μητσοτάκης προανήγγειλε πλήρες σχέδιο μεταρρυθμίσεων στην δευτεροβάθμια και πρωτοβάθμια εκπαίδευση, χωρίς εκπλήξεις.

Ο πρωθυπουργός επικαλέστηκε και τη δημοσκόπηση της MARC για το protothema.gr. «Μόλις προχθές είδα μία δημοσκόπηση σύμφωνα με την οποία 8 στους 10 δήλωσαν πως συμφωνούν με την σύνδεση χρηματοδότησης πανεπιστημίων με την αξιολόγησή τους. Έχουμε καθήκον να το ακούσουμε αυτό το αίτημα και να συμβαδίσουμε με το αίτημα της κοινωνίας», ανέφερε.

Όπως είπε, η μεταρρύθμιση έχει συναντήσει σποραδικές αντιδράσεις, όμως η ακαδημαϊκή κοινότητα όμως στην μεγάλη της πλειψοηφία συμφώνησε με το πνεύμα και γράμμα νομοσχεδίου.

Επίσης, ο κ. Μητσοτάκης κάλεσε τους βουλευτές πριν την ψηφοφορία να ξανασκεφτούν τη θέση τους πριν πουν «όχι». «Καλό θα ήταν να μην βάζουμε το μέλλον νέων στην αρένα κομματικού ανταγωνισμού. Μπορούμε να διαμορφώσουμε εθνική συναίνεση για την διαμόρφωση των δημόσιων πανεπιστημίων με σύγχρονες σπουδές που θα οδηγούν τα παιδιά μας σε καλές δουλειές. Τότε ποιος ξέρει ίσως συμμεριστώ και εγώ ένα παλιό σύνθημα που ακουγόταν από την Αριστερά: πρώτοι στα μαθήματα πρώτοι στον αγώνα», κατέληξε.