Euroleague: Οι χορηγοί φεύγουν και ο Μπερτομέου χάνει τα καλάθια

«Ο μεγαλύτερος κίνδυνος σε μια περίοδο αναταραχής δεν είναι η αναταραχή. Είναι να ενεργείς με βάση τη λογική τού χθες». Η συγκεκριμένη ατάκα πιστώνεται στον Αυστριακό Πίτερ Ντράκερ, τον άνθρωπο που θεωρείται ο πατριάρχης των θεωρητικών του management, καθώς όλα όσα έλεγε από τη δεκαετία του 50 παραμένουν ακόμη και σήμερα επίκαιρα. Ωστόσο υπάρχουν και κάποιοι οι οποίοι είτε δεν γνωρίζουν είτε έχουν επιλέξει να αγνοούν τις θεωρίες του Ντράκερ, όπως η Euroleague.

Το κορυφαίο μπασκετικό προϊόν της Γηραιάς Ηπείρου και δεύτερο πιο σημαντικό παγκοσμίως μετά το NBA, μετά τα άλματα προόδου που έκανε τις προηγούμενες δεκαετίες, μοιάζει να έχει κολλήσει στο χθες, με αποτέλεσμα το μέλλον του να διαγράφεται αβέβαιο και ζοφερό. Και αυτή η εκτίμηση δεν έχει να κάνει -μόνο- με τη νέα ένταση στις σχέσεις της με τον Παναθηναϊκό, που κανείς δεν ξέρει πώς θα εξελιχθεί, αλλά με τα πραγματικά δεδομένα της διοργάνωσης.

Χωρίς έσοδα

Πριν όμως φτάσουμε στο σήμερα και στα τεράστια ερωτηματικά που υπάρχουν πλέον για το μέλλον της διοργάνωσης, ας κάνουμε ένα γρήγορο ταξίδι στον χρόνο για να θυμηθούμε πώς ξεκίνησαν όλα.

To 1991 η UEFA (Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου) ανακοίνωσε τη δημιουργία του Champions League θέλοντας να δώσει μια νέα πνοή στο πάλαι ποτέ Κύπελλο Πρωταθλητριών, να διευρύνει τα έσοδά της και να εμπλέξει (αγωνιστικά) ακόμη περισσότερες ομάδες (όχι μόνο τις πρωταθλήτριες), αντιλαμβανόμενη τις γκρίνιες που υπήρχαν από πολλά ευρωπαϊκά κλαμπ.

Και από το 1992, όταν κουνήθηκε για πρώτη φορά το... σεντόνι, η διοργάνωση γιγαντώθηκε αγωνιστικά και οικονομικά δικαιώνοντας πλήρως την επιλογή του αείμνηστου προέδρου της UEFA Λέναρτ Γιόχανσον.

Την ίδια χρονιά (1992) ο τότε πρόεδρος της FIBA (Διεθνής Ομοσπονδία Μπάσκετ) Μπόρισλαβ Στάνκοβιτς ανακοίνωσε τη δημιουργία το FIBA European League (η μετεξέλιξη του μπασκετικού Κυπέλλου Πρωταθλητριών) έχοντας τους ίδιους στόχους και φιλοδοξίες.

Ωστόσο, όταν φτάσαμε στο Millennium, το ποδοσφαιρικό Champions League είχε ήδη απογειωθεί, ενώ στο μπάσκετ προέκυψε το σχίσμα που κρατά μέχρι σήμερα.

Η FIBA, σε αντίθεση με την UEFA, δεν είχε τη διάθεση να μοιράσει τα έσοδα στις ομάδες και η ULEB (Ευρωπαϊκή Ενωση Λιγκών) εκμεταλλεύτηκε τη δυσαρέσκεια των ομάδων δημιουργώντας τη δική της διοργάνωση. Η Euroleague γεννήθηκε τη σεζόν 2000-2001, η FIBA απάντησε με τη SuproLeague και το μπάσκετ εκείνη τη σεζόν είχε... δύο πρωταθλήτριες Ευρώπης! Την Κίντερ, που κέρδισε την Μπασκόνια (στη σειρά τελικών της Euroleague), και τη Μακάμπι (που κέρδισε τον ΠΑΟ στον τελικό της SuproLeague).

Αυτή η αστειότητα κράτησε μόλις έναν χρόνο και από την επόμενη σεζόν η Euroleague έγινε ο απόλυτος κυρίαρχος του ευρωπαϊκού μπάσκετ (μέχρι την εμφάνιση του FIBA Basketball Champions League), χωρίς όμως ποτέ να φτάσει στα επίπεδα που είχε υποσχεθεί. Κι εδώ ακριβώς είναι το ζήτημα.

Έλλειψη οράματος

Στις 12 Μαρτίου, όταν πλέον όλη η Ευρώπη είχε μπει στη δίνη της πανδημίας, η ηγεσία της Euroleague, με την απειλή του μηδενισμού, υποχρέωσε τον Ολυμπιακό να ταξιδέψει στο Βερολίνο (!) για να αγωνιστεί κόντρα στην Αρμάνι Μιλάνο. Οι Ερυθρόλευκοι μέρες πριν ζητούσαν να αναβληθεί η αναμέτρηση, αλλά αυτό συνέβη όταν η αποστολή είχε ξεκινήσει το ταξίδι για την πρωτεύουσα της Γερμανίας, για να επιστρέψει τελικά με το ίδιο αεροπλάνο.

Αναφέρουμε αυτό το περιστατικό ως ένα μικρό παράδειγμα της ξεροκεφαλιάς που διακρίνει τον Τζόρντι Μπερτομέου και τους συνεργάτες του, οι οποίοι αποδείχθηκαν κατώτεροι των περιστάσεων.

Κι αν μέχρι πρότινος οι φωνές κατά του Καταλανού δικηγόρου αντιμετωπίζονταν ως υπερβολικές -ή και γραφικές-, τα δεδομένα πλέον έχουν αλλάξει καθώς ο άνθρωπος που έμοιαζε ικανός να λύνει κάθε πρόβλημα -και κυρίως να δημιουργεί λεφτά- δείχνει να έχει ξεμείνει από ιδέες.

Το πρώτο μεγάλο λάθος του Μπερτομέου στην εποχή του κορωνοϊού είναι τα αργά αντανακλαστικά που έδειξε για την αντιμετώπιση της κρίσης. Στις 12 Μαρτίου η Euroleague ανακοίνωσε την προσωρινή αναστολή της διοργάνωσης, έπρεπε όμως να φτάσουμε στις 26 Μαΐου για να ανακοινωθεί η οριστική ακύρωση της φετινής σεζόν.

Την ίδια ώρα, η FIBA από τις 31 Μαρτίου είχε ανακοινώσει ότι το Final 8 του Basketball Champions League θα διεξαχθεί το διάστημα 30 Σεπτεμβρίου - 4 Οκτωβρίου - απομένει να μάθουμε μόνο το πού θα φιλοξενηθεί.

Το χειρότερο όμως δεν είναι ότι απλά ο Μπερτομέου άργησε να αντιληφθεί τη σοβαρότητα της κατάστασης, αλλά το γεγονός ότι πέραν της ανακοίνωσης για την ακύρωση της σεζόν δεν ήταν σε θέση να δώσει καμία απάντηση για τις οικονομικές εκκρεμότητες που υπάρχουν και φυσικά καμία διαβεβαίωση για το τι πρόκειται να συμβεί την επόμενη σεζόν.

Μπορεί η Euroleague να είναι ένας μαραθώνιος 34 αγωνιστικών στην κανονική περίοδο, αλλά το «φιλέτο» της διοργάνωσης, για το οποίο οι χορηγοί πληρώνουν τα πολλά λεφτά και το ενδιαφέρον του κόσμου εκτοξεύεται, είναι τα playoffs και το Final 4, που χάθηκαν στα απόνερα του COVID-19.

Η απώλεια εσόδων είναι δεδομένη και όλοι είναι προετοιμασμένοι γι’ αυτό. Ωστόσο, το μοναδικό που βγήκε από τα χείλη του Μπερτομέου ήταν ότι η Euroleague δεν θα μπορέσει να εκπληρώσει όλες τις δεσμεύσεις της προς τις ομάδες.

Με τη διοργανώτρια να οφείλει στις ομάδες ήδη δύο δόσεις από τα χρήματα των τηλεοπτικών συμβολαίων, τα αντίστοιχα από τα μπόνους νικών συν τα όποια χορηγικά θα περίμενε κανείς ότι με την ανακοίνωση της διακοπής θα υπήρχε και μια πρώτη ενημέρωση για τις πραγματικές απώλειες εσόδων.

Αντ’ αυτού το μόνο που ειπώθηκε ήταν: «Θα υπάρξει νέα τηλεδιάσκεψη όπου θα σας ενημερώσουμε».

Κάποιος καλόπιστος θα μπορούσε να δεχθεί ότι όντως δεν γνωρίζει ακόμη το ύψος των απωλειών που θα έχει από τους χορηγούς, υπάρχει όμως ένα ακόμη στοιχείο που δείχνει μια τρομερή ανακολουθία.

Και αυτό έχει να κάνει με το ότι στις 23 Απριλίου, στην τηλεδιάσκεψη με την Ενωση Παικτών, είχε δεσμευτεί ότι σε περίπτωση οριστικής ακύρωσης της σεζόν θα πληρωθεί το 80% των συμβολαίων (ενώ το ποσοστό ανέβαινε στο 85% αν τελικά διεξάγονταν οι αγώνες ή μέρος της σεζόν).

Οταν αποδεδειγμένα οφείλεις στις ομάδες, που είναι και οι μέτοχοί σου, σχεδόν το 50% των χρημάτων που έχεις να τους δώσεις, χωρίς να τους ενημερώνεις τι ποσοστό θα τους πληρώσεις, πώς τους επιβάλεις να καλύψουν το 80% των δικών τους υποχρεώσεων;

IMG και Turkish Airlines

Σε αυτό το σημείο στο κάδρο της ιστορίας εισέρχονται και οι δύο εταιρείες-πυλώνες του οικονομικού βραχίονα της Euroleague: η IMG, η οποία από το 2015 είναι Media και Marketing Partner της διοργάνωσης, και η Turkish Airlines, που είναι από το 2010 ο χορηγός ονοματοδοσίας.

Ξεκινώντας από την τελευταία, η αλήθεια είναι ότι πέρυσι το καλοκαίρι είχαν ακουστεί οι πρώτες φήμες για πιθανή αποχώρησή της από τη διοργάνωση, με τις αντίστοιχες φήμες να θέλουν την Gazprom να παίρνει τη θέση της, όμως απ’ ό,τι φάνηκε η εμπλοκή του ρωσικού κολοσσού ήταν ευσεβείς πόθοι, ενώ αντιθέτως τα προβλήματα της τουρκικής αεροπορικής εταιρείας (που πληρώνει περίπου 10 εκατ. ευρώ τον χρόνο για τη χορηγία) είναι πραγματικότητα.

Προς το παρόν η εμπλοκή της Gazprom είναι μόνο στην ενίσχυση της Ζενίτ Αγίας Πετρούπολης (ομάδα που προπονεί ο Τσάβι Πασκουάλ), ενώ ο στόλος της Turkish Airlines παραμένει καθηλωμένος στο έδαφος (με εξαίρεση τα επιβατικά αεροπλάνα που έχουν μετατραπεί σε cargo) και οι επικεφαλής της περιμένουν εναγωνίως την κρατική ενίσχυση από τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Προφανώς ο «σουλτάνος» δεν θα επιτρέψει να καταρρεύσει έτσι απλά ένα από τα διαμάντια του στέμματος, αλλά ας μην ξεχνάμε ότι η τουρκική λίρα είναι υπό ασφυκτική πίεση, η οικονομία της χώρας είναι στα χειρότερά της και ο κορωνοϊός, παρά τις εξαγγελίες του, εξακολουθεί να θερίζει τους συμπατριώτες του.

Ακόμη χειρότερα όμως είναι τα δεδομένα που αφορούν την IMG, την εταιρεία που από το 2013 ξεκίνησε τη συνεργασία της με τη Euroleague (η αρχική συμφωνία αφορούσε την εκμετάλλευση των highlights των αγώνων) και από το 2015 είναι ο βασικός της χρηματοδότης.

Εκείνο το καλοκαίρι Euroleague και IMG ανακοίνωσαν μια συμφωνία-σταθμό για τα επόμενα δέκα χρόνια (με προοπτική ανανέωσης για άλλα 10) αντί 630 εκατ. ευρώ...

Με απλούς υπολογισμούς προέκυπταν 63 εκατ. ευρώ τον χρόνο, τα οποία στην πορεία αποδείχθηκαν ότι ήταν τα μισά, καθώς τα υπόλοιπα αφορούσαν την εξάπλωση... της διοργάνωσης, τη βελτίωση του οργανωτικού κομματιού και την κάλυψη των (μεγάλων ομολογουμένως) εξόδων.

Με την έναρξη της συμφωνίας η αλήθεια είναι ότι τα οικονομικά δεδομένα άλλαξαν και πλέον οι ομάδες έβαζαν στα ταμεία τους αντί για ψίχουλα ένα σεβαστό ποσό και αυτό είναι κάτι που πρέπει να πιστωθεί στις δύο πλευρές.

Για να σας δώσουμε ένα παράδειγμα, μέχρι το 2015 η νίκη σε αγώνα της Euroleague απέφερε 7.000 ευρώ σε μια ομάδα, ενώ μετά το 2015 κάθε νίκη ισοδυναμούσε με 38.000 ευρώ (αύξηση 550%).

Αυτή όμως είναι η μία όψη του νομίσματος, καθώς η άλλη αναφέρει ότι ο νικητής της Euroleague, στην καλύτερη των περιπτώσεων, θα εισπράξει κάτι περισσότερο από 2 εκατ. ευρώ (μπόνους νικών, τα οποία μαζί με τα υπόλοιπα έσοδα (τηλεοπτικά, χορηγικά) συνολικά μπορεί να φτάσουν τα 7-8 εκατ. ευρώ...

Την ίδια ώρα μια απλή νίκη σε όμιλο του ποδοσφαιρικού Champions League αποδίδει 2,7 εκατ. ευρώ, ενώ ας μην αναφέρουμε καλύτερα τα ποσά που παίρνουν οι ομάδες αν μπουν στους ομίλους ή αν φτάσουν στη φάση των νοκ άουτ. Κι αν θέλετε να κάνουμε μια διαφορετική οικονομική αποτίμηση της Euroleague, πρόκειται για τη διοργάνωση που η αξία των ομάδων αποτιμάται στα 300 εκατ. ευρώ (τα συνολικά μπάτζετ των 18 συλλόγων), αλλά τα έσοδά τους είναι μόλις 30 εκατ. ευρώ.

Αν υπάρχει κάποιος ο οποίος να πιστεύει ότι η συγκεκριμένη αναλογία έχει κάποια λογική, ας σηκώσει τώρα το χέρι! Σωστά το καταλάβαμε, δεν υπάρχει κανείς...

Για να επανέλθουμε όμως στο θέμα μας, αυτή που φαίνεται να σηκώνει τα χέρια ψηλά είναι η IMG ή για την ακρίβεια η Endeavor, η μητρική εταιρεία, η οποία, σύμφωνα με τα δημοσιεύματα στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, βρίσκεται σε δεινή θέση.

Η Endeavor ιδρύθηκε το 1995 από τον Αρι Εμάνουελ και βασικό της αντικείμενο ήταν η μόδα και η σόουμπιζ, αλλά το 2014 αγόρασε την IMG, εταιρεία αθλητικού μάρκετινγκ, και σταδιακά απέκτησε εμπλοκή στη Euroleague και το UFC (το πρωτάθλημα μεικτών πολεμικών τεχνών).

Από πέρσι τον Σεπτέμβριο όμως τα μαύρα σύννεφα άρχισαν να πυκνώνουν, όταν την τελευταία στιγμή απέσυρε την έγγραφή της στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης, κάνοντας λόγο για «ασταθείς συνθήκες στις αγορές», για να ακολουθήσει το χτύπημα της πανδημίας. Αν σκεφτούμε ότι πρόκειται για μια επιχείρηση που ασχολείται με θεάματα και εδώ και τρεις μήνες δεν λειτουργεί τίποτα, γίνεται εύκολα αντιληπτό το μέγεθος της ζημίας και εξηγούνται οι μαζικές απολύσεις και η προσπάθεια νέας δανειοδότησης... Το ποσό που έχει ζητήσει η εταιρεία από τις τράπεζες λέγεται ότι είναι 260 εκατ. δολάρια, ωστόσο τα νούμερα που τρομάζουν είναι άλλα. Το πρώτο αφορά τις συνολικές δανειακές της υποχρεώσεις οι οποίες ανέρχονται σε 2,8 δισ. δολάρια, το δεύτερο ότι το συνολικό της χρέος εκτιμάται ότι ανέρχεται πλέον στα 4,5 δισ. δολάρια και σε συνδυασμό με τα περιορισμένα έσοδά της λόγω της πανδημίας πριν από λίγες εβδομάδες ο οίκος Moody’s υποβάθμισε την πιστοληπτική της ικανότητα. Για τα αμερικανικά ΜΜΕ η πορεία της Endeavor είναι ένα πολύ ενδιαφέρον ζήτημα, ωστόσο σε κανένα δημοσίευμα δεν υπάρχει οποιαδήποτε αναφορά στη Euroleague, η οποία προφανώς και είναι κάτι σαν παρωνυχίδα των προβλημάτων της εταιρείας.

Οι διαφορετικοί κόσμοι

Σε οποιοδήποτε άλλο άθλημα τα στοιχεία που περιγράφουμε παραπάνω θα αποτελούσαν ικανούς λόγους για να χτυπά το καμπανάκι του συναγερμού εδώ και μήνες, ωστόσο ο οργανισμός της Euroleague ζει στο δικό του παράλληλο σύμπαν κι εδώ είναι που τα δομικά προβλήματα (που υπήρχαν πάντοτε) μοιάζει πιο πιθανό από ποτέ να εξελιχθούν σε ρωγμές που θα γκρεμίσουν το οικοδόμημα. Η Euroleague έχει 11 ομάδες-μετόχους, οι οποίες όμως είναι εντελώς διαφορετικές μεταξύ τους και παρά τη ραγδαία εξέλιξή της ποτέ δεν μπόρεσε να εφαρμόσει ένα κανονιστικό πλαίσιο με το οποίο θα δημιουργούσε μία αίσθηση ισότητας.

Στη διοργάνωση υπάρχουν ομάδες (όπως οι Παναθηναϊκός, Ολυμπιακός, αλλά και η Μακάμπι) που στηρίζονται στα λεφτά των ιδιοκτητών τους, σύλλογοι όπου το μπάτζετ του μπασκετικού βραχίονα είναι σταγόνα στον ωκεανό (π.χ. Ρεάλ, Μπαρτσελόνα) ή έχουν τις πλάτες του κράτους (ΤΣΣΚΑ).

Να το πούμε πιο απλά; Οταν είσαι ο βασικός χρηματοδότης και η τσέπη σου ματώνει κάθε χρόνο, αλλιώς αντιμετωπίζεις πρόσωπα και καταστάσεις, ενώ όταν είσαι απλός διαχειριστής η αλήθεια είναι ότι δεν σου καίγεται καρφάκι αφού τα λεφτά δεν είναι δικά σου.

Πώς θα μπορούσε να ξεπεραστεί όλο αυτό; Με τη σωστή εφαρμογή του Financial Fair Play (FFP), το οποίο μπορεί να μην έχει λύσει όλα τα προβλήματα του ποδοσφαίρου, ωστόσο αποτελεί ένα τρομερό εργαλείο ελέγχου από την UEFA (για να αποφεύγονται κανόνια) κι ένας μεγάλος πονοκέφαλος για τους παράγοντες. Μόνο που στο ποδόσφαιρο το FFP εφαρμόζεται επί των εσόδων των ομάδων, ενώ στο μπάσκετ επί των επενδύσεων των ιδιοκτητών, οπότε είναι σαν μια τρύπα στο νερό.

Η Euroleague δείχνει ότι βρίσκεται σε ένα περίεργο σταυροδρόμι ως προς το μέλλον, χωρίς να έχει ξεκάθαρη εικόνα για το ποια κατεύθυνση πρέπει να επιλέξει, έχοντας ξεχάσει να τραβήξει και το χειρόφρενο...

Την ίδια ώρα η FIBA, στην οποία τα νήματα κινούν πλέον δύο Ελληνες (ο γενικός γραμματέας Ανδρέας Ζαγκλής και ο CEO του Basketball Champions League Πατρίκ Κομνηνός) μοιάζει να έχει απεγκλωβιστεί από το αρτηριοσκληρωτικό παρελθόν της και, σε αντίθεση με τις βιαστικές κινήσεις του 2015 (όταν δημιούργησε το BCL), δείχνει υπομονή.

Γνωρίζοντας ότι το προϊόν της δεν είναι (ακόμη) το ίδιο ελκυστικό όσο η Euroleague, περιμένει ότι σύντομα το ποτάμι της οργής των ομάδων που συμμετέχουν στην τελευταία θα ξεχειλίσει και η ίδια, χωρίς να χρειαστεί να κάνει κάτι το ιδιαίτερο, θα ανακτήσει την κυρίαρχη θέση της στο ευρωπαϊκό μπάσκετ. Μια εξέλιξη που μπορεί να δώσει πίσω κι ένα μέρος από τη χαμένη αίγλη (και ουσία) των εγχώριων πρωταθλημάτων, τα οποία για τη FIBA ήταν και παραμένουν σημαντικά ενώ για τη Euroleague έμοιαζαν και αντιμετωπίζονταν από την αρχή σαν αναγκαίο κακό.

Ηδη το BCL ανακοίνωσε ότι την επόμενη σεζόν θα συμμετάσχουν Μπιλμπάο (Ισπανία), Νταρουσάφακα (Τουρκία), Φορτιτούντο Μπολόνια (Ιταλία) και περιμένει την απόφαση της Παρτίζαν, ενώ φυσικά το μεγάλο κόλπο είναι ο Παναθηναϊκός. Οι Πράσινοι και το 2018 ψάχτηκαν για την επιστροφή τους στις διοργανώσεις της FIBA, αλλά το σχέδιο έμεινε στη μέση. Τώρα φαίνεται ότι η κόντρα Παναθηναϊκού και Euroleague έχει φουντώσει και πάλι για τα καλά και τα ίδια σενάρια ξαναβγήκαν στην επιφάνεια. Το αν υπάρχει φωτιά πίσω από τον καπνό θα φανεί σύντομα, καθώς θεωρείται σίγουρο ότι στη συνέντευξη Τύπου που θα παραθέσει την Τετάρτη 3 Ιουνίου ο Δημήτρης Γιαννακόπουλος θα αναφερθεί και σε αυτό το ζήτημα.

Κάποιοι μάλιστα αναφέρουν ότι αν δεν υπήρχε ο σκόπελος της ρήτρας αποδέσμευσης, η οποία, σύμφωνα με πληροφορίες, ανέρχεται στο ποσό των 10 εκατ. ευρώ, ο ΠΑΟ θα είχε ήδη αποχωρήσει από τη Euroleague. Ωστόσο όπως και προ διετίας έτσι και τώρα κύκλοι των Πρασίνων επιμένουν ότι το συγκεκριμένο ζήτημα δεν είναι τόσο σοβαρό όσο παρουσιάζεται.

Κι όσο κι αν ο ισχυρός άνδρας της πράσινης ΚΑΕ λατρεύει τις ατάκες του Τόνι Μοντάνα (τον οποίο υποδύεται ο Αλ Πατσίνο στην ταινία «Ο Σημαδεμένος»), ο δικός μας επίλογος θα είναι μία ακόμη εμπνευσμένη ατάκα του Πίτερ Ντράκερ. «Στην ιστορία κάθε επιτυχίας θα βρεις κάποιον που πήρε μια θαρραλέα απόφαση».

Ειδήσεις σήμερα:

Σοκάρουν οι λεπτομέρειες για την τοξικομανή που αγνοείτο - Την τεμάχισε με κοπίδι ο φίλος της

Κακοκαιρία με καταιγίδες και σήμερα στην Αθήνα - Οι «επικίνδυνες» ώρες

Χάος στην Πειραιώς: Οδηγός έπαθε έμφραγμα - Το φορτηγό του έπεσε σε κατάστημα