Μίλτος Τεντόγλου - Ο αντιστάρ που θα πηδούσε και με τσαρούχια

Ακόμα και την πιο στερεοτυπική, στις παρυφές του αφελούς, δημοσιογραφική ερώτηση «πώς νιώθεις;» ο Μίλτος Τεντόγλου μπορεί όχι μόνο να την αποδομήσει κάνοντάς την τελικά ενδιαφέρουσα, αλλά να τη νομιμοποιήσει τόσο με την απάντησή του ώστε να την καταστήσει αυτονόητη.

Οταν το 2021, αμέσως μετά την κατάκτηση του (πρώτου του) Ολυμπιακού μεταλλίου στους Αγώνες του Τόκιο με άλμα στα 8,41 μέτρα, αθλητικός ρεπόρτερ της δημόσιας τηλεόρασης έτεινε το μικρόφωνο προς το μέρος του πρωταθλητή και με επίπλαστη αγωνία και περίσσευμα εθνικής υπερηφάνειας τον ρώτησε για τα συναισθήματά του, ο 24χρονος άλτης απάντησε εκείνο που δεν θα περίμενε κανείς από τους χιλιάδες θεατές που κρέμονταν από τα χείλη του: «Δεν νιώθω τίποτα. Πειράζει;». Αυτό που στα μάτια όλων φάνταζε -και ουσιαστικά ήταν- το μεγαλύτερο αθλητικό ανδραγάθημα που μπορεί να πετύχει ένας αθλητής, για τον Τεντόγλου ήταν μία ακόμα μέρα στο γραφείο!

Μάλιστα, πρόσθεσε στην αμήχανα ειλικρινή δήλωσή του πως το μόνο που ήθελε μετά τον σημαντικότερο έως τότε αγώνα της καριέρας του ήταν να επιστρέψει στο Ολυμπιακό Χωριό και να πιει ένα καφεδάκι. Ναι, ο Μίλτος Τεντόγλου διαθέτει κάτι που ελάχιστοι αθλητές και -ακόμα περισσότερο- πρωταθλητές καταφέρνουν να έχουν εκτός του ταρτάν, του σκάμματος, των σταδίων, του πεδίου δράσης τους τέλος πάντων: ενδιαφέρον. Με το αδιαπραγμάτευτο και παροιμιώδες πια coolness του γίνεται ο ίδιος το αντίβαρο, η γείωση στις ουρανομήκεις αγωνιστικές επιτυχίες του.

Ενώ συνήθως οι πρωταθλητές της κλάσης και των επιδόσεών του περιορίζονται στον ρόλο της μηχανής παραγωγής ρεκόρ, εκείνος παραμένει ειλικρινά ανθρώπινος τόσο στη χαρά και την επιτυχία όσο και στην απογοήτευση και τον θυμό του. Οπως δηλαδή συνέβη την εβδομάδα που μας πέρασε με την ακύρωση του άλματός του στο μίτινγκ στίβου του Τορούν της Πολωνίας από την Παγκόσμια Ομοσπονδία Στίβου (World Athletics).

Καλύτερα τσιτωμένος

Αν και ο άλτης από τα Γρεβενά πήδηξε στα 8,40 μέτρα, πανηγυρίζοντας στις 8 Φεβρουαρίου την καλύτερη φετινή επίδοση στον κόσμο, έξι ημέρες αργότερα η Ομοσπονδία έκρινε το άλμα του άκυρο λόγω των παπουτσιών του. Δεν χρειάστηκαν βέβαια παρά μόνο λίγες ώρες από την αμφιλεγόμενη απόφαση προκειμένου ο ίδιος να αποδείξει πως μπορεί να του ροκάνισαν τα φτερά από τα πόδια, αλλά δεν κατάφεραν να τα ακρωτηριάσουν.

Την Τετάρτη που μας πέρασε ο Ελληνας Ολυμπιονίκης πέτυχε άλμα στα 8,41 μέτρα στο μίτινγκ του Λιεβέν στη Γαλλία. Αυτή τη φορά μάλιστα φορώντας το σωστό ή, μάλλον, το εγκεκριμένο από την Παγκόσμια Ομοσπονδία παπούτσι. Φαίνεται πως κανείς δεν είχε υπολογίσει πως κάθε φορά που ο Τεντόγλου τσαντίζεται ξεπερνά τον εαυτό του. Το 2021, όταν κατέκτησε το Πανελλήνιο Πρωτάθλημα με άλμα στα 8,48 μέτρα, ο ίδιος είχε ευχαριστήσει τη σύντροφό του που του σπάει τα νεύρα συμβάλλοντας έτσι έστω και εμμέσως στις κορυφαίες επιδόσεις του.

Είναι κοινή γνώση πια πως ο πολυνίκης άλτης του μήκους δίνει τον καλύτερό εαυτό του στο σκάμμα κάθε φορά που καλείται να αναμετρηθεί μαζί του σε συναισθηματική κατάσταση που ο ίδιος έχει περιγράψει με τον επιθετικό προσδιορισμό «τσιτωμένος». Και λίγο μετά την απόφαση της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας να ακυρώσει το άλμα του στο Τορούν, δηλαδή λίγες ώρες πριν από τον αγώνα στο Λιεβέν, ο Τεντόγλου δεν ήταν απλώς τσιτωμένος, αλλά οργισμένος, όπως διαφάνηκε και από τη δημοσίευσή του στο Instagram, στην οποία, μεταξύ άλλων, επισήμανε: «Είμαι αυτός που πηδά. Θέλω να φοράω αυτό που είναι άνετο και ασφαλές. Δεν με νοιάζει για την επίδοσή μου με άλμα στα 8,40 μ. Μπορώ να το κάνω όποτε θέλω.

Απλά είναι άδικο. Είμαι αηδιασμένος. Και το αστείο της υπόθεσης είναι πως την επόμενη εβδομάδα θα φοράω τα ίδια καρφιά αλλά διαφορετικού χρώματος και... αυτά τα καρφιά εγκρίνονται! Και παραδόξως, είναι ΟΚ να χάσεις τρία τεστ αντιντόπινγκ αρκεί να μη φοράς αυτά τα παπούτσια. Ο “μαύρος πάνθηρας” είναι πολύ δυνατός».

Τι συμβαίνει όμως στ’ αλήθεια με τα παπούτσια που επιτρέπεται και εκείνα που δεν επιτρέπεται να φορά ένας αθλητής ώστε η επίδοσή του να θεωρείται αποδεκτή και έγκυρη; Ανά τακτά διαστήματα η Παγκόσμια Ομοσπονδία εκδίδει μια εκτενή λίστα με τα μοντέλα παπουτσιών που μπορεί να χρησιμοποιεί ένας αθλητής - εκείνα δηλαδή που θεωρητικά δεν του παρέχουν πλεονέκτημα έναντι των συναθλητών του και διασφαλίζουν (επίσης θεωρητικά) ότι όλοι αγωνίζονται επί ίσοις όροις.

Στην περίπτωση του Τεντόγλου το επίμαχο ζευγάρι παπουτσιών ήταν το μοντέλο Adizero Ambition της Adidas στην ειδική έκδοση Black Panther 2.0 - εμπνευσμένο από τον λαοφιλή ήρωα της Marvel Comics. Σύμφωνα με τη λίστα της World Athletics που δημοσιεύτηκε στις 3 Φεβρουαρίου, το συγκεκριμένο μοντέλο ανήκει σε εκείνα που δεν επιτρέπονται σε μια σειρά αθλημάτων, ανάμεσά τους και το άλμα εις μήκος. Το οξύμωρο βέβαια είναι πως το μοντέλο Adizero Ambition, δηλαδή το ίδιο ακριβώς παπούτσι με τις ίδιες προδιαγραφές σε άλλους χρωματισμούς, βρίσκεται στα εγκεκριμένα της λίστας!

Βάσει κανονισμού, λοιπόν, το άλμα του Τεντόγλου στο Τορούν ήταν νομότυπο να ακυρωθεί, σύμφωνα με τη γραφειοκρατία της World Athletics. Aλλο αν η ακύρωση ήταν δίκαιη ή άδικη - η πλάστιγγα γέρνει προφανώς προς το άδικο. Φυσικά και το επιτελείο ενός αθλητή της κλάσης του θα έπρεπε να γνωρίζει τους περιορισμούς της λίστας, όσο πρόσφατη κι αν ήταν η αναθεώρησή της, και να τον προφυλάξει από την παλινωδία που τελικά συνέβη. Από την άλλη, η Παγκόσμια Ομοσπονδία δεν είναι άμοιρη ευθυνών. Αντιθέτως.

Μάλιστα, οι ίδιοι οι πρωταθλητές έχουν επισημάνει κατά καιρούς τους ελλιπείς ελέγχους που γίνονται πριν από τους αγώνες και συνήθως ζητούν επιτακτικά τον έλεγχο του εξοπλισμού τους πριν από τους αγώνες, ώστε να αποφεύγονται τα κατόπιν εορτής παρατράγουδα, αλλά οι διοργανωτές κωφεύουν και δεν ανταποκρίνονται στο εύλογο αίτημά τους.

Η δημοπρασία

Στην περίπτωση του Τεντόγλου, πάντως, επαληθεύεται το ρητό «ουδέν κακόν αμιγές καλού». Τα διάσημα πια παπούτσια που φορούσε στο μίτινγκ της Πολωνίας έπειτα από απόφαση του ίδιου και του προπονητή του Γιώργου Πομάσκι θα δημοπρατηθούν για την υποστήριξη των σεισμόπληκτων παιδιών της Τουρκίας. Ενώ με το momentum που του έχουν δώσει τα δύο καλύτερα για φέτος άλματα στον κόσμο -το ακυρωμένο στα 8,40 μ. και το έγκυρο στα 8,41 μ.- ο άλτης από τα Γρεβενά έχει κάθε λόγο να βάζει τον πήχη των προσδοκιών ψηλά για το επικείμενο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Κλειστού Στίβου που θα φιλοξενηθεί στην Κωνσταντινούπουλη από την 1η έως τις 4 Μαρτίου.

Προφανώς και η αξία του και το μέταλλό του ως αθλητή δεν μπορούν ούτε να αποτιμηθούν ούτε πολύ περισσότερο να υποβαθμιστούν από καμία γραφειοκρατική διατύπωση της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας. Μέσα σε λιγότερο από εννέα χρόνια -από τα 15,5 του χρόνια, όταν ξεκίνησε τις προπονήσεις στον στίβο με προπονητή τον Βαγγέλη Παπανίκο, τον άνθρωπο δηλαδή που εντόπισε πρώτος το ταλέντο του, μέχρι σήμερα- ο Τεντόγλου έχει πετύχει να έχει στο παλμαρέ του ένα χρυσό και ένα αργυρό μετάλλιο σε Παγκόσμιο Πρωτάθλημα ανοιχτού στίβου, τέσσερα χρυσά σε Ευρωπαϊκά Πρωταθλήματα -σε ανοιχτό και κλειστό στίβο-, ένα χρυσό Ολυμπιακό μετάλλιο, αλλά και την καλύτερη επίδοση στο μήκος για την περσινή και τη φετινή χρονιά. Παρότι μάλιστα είναι πλέον σάρκα από τη σάρκα της παγκόσμιας ελίτ του στίβου, ο ίδιος όταν ερωτάται σχετικά με το τι κάνει επιλέγει να απαντά με την αποστομωτικά λακωνική φράση «τρέχω και πηδάω».

Επιμένει μάλιστα να δηλώνει χωρίς ίχνος ντροπής, τεμπέλης. Αν μπορούσε, λέει, να επιλέξει ανάμεσα στις προπονήσεις και τα video games, θα διάλεγε αβλεπί τα δεύτερα. Οι προπονήσεις ήταν ανέκαθεν η αχίλλειος πτέρνα του, από τότε που εν μια νυκτί αναγκάστηκε εκών άκων να αφήσει το χόμπι του, το παρκούρ, για να ενταχθεί στις τάξεις του Γυμναστικού Συλλόγου Γρεβενών. Μέχρι και σήμερα λέει ότι το μόνο πράγμα που κάνει σωστά είναι ότι καταφέρνει να εμφανίζεται στις προπονήσεις του. Οχι, δεν το λέει από μετριοπάθεια ή συστολή. Αλλά γιατί όντως συμβαίνει. Αλλωστε ο Τεντόγλου έχει παραδεχτεί πως είναι ξεκάθαρα αθλητής αγώνων. Κι εδώ που τα λέμε, το αποδεικνύει σε κάθε ευκαιρία.

Οχι μόνο με τις επιδόσεις του στο σκάμμα, αλλά και με την απροσποίητα cool συμπεριφορά του στο περιθώριο των μεγάλων διοργανώσεων. Στην παρουσίασή του στους Ολυμπιακούς του Τόκιο μιμήθηκε την κίνηση του αγαπημένου του anime ήρωα (βλ. ιαπωνικά κόμικς) Luffy κλέβοντας μεμιάς την καρδιά των διοργανωτών, στο περσινό Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα ανοιχτού στίβου στο Μόναχο σχημάτισε με τα χέρια του μια finger heart, χειρονομία βγαλμένη από το σύμπαν της κορεατικής K-Pop κουλτούρας. Κάθε του εμφάνιση μοιάζει καταδικασμένη να γίνεται viral. Ακόμα κι όταν τα πρωινάδικα του στήνουν καρτέρι στο αεροδρόμιο αποδίδοντάς του τιμές celebrity, έχει έναν αμίμητο και πηγαίο τρόπο να τρολάρει χωρίς να προσβάλλει. Σε έναν κόσμο που όλοι θέλουν να είναι ή να φαίνονται άλλο από αυτό που είναι, ο Ελληνας Ολυμπιονίκης επιλέγει να είναι ο εαυτός του. Απλά και ανεπιτήδευτα.

Δεν έχει, για παράδειγμα, κανέναν δισταγμό να ανατρέχει στις παιδικές αναμνήσεις του και να ανακαλεί πως όταν όλοι έπαιζαν ποδόσφαιρο εκείνος προτιμούσε το κυνηγητό και το σχοινάκι. Βαριέται τα κοινωνικά δίκτυα -τα θεωρεί μία ακόμα συμβατική υποχρέωση- και το λέει σε κάθε ευκαιρία, παραδέχεται πως κάποτε είχε ονειρευτεί τον εαυτό του μάγειρα, αλλά τελικά αναθεώρησε όταν σκέφτηκε πόση ορθοστασία προϋπέθετε το επάγγελμα.

Παρότι η οκνηρία, ή έστω η ραθυμία, μοιάζει συστατικό στοιχείο του χαρακτήρα του, ο Τεντόγλου εξακολουθεί να θέλει να εξασκείται στο παρκούρ -αυτό είναι ένα σημείο τριβής με τον προπονητή του που εύλογα τρέμει τους τραυματισμούς-, να ζωγραφίζει, να παίζει κιθάρα, πιάνο, μπάσο και μπουζούκι και βέβαια να βυθίζεται για ώρες στο σύμπαν των ιαπωνικών anime.

Κι είναι τόσο ακραία ειλικρινής ώστε να δηλώνει πως το μυστικό των επιτυχιών του δεν κρύβεται στη σόλα κάποιου τεχνολογικά εξελιγμένου παπουτσιού, αλλά στην προσπάθεια και την επιμονή, στη συνέπεια και την εξέλιξη και βέβαια στο ταλέντο του. Αδικο έχει;

Από τον Σπύρο Λούη στα super spikes

Από την άλλη, κανείς δεν μπορεί να παραγνωρίσει πως όσο η τεχνολογία των αθλητικών παπουτσιών εξελίσσεται -και η αλήθεια είναι πως έχει προοδεύσει πυρηνικά από τα τσαρούχια του Σπύρου Λούη έως σήμερα- τόσο πληθαίνουν οι φωνές που υποστηρίζουν ότι πρόκειται στην πραγματικότητα για ένα διαφορετικού είδους, μηχανικό ντόπινγκ για τους αθλητές. Ειδικά μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Τόκιο το 2021, όπου στα αγωνίσματα του στίβου καταρρίφθηκαν παγκόσμια και Ολυμπιακά ρεκόρ τα οποία ήταν για δεκαετίες άφταστα, η συζήτηση αναφορικά με το πλεονέκτημα που δίνουν τα «σούπερ παπούτσια» στους αθλητές ανατροφοδοτείται συνεχώς.

Στους τελευταίους Ολυμπιακούς η Nike λάνσαρε για πρώτη φορά τα νέα της μοντέλα που περιλαμβάνουν την περίφημη πια ακίδα (spike). Οι κόποι και οι μελέτες των Αμερικανών απέδωσαν καρπούς και με το παραπάνω, αφού, σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία, 21 από τους 33 στιβιστές που κατέκτησαν μια θέση στο βάθρο φορούσαν παπούτσια της Nike, η οποία έχει εφοδιάσει τα μοντέλα της με μια πλάκα από ανθρακονήματα, αφρό, μικρούς θαλάμους αέρα και βέβαια τις ακίδες.

Με απλά λόγια, η τεχνολογία της εταιρείας, η οποία έγινε κανόνας και για τον ανταγωνισμό, επιτρέπει στους αθλητές -κυρίως στους δρομείς- να έχουν επιστροφή ενέργειας, η οποία μπορεί να τους αποφέρει χρονικό κέρδος 3-4 δευτερολέπτων ανά χιλιόμετρο. Φυσικά, τα καινοτόμα σούπερ παπούτσια, στα οποία έχει επενδύσει και η Adidas χρησιμοποιώντας αντί για στρώμα ράβδους από ανθρακόνημα, προκάλεσαν έριδες ανάμεσα στους αθλητές. Ο Νορβηγός Ολυμπιονίκης στα 400 μέτρα Κάρστεν Βάρχολμ, που έσπασε στο Τόκιο το δικό του παγκόσμιο ρεκόρ, τρέχοντας με παπούτσια που κατασκευάζουν για εκείνον η Puma σε συνεργασία με την ομάδα της Mercedes F1, έκρινε ως άδικη τη χρήση των παπουτσιών της Nike από συναθλητές του, ψέγοντας δηλαδή τον Αμερικανό αργυρό Ολυμπιονίκη Ράι Μπέντζαμιν.

Το ζήτημα είναι προφανώς πολύπλευρο. Οι διοργανώσεις και, κυρίως, οι διαφημιζόμενοι σε αυτές θέλουν θέαμα, το θέαμα έρχεται μόνο με επιδόσεις που κάποτε φάνταζαν άφταστες, ακόμα και απόκοσμες, τις επιδόσεις μπορούν να τις τερματίσουν οι εταιρείες αθλητικών ειδών ή και οι τεχνολογίες που χρησιμοποιούνται για τους τάπητες των σταδίων. Ο Αντρέα Βαλαούρι που σχεδίασε εκείνον για το Ολυμπιακό Στάδιο του Τόκιο παραδέχτηκε πως η αντικραδασμική απορρόφηση του τάπητα μπορούσε να προσφέρει έως 2% καλύτερη απόδοση στους πρωταθλητές.

Νέοι κανονισμοί

Προβληματισμένη από την πληθώρα των παπουτσιών και των τεχνολογιών τους, η Παγκόσμια Ομοσπονδία προσπαθεί να βρει ένα πλαίσιο κανονισμών που θα κατευνάσει την γκρίνια και, κυρίως, την καχυποψία αθλητών και φιλάθλων. Ενώ λοιπόν σήμερα τα παπούτσια που χρησιμοποιούνται από τους στιβιστές έχουν κατά περίπτωση ύψος από 25 έως 40 εκατοστά, αναλόγως του αθλήματος, αποφασίστηκε ότι από την 1η Νοεμβρίου του 2024, δηλαδή μετά τους Ολυμπιακούς του Παρισιού, όλα τα παπούτσια για όλα τα αθλήματα θα φτάνουν έως τα 20 εκατοστά, θα απαγορεύεται να χρησιμοποιούν οποιαδήποτε έξυπνη τεχνολογία και θα επιτρέπεται να έχουν μόνο μία στρώση ανθρακονήματος. Εννοείται πως προηγουμένως κάθε μοντέλο θα πρέπει να βρίσκεται σε εμπορική κυκλοφορία για τουλάχιστον τέσσερις μήνες και να μην αποτελεί πρωτότυπο.

Ο τελευταίος κανόνας που εφαρμόζεται και σήμερα τέθηκε σε ισχύ μετά το περιπετειώδες ρεκόρ του παγκόσμιου πρωταθλητή στον μαραθώνιο Ελιούντ Κιπτσόγκε. Ο 39χρονος σήμερα Κενυάτης άγγιξε το 2019 το ακατόρθωτο: τερμάτισε τον Μαραθώνιο της Βιέννης σε 1.59.40’’ πετυχαίνοντας ένα ρεκόρ που για τον δρομικό κόσμο ήταν τόσο κοσμογονικό και σημαδιακό όσο, ας πούμε, το πρώτο βήμα του Νιλ Αρμστρονγκ στη Σελήνη για την ανθρωπότητα. Υπήρξε μια πληθώρα λόγων που το σχεδόν υπεράνθρωπο ρεκόρ του δεν θεωρήθηκε επίσημο. Ενας από αυτούς ήταν και τα παπούτσια του, τα δημοφιλέστατα σήμερα Vaporfly της Nike. Ο Κιπτσόγκε έτρεξε με πρωτότυπο μοντέλο, γεγονός που θεωρήθηκε άδικο. Τι απάντησε ο ίδιος σε όσους είπαν πως είχε συγκριτικό πλεονέκτημα λόγω παπουτσιών; Οτι και η Pirelli προμηθεύει με τα ελαστικά της όλα τα αγωνιστικά της F1, όμως μόνο μία ομάδα κερδίζει τελικά! Γιατί τη διαφορά την κάνουν τελικά η μηχανή και φυσικά ο οδηγός.