Ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο: Ποιες ομάδες παίζουν στο δικαστικό ντέρμπι των δισ.

Το ημερολόγιο έδειχνε 18 Απριλίου του 2021, αλλά εκείνο το μεσημέρι της Κυριακής δεν ήταν σαν όλα τα άλλα. Στις 15.00 στην ηλεκτρονική έκδοση των «Times» ο δημοσιογράφος Μάρτιν Ζίγκλερ υπογράψει το κείμενο που αποκαλύπτει ότι πέντε αγγλικές ομάδες έχουν υπογράφει συμβόλαιο ένταξης (και δημιουργίας) της European Super League (ESL), ένα κλειστό πρωτάθλημα στα πρότυπα του NBA (ή της μπασκετικής Euroleague) με τη συμμετοχή μόλις 20 ομάδων.

Μέσω του Διαδικτύου τα νέα φτάνουν σε όλο τον κόσμο, αλλά το πραξικόπημα των 12 (όσα ήταν τα ιδρυτικά μέλη της ESL) διήρκεσε 56 ώρες, με τον απλό κόσμο να υψώνει το ανάστημά του και να διαλύει τα όνειρα των ποδοσφαιρικών γιγάντων της Ευρώπης για μια κλειστή λίγκα.

Σχεδόν τρία χρόνια αργότερα , το φάντασμα της European Super League έκανε ξανά την εμφάνισή του πάνω από τον ουρανό της Γηραιάς Ηπείρου, καθώς το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο απεφάνθη πως UEFA και FIFA (Ευρωπαϊκή και Διεθνής Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου αντίστοιχα) παραβιάζουν το Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ενωσης ως προς τον ανταγωνισμό και τις μονοπωλιακές πολιτικές. Ωστόσο αυτή τη φορά το τσουνάμι που προκάλεσε η συγκεκριμένη είδηση ήταν κατά πολύ μικρότερο από το αντίστοιχο του 2021 γιατί πλέον όλοι ήταν προετοιμασμένοι γνωρίζοντας πως ο συγκεκριμένος πόλεμος έχει ακόμη πολλές μάχες για να μπορέσει να πει ποια πλευρά ότι νίκησε.

«Δεν ξέραμε ότι είχαμε φίδια τόσο κοντά μας, τώρα ξέρουμε», ήταν τα λόγια του προέδρου της UEFA Αλεξάντερ Τσέφεριν το απόγευμα εκείνης της Κυριακής πριν από δυόμισι χρόνια, όταν πλέον γινόταν και επισήμως γνωστό πως οι Ρεάλ Μαδρίτης, Μπαρτσελόνα, Γιουβέντους, Ατλέτικο Μαδρίτης, Ιντερ, Μίλαν, Λίβερπουλ, Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, Μάντσεστερ Σίτι, Τσέλσι, Αρσεναλ και Τότεναμ είχαν αποχωρήσει από τη European Club Association (ECA), την Ομοσπονδία Ευρωπαϊκών Συλλόγων ποδοσφαίρου, συνυπογράφοντας την ίδρυση της ESL.

Ο Σλοβένος παράγοντας αναφερόταν κυρίως στους Αντρέα Ανιέλι, πρόεδρο της Γιουβέντους και κουμπάρο του, και Εντ Γούντγουορντ, CEO της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, που είχαν επιτελικό ρόλο στην ECA και αποδείχθηκε ότι δούλευαν πίσω από την πλάτη του.

Εκείνες τις στιγμές η UEFA φάνηκε ευάλωτη, με τα θεμέλιά της να τρίζουν συθέμελα. Και η αλήθεια είναι πως ο απλός κόσμος με τις χειμαρρώδεις αντιδράσεις του ανάγκασε την πλειονότητα των πραξικοπηματιών να αποχωρήσει, διατηρώντας την ενότητα του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου, αλλά κυρίως την ταυτότητά του.

Εκείνες οι 56 ώρες άλλαξαν πολλά, κυρίως όμως ανέδειξαν τα προβλήματα της ποδοσφαιρικής διακυβέρνησης, κάτι που επιβεβαιώθηκε με την πρόσφατη απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου. Γιατί στην πραγματικότητα η απόφαση που βγήκε στις δικαστικές αίθουσες του Λουξεμβούργου δεν δικαίωσε την ESL, αλλά χτύπησε το καμπανάκι στην UEFA (αλλά και στη FIFA και σε όλες τις διεθνείς ομοσπονδίες) για τον τρόπο με τον οποίο ασκούν την εξουσία τους.

Η ουσία πίσω από την απόφαση

Οταν το εγχείρημα της ESL διαλύθηκε εις τα εξ ων συνετέθη, η κίνηση των Ρεάλ, Μπαρτσελόνα, Γιουβέντους να προσφύγουν στα εμπορικά δικαστήρια της Μαδρίτης, καταγγέλλοντας μονοπωλιακές πολιτικές της UEFA που έρχονται σε αντίθεση με το Ευρωπαϊκό Δίκαιο ,ελάχιστοι έδωσαν σημασία.

Τελικά εκείνη η κίνηση αποδείχθηκε σωτήρια για το συγκεκριμένο πρότζεκτ, καθώς η ισπανική Δικαιοσύνη παρέπεμψε το θέμα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Κι ενώ τον Δεκέμβριο του 2022 υπήρξε μη δεσμευτική εισήγηση του Ελληνα γενικού εισαγγελέα του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Αθανάσιου Ράντου ότι οι κανόνες της UEFA είναι συμβατοί με το Δίκαιο Ανταγωνισμού της Ε.Ε., η τελική απόφαση της Ολομέλειας είναι διαφορετική. Μέσα σε ένα κείμενο 32.000 λέξεων (!), γεμάτο νομικές έννοιες, υπάρχουν και κάποια ξεκάθαρα κομμάτια που δίνουν τη γενικότερη εικόνα.

«Οι κανόνες της FIFA και της UEFA σχετικά με την προηγούμενη έγκριση των διοργανώσεων ποδοσφαίρου μεταξύ συλλόγων, όπως η Super League, είναι αντίθετοι με το Δίκαιο της Ε.Ε. Τα ιστορικά διοικητικά όργανα του ποδοσφαίρου πρέπει να διασφαλίσουν ότι οι εξουσίες τους είναι διαφανείς, αντικειμενικές, αμερόληπτες και αναλογικές», αναφέρεται, μεταξύ άλλων, στο συνοδευτικό δελτίο Τύπου όπου συμπληρώνεται όμως με νόημα ότι «αυτό δεν σημαίνει ότι μια διοργάνωση όπως η European Super League πρέπει απαραίτητα να εγκριθεί. Το δικαστήριο... δεν αποφαίνεται για το συγκεκριμένο σχέδιο στην απόφασή του».

Με απλά λόγια, ναι μεν οι κανόνες και οι διαδικασίες που είχε στο καταστατικό της η UEFA ως προς το κομμάτι της έγκρισης των διοργανώσεων έρχονται σε αντίθεση με το Ευρωπαϊκό Δίκαιο, ωστόσο το δικαστήριο με την ίδια απόφαση ουσιαστικά αποδέχεται ότι η UEFA είναι ο ρυθμιστής, ο φορέας εκμετάλλευσης και το κυβερνών όργανο του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου. Αρκεί οι κανόνες και οι διαδικασίες της να είναι διαφανείς και να μην εισάγουν διακρίσεις. Τελεία και παύλα.

Νέες συμμαχίες

Εχοντας αναλύσει τι ακριβώς σημαίνει η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου και έχοντας μπροστά μας νέες δικαστικές μάχες (η υπόθεση τώρα θα επιστρέψει στα εμπορικά δικαστήρια της Μαδρίτης), οι δύο πλευρές όλο αυτό το διάστημα είχαν επιδοθεί σε έναν ανελέητο αγώνα προετοιμασιών για την επόμενη μέρα παρουσιάζοντας τις νέες εκδοχές των διοργανώσεών τους.

Κι η αλήθεια είναι ότι η διετία που μεσολάβησε έφερε τεράστιες αλλαγές τόσο στα formats του Champions League και της European Super League όσο και στον συσχετισμό δυνάμεων που θα παίξουν κι αυτά τον δικό τους ρόλο.

Η νέα European Super League δεν θυμίζει σχεδόν σε τίποτα το κλειστό κλαμπ που πρωτοεμφανίστηκε. Ο Μπερντ Ράιχαρτ, διευθύνων σύμβουλος της Α22 (η εταιρεία που συστήθηκε από την ESL), παρουσίασε το νέο format, το οποίο στις βασικές του αρχές περιλαμβάνει τα εξής:

■ Στη διοργάνωση θα συμμετέχουν κάθε χρόνο 64 ομάδες που θα αγωνίζονται σε τρεις διαφορετικές κατηγορίες: οι πρώτες δύο κατηγορίες θα λέγονται Star League και Gold League, ενώ η τρίτη Blue League.
■ Οι Star League και Gold League θα έχουν από 16 ομάδες, ενώ η Blue League 32 ομάδες. Η συμμετοχή θα εξαρτάται από την απόδοση των ομάδων, χωρίς εγγυημένη συμμετοχή για καμία ομάδα.
■ Κάθε χρόνο θα υπάρχουν άνοδοι και υποβιβασμοί ανάμεσα στις τρεις κατηγορίες (οι δύο τελευταίοι της Star League και Gold League θα υποβιβάζονται σε Gold League και Blue League αντίστοιχα και οι δύο πρώτοι της Gold League και Blue League θα προβιβάζονται σε Star League και Gold League αντίστοιχα).
■ Η άνοδος στην Blue League των 32 ομάδων θα προκύπτει από την απόδοσή τους στα εγχώρια πρωταθλήματα, αλλά το σχέδιο προβλέπει 20 νέες ομάδες κάθε χρόνο.
■ Οι ομάδες κάθε κατηγορίας θα χωρίζονται σε ομίλους των 8 ομάδων και θα παίζουν αγώνες μέσα/έξω.
■ Οι δύο πρώτες κατηγορίες θα έχουν δύο ομίλους, ενώ η Blue League τέσσερις ομίλους. Κάθε ομάδα θα δίνει μίνιμουμ 14 αγώνες τον χρόνο.
■ Μετά τους ομίλους θα ακολουθεί φάση νοκ άουτ, που θα καθορίζει τους πρωταθλητές κάθε κατηγορίας, καθώς και τις ομάδες που θα κερδίζουν την άνοδο κι εκείνες που θα υποβιβάζονται.
■ Δεν θα υπάρχει καμία αύξηση στο καλεντάρι ή κάποια σύγκρουση με το πρόγραμμα των εγχώριων διοργανώσεων τα Σαββατοκύριακα.
■ Στην πρώτη σεζόν της διοργάνωσης οι ομάδες θα επιλεγούν με διαφανή κριτήρια, βάσει των επιδόσεών τους.
■ Θα τεθούν σε εφαρμογή ισχυρή οικονομική βιωσιμότητα και διαφανείς διαδικασίες επιβολής, ώστε να διασφαλιστούν ισότιμοι όροι ανταγωνισμού ανάμεσα στις συμμετέχουσες ομάδες.
■ Ολοι οι αγώνες θα μεταδίδονται δωρεάν μέσω της εφαρμογής Unify.

Το αρχικό σχέδιο της European Super League είχε την οικονομική υποστήριξη της επενδυτικής τράπεζας JP Morgan, που ήταν έτοιμη να ρίξει 4 δισ. ευρώ, ωστόσο η αμερικανική τράπεζα μετά τις τρομακτικές αντιδράσεις του κόσμου έκανε πίσω ζητώντας μάλιστα δημόσια συγγνώμη.

Ο λαλίστατος κατά τα άλλα Ράιχαρτ, όταν ρωτήθηκε για το ποιοι είναι αυτοί που χρηματοδοτούν το project της ESL απέφυγε να δώσει απάντηση, με την A22 να διαρρέει αργότερα ότι «υπάρχουν επαφές με αρκετούς υποψήφιους επενδυτές».

Πολλοί ήταν εκείνοι που σκέφτηκαν τη Σαουδική Αραβία, ωστόσο αυτό το ενδεχόμενο πρέπει να αποκλειστεί. Η FIFA είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα αναθέσει στη χώρα το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου το 2034, άρα το να χρηματοδοτήσει μια διοργάνωση που αμφισβητεί ευθέως τη (διοικητική της) κυριαρχία στο παγκόσμιο ποδόσφαιρο δεν θα είχε καμία λογική.

«Αλλο FIFA, άλλο UEFA», θα υποστηρίξει κάποιος - και η συγκεκριμένη σκέψη δεν είναι παράλογη. Η αλήθεια είναι όμως ότι οι δύο ποδοσφαιρικοί οργανισμοί εμφανίζονται (τη δεδομένη χρονική στιγμή) να έχουν ξεκάθαρες κοινές θέσεις στο συγκεκριμένο ζήτημα. Και ίσως είναι πολύ πιο πιθανό να δούμε τα επόμενα χρόνια μία (ή και περισσότερες) ομάδα της Saudi Pro League να παίρνει wild card για το Champions League (κάτι που μέχρι πρότινος δεν ήθελαν ούτε να σκέφτονται στην UEFA).

Από τη στιγμή που τα πετροδόλαρα των Αράβων δεν στηρίζουν την ESL, προφανέστατα οι εμπνευστές της περιμένουν μια νέα JP Morgan ή κάποιο fund. Ωστόσο τη δεδομένη χρονική στιγμή το σημαντικότερο πρόβλημα της υπό σύσταση λίγκας είναι το γεγονός ότι δεν έχει προϊόν να πουλήσει!

Οι αλλαγές

Πάμε τώρα και στις αγωνιστικές αλλαγές του Champions League, το οποίο επί της ουσίας πλησιάζει σε μεγάλο βαθμό το αρχικό πλάνο της ESL:

■ Από τη σεζόν 2024-2025 στην τελική φάση θα συμμετέχουν 36 ομάδες (από 32 που ήταν μέχρι τώρα), αλλά δεν θα υπάρχουν όμιλοι.
■ Οι 36 σύλλογοι θα χωρίζονται σε 4 γκρουπ δυναμικότητας με την κάθε ομάδα να δίνει 8 αγώνες (4 εντός, 4 εκτός) με διαφορετικούς αντιπάλους, από τον Σεπτέμβριο έως τον Ιανουάριο και στο τέλος θα υπάρχει μια ενιαία βαθμολογία.
■ Οι 8 πρώτες ομάδες της βαθμολογίας θα προκρίνονται αυτόματα στη φάση των 16 (που θα συνεχίζει να διεξάγεται με τον ίδιο παραδοσιακό τρόπο των διπλών αγώνων μέχρι να φτάσουμε στον μονό τελικό).
■ Οι ομάδες από την 9η έως την 24η θέση θα αγωνίζονται στα playoffs (σε διπλούς νοκ άουτ αγώνες, με τα ζευγάρια να βγαίνουν αυτόματα, 9-24, 10-23, 11-22, 12-21 κ.ο.κ.) και οι νικήτριες θα προκρίνονται στη φάση των 16.
■ Οι ομάδες που θα καταλαμβάνουν από την 25η έως την 36η θέση θα αποχαιρετούν τη διοργάνωση και θα ολοκληρώνουν την ευρωπαϊκή τους πορεία.
■ Η αύξηση των ομάδων φέρνει και επιπλέον παιχνίδια, καθώς από τα 125 εκτινάσσονται στα 189, αλλά και αύξηση στα έσοδα, καθώς η UEFA εκτιμά ότι από τα 3,6 δισ. ευρώ που κέρδισε πέρυσι το αντίστοιχο νούμερο της επόμενης σεζόν θα είναι κοντά στα 4,8 εκατ. ευρώ!
Επίσης, με την UEFA να μοιράζει το 85% των εσόδων του Champions League στις ομάδες, το ποσοστό αυτό αναμένεται να αυξηθεί στο 90%, οπότε θα μεγαλώσουν αντίστοιχα και τα χρήματα που θα κερδίζουν οι σύλλογοι.

Ανάλογες αλλαγές στο format θα υπάρξουν και στις άλλες δύο διοργανώσεις. Το Europa θα αντικαταστήσει τη φάση των ομίλων με τη φάση Λίγκας, όπου κάθε ομάδα θα παίζει 8 αγώνες. Οι ομάδες στο Europa Conference League θα παίζουν 6 αγώνες στη φάση της Λίγκας. Και οι δύο διοργανώσεις θα ξεκινήσουν με 36 ομάδες.

Τι κρύβει η επόμενη μέρα

Το να αποκρυπτογραφήσει κανείς μiα δικαστική απόφαση 32.000 λέξεων μέσα σε λίγες ώρες (εκδόθηκε το πρωί της περασμένης Πέμπτης) προφανέστατα είναι ανέφικτο. Αρα μέσα στις επόμενες εβδομάδες θα έχουμε μια πιο ξεκάθαρη εικόνα για το τι κρύβεται, ωστόσο τη δεδομένη χρονική στιγμή υπάρχει μια αρχική εικόνα για την επόμενη μέρα.

Κι εκεί στο κεντρικό πλάνο είναι το Champions League που θα υπάρχει σίγουρα για την επόμενη τριετία, ενώ θα περιμένουμε τις επόμενες κινήσεις της ESL.

Ωστόσο η προσπάθεια της ESL είναι το δέντρο και όχι το δάσος. Γιατί, όπως έχει συμβεί και στο παρελθόν (π.χ. υπόθεση Μποσμάν), η συγκεκριμένη απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου δημιούργησε νέες συνθήκες και δεδομένα στον χώρο του αθλητισμού. Μπορεί να μην είναι η European Super League αυτή που θα σπάσει το κατεστημένο της UEFA, αλλά πλέον υπάρχει το νομικό υπόβαθρο για κάποια ένωση ή οργανισμό να προσπαθήσει να δημιουργήσει κάτι ανάλογο.

Το ζούμε ήδη στο μπάσκετ (Euroleague), το έχουν επιχειρήσει κάποιοι στο βόλεϊ, προφανέστατα αργά ή γρήγορα θα εμφανιστούν κι άλλοι επίδοξοι διεκδικητές σε άλλα σπορ ή σε ακόμη μαζικότερα events.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Shutterstock