ΑΕΚ: «Ο άλλος μεγάλος της Ισταμπούλ»

Σε μια εποχή που οι Τούρκοι δημοσιογράφοι και τα ΜΜΕ της χώρας τους πλειοδοτούν σε ειρωνεία όσον αφορά την οικονομική κρίση που πλήττει την Ελλάδα, ένας αθλητικός συντάκτης από την Κωνσταντινούπολη, με το κείμενό του, έρχεται να συγκινήσει μία μεγάλη μερίδα Ελλήνων.

Πρόκειται για τον Ονούρ Γιατζίογλου.και το κείμενό του είναι αφιερωμένο στην ΑΕΚ.

Το αφιέρωμα δημοσιεύθηκε στην ιστοσελίδα Goal.com, ενώ μεταφράστηκε στα ελληνικά από τον Γρηγόρη Κεσίσογλου και αναδημοσιεύεται σήμερα στο aek365.gr

Παρατίθεται αυτούσιο (και μεταφρασμένο) το αφιέρωμα στην ΑΕΚ:

Στα Βαλκάνια η ζωή πάντα ήταν δύσκολη και είναι άγνωστο εάν μετά από εδώ θα είναι ήρεμη. Στην περιοχή έχει βιωθεί και βιώνεται τόσος πόνος, ώστε ακόμη και μία συνηθισμένη ιστορία ζωής όταν βιώνεται στα Βαλκάνια, μπορεί να μεταμορφωθεί σ΄ ένα θλιμμένο και πονεμένο δράμα.

Μήπως αυτό ισχύει μόνο για τις ανθρώπινες ιστορίες; Ασφαλώς και όχι, ακόμη και τα ιδρύματα και τα γεγονότα μοιράζονται την μοίρα αυτών των ανθρώπων, οπότε διαφορετικά νοήματα πάνε και φωλιάζουν σε ονόματα και σύμβολα.

Τα βιβλία της ιστορίας αφηγούνται μ' έναν τέτοιο τρόπο τον «Απελευθερωτικό Πόλεμο», που ότι κάηκε και όποιος πέθανε, όλα έμειναν στο παρελθόν. Το αίμα που χύθηκε, η πείνα, η φτώχεια που έφερε ο πόλεμος, εδώ και καιρό έχουν νομιμοποιηθεί από τα βιβλία της ιστορίας. Επί γενιές γράφτηκαν και αναγνώστηκαν, όχι η ανημποριά της ανθρωπότητας απέναντι στον πόλεμο, αλλά οι αφηγήσεις ηρωισμού. Τι θα γίνει όμως με αυτά που χάσαμε στην καθημερινή μας ζωή;

Ο άλλος μεγάλος της Ισταμπούλ

Στις σελίδες ποδοσφαίρου των εφημερίδων, η Μπεσίκτας, η Φενέρμπαχτσε, η Γαλατάσαραϊ έχουν τις δικές τους σελίδες. Παραχωρείται κι ένας μικρός χώρος στην Τράμπζονσπορ. Και το υπόλοιπο μοιράζεται στις άλλες ομάδες. Φανταστείτε, δίπλα στους τρεις μεγάλους της Πόλης, να υπάρχει κι ένας άλλος σύλλογος, μεγάλος, τουλάχιστον όσο κι εκείνοι. Αυτός ο σύλλογος να έχει πάρει 11 φορές το πρωτάθλημα και 13 φορές το κύπελλο. Να έχει παίξει σε προημιτελικούς, μία φορά στο Κύπελλο Πρωταθλητών, δύο φορές στο Κύπελλο Κυπελλούχων, και μία φορά σε ημιτελικό στο Κύπελλο ΟΥΕΦΑ. Δεν θα ήταν σε διαφορετικό σημείο το ποδόσφαιρο αυτής της χώρας, εάν μία τέτοια ομάδα βρισκόταν στην Τουρκία; Πέρασπορ ή Μπέϊογλουσπορ... Η... Α.Ε.Κ.!

Η Μπέϊογλου δεν μπορεί να ορθοποδήσει

Σήμερα αυτός ο σύλλογος λέγεται Α.Ε.Κ., όμως εάν τα Βαλκάνια και κυρίως η Πόλη, ήταν ένα κομμάτι γης που θα βασίλευε η ηρεμία, ίσως οι γραμμές αυτές να ήταν η ιστορία του Πέρα Σπορ. Οι Τούρκοι που δεν χαρίζουν στους Ελλαδίτες ούτε ένα πιάτο μελιτζάνες μουσακά, δεν άφησαν χώρο για ν' αναπνεύσει σ' ένα Ρωμέϊκο σύλλογο στην Πόλη. Βλέπετε, η ομάδα του Μπέϊογλουσπορ σέρνεται στα ερασιτεχνικά πρωταθλήματα. Σχεδόν έναν αιώνα μετά την εγκατάλειψη αυτής της γης από την Α.Ε.Κ.. Η Μπέϊογλουσπορ δεν μπορεί να ορθοποδήσει. Το Πέρα Σπορ, φυσικά δεν υπάρχει. Ενώ η Α.Ε.Κ., ως μία θλιμμένη ποδοσφαιρική ιστορία και με όλη την μεγαλοπρέπεια της ζει στην Αθήνα. Παρ' ό,τι στις μέρες μας, προσπαθούν να τα βγάλουν πέρα με τα επενδυτικά τοξικά που εγχέει το βιομηχανοποιημένο ποδόσφαιρο, συνεχίζουν να γυαλίζουν στο μουσείο τους τα κύπελλα που προαναφέραμε.

Ελάτε εάν θέλετε να ρίξουμε μία ματιά στο παρελθόν του συλλόγου Α.Ε.Κ., στους παθιασμένους οπαδούς του, στην προέλευση και τις αιτίες της αντιπολιτευτικής τους στάσης.

Ο δρόμος για την Αθήνα

Κοιτάζοντας την ημερομηνία ίδρυσης της ΑΕΚ, βλέπουμε το έτος 1924. Όμως η Α.Ε.Κ. εκφράζει πολλά περισσότερα από ένα σύλλογο. Στην Πόλη, η ιστορία των ποδοσφαιρικών συλλόγων που δεν ιδρύθηκαν από Άγγλους, ξεκινά από τον σύλλογο Black Stocking. Αυτός ο σύλλογος, λόγο της τοποθεσίας και των παικτών του, αναγνωρίζεται ως πρόγονος της Φενέρμπαχτσε. Όμως στην περίοδο αυτή υπάρχουν και περίεργες λεπτομέρειες. Στη Περίοδο της Απολυταρχίας που διένυε η Οθωμανική Αυτοκρατορία, για τον Μουσουλμανικό Τουρκικό πληθυσμό, όχι να παίξει ποδόσφαιρο, αλλά ακόμη και η συσπείρωση του σ' ένα φιλανθρωπικό σωματείο εθεωρείτο ποινικό αδίκημα. Κατά συνέπεια το ποδόσφαιρο παιζόταν είτε από τις οικογένειες των Άγγλων που ζούσαν στην Πόλη, είτε από τους Ρωμιούς που ήταν από τα ομορφότερα πολιτιστικά στοιχεία της Πόλης. Γι' αυτό, στους συλλόγους που δεν ανήκαν στους Άγγλους, έπαιζαν μπάλα πολλοί Ρωμιοί. Ιδρύθηκαν νέοι σύλλογοι και το 1904 ξεκίνησε το Πρωτάθλημα Πόλης.

Σύλλογοι όπως Καντίκοϊι FC, Ελπίς, Imogene, Χάλκη, Ταταύλα, Βεφάσπορ, Φενέρμπαχτσε, Γαλατάσαραϊ... Και βέβαια οι Ρωμιοί που έπαιζαν με τα κιτρινόμαυρα χρώματα στην Ισταμπούλσπορ και στο Πέρα Σπορ, οι οποίοι όμως μετά τον Απελευθερωτικό Πόλεμο, εξαιτίας της Ανταλλαγής, αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την Πόλη. Οι Ρωμιοί Πολίτες, που βρέθηκαν στην Αθήνα με αυτή την υποχρεωτική μετανάστευση, συνέχισαν εκεί αυτό το οποίο ξεκίνησαν στην Πόλη. Το 1924 ίδρυσαν την «Birlesik Istanbul Spor» που σημαίνει Αθλητική Ένωσις Κωνσταντινουπόλεως, δηλαδή την Α.Ε.Κ..

Ενδεχομένως μεταξύ των ποδοσφαιριστών θρύλων που γαλούχησε καθ' όλη την πορεία της η Α.Ε.Κ., να υπήρχαν ονόματα όπως ο Καντρί Αϊτάτς, ο Λεφτέρ Κουτσουκαντωνιάδης, ο Γιώργος Κασάπογλου, που κέρδισε το Τουρκικό ποδόσφαιρο χάρη στο Μπέϊογλουσπορ. Ενδεχομένως να είχαν βάλει τις υπογραφές τους στα πρωταθλήματα της Α.Ε.Κ. στην Τουρκία. Ποιός ξέρει;

Ήταν πάντα ξένοι

Έτσι, η Α.Ε.Κ. που ιδρύθηκε το 1924, ήταν το παιδί στον κόσμο του ποδοσφαίρου, ενός ανθρώπινου δράματος, όπως η Ανταλλαγή. Η Α.Ε.Κ., που ίδρυσαν οι Ρωμιοί Πολίτες, οι οποίοι αναγκάστηκαν να αποχωριστούν τον τόπο που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν, και στην Ελλάδα δεν αντιμετωπίστηκε ως εγχώρια ομάδα. Τους ΑΕΚτζίδες οι αντίπαλοι τους, οι οπαδοί των άλλων ομάδων τους έβριζαν αποκαλώντας τους «Τούρκοι». Ενώ ήταν άνθρωποι που είχαν ξεριζωθεί από την Τουρκία.

Παρ' όλ' αυτά η Α.Ε.Κ. κατάφερε να εξελιχθεί σ' έναν από τους σημαντικότερους συλλόγους του Ελληνικού ποδοσφαίρου. Στα χρόνια που πέρασαν δεν παρέμεινε μόνο ως ομάδα των Ρωμιών προσφύγων από την Πόλη. Και οι Ρωμιοί που ζούσαν σε άλλα μέρη της Ανατολής, μετά την προσφυγιά τους στην Ελλάδα, βρήκαν την θέση τους στις φτερούγες και στις εξέδρες τις Α.Ε.Κ.. Η Α.Ε.Κ., που έγινε η ομάδα και των εκ Τουρκίας που ζούνε στην Αθήνα, άνοιξε δικό της χώρο μέσα στο φασιστικό πνεύμα του ποδοσφαίρου. Οι φτωχογειτονιές, οι κάτοικοι των λαϊκών συνοικιών, οι καταπιεσμένοι, οι μειονότητες και οι απόβλητοι είδαν την Α.Ε.Κ., σαν ένα σύλλογο στον οποίο μπορούν να εκφραστούν ελεύθερα.

Ο πρώτος πρόεδρος της Α.Ε.Κ. ήταν ο Βενιζέλος, που αργότερα θα γινόταν πρωθυπουργός της Ελλάδας. Ο Βενιζέλος δημιούργησε στη συνοικία της Νέας Φιλαδέλφειας, ένα χώρο εγκατάστασης για τους Ρωμιούς πρόσφυγες. Η Α.Ε.Κ. έκανε τις πρώτες προπονήσεις της στο γήπεδο αυτής της συνοικίας. Η Α.Ε.Κ. που συνέχισε να μεγαλώνει με τους οπαδούς του και όλα τα στοιχεία που απαρτίζουν τον σύλλογο, όπως ήταν φυσικό έγινε μία ομάδα που κουβαλούσε όλες τις αξίες αυτής της κοινωνίας. Θα είναι λάθος εάν η αθλητική αποστολή αυτού του είδους των ομάδων εκληφθεί ως συγκρότηση μίας ομάδας που θ' αποτελείται από αθλητές οι οποίοι επιδιώκουν αποκλειστικά την αθλητική επιτυχία. Η Α.Ε.Κ. έγινε το όχημα επιτυχίας μίας καταπιεσμένης και απόβλητης κοινωνίας.

Original 21

Η Α.Ε.Κ. που έχει τον Βυζαντινό δικέφαλο αετό και τα κιτρινόμαυρα χρώματα που συμβολίζουν την Πόλη, είναι σαν την ιστορία ενός παιδιού που γεννήθηκε στην εξορία. Οι οπαδοί της Α.Ε.Κ. πάντα εξέφραζαν την διαφορετικότητα, την δύναμη και τον χαρακτήρα της να μην αναγνωρίζει σύνορα. Πάντα συζητείται η αδελφότητα που δημιούργησε με τους κατά πλειοψηφία εργάτες, οπαδούς της Μασσαλίας, ο σύνδεσμος φιλάθλων Gate 21, που φημολογείται ότι δημιουργήθηκε το 1975.

Αργότερα ο Gate 21, με την διαπίστωση ότι απέκλινε από τις βασικές του αρχές αλλάζει όνομα, σε "Original 21" και παραμένει ένας σύνδεσμος φιλάθλων που καταφέρνει να διατηρεί τον αντιπολιτευτικό του χαρακτήρα.

Από τα αξέχαστα της Α.Ε.Κ., είναι ο φιλικός αγώνας που έπαιξε το 1999 με την Partizan. Όταν οι ΝΑΤΟικές δυνάμεις βομβάρδισαν το Βελιγράδι για να σταματήσουν τις αγριότητες της Σερβίας στο Κόσοβο, οι αριθμοί των πολιτών που σκοτώθηκαν, σύμφωνα με όσα είχαν ανακοινωθεί ήταν μεταξύ 500 και 3500. Κι ενώ διάφοροι οργανισμοί έριζαν και ισχυρίζονταν διαφορετικούς αριθμούς για τους νεκρούς άμαχους, η Α.Ε.Κ. πήγε στο Βελιγράδι και έπαιξε με την Partizan. Πήγαν, μόνο και μόνο για να βρεθούν εκεί και να πουν «Όχι στον Πόλεμο» και «να μην πεθαίνουν οι άνθρωποι».

Το 2004, για τους εορτασμούς της 80ετηρίδας τους ήρθαν στην Ισταμπούλ και έπαιξαν έναν αγώνα με την Γαλατάσαραϊ. Η ρεβάνς φιλίας παίχτηκε στην Αθήνα.

Η Α.Ε.Κ. που μπορεί να αναδείξει, την ικανότητα «συμβίωσης» των Βαλκανικών χωρών, παρά τα όσα έχουν γίνει στο παρελθόν το οποίο είναι γεμάτο με κοινές λύπες, σήμερα βρίσκεται σε μία διαφορετική κατάσταση. Η Α.Ε.Κ. που αντιμετωπίζει σοβαρό οικονομικό πρόβλημα, αγοράστηκε από έναν εκ των πλουσιότερων ανθρώπων της Ελλάδας.

Είναι προφανές ότι η Α.Ε.Κ. είναι μία από τις ομάδες που επιδιώκεται να χυθεί χρήμα πάνω της για να μετατραπεί η ιστορικότητά της σε οικονομική κερδοσκοπία. Οι φιλελεύθεροι θα πουν το «πνεύμα της εποχής» και θα ξεγλιστρήσουν άνετα από την υπόθεση. Όμως οι πολιτισμικές ρίζες δεν ξεπουλιόνται εύκολα. Εάν ακόμη στα γήπεδα κυκλοφορεί το πνεύμα της Α.Ε.Κ., αυτό που αγοράζεται και πουλιέται, είναι μόνο το ποδόσφαιρο που παίζεται στο γήπεδο και η βιομηχανική κερδοσκοπία αυτού.