Στέφανος Τσιτσιπάς: Η dream team πίσω από το ταλέντο που έγινε πρωταθλητής

Το εγχειρίδιο για το «πώς να φτιάξεις έναν πρωταθλητή», εάν υπήρχε και εάν είχε γραφτεί με τον Στέφανο Τσιτσιπά κατά νου, θα ήταν εξαιρετικά σύντομο. Ισως να χωρούσε σε μία και μόνο σελίδα η συνταγή για τη δημιουργία ενός αθλητή, ο οποίος μόλις στα 21 του έχει καθιερωθεί στο Top 10 των καλύτερων αντισφαιριστών του κόσμου.

Κάποιον που έπιασε για πρώτη φορά ρακέτα στα 3 του χρόνια, ενστικτωδώς και χωρίς επίγνωση, προσπαθώντας απλώς να κάνει ό,τι έκαναν οι γονείς του (επαγγελματίας προπονητής τένις ο Ελληνας πατέρας του, πρώην διακεκριμένη τενίστρια η Ρωσίδα μητέρα του). Η οποία μητέρα του έχει εξομολογηθεί ότι, όπως της περιέγραψε ο μαιευτήρας, ο Στέφανος είδε το πρώτο φως του κόσμου σε μια αλλόκοτη στάση: με το δεξί χέρι υψωμένο, σαν να εκτελούσε σερβίς. Αν στον γενετικό κώδικα περιλαμβάνονται νύξεις για το πεπρωμένο, ο Στέφανος μάλλον ήταν εξαρχής προορισμένος να αναμετρηθεί με τα τενιστικά του ινδάλματα και να τα αποκαθηλώσει. Χρειάστηκε θάρρος, ικανότητα και μια καλώς εννοούμενη αναίδεια για να σταθεί απέναντι σε ιερά τέρατα όπως οι Φέντερερ, Ναδάλ και Τζόκοβιτς. Ο Στέφανος, φυσικά, δεν έχει νικήσει σε όλες τις μεταξύ τους αναμετρήσεις, αλλά τους έχει νικήσει όλους. Τουλάχιστον από μία φορά τον καθέναν. Και είναι το ίδιο αυτό ξανθό πιτσιρίκι που πριν από ελάχιστα χρόνια μάθαινε τα μυστικά του τένις από τον πατέρα του στον άσημο Ομιλο Αντισφαίρισης Γλυφάδας.

Ποια είναι, λοιπόν, η συνταγή της επιτυχίας για κάποιον σαν τον Τσιτσιπά, ο οποίος βασίστηκε στο υστέρημα των γονέων του και τις οικονομικές ενέσεις από συγγενείς για να συμμετέχει σε κάθε τουρνουά, οπουδήποτε στον πλανήτη, αρκεί να του εξασφάλιζε την ανέλιξη στις ανώτερες βαθμίδες του τένις; Τι, τέλος πάντων, έκανε ο Στέφανος καλύτερα από δεκάδες χιλιάδες παιδιά, ενδεχομένως με πολύ πιο προνομιούχες καταβολές, με καταγωγή από χώρες όπου το τένις δεν αντιμετωπίζεται με ανάποδες ταξικές προκαταλήψεις (σαν «σπορ μόνο για πλούσιους»), όπως εν πολλοίς συμβαίνει στην Ελλάδα; Πώς ο Στέφανος έχει γίνει κιόλας εκατομμυριούχος, εξαργυρώνοντας έπαθλα αγώνων και προσωπικές χορηγίες; Ενδεικτικά, μόλις πριν από έξι χρόνια, το 2013, μία νίκη σε διεθνές τουρνουά (κατηγορίας Τζούνιορ) απέφερε στον Τσιτσιπά σκάρτα 700 ευρώ ενώ η οικογένειά του είχε δαπανήσει υπερδεκαπλάσια ποσά μόνο και μόνο για να εμφανιστεί στο γήπεδο. Σήμερα οι συνολικές απολαβές του ως επαγγελματία τενίστα και ανερχόμενου σούπερ σταρ υπολογίζονται σε περίπου 10 εκατ. ευρώ - μέχρι στιγμής, καθώς η απογείωση του Στέφανου διανύει απλώς την πρώτη της φάση.

Επομένως, κατ’ ουσίαν γίνεται λόγος για το making of ενός ασυνήθιστου αθλητικού φαινομένου, το οποίο παρασύρει σε ντελίριο εθνικής υπερηφάνειας τους Ελληνες και εντυπωσιάζει παγκοσμίως, παρά την εκτυφλωτική απουσία αξιόλογης εγχώριας παράδοσης στο τένις.




Η Rolex βρήκε τον διάδοχο του Φέντερερ


Τον περασμένο Ιανουάριο, ο Στέφανος Τσιτσιπάς υπέγραψε συμβόλαιο με τη Rolex. Στην πράξη, αυτό δεν είναι άλλη μια χορηγική συμφωνία, απλώς κάποια ποσά στον λογαριασμό του Στέφανου. Οσοι είναι μυημένοι στους ειδικούς συμβολισμούς και ερμηνεύουν σωστά το ρεύμα των πακτωλών χρήματος που περιβρέχουν τις κορυφαίες διοργανώσεις του τένις, αντιλαμβάνονται εύκολα τη σημασία της συγκεκριμένης συνεργασίας. Η Rolex, ίσως ο πιο διάσημος ελβετικός οίκος υψηλής ωρολογοποιίας, έχει ως πάγια πολιτική της να χορηγεί τουρνουά και ελάχιστους, πολύ αυστηρά επιλεγμένους αθλητές. Μέχρι τη συμφωνία με τον Στέφανο, είχε ταυτίσει το όνομά της κυρίως με τον, επίσης Ελβετό και εν ενεργεία θρύλο του τένις, Ρότζερ Φέντερερ.

Επομένως, η κίνηση αυτή πρακτικά θα μπορούσε να σημαίνει ότι για τη Rolex ο διάδοχος του «βασιλιά» Φέντερερ -ή, έστω, ένας από τους επίδοξους σφετεριστές του θρόνου του- είναι ο Τσιτσιπάς. Ο Ελληνας Στέφανος Τσιτσιπάς, ο ίδιος εκείνος ξανθός πιτσιρικάς που κάποτε αποφάσισε να εστιάσει στον Φέντερερ, τον ανακήρυξε σε προσωπικό του ίνδαλμα και προσπάθησε να γίνει οιονεί κλώνος του. Αντιγράφοντας το στυλ, τις κινήσεις και την τακτική του, τελικά ο Στέφανος έφτασε να κερδίσει πρώτα από όλα την εκτίμηση του μεγάλου τενίστα. Και κατόπιν να κερδίσει τον ίδιο, ως ίσος προς ίσον, μέσα στο γήπεδο.

Η επένδυση της Rolex στον Τσιτσιπά ισοδυναμεί με μια απόπειρα συμβολικής διεύρυνσης των «Big Three», με την προσθήκη ενός κατά πολύ νεότερου τενίστα. Η «Αγία Τριάδα» του σύγχρονου τένις, (Φέντερερ, Ναδάλ, Τζόκοβιτς) μπορεί να μην είναι αδιαίρετη, οπωσδήποτε όμως είναι ομοούσια. Πρόκειται για τρεις πραγματικούς γίγαντες, με εκατομμύρια οπαδούς, αφενός χάρη στις σαρωτικές εμφανίσεις τους στα κορτ και την αποκαρδιωτική για τους υπόλοιπους μονοπώληση των τίτλων στα μεγάλα και χρυσοφόρα τουρνουά. Η τελευταία φορά που κάποιο έπαθλο του Γκραν Σλαμ ξέφυγε από την «Αγία Τριάδα» ήταν το 2016, όταν ο Σταν Βαβρίνκα πανηγύρισε τη νίκη στο Αμερικανικό Οπεν. Οι τρεις μεγάλοι έχουν κατακτήσει τα 54 από τα 64 που έχουν διεξαχθεί κατά την τρέχουσα 15ετία. Αφετέρου, η αξία των «Big Three» αποτιμάται και ως προς τον άψογο εξωγηπεδικό χαρακτήρα τους, τη φιλανθρωπική τους δράση, την απόλυτα αναντίστοιχη με τη δόξα που απολαμβάνουν μετριοφροσύνη τους. Επιπλέον, πιθανώς να αποτελεί μοναδικό φαινόμενο στην ιστορία των ατομικών σπορ -και δη του τένις, του πιο προβεβλημένου και προσοδοφόρου εξ αυτών- η σχέση που έχει αναπτυχθεί ανάμεσά τους, μια σχέση μεταξύ πραγματικών κυρίων, εντελώς απαλλαγμένη από κόντρες και ίντριγκες. Κανείς τους εξάλλου δεν θυμίζει τα πάλαι ποτέ κακά παιδιά του τένις, τύπους σαν τον Τζον ΜακΕνρο με τις διαβόητες ηφαιστειακές εκρήξεις οργής, τον Τζίμι Κόνορς, τον Ιλιε Ναστάζε κ.ά.
Παρ’ όλα αυτά, η «Αγία Τριάδα» δεν είναι αγέραστη. Ο Φέντερερ είναι 38, ο αριστερόχειρας Ισπανός Ραφαέλ Ναδάλ 33 και ο Σέρβος Νόβακ Τζόκοβιτς 32 ετών. Τα νεότερα λιοντάρια, όπως ο Τσιτσιπάς, έχουν κάθε δικαίωμα να ακονίζουν τα νύχια τους για να αναλάβουν την αρχηγία της αγέλης.



Χρήμα στη ρακέτα

Το 2019 δεν ήταν μόνο η χρονιά της αγωνιστικής καταξίωσης για τον Στέφανο, αλλά και της οικονομικής εκτόξευσής του. Με την κατάκτηση του ATP Finals στο Λονδίνο τα συνολικά του κέρδη -μόνο από τα τουρνουά- έφτασαν τα 6.712.204 δολάρια, ενώ συνολικά στην επαγγελματική του καριέρα έχει κερδίσει 9.865.000 δολάρια. Με τα 6,7 εκατ. ο Τσιτσιπάς κατατάσσεται 6ος στον κατάλογο των τενιστών με τις μεγαλύτερες απολαβές, ακριβώς όπως και στην παγκόσμια κατάταξη του σπορ. Με τα 9,8 εκατ. δε που του έχει αποφέρει η συμμετοχή του στις μεγάλες διοργανώσεις, ο Στέφανος βρίσκεται στην 75η θέση των παικτών όλων των εποχών.


Οπως προαναφέρθηκε, εξαιρετικά σημαντική -και όχι μόνο από οικονομική άποψη- είναι για τον Στέφανο η συμφωνία με τη Rolex. Είναι η πρώτη μεγάλη χορηγική επιτυχία που δεν έχει αμιγώς αθλητικό χαρακτήρα. Εχουν προηγηθεί αυτές με την Adidas και τη Wilson, αμφότερες για τη χορηγία εξοπλισμού και ένδυσης, συν την αμοιβή που καταβάλλουν οι εν λόγω εταιρείες στον Στέφανο για να χρησιμοποιεί τα προϊόντα τους. Σε όλες αυτές τις συμφωνίες, όπως και στις ακόμη πιο προσοδοφόρες που προβλέπεται να γίνουν στο εγγύς μέλλον, μεσολαβεί ο Πατρίσιο Απέι, ένας από τους πιο γνωστούς μάνατζερ στον χώρο του τένις. Μάλιστα ο Απέι δεν δίστασε να εγκαταλείψει τον προηγούμενο πελάτη του και άμεσο ανταγωνιστή του Στέφανου, τον Αλεξάντερ Ζβέρεφ, για χάρη του Ελληνα πρωταθλητή.

Εκτός από τον δεδηλωμένο θαυμασμό του για τον Ελον Μασκ και τα προϊόντα του, τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα Tesla, ο Στέφανος Τσιτσιπάς δεν μοιάζει να θέλγεται από την επίδειξη του υλικού πλούτου. Και παρόλο που θα μπορούσε να έχει κάνει ήδη πράξη την επιθυμία του να αποκτήσει κάποιο ακίνητο στη Βουλιαγμένη, τη Νέα Υόρκη ή τη Μελβούρνη, εκείνος παραμένει, φαινομενικά τουλάχιστον, αδιάφορος ως προς τέτοιου είδους ανοίγματα. Εξίσου μακριά παραμένει όμως και από τις απολαβές των κυρίαρχων του τένις. Οι «Big Three» έχουν κερδίσει συνολικά 373 εκατ. δολάρια σε έπαθλα από το 2004 μέχρι σήμερα. Εκτός γηπέδων, όμως, ο απόλυτος κυρίαρχος είναι το πρότυπο του Στέφανου, ο Ρότζερ Φέντερερ. Το 2019 ο Ελβετός μπορεί να κέρδισε μόνο 7,6 εκατ. δολάρια, φτάνοντας συνολικά τα 128 (πρώτος ήταν ο Τζόκοβιτς με 137 εκατ.), αλλά τα συνολικά του έσοδα ανήλθαν στο αστρονομικό ποσό των 93 εκατ. δολαρίων. Ο Φέντερερ το 2018 υπέγραψε μια δεκαετή συμφωνία με την ιαπωνική εταιρεία αθλητικού ιματισμού Uniqlo έναντι 300 εκατ. δολαρίων (30 εκατ. τον χρόνο) και από πλευράς εσόδων από χορηγούς είναι πολύ ψηλότερα στη σχετική λίστα από αθλητές όπως οι ΛεΜπρον Τζέιμς και Κριστιάνο Ρονάλντο.





Οι κρίσιμες αντιφάσεις

Επιστρέφοντας στην ανάλυση της «συνταγής Τσιτσιπά», οι οδηγίες παρασκευής θα μπορούσαν να παρουσιάζονται περίπου ως εξής: «Ενας Τσιτσιπάς είναι κάτι πολύ εύκολο να φτιαχτεί - και ταυτόχρονα τρομακτικά απίθανο. Διότι τα επιμέρους υλικά δένουν πολύ δύσκολα, πιθανώς 1-2 φορές στο εκατομμύριο - ή και ακόμη πιο σπάνια. Αλλά αυτό είναι το μυστικό για να πετύχει η συνταγή, οι αντιφάσεις. Και όσο πιο ακραίες οι αντιφάσεις, τόσο το καλύτερο». Γιατί ο αυθεντικός Στέφανος Τσιτσιπάς είναι π.χ. υποδειγματικά ταπεινός ώστε να μην υποτιμά κανέναν αντίπαλο. Αλλά και ακραία θρασύς ώστε να μην υπολογίζει κανέναν, όσο ψηλά κι αν είναι στην παγκόσμια κατάταξη. Πιστεύει, βαθιά και απόλυτα, αυτό που δεν διστάζει να λέει εντελώς φυσικά: «Μπορώ να νικήσω τους πάντες».

Εξυπακούεται ότι σε ένα ατομικό άθλημα όπως το τένις ο μέγιστος και αθεράπευτος εγωκεντρισμός αποτελεί βασική προϋπόθεση της επιτυχίας. Κάθε τενίστας όμως που φιλοδοξεί να φτάσει στην κορυφή υποχρεωτικά βασίζεται σε μια πολυμελή ομάδα ειδικών, καθένας εκ των οποίων φροντίζει συγκεκριμένες πτυχές της απόδοσής του. Από τον καρπό ή τον ώμο του δεξιού του χεριού και τη σωματική του κατάσταση ως την ψυχολογία, την εξονυχιστική μελέτη του εκάστοτε αντιπάλου, την πνευματική προετοιμασία, τη βέλτιστη εμπορική αξιοποίηση του ονόματός του κ.λπ.

Φυσικά, για να φτιάξει κάποιος έναν Τσιτσιπά θα πρέπει πρωτίστως να βασιστεί στο DNA του - αλλά και αυτό θα πρέπει να συντίθεται από διαφορετικές, έως και ασύμβατες μεταξύ τους, εντελώς ετερόκλητες γενετικές κληρονομιές. Στην περίπτωση του Στέφανου έχουν αναμειχθεί τα εγγενή ελληνικά στοιχεία από την πλευρά του πατέρα, με τα διαμετρικά αντίθετα από την πλευρά της Ρωσίδας μητέρας του. Ας αναφερθούν τα θεμελιώδη, όπως το εκρηκτικό ελληνικό πάθος, η επιθετικότητα και η τάση προς ανυποταξία, μαζί με την εφευρετικότητα και τη φαντασία. Με μία λέξη, η φωτιά. Και από την άλλη ο πάγος. Η ρωσική -και δη η πρώην σοβιετική- νοοτροπία της υπακοής, η πειθαρχία, η μεθοδικότητα, η επιμονή. Τα υπόλοιπα συστατικά της συνταγής είναι τα αυτονόητα: σωματικά προσόντα, ταλέντο, δουλειά. Κι άλλη δουλειά. Μόνο δουλειά. Από παιδί και ασταμάτητα, με μόνο κίνητρο την ακόρεστη επιδίωξη της τελειότητας. Συνεπώς, το ζητούμενο είναι άραγε η παραγωγή ενός τενίστα-ρομπότ, ενός μονοδιάστατου πλάσματος που ζει μέσα στην κάψουλα του προπονητικού κέντρου, εισπνέει και εκπνέει μόνο για να κερδίζει σε ματς αντισφαίρισης; Και πάλι το αποτέλεσμα πρέπει να εμπεριέχει τη μετωπική σύγκρουση αντιθετικών τρόπων ζωής.


Ενας Τσιτσιπάς πρέπει να είναι αφοσιωμένος στην αποστολή του - σαν καλόγερος, μοναχός σαολίν ή κομάντο, αλλά και ολοκληρωμένος άνθρωπος. Επειδή είναι κρίσιμης σημασίας η ισορροπία ανάμεσα στην καριέρα και την προσωπική του ζωή, ακριβώς για να παραμένει επιτυχημένος, αυτό προσπαθεί να πετύχει η ομάδα προπονητών, μεντόρων, μάνατζερ, συμβούλων κ.λπ., όλων όσοι εργάζονται πίσω από τον Στέφανο για τον Στέφανο. Γι’ αυτό και αμέσως μετά τον θρίαμβό του στο ATP Finals του Λονδίνου την προηγούμενη Κυριακή, σχεδόν πριν προλάβει να συνειδητοποιήσει ότι η λέξη «champion» αναβόσβηνε δίπλα στο δικό του όνομα για πρώτη φορά σε μια τόσο μεγάλη διοργάνωση, ο Στέφανος «φυγαδεύτηκε» στην Ισλανδία. Κατ’ εντολήν του επικεφαλής προπονητή, δηλαδή του πατέρα του, Απόστολου Τσιτσιπά, και με την ομόφωνη έγκριση του μέντορα Πατρίκ Μουράτογλου, της μητέρας του και όλων των υπολοίπων της ομάδας υποστήριξης, ο Στέφανος έφυγε για διακοπές. Μαζί με ένα δεύτερο άτομο, αγνώστων στοιχείων.





Οι «άγγελοι» του Στέφανου

Μολονότι το μεγαλύτερο μερίδιο προβολής ανάμεσα στους «αγγέλους του Τσιτσιπά» απολαμβάνει ο Πατρίκ Μουράτογλου, λόγω της πρότυπης ακαδημίας του στη Γαλλία, της περίπλοκης προσωπικής του διαδρομής, αλλά και της σύνδεσής του με την πολυπρωταθλήτρια Σερένα Γουίλιαμς, στην πραγματικότητα καθένα από τα μέλη της ομάδας διαδραματίζει κομβικό ρόλο στις επιτυχίες του. Ο κατεξοχήν «πνευματικός γυμναστής» του είναι ο Κώστας Περγαντής, παλιός συμφοιτητής του Απόστολου Τσιτσιπά, επίσης εξειδικευμένος στο τένις, αλλά και το mental training πρωταθλητών.

Ανώτερες σπουδές και πλούσια εμπειρία στην πνευματική/ψυχολογική προετοιμασία έχει και ο Χρήστος Φιωτάκης, πρώην αθλητής στίβου και ράγκμπι, πριν αναλάβει καθήκοντα προσωπικού προπονητή πιλότων Φόρμουλα 1, όπως ο Φελίπε Μάσα και ο Σαρλ Λεκλέρκ της Φεράρι. Η εντυπωσιακή βελτίωση της φυσικής κατάστασης και της αντοχής του Στέφανου, σε συνδυασμό με τη διατήρηση της αυτοσυγκέντρωσής του, οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στη συνεργασία του με τον Φιωτάκη. Τη δική τους συμβολή στα ανδραγαθήματα του Στέφανου έχουν πρόσωπα όπως ο Κάρεϊ Αμπακάρ, το δεξί χέρι του Πατρίκ Μουράτογλου και βασικός προπονητής τένις για την ελίτ των τροφίμων της ακαδημίας. Πιστός φυσικοθεραπευτής του Στέφανου είναι ο Βέλγος Ντάνι Στερτς, ο Γάλλος κινησιοθεραπευτής (με προϋπηρεσία δίπλα στη Μαρία Σαράποβα) Ζερόμ Μπιανκί, μαζί με τον επίσης Γάλλο γυμναστή Φρεντερίκ Λεφέμπρ. Οπως φαίνεται από την ευγνωμοσύνη που τακτικά εκφράζει, ο Στέφανος δεν ξεχνά ποτέ πόσα οφείλει στους παλιούς του προπονητές, τον Γιώργο Φουντούκο και τον Νικόλα Σισμανίδη, με τον δεύτερο να έχει στις αποσκευές του την εποποιία του 1987 με την Εθνική Ελλάδος στο μπάσκετ.


Ομως, οι άγρυπνοι προστάτες, οι πραγματικοί δάσκαλοι και καθοδηγητές του είναι, καταρχάς, οι γονείς του, ο Απόστολος και η Γιούλια. Αν μη τι άλλο διότι αυτοί διέκριναν έγκαιρα το ταλέντο του και έδωσαν στον γιο τους σωστές αθλητικές βάσεις, ο μεν πατέρας του στον τομέα της τεχνικής, η δε μητέρα του στη νοοτροπία. Το παράδοξο είναι ότι ο Απόστολος Τσιτσιπάς έχει εκμυστηρευτεί σε συνέντευξή του ότι το τένις προέκυψε κατά τύχη, όταν κλήθηκε να επιλέξει ειδικότητα κατά τη διάρκεια των σπουδών του στη Φυσική Αγωγή. Το κύριο ενδιαφέρον του ήταν το ποδόσφαιρο, άρχισε όμως να παίζει αγωνιστικό τένις και να εμβαθύνει όλο και περισσότερο στο άθλημα. Σε κάποια διοργάνωση στην Ελλάδα γνώρισε τη Γιούλια και μαζί της ο Απόστολος άρχισε μια περιπλάνηση στην Ευρώπη, εργαζόμενος ως προπονητής τένις πλέον, σε πόλεις όπως η Βιέννη και το Βερολίνο. Και σε μια εποχή όπου ο γερμανόφωνος κόσμος δονούνταν από ενθουσιασμό λόγω του Μπόρις «Μπουμ-Μπουμ» Μπέκερ. Η ανάγκη μόνιμης εγκατάστασης για την οικογένεια που σταδιακά σχηματιζόταν, ανάγκασε το ζεύγος Τσιτσιπά να επιστρέψει στην Ελλάδα. Οχι οριστικά όμως, εφόσον από τότε που ο Στέφανος έγινε 12 ετών, το 2010, ο Απόστολος αφοσιώθηκε στην προσπάθεια διεθνούς ανάδειξής του, για την οποία απαιτήθηκαν αμέτρητα ταξίδια εκτός Ελλάδας. Εις βάρος μιας ομαλής οικογενειακής ζωής και μιας κανονικής σχολικής εκπαίδευσης για τον Στέφανο, πέραν των αιματηρών οικονομιών που απαιτήθηκαν. Και εννιά χρόνια αργότερα, πατέρας και γιος παραμένουν αχώριστοι, σαν αθλητής με τον προσωπικό του προπονητή.

Δίπλα στον σύζυγό της, έστω και εξ αποστάσεως λόγω των συνεχών μετακινήσεών του, η μητέρα του Στέφανου επιτελούσε ανέκαθεν τον αθέατο, αθόρυβο αλλά καθόλου δευτερεύοντα ρόλο της, κυρίως στον τομέα της ψυχολογικής υποστήριξης. Το πατρικό της όνομα είναι Γιούλια Σαλνίκοβα, είναι κόρη του Σεργκέι Σαλνίκοφ, παίκτη της Εθνικής ΕΣΣΔ, η οποία το 1956 είχε κατακτήσει το χρυσό μετάλλιο στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Η ίδια η Γιούλια ήταν η Νο 1 τενίστρια της Σοβιετικής Ενωσης στην κατηγορία νεανίδων. Παρά τους ασφυκτικούς περιορισμούς και τις αλλεπάλληλες προστριβές με το γραφειοκρατικό καθεστώς της εθνικής ομοσπονδίας, η Γιούλια έδωσε αρκετούς αγώνες εκτός ΕΣΣΔ. Και διακρίθηκε τόσο ώστε να φτάσει έως το Νο 194 της παγκόσμιας κατάταξης στις γυναίκες το 1990. Ομως, κυρίως εξαιτίας του ερωτικού δεσμού με έναν Γιουγκοσλάβο αθλητή, η Γιούλια Σαλνίκοβα έγινε το μαύρο πρόβατο για τους κομματικούς κομισάριους, οι οποίοι έκαναν τα πάντα για να κάνουν αφόρητα δύσκολη την εξέλιξή της ως αθλήτριας. Για τον Στέφανο, εκτός από το περιστατικό με τον τοκετό, η Γιούλια λέει ότι «από την πρώτη στιγμή ήξερα ότι ο γιος μας θα έκανε κάτι σπουδαίο στο τένις - απλώς δεν ήξερα τον τρόπο. Ομως, πιστεύω ότι του μετέδωσα τη νοοτροπία του πειθαρχημένου αθλητή. Και νομίζω του έκανε καλό το ότι μεγάλωσε με τη σοβιετική αντίληψη της πειθαρχίας. Για παράδειγμα, όταν έβλεπα ότι στην Ελλάδα δεν έδιναν σημασία στην προθέρμανση ή παρέβλεπαν κρούσματα απειθαρχίας, εγώ γινόμουν έξω φρενών. Στην πατρίδα μου αυτά τα θεωρούσαμε πολύ σοβαρά ζητήματα. Και όχι μόνο στο τένις. Ηταν γενικά αυτή η αντίληψή μας για τον αθλητισμό».





Ο μέντορας Μουράτογλου

«Με δεδομένη την καταγωγή μου, μια και είμαι κατά το ήμισυ Ελληνας», λέει ο Πατρίκ Μουράτογλου, «έδειξα ιδιαίτερο ενδιαφέρον για έναν νεαρό και φέρελπι τενίστα από την Ελλάδα. Κάποιος μου είχε μιλήσει γι’ αυτόν και την πρώτη φορά που τον είδα να παίζει ήταν σε κάποια βίντεο στο YouTube. Εντυπωσιάστηκα. Μου άρεσε πολύ το πόσο συγκεντρωμένος ήταν στο παιχνίδι του, πόσο καιγόταν να νικήσει. Ηταν σαν λιοντάρι που είχε βάλει στο στόχαστρο τη λεία και ετοιμαζόταν να χιμήξει πάνω της». Ο Πατρίκ Μουράτογλου, με δική του πρωτοβουλία, ήρθε σε επαφή με τον Απόστολο Τσιτσιπά και τον προσκάλεσε να φέρει τον Στέφανο στην ακαδημία του στη Γαλλία. Με μεγάλη ικανοποίηση ο Μουράτογλου διαπίστωσε ότι ο Απόστολος είχε ήδη συνειδητοποιήσει ότι ο γιος του θα μπορούσε να κάνει καριέρα μόνο εάν προετοιμαζόταν συστηματικά εκτός Ελλάδας.

Οπότε η απόφαση για τη μετανάστευση ήταν σχεδόν ειλημμένη. Ο Στέφανος έμαθε να ζει μέσα στην «Παγκόσμια Ακαδημία Τένις» του Πατρίκ Μουράτογλου, μια μονάδα παραγωγής πρωταθλητών. Με τη φήμη του ίδιου του Πατρίκ ως μέντορα μελλοντικών αστέρων και κυρίως χάρη στη συνεργασία του με τη Σερένα Γουίλιαμς, εκατοντάδες γονείς από όλο τον κόσμο εγγράφουν τα παιδιά τους στην ακαδημία του. Η οποία είναι ένα αχανές σύμπλεγμα στη Νότια Γαλλία, μεταξύ Μόντε Κάρλο και Καννών, στο οποίο εκτός από τα 34 γήπεδα τένις κάθε τύπου επιφανείας και γυμναστήρια, περιλαμβάνονται σχολεία, ξενοδοχείο πολυτελείας και ξενώνες, ιατρικό κέντρο, κολυμβητήριο κ.ά. Τον Μουράτογλου πλαισιώνουν προπονητές, φυσικοθεραπευτές και αθλητικοί ψυχολόγοι, όλοι επιλεγμένοι από τον ίδιον. Το δε κόστος για την παρακολούθηση των προγραμμάτων, όπως φαντάζεται κανείς, μόνο φθηνό δεν είναι: μία εβδομάδα ταχύρρυθμων σεμιναρίων τένις στην Ακαδημία Μουράτογλου μπορεί να χρεωθεί περί τα 10.000 ευρώ, με ανάλογες τιμές για τα ετήσια προγράμματα.

Ο Στέφανος, φυσικά, εφόσον ανδρώθηκε μέσα στην ακαδημία και εκτοξεύτηκε προς την κορυφή του παγκόσμιου τένις αποτελεί πλέον διαφήμιση για τη δουλειά του Πατρίκ Μουράτογλου. Ο οποίος τον ακολουθεί στους πιο σημαντικούς του αγώνες και λειτουργεί ως γενικός σύμβουλος και βασικός μέντοράς του. Μέσω του Στέφανου -αλλά και κάθε τενίστα που διαπρέπει υπό τη δική του καθοδήγηση, ίσως και των νεότερων αδελφών Τσιτσιπά- ο Μουράτογλου πραγματώνει το δικό του ματαιωμένο όνειρο: να γίνει ο ίδιος Νο1 του παγκόσμιου τένις, κάτι που ουδόλως ενέκρινε ο μεγαλοεπιχειρηματίας πατέρας του, Πάρις Μουράτογλου. Ο Πατρίκ έφτασε ως το Νο 6 της Γαλλίας και ο πατέρας του τον ανάγκασε να εγκαταλείψει το άθλημα και να ασχοληθεί με τις οικογενειακές business. Ο δαίμονας όμως δεν ησύχαζε. Μοιραία ο Πατρίκ εναντιώθηκε στην πατρική βούληση και εντέλει έγινε, με τον δικό του τρόπο, πρωταθλητής - και μάλιστα σε έναν τομέα που ο ίδιος δημιούργησε.




24 ώρες τένις

Η προσωπική ζωή του Στέφανου Τσιτσιπά -αν εξαιρεθούν κάποιες φήμες και ένα δημόσιο πινγκ πονγκ εφηβικού τύπου πειραγμάτων και υπονοούμενων με το θηλυκό alter ego του, τη Μαρία Σάκκαρη- αποτελεί σταθερή πηγή αποριών για το ευρύτερο κοινό. Η στοχοπροσήλωση, η ολοκληρωτική αφιέρωση στην αθλητική προετοιμασία φαντάζουν ασύμβατες με την τυπική συμπεριφορά ενός άντρα μόλις 21 ετών. Ωστόσο, ο ίδιος ο Στέφανος έχει επανειλημμένως περιγράψει το 24ωρό του, στο οποίο, εκτός από κάποιου είδους σωματική εξάσκηση, προπόνηση τένις, αποθεραπεία, επιβεβλημένη ανάπαυση κ.λπ. δεν αναφέρεται καμία μη αθλητική δραστηριότητα. Αλλά πώς γίνεται να ζει κανείς έτσι; Πώς γίνεται να θυσιάζει τον εαυτό του, τα καλύτερά του χρόνια ενδεχομένως, μόνο και μόνο για να κυνηγήσει ένα όνειρο;

Προφανώς η απάντηση που δίνει ο Στέφανος περιλαμβάνεται στην απάντηση: «Γιατί δεν γίνεται αλλιώς. Γιατί αυτό θέλω να κάνω στη ζωή μου. Γιατί οι γυναίκες π.χ. είναι το τελευταίο πράγμα που σκέφτομαι ενόσω είμαι σε αυτό το στάδιο της καριέρας μου». Και γιατί μέχρι τον περασμένο Σεπτέμβριο, δηλαδή μέχρι να του δώσει ο Φέντερερ να πιει με το ζόρι βότκα με κόλα, ο Στέφανος Τσιτσιπάς δεν είχε δοκιμάσει καν τη γεύση του αλκοόλ. Οι παρέες και η κοινωνική του ζωή είναι κρυφές, άγνωστες, ασφυκτικά προφυλαγμένες. Τον τελευταία καιρό ζει στο Μονακό ώστε να είναι όσο πιο κοντά γίνεται στο υπερσύγχρονο προπονητικό κέντρο του Πατρίκ Μουράτογλου, ένα από τα καλύτερα του κόσμου, ειδικά για τενίστες με μεγάλες προσδοκίες.


Εσχάτως, εκτός από τον ίδιο και τον πατέρα του, στο Μονακό μετακόμισε και η υπόλοιπη οικογένεια, ήτοι η μητέρα του Γιούλια, οι δύο μικρότεροι αδελφοί του Πέτρος και Παύλος και η «μασκότ», η μικρούλα Ελισάβετ. Η ολοκληρωτική αφιέρωση του Στέφανου στο τένις, ενώ είναι αυτονόητη και προαπαιτούμενη για το επίπεδο στο οποίο αγωνίζεται, ενίοτε χρησιμοποιείται ως εξήγηση για τα λιγότερο καλά αποτελέσματά του. «Μπούχτισε ο άνθρωπος, γι’ αυτό στο Γουίμπλεντον αποκλείστηκε από τον πρώτο γύρο», γνωμοδότησαν διάφοροι αυτόκλητοι εμπειρογνώμονες - ασχέτως εάν πριν τον Τσιτσιπά είναι ζήτημα εάν γνώριζαν κάτι περισσότερο από ότι το τένις παίζεται με ρακέτες.




«Να νικήσεις την ήττα»

Οι αβυσσαλέες αντιφάσεις, το στοιχείο που οδηγεί σε παράνοια όποιον προσπαθεί να συνυπάρξει με έναν αληθινό πρωταθλητή, έχουν να κάνουν με τη διαχείριση της ήττας. Ενας αληθινός πρωταθλητής, όσο πιο χαμηλά πέσει και όσο πιο βίαια σκάσει στον πάτο, τόσο πιο ψηλά θα σηκωθεί. Δεν συμβαίνει όμως απλώς. Είναι υποχρεωτικό. Σε ό,τι αφορά τον Στέφανο, το περασμένο καλοκαίρι, για τα δικά του δεδομένα και τις αξιώσεις του, ντροπιάστηκε. Στο Ρολάν Γκαρός δεν προχώρησε πέρα από τους 16. Και στο Γουίμπλεντον υπέστη ψυχρολουσία, μένοντας εκτός διοργάνωσης από τον πρώτο γύρο.


Αντιδρώντας ενστικτωδώς, κλείστηκε σε ένα δωμάτιο και τον εαυτό του. Επί τρεις ημέρες έπαιζε νοερές επαναλήψεις της ήττας μέσα στο κεφάλι του. Και διάβαζε. Κάποιο μυθιστόρημα για να ξεχαστεί, αλλά και ένα βιβλίο για τον βίο και την πολιτεία του Ρότζερ Φέντερερ. Από εκείνη την περίοδο, όταν έγλειφε τις πληγές του και προσπαθούσε να κοιτάξει μέσα του μήπως και έβρισκε απαντήσεις στο γιατί έχασε, ήταν στο πνεύμα του «κάπου έχασα τον εαυτό μου». Ο Στέφανος αποφάσισε να αποτοξινωθεί από τη μανιώδη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης - το μόνο γνωστό και σταθερό του χόμπι. Ηταν σαφές ότι χρειαζόταν βοήθεια έξω από τον κύκλο των μόνιμων ανθρώπων που τον περιστοιχίζουν και τον φροντίζουν. Κι αυτή η βοήθεια ήρθε, αναπάντεχα για εκείνον, από ψηλά: στο επόμενο τουρνουά όπου συμμετείχε, το Λέιβερ Καπ, το οποίο έχει πανηγυρικό χαρακτήρα εφόσον αντιπαρατίθενται κορυφαίοι τενίστες ως ομάδες, εκπροσωπώντας ηπείρους, ο Στέφανος Τσιτσιπάς πήρε ένα από τα πιο σημαντικά μαθήματα της ζωής του.

Ο Ρότζερ Φέντερερ και ο Ράφα Ναδάλ, αυτοπροσώπως και ως μη όφειλαν, εξήγησαν στον νεαρό Ελληνα ότι η κάμψη στην απόδοση όχι μόνο είναι κάτι φυσιολογικό, αλλά και απαραίτητο. Κανείς δεν κερδίζει συνέχεια, οπότε ο Στέφανος «έπρεπε να νικήσει την ήττα» πρώτα από όλα μέσα του. Αυτό ήταν το δίδαγμα όσων του είπαν, σαν μεγαλύτεροι αδελφοί του, δύο από τους υποψήφιους για τον τίτλο του «Καλύτερου τενίστα όλων των εποχών». Και ο Στέφανος Τσιτσιπάς κατάλαβε ότι μία ή δύο ήττες δεν πρέπει, δεν είναι δυνατόν να τον καταβάλουν. Δεν μπορούσε να αφήσει ένα στραβοπάτημα και μερικά ατυχή αποτελέσματα να τον βγάλουν από τις ράγες του στο δρομολόγιο προς τις κατακτήσεις που ποθεί. Κι έτσι τον Νοέμβριο ήταν έτοιμος και αποφασισμένος να πάρει τη ρεβάνς στο ATP Finals του Λονδίνου, στέλνοντας μήνυμα σε εκείνους που του έριξαν σωσίβιο πριν ναυαγήσει στην αυτο-αμφισβήτηση.

Αλλά και μία προειδοποίηση προς τους κυρίους Φέντερερ και Ναδάλ: χάρη στις δικές τους συμβουλές, ο Τσιτσιπάς πλέον δεν φοβάται πια ούτε τον κακό του εαυτό.