Τίτο: Το μεγάλο λάθος που παραδέχθηκε λίγο πριν το θάνατό του
Συμπληρώνονται σήμερα 40 χρόνια από τον θάνατο του αμφιλεγόμενου ηγέτη της πάλαι ποτέ Γιουγκοσλαβίας – Τι αποκάλυψε ο αγαπημένος του εγγονός
Παναγιώτης Σαββίδης
Σήμερα Δευτέρα, συμπληρώνονται 40 χρόνια από το θάνατο του χαρισματικού αλλά αμφιλεγόμενου ηγέτη της πάλαι ποτέ ΓιουγκοσλαβίαςΓιόσιπ Μπροζ Τίτο. Ο θάνατός του, σε ηλικία 82 ετών, σήμανε την αρχή του τέλους της ενιαίας Γιουγκοσλαβίας όπως είχε δημιουργηθεί μετά το τέλος του Β΄ Π.Π. με τη δική του υπογραφή, ενίοτε και πυγμή.
Μιλώντας στο γαλλικό πρακτορείο ειδήσεων AFP ο 72χρονος Τζόσκο Μπρόζ, εγγονός του Τίτο, αποκάλυψε πως το 1980 -και λίγο πριν από τον θάνατο του- ο παππούς του, του είχε εξομολογηθεί πως ήταν λάθος η αλλαγή του γιουγκοσλαβικού Συντάγματος το 1974, το οποίο ουσιαστικά αποδυνάμωσε την ομοσπονδιακή μορφή της χώρας. «Από μία χώρα, δημιουργήσαμε οκτώ μικρότερες και όλα έχουν παγώσει, αυτό είναι το μεγαλύτερο λάθος μου» φέρεται να εξομολογήθηκε ο Τίτο στον αγαπημένο του εγγονό, που τον εμπιστεύτηκε το «μεγάλο το λάθος της ζωής του» σύμφωνα με τον τότε ισχυρό άνδρα της Γιουγκοσλαβίας.
Το τελευταίο Σύνταγμα της Γιουγκοσλαβίας, που εγκρίθηκε τον Φεβρουάριο του 1974, επέφερε σημαντικές αλλαγές στην πολιτική κατάσταση και την οικονομική τάξη της χώρας, δίνοντας δικαιώματα και ευρείες εξουσίες στις τότε γιουγκοσλαβικές δημοκρατίες και ιδίως στις αυτόνομες περιοχές της Σερβίας, Βοϊβοντίνα και Κοσσυφοπέδιο, που έλαβαν και το δικαίωμα αρνησικυρίας στις κεντρικές αποφάσεις. Με Σύνταγμα του 1974, ο Τίτο είχε ανακηρυχθεί ισόβιος πρόεδρος της χώρας.
Κλείσιμο
Τι λέει ο Τζόσκο Μπροζ για τον τρόπο ζωής του
«Αν και ήταν γνωστός για τα υπερβολικά πάρτι και τον τρόπο ζωής του, ο Τίτο επέλεγε σχετικά απλά πράγματα. Ήταν πολύ χαλαρός στον οικογενειακό κύκλο, αγαπούσε τα ψάρια και το κοτόπουλο», επεσήμανε ο Τζόσκο Μπρόζ, που μαζί με την αδελφή του Ζλατίτσα, ζούσαν μέχρι την εφηβεία τους στη γειτονιά Ντέντιζε του Βελιγραδίου, που ζούσε -και ζει- η ελίτ της χώρας και βρισκόταν και η κατοικία του Τίτο.
Παρόλο που η κληρονομιά του Τίτο είναι αμφιλεγόμενη, ο Μπροζ την υπερασπίζεται έντονα, λέγοντας πως «η σοσιαλιστική Γιουγκοσλαβία, παρείχε άνετη ζωή στους πολίτες της χώρας. «Είχαμε οικονομική άνεση, δωρεάν σχολεία, υγειονομική περίθαλψη, ειρήνη και ασφάλεια».
Η κηδεία του θεωρείται η μεγαλύτερη στην ιστορία του 20ού αιώνα
Ο Μπροζ ήταν από τα τελευταία πρόσωπα που είχε δει από κοντά ο Τίτο, πριν αφήσει την τελευταία του πνοή σε νοσοκομείο της Λιουμπλιάνας, όπου είχε διακομιστεί νωρίτερα με κυκλοφοριακά προβλήματα στα πόδια. Παρά τον ακρωτηριασμό του αριστερού του ποδιού, λόγω αρτηριακών εμπλοκών, απεβίωσε τελικά από γάγγραινα στις 4/5/1980, τρεις ημέρες μετά τα 88α γενέθλιά του.
Στην ανακοίνωση του θανάτου του, η Γιουγκοσλαβία βυθίστηκε σε βαθύ πένθος. Η σορός του μεταφέρθηκε με το προεδρικό τρένο στο Βελιγράδι, για να εκτεθεί σε λαϊκό προσκύνημα στο κτίριο της Λαϊκής Συνέλευσης.
Στην κηδεία του, που θεωρείται η μεγαλύτερη στην ιστορία του 20 αιώνα, παραβρέθηκαν 209 αποστολές κυβερνήσεων, διεθνών οργανισμών, κομμάτων, κινημάτων και βασιλικών οίκων. Ετάφη στον κήπο του Προεδρικού Μεγάρου, στο μαυσωλείο που από τότε ονομάζεται «Σπίτι των Λουλουδιών».
