Χριστιανοί και Μουσουλμάνοι της Θράκης: Τι δείχνει το DNA για τη γενετική τους σχέση

Οι ελληνοτουρκικές σχέσεις είναι ιδιαίτερα τεταμένες τον τελευταίο καιρό. Η Άγκυρα συνεχώς προβάλλει νέα αιτήματα και ζητά να γίνουν δεκτές απαράδεκτες και έωλες αξιώσεις της. Ένα όμως από τα ζητήματα που δεν είναι καινούργιο αλλά συνεχώς ανακινείται από την τουρκική πλευρά, είναι αυτό της μουσουλμανικής μειονότητας στη Θράκη την οποία η Άγκυρα επιμένει να χαρακτηρίζει τουρκική.

Από τη Συνθήκη της Λωζάνης μέχρι σήμερα

Όπως είναι γνωστό, στη Συνθήκη της Λωζάνης (1923) προβλέπεται ότι όλοι οι Χριστιανοί Ορθόδοξοι της Τουρκίας εκτός από τις κοινότητες της Κωνσταντινούπολης, της Ίμβρου και της Τενέδου θα εγκαθίστανταν στην Ελλάδα και αντίστοιχα όλοι οι Μουσουλμάνοι της Ελλάδας εκτός από τους Μουσουλμάνους της Θράκης θα εγκαθίστανταν στην Τουρκία. Η Τουρκία είχε ζητήσει να παραμείνουν στην Ελλάδα άλλες 200.000 Μουσουλμάνοι που ζούσαν μεταξύ Νέστου και Στρυμόνα, κάτι τέτοιο όμως δεν έγινε αποδεκτό.

Τι προβλέπει όμως η Συνθήκη της Λωζάνης για τη μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης; Μήπως την χαρακτηρίζει τουρκική όπως ισχυρίζεται η Άγκυρα;

Η απάντηση δίνεται στο άρθρο 45 της Συνθήκης.

Article 45

The rights conferred by the provisions of the present Section on the non Moslem minorities of Turkey will be similarly conferred by Greece on the Moslem minority in her territory.

Επίσημη μετάφραση του Άρθρου 45 στα ελληνικά (1923)

Τα αναγνωρισθέντα διά των διατάξεων του παρόντος Τμήματος δικαιώματα εις τας εν Τουρκία μη μουσουλμανικάς μειονότητας αναγνωρίζονται επίσης υπό της Ελλάδος εις τας εν τω εδάφει αυτής ευρισκομένας μουσουλμανικάς μειονότητας.

Στην απογραφή του 1928 οι Μουσουλμάνοι στην Ελλάδα ήταν 126.017. 102.621 ζούσαν στη Θράκη και 19.244 ήταν οι Τσάμηδες της Ηπείρου. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 οι Μουσουλμάνοι της Θράκης είναι περίπου 120.000. Μέσα σε χρονικό διάστημα 80 περίπου χρόνων δηλαδή (από το 1928) ο πληθυσμός τους αυξήθηκε κατά 20% περίπου. Αντίθετα οι Έλληνες (με βάση τη Συνθήκη της Λωζάνης) της Κωνσταντινούπολης, της Ίμβρου και της Τενέδου ,σήμερα δεν πρέπει να ξεπερνούν τους 5.000 όταν το 1923 ήταν περισσότεροι από 100.000.

Ποιος καταπιέζει τη μειονότητα που ζει στην επικράτειά του είναι ξεκάθαρο από τους αριθμούς αυτούς. Ουσιαστικά η μειονότητα της Θράκης αποτελείται από τρεις ομάδες: τους τουρκόφωνους, τους Πομάκους και τους Ρομά (Αθίγγανους). Υπάρχουν και 3.000 περίπου Αλεβίτες (κυρίως ορεινοί Πομάκοι).

Η Τουρκία με το προξενείο της Κομοτηνής ως Δούρειο Ίππο, όχι απλά χαρακτηρίζει τη μειονότητα τουρκική, αλλά προβάλλει και μια σειρά από ανιστόρητους ισχυρισμούς για την καταγωγή, την προέλευσή της.

Βέβαια ευθύνη έχει και η ελληνική πλευρά, η οποία με τον νόμο 3065/1954 (ΦΕΚ Α’ 239, 9/10/1954), αρχίζει να χαρακτηρίζει τα σχολεία της μειονότητας ως τουρκικά. Επρόκειτο για ένα τεράστιο λάθος της κυβέρνησης Παπάγου, το οποίο έγινε στο πλαίσιο της νατοϊκά επιβεβλημένης ελληνοτουρκικής φιλίας. Την ίδια περίοδο οι Πομάκοι στους οποίους έχουμε αφιερώσει ειδικό άρθρο (14/1/2018), άρχισαν να θεωρούνται τουρκικής καταγωγής για να ξεχωρίζουν από τους Πομάκους της Βουλγαρίας. Ας μην ξεχνάμε ότι βρισκόμαστε (1954) στην εποχή του Ψυχρού Πολέμου και του κομμουνιστικού κινδύνου από τον Βορρά.

Τον Μάρτιο του 1972 τα σχολεία άλλαξαν πάλι όνομα και έγιναν μουσουλμανικά ή μειονοτικά. Πώς όμως βρέθηκαν οι Μουσουλμάνοι στη Θράκη; Έχουν δίκιο οι Τούρκοι που ισχυρίζονται ότι οι Οθωμανοί ήρθαν στη Θράκη ως κατακτητές;

Η ιστορία των Μουσουλμάνων της Θράκης

Η πρώτη αναφορά για μουσουλμανικούς πληθυσμούς στη Ροδόπη γίνεται στην «Αλεξιάδα» της Άννας Κομνηνής. Συνεπώς οι τουρκικοί ισχυρισμοί για αυτόχθονες Μουσουλμάνους της Θράκης πέφτουν στο κενό.

Το 1321 οι εμφύλιοι πόλεμοι ανάμεσα στον Ανδρόνικο Β’ και τον Ανδρόνικο Γ’ έχουν επίκεντρο τη Θράκη. Τον ίδιο χρόνο ο Ορχάν λεηλατεί τα παράλια της Θράκης. Συνεπώς η πρώτη οθωμανική παρέμβαση στη Θράκη γίνεται τότε. Το 1341, 6.000 Σελτζούκοι του Σαρουκάν έρχονται ως μισθοφόροι της Άννας, μητέρας του ανήλικου αυτοκράτορα Ιωάννη Ε’ Παλαιολόγου για να αντιμετωπίσουν τους Τουρκομάνους του Καντακουζηνού. Αυτοί οι Σελτζούκοι αυτονομούνται στη Θράκη.

Το 1342 ο Ιωάννης Καντακουζηνός εγκαθιστά 28.000 Τουρκομάνους στη Θράκη. Το 1345 κι ενώ έχει αρχίσει η κυριαρχία του Στέφανου Δουσάν, 16.000 Οθωμανοί αλωνίζουν στην κυριολεξία όλη τη Θράκη. Στο β’ μισό του 14ου αιώνα αρχίζει το παιδομάζωμα που πλήττει ιδιαίτερα τη Θράκη.

Σταδιακά οι μουσουλμανικοί πληθυσμοί της Θράκης αραιώνουν. Μετά την κατάληψη της Θράκης από τους Οθωμανούς μεταφέρθηκαν σ’ αυτή Μουσουλμάνοι έποικοι. Πάντα όμως αποτελούσαν ασήμαντη μειοψηφία. Δύο καθοριστικά γεγονότα όμως άλλαξαν τις ισορροπίες στην περιοχή. Η άφιξη των Γιουρούκων από τη Μικρά Ασία και η καθολική αλλαξοπιστία των Πομάκων γύρω στο 1627. Οι Μουσουλμάνοι ενισχύθηκαν οι Οθωμανοί (Τούρκοι) όμως έφθιναν. Οι Γιουρούκοι ήταν αρχαιοελληνικό, περιπλανώμενο φύλο της Μικράς Ασίας που εξαπλώθηκε σε όλη την έκταση της οθωμανικής αυτοκρατορίας ,ενώ ορισμένοι από αυτούς, κυρίως στη Ροδόπη εξισλαμίστηκαν βίαια. Για τους Πομάκους έχουμε αναφέρει ότι πιθανότατα είναι απόγονοι των αρχαίων Αγριάνων και η μόνη σχέση με τους Τούρκους είναι η θρησκεία.

Στους Ρομά έχουμε αναφερθεί εκτενώς σε άρθρα μας στο παρελθόν. Η πρώτη εμφάνιση αθίγγανων στην Κωνσταντινούπολη έγινε το 1050. Τις πρώτες δεκαετίες του 14ου αιώνα κατά τον Νικηφόρο Γρηγορά πέρασαν στη Θράκη και τη Μακεδονία και έφτασαν τελικά ως την Ισπανία. Άλλη αναφορά για αθίγγανους στον ελλαδικό χώρο γίνεται από τον φραγκισκανό μοναχό Συμεών, ο οποίος κάνει μνεία για παρουσία τους έξω από την πόλη του Ηρακλείου της Κρήτης το 1323. Όπως έχουμε αναφέρει κοιτίδα των Ρομά είναι η Ινδία.

Τι δείχνει το D.N.A. Χριστιανών και Μουσουλμάνων της Θράκης;

Τα ιστορικά στοιχεία όπως είδαμε, δείχνουν αναμφισβήτητα ότι οι Μουσουλμάνοι της Θράκης δεν έχουν καμία απολύτως σχέση με τους Τούρκους. Τι δείχνει όμως το DNA;

Ο Ομότιμος Καθηγητής Γενετικής και Γενετικής του Ανθρώπου, στο Τμήμα Βιολογίας του Α.Π.Θ. Κωνσταντίνος Τριανταφυλλίδης, στο βιβλίο του «Genetic Origins of the Greeks», 2018, εκδόσεις Δέσποινας Κυριακίδη Θεσσαλονίκη, παρουσιάζει τα αποτελέσματα πολύχρονων ερευνών του.

Τα γενετικά δεδομένα των Ρομά, συμφωνούν με τα αποτελέσματα γλωσσικών, ανθρωπολογικών μελετών και δείχνουν ότι οι πληθυσμοί τους διαφοροποιούνται από τους τοπικούς ευρωπαϊκούς λαούς, όσον αφορά τη γενετική τους σύσταση και δείχνουν την προέλευσή τους από την Ασία.

Φαίνεται ότι οι Ρομά της Ελλάδας και όλης της Ευρώπης, είναι απόγονοι ενός προγονικού πληθυσμού της Ινδίας που παραδοσιακά σήμερα αναφέρεται σήμερα ως Doma ή Domna. Οι πρόγονοι των Ευρωπαίων Ρομά ξεκίνησαν το ταξίδι τους από το Παντζάμπ της ΒΔ Ινδίας, πριν από 1.500 χρόνια περίπου. Συνεπώς οι Ρομά διαφοροποιούνται από τους υπόλοιπους Έλληνες σε σχέση με τη γενετική σύστασή τους.

Το DNA των Πομάκων, έδειξε ότι πιο κοντά γενετικά σ’ αυτούς είναι οι Έλληνες και οι Βούλγαροι, παρά οι Τούρκοι. Όπως έγραψε ο Π. Θεοχαρίδης, οι Πομάκοι είναι απόγονοι ενός αρχαίου θρακικού πληθυσμού, των Αγριάνων, που ζει στην περιοχή για χιλιάδες χρόνια. Επίσης, παρουσιάζουν διαφορετικό γενετικό πρότυπο από τους Χριστιανούς και Μουσουλμάνους κατοίκους της Θράκης.

Τα συνολικά αποτελέσματα στο επίπεδο του DNA, δεν δείχνουν σημαντικές διαφορές μεταξύ Χριστιανών και Μουσουλμάνων του νομού Ροδόπης. Οι διαφορές στη θρησκεία και τη γλώσσα, δεν αντιστοιχούν σε γενετικές διαφορές, αλλά οφείλονται στον εξισλαμισμό μέρος του χριστιανικού πληθυσμού της Θράκης.

Το πληθυσμιακό δείγμα των πεδινών Μουσουλμάνων του νομού Ροδόπης, δείχνει ελάχιστες γενετικές αποκλίσεις από το δείγμα του χριστιανικού πληθυσμού της περιοχής.

Οι γενετικοί δείκτες, δεν αποκάλυψαν γενετική διαφοροποίηση ανάμεσα στους Χριστιανούς και τους πεδινούς Μουσουλμάνους, που διαφοροποιήθηκαν θρησκευτικά και πολιτισμικά, τους τελευταίους έξι αιώνες.

Μάλιστα, ο χριστιανικός πληθυσμός της Ροδόπης, εναρμονίζεται με τα γενετικά δεδομένα του ευρύτερου πληθυσμού της Ελλάδας, ενώ επίσης δεν διαφέρει κι από αντίστοιχα δείγματα ελληνικών πληθυσμών μικρασιατικής καταγωγής αλλά και πληθυσμών από τις ακτές του Αιγαίου και του Μαρμαρά. Αυτό το γεγονός, οφείλεται στη δημογραφική ενδυνάμωση της Θράκης από Έλληνες άλλων περιοχών, μετά τον 16ο αιώνα.

Κλείνοντας, ο Κ. Τριανταφυλλίδης αναφέρει:

«Η μεγάλη γενετική ομοιότητα ανάμεσα στις δύο θρησκευτικές κοινότητες (Χριστιανοί και πεδινοί Μουσουλμάνοι) της Δυτικής Θράκης θα μπορούσε να αποδοθεί στην κοινή προ-οθωμανική τους καταγωγή.

Μπορεί κάποιοι να ισχυριστούν ότι τα ιστορικά και τα γενετικά στοιχεία δεν… συγκινούν τους Τούρκους. Ωστόσο, οι Έλληνες οφείλουμε να γνωρίζουμε την πραγματικότητα για μια εθνικά ευαίσθητη περιοχή, όπως η Θράκη και να αποφεύγουμε λάθη όπως αυτό του 1954, τα οποία μπορεί να έχουν πολύ δυσάρεστες συνέπειες.

Πηγές: ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΡΟΔΑΚΗΣ, «ΘΡΑΚΗ,ΘΡΑΚΕΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΕΣ ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΟΙ», Εκδόσεις Γόρδιος.
ΝΕΟΦΥΤΟΣ ΓΟΝΑΤΑΣ-ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣ ΚΥΔΩΝΙΑΤΗΣ, «Η ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΙΚΗ ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣ», ΚΟΜΟΤΗΝΗ 1985.