Ποια είναι η προσφορά της Τουρκίας στις επιστήμες, τα γράμματα και τις τέχνες;
23.08.2020
20:12
Η προσπάθεια τουρκοποίησης Ελλήνων και αρχαίων ελληνικών μνημείων - Τα κατορθώματα των Οθωμανών και των Τούρκων - Οι ελάχιστοι σπουδαίοι Τούρκοι επιστήμονες και διανοούμενοι - Το περίεργο Pantheon του MIT που βαφτίζει Τούρκους από τον Όμηρο και τον Ηρόδοτο ως τον Νίκο Σκαλκώτα και τον Κώστα Φορτούνη (και δεκάδες άλλους)
Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά όσων λαών δεν έχουν ιστορία ή η ιστορία τους έχει πολλές «μαύρες σελίδες» είναι αφενός μεν η προσπάθεια εξωραϊσμού της, αφετέρου δε η διάθεση για οικειοποίηση της ιστορίας των άλλων. Δυστυχώς η Ελλάδα έχει την ατυχία να συνορεύει με κάποιες χώρες που προσπαθούν να παραχαράξουν την αληθινή ιστορία και να τη φέρουν στα μέτρα τους. Δυστυχώς επίσης η Ελλάδα δεν δίνει όταν πρέπει τις δέουσες απαντήσεις σε όλες αυτές τις ανιστόρητες θεωρίες. Η ευρωπαϊκή και η παγκόσμια κοινή γνώμη δεν είναι υποχρεωμένες να γνωρίζουν ιστορικές λεπτομέρειες για την περιοχή μας, άλλωστε ούτε εμείς οι ίδιοι ξέρουμε καλά καλά την ιστορία μας. Έτσι εκτός από κάποιους φιλέλληνες ξένους επιστήμονες που αγωνίζονται με όποιον τρόπο μπορούν να αποδείξουν ότι ορισμένοι ισχυρισμοί γειτόνων μας είναι παντελώς αβάσιμοι, οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι, Αμερικανοί κλπ. μένουν με την εντύπωση ότι όσα ισχυρίζονται οι γείτονές μας είναι πραγματικά.
Η προσπάθεια οικειοποίησης σημαντικών Ελλήνων
Έχουμε επανειλημμένα αναφερθεί στους Αλβανούς που ισχυρίζονται ότι ο Αχιλλέας, ο Πύρρος κ.α. ήταν πρόγονοί τους. Οι Σκοπιανοί εμφανίζονταν για χρόνια ως απευθείας απόγονοι του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Αποτέλεσμα; Να βρεθούμε με μία ‘’Βόρεια Μακεδονία’’ στα βόρεια σύνορά μας. Οι Τούρκοι, που αποτελούν το μεγαλύτερο πρόβλημα για τη χώρα μας, κινούνται μεθοδικά και βάσει σχεδίου. Αν και οι πρώτες παραβιάσεις του εναέριου χώρου μας έγιναν τη δεκαετία του ‘60 στα Δωδεκάνησα η συστηματική πρακτική αμφισβήτησης άρχισε μετά το 1974. Σήμερα 45 χρόνια μετά, θεωρείται αυτονόητο ότι κάθε μέρα θα έχουμε αερομαχίες μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων στο Αιγαίο. Όταν το 1996 οι Τούρκοι ενέταξαν στις λεγόμενες «γκρίζες ζώνες» τη Γαύδο, πολλοί στην Ελλάδα το διακωμώδησαν. Όπως μας έχει εκμυστηρευθεί ένας πολύ καλός και αξιόπιστος φίλος που έχει πάρει μέρος σε νατοϊκές συσκέψεις εκπροσωπώντας τη χώρα μας, οι νατοϊκοί αξιωματούχοι, γνωστοί για τις φιλοτουρκικές τους θέσεις, στη συντριπτική τους πλειοψηφία, δεν έδιναν στο θέμα Γαύδος κανένα δίκιο στην Τουρκία. Όταν υπογράφτηκε όμως το ψευτομνημόνιο Τουρκίας-Σάρατζ(Λιβύης) στα τέλη του 2019 καταλάβαμε όλοι γιατί πριν 23 χρόνια η Γαύδος εντάχθηκε από την Τουρκία στις «γκρίζες ζώνες».
Τον τελευταίο καιρό η προκλητικότητα της Τουρκίας έχει ξεπεράσει κάθε προηγούμενο. Τι να πρωτοαναφέρουμε; Τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί; Τις βόλτες σε ελληνική υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ του Oruc Reis και τις έρευνες που έκανε(;). Τις συνεχείς προκλητικές δηλώσεις Τούρκων αξιωματούχων σε βάρος της χώρας μας; Θέλοντας να εφαρμόσει το δόγμα του παντουρκισμού η Τουρκία, χωρίς να έχει κανένα απολύτως λόγο, διαμαρτύρεται για τη μουσουλμανική (και όχι τουρκική) μειονότητα της Θράκης και το τζαμί που δεν υπάρχει στην Αθήνα.
Την ίδια ώρα που σε κάθε ευκαιρία Τούρκοι επίσημοι και μη, αλωνίζουν τις μειονοτικές περιοχές της Θράκης, δεν έχει βρεθεί εδώ και εκατό χρόνια ένας Έλληνας πρωθυπουργός να πραγματοποιήσει επίσημη επίσκεψη στην Ίμβρο και την Τένεδο, όπου έχει μετατραπεί σε κουρελόχαρτο η συνθήκη της Λωζάνης(αν και στην Ίμβρο όπως έχουμε ξαναγράψει υπάρχει επιστροφή εκατοντάδων Ελλήνων τα τελευταία χρόνια). Ο σύμβουλος του Τούρκου προέδρου και λαϊκός οργανοπαίχτης, Ιμπραήμ Καλίν χαρακτηρίζει Οθωμανούς τους Έλληνες. Ο απόστρατος αντιπτέραρχος Ερντογάν Καρακούς ισχυρίστηκε ότι οι λέξεις Αιγαίο και Αγαμέμνων είναι πρωτοτουρκικές και προέρχονται από τους Τούρκους Ακά. Ομολογούμε ότι αγνοούμε τους συγκεκριμένους Τούρκους και δεν βρήκαμε κάτι σχετικό με αυτούς στα βιβλία που διαθέτουμε. Αν γνωρίζει κάτι κάποιος αναγνώστης ας μας διαφωτίσει. Φυσικά η λέξη Αγαμέμνων που εμφανίζεται στον Όμηρο και η λέξη Αιγαίο που εμφανίζεται στον Ησίοδο είναι καθαρά ελληνικές λέξεις. Η προσπάθεια που κάνουν οι Τούρκοι να πάρουν μία δική τους λέξη π.χ. το Aga και να εμφανίσουν τελείως αυθαίρετα το Αγαμέμνων ως τουρκική λέξη, έχει γίνει και από τους Αλβανούς, που έφτασαν στο σημείο να ισχυρίζονται ότι ο Ζευς ήταν Αλβανός (καθώς ο Δίας στα σύγχρονα αλβανικά ονομάζεται Zot). Εντάσσεται σε μία γενικότερη προσπάθεια και άλλων λαών, με βάση μια παντελώς αβάσιμη ετυμολογία να αποδείξουν τους ανυπόστατους ισχυρισμούς τους.
Καυχιέται ο Ταγίπ Ερντογάν για τα 83 εκατομμύρια συμπατριώτες του Τούρκους. Όταν κομπορρημονεί και επαίρεται, θα πρέπει κάποιος να τον ρωτήσει: « Για πείτε μας σας παρακαλώ κύριε Ερντογάν τι έχει προσφέρει η Τουρκία στις επιστήμες, τις τέχνες, τα γράμματα, στον πολιτισμό γενικότερα;Πόσοι διανοούμενοι υπάρχουν στα 83 εκατομμύρια των συμπατριωτών σας»;
Κάνεις βέβαια δεν τολμά να κάνει μια τέτοια ερώτηση. Ας επιχειρήσουμε εμείς από εδώ να δώσουμε μία απάντηση. Από τα χρόνια των Σελτζούκων και των Οθωμανών, προγόνων των σημερινών Τούρκων, κυρίαρχο στοιχείο ήταν η βία, ο θρησκευτικός φανατισμός και οι αγριότητες. Παιδομάζωμα, εξισλαμισμοί, βιασμοί, βαρβαρότητες κατά τη διάρκεια πολεμικών συγκρούσεων με κομμένα κεφάλια αντιπάλων να σχηματίζουν πυραμίδες και αυτιά νεκρών να στέλνονται στον εκάστοτε σουλτάνο για επιβεβαίωση του αριθμού των εχθρών που σκοτώθηκαν. Και στα νεότερα χρόνια γενοκτονίες:Πόντιοι, Αρμένιοικ.α. και πογκρόμ (Έλληνες Κωνσταντινούπολης). Κράτος- έθνος με ποινικό μητρώο.
Μπορεί βέβαια οι Οθωμανοί-Τούρκοι να μην έχουν να παρουσιάσουν κάτι αξιόλογο δικό τους, ωστόσο ανερυθρίαστα παρουσιάζουν ως τουρκικά τα αρχαία ελληνικά και ρωμαϊκά μνημεία που βρίσκονται σήμερα στην επικράτειάτους. Κορυφαίος Έλληνας ακαδημαϊκός εκπροσωπούσε την χώρα μας σε συνέδριο της UNESCO στην Κωνσταντινούπολη πριν λίγα χρόνια. Ξεναγώντας τα στελέχη της UNESCO, ο διορισμένος από το τουρκικό κράτος υπάλληλος, άριστος γνώστης αγγλικής γλώσσας τους μίλησε για το πηγάδι του Τούρκου αυτοκράτορα Θεοδόσιου. Ο Έλληνας ακαδημαϊκός τον διέκοψε και σε ακόμα πιο άψογα αγγλικά του είπε: «Συγγνώμη επειδή είμαι Έλληνας και ξέρω πολύ καλά ιστορία, ο Θεοδόσιος δεν ήταν Τούρκος αλλά βυζαντινός αυτοκράτορας». Έκπληκτος ο Τούρκος ξεναγός ξεροκατάπιε και συνέχισε την ξενάγηση. Αποσβολωμένοι και οι αξιωματούχοι της UNESCO ακόμα θα πίστευαν ότι ο Θεοδόσιος ήταν Τούρκος, αν δεν υπήρχε η παρέμβαση του διακεκριμένου Έλληνα. Πόσοι όμως ξένοι επίσημοι, έχουν σχηματίσει λανθασμένη εντύπωση από ανάλογες ξεναγήσεις στην Τουρκία; Είμαστε σίγουροι, ότι υπάρχει επίσημη γραμμή από το τουρκικό κράτος, για «τουρκοποίηση» όλων των ελληνικών και ρωμαϊκών μνημείων που υπάρχουν στη γειτονική χώρα.
Σημαντικοί Τούρκοι (Οθωμανική Αυτοκρατορία)
Η λογοτεχνία των τουρκικών φύλων που αναπτύχθηκε σε διάφορες γλώσσες σε μία περίοδο 12 αιώνων, διακρίνεται σε τρεις βασικές περιόδους: η πρώτη περίοδος από τον 8ο ως τον 11ο αιώνα, πριν τον εξισλαμισμό των τουρκικών φύλων, η περίοδος επικράτησης της ισλαμικής παιδείας (11ος-19ος αι.) και τέλος, η σύγχρονη περίοδος, που άρχισε να αναπτύσσεται από την άνοδο στον θρόνο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας του σουλτάνου Αμπντούλ Μετζίτ Α’, όταν άρχισε να παίζει σημαντικό ρόλο η επίδραση της δυτικής σκέψης και λογοτεχνίας. Τα παλαιότερα μνημεία της λογοτεχνικής παράδοσης, είναι τα κείμενα των επιγραφών του Ορχόν (8ος αιώνας), που αναφέρονται στην καταγωγή και την πρώιμη ιστορία των Τούρκων.
Η προσπάθεια οικειοποίησης σημαντικών Ελλήνων
Έχουμε επανειλημμένα αναφερθεί στους Αλβανούς που ισχυρίζονται ότι ο Αχιλλέας, ο Πύρρος κ.α. ήταν πρόγονοί τους. Οι Σκοπιανοί εμφανίζονταν για χρόνια ως απευθείας απόγονοι του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Αποτέλεσμα; Να βρεθούμε με μία ‘’Βόρεια Μακεδονία’’ στα βόρεια σύνορά μας. Οι Τούρκοι, που αποτελούν το μεγαλύτερο πρόβλημα για τη χώρα μας, κινούνται μεθοδικά και βάσει σχεδίου. Αν και οι πρώτες παραβιάσεις του εναέριου χώρου μας έγιναν τη δεκαετία του ‘60 στα Δωδεκάνησα η συστηματική πρακτική αμφισβήτησης άρχισε μετά το 1974. Σήμερα 45 χρόνια μετά, θεωρείται αυτονόητο ότι κάθε μέρα θα έχουμε αερομαχίες μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων στο Αιγαίο. Όταν το 1996 οι Τούρκοι ενέταξαν στις λεγόμενες «γκρίζες ζώνες» τη Γαύδο, πολλοί στην Ελλάδα το διακωμώδησαν. Όπως μας έχει εκμυστηρευθεί ένας πολύ καλός και αξιόπιστος φίλος που έχει πάρει μέρος σε νατοϊκές συσκέψεις εκπροσωπώντας τη χώρα μας, οι νατοϊκοί αξιωματούχοι, γνωστοί για τις φιλοτουρκικές τους θέσεις, στη συντριπτική τους πλειοψηφία, δεν έδιναν στο θέμα Γαύδος κανένα δίκιο στην Τουρκία. Όταν υπογράφτηκε όμως το ψευτομνημόνιο Τουρκίας-Σάρατζ(Λιβύης) στα τέλη του 2019 καταλάβαμε όλοι γιατί πριν 23 χρόνια η Γαύδος εντάχθηκε από την Τουρκία στις «γκρίζες ζώνες».
Τον τελευταίο καιρό η προκλητικότητα της Τουρκίας έχει ξεπεράσει κάθε προηγούμενο. Τι να πρωτοαναφέρουμε; Τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί; Τις βόλτες σε ελληνική υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ του Oruc Reis και τις έρευνες που έκανε(;). Τις συνεχείς προκλητικές δηλώσεις Τούρκων αξιωματούχων σε βάρος της χώρας μας; Θέλοντας να εφαρμόσει το δόγμα του παντουρκισμού η Τουρκία, χωρίς να έχει κανένα απολύτως λόγο, διαμαρτύρεται για τη μουσουλμανική (και όχι τουρκική) μειονότητα της Θράκης και το τζαμί που δεν υπάρχει στην Αθήνα.
Την ίδια ώρα που σε κάθε ευκαιρία Τούρκοι επίσημοι και μη, αλωνίζουν τις μειονοτικές περιοχές της Θράκης, δεν έχει βρεθεί εδώ και εκατό χρόνια ένας Έλληνας πρωθυπουργός να πραγματοποιήσει επίσημη επίσκεψη στην Ίμβρο και την Τένεδο, όπου έχει μετατραπεί σε κουρελόχαρτο η συνθήκη της Λωζάνης(αν και στην Ίμβρο όπως έχουμε ξαναγράψει υπάρχει επιστροφή εκατοντάδων Ελλήνων τα τελευταία χρόνια). Ο σύμβουλος του Τούρκου προέδρου και λαϊκός οργανοπαίχτης, Ιμπραήμ Καλίν χαρακτηρίζει Οθωμανούς τους Έλληνες. Ο απόστρατος αντιπτέραρχος Ερντογάν Καρακούς ισχυρίστηκε ότι οι λέξεις Αιγαίο και Αγαμέμνων είναι πρωτοτουρκικές και προέρχονται από τους Τούρκους Ακά. Ομολογούμε ότι αγνοούμε τους συγκεκριμένους Τούρκους και δεν βρήκαμε κάτι σχετικό με αυτούς στα βιβλία που διαθέτουμε. Αν γνωρίζει κάτι κάποιος αναγνώστης ας μας διαφωτίσει. Φυσικά η λέξη Αγαμέμνων που εμφανίζεται στον Όμηρο και η λέξη Αιγαίο που εμφανίζεται στον Ησίοδο είναι καθαρά ελληνικές λέξεις. Η προσπάθεια που κάνουν οι Τούρκοι να πάρουν μία δική τους λέξη π.χ. το Aga και να εμφανίσουν τελείως αυθαίρετα το Αγαμέμνων ως τουρκική λέξη, έχει γίνει και από τους Αλβανούς, που έφτασαν στο σημείο να ισχυρίζονται ότι ο Ζευς ήταν Αλβανός (καθώς ο Δίας στα σύγχρονα αλβανικά ονομάζεται Zot). Εντάσσεται σε μία γενικότερη προσπάθεια και άλλων λαών, με βάση μια παντελώς αβάσιμη ετυμολογία να αποδείξουν τους ανυπόστατους ισχυρισμούς τους.
Καυχιέται ο Ταγίπ Ερντογάν για τα 83 εκατομμύρια συμπατριώτες του Τούρκους. Όταν κομπορρημονεί και επαίρεται, θα πρέπει κάποιος να τον ρωτήσει: « Για πείτε μας σας παρακαλώ κύριε Ερντογάν τι έχει προσφέρει η Τουρκία στις επιστήμες, τις τέχνες, τα γράμματα, στον πολιτισμό γενικότερα;Πόσοι διανοούμενοι υπάρχουν στα 83 εκατομμύρια των συμπατριωτών σας»;
Κάνεις βέβαια δεν τολμά να κάνει μια τέτοια ερώτηση. Ας επιχειρήσουμε εμείς από εδώ να δώσουμε μία απάντηση. Από τα χρόνια των Σελτζούκων και των Οθωμανών, προγόνων των σημερινών Τούρκων, κυρίαρχο στοιχείο ήταν η βία, ο θρησκευτικός φανατισμός και οι αγριότητες. Παιδομάζωμα, εξισλαμισμοί, βιασμοί, βαρβαρότητες κατά τη διάρκεια πολεμικών συγκρούσεων με κομμένα κεφάλια αντιπάλων να σχηματίζουν πυραμίδες και αυτιά νεκρών να στέλνονται στον εκάστοτε σουλτάνο για επιβεβαίωση του αριθμού των εχθρών που σκοτώθηκαν. Και στα νεότερα χρόνια γενοκτονίες:Πόντιοι, Αρμένιοικ.α. και πογκρόμ (Έλληνες Κωνσταντινούπολης). Κράτος- έθνος με ποινικό μητρώο.
Μπορεί βέβαια οι Οθωμανοί-Τούρκοι να μην έχουν να παρουσιάσουν κάτι αξιόλογο δικό τους, ωστόσο ανερυθρίαστα παρουσιάζουν ως τουρκικά τα αρχαία ελληνικά και ρωμαϊκά μνημεία που βρίσκονται σήμερα στην επικράτειάτους. Κορυφαίος Έλληνας ακαδημαϊκός εκπροσωπούσε την χώρα μας σε συνέδριο της UNESCO στην Κωνσταντινούπολη πριν λίγα χρόνια. Ξεναγώντας τα στελέχη της UNESCO, ο διορισμένος από το τουρκικό κράτος υπάλληλος, άριστος γνώστης αγγλικής γλώσσας τους μίλησε για το πηγάδι του Τούρκου αυτοκράτορα Θεοδόσιου. Ο Έλληνας ακαδημαϊκός τον διέκοψε και σε ακόμα πιο άψογα αγγλικά του είπε: «Συγγνώμη επειδή είμαι Έλληνας και ξέρω πολύ καλά ιστορία, ο Θεοδόσιος δεν ήταν Τούρκος αλλά βυζαντινός αυτοκράτορας». Έκπληκτος ο Τούρκος ξεναγός ξεροκατάπιε και συνέχισε την ξενάγηση. Αποσβολωμένοι και οι αξιωματούχοι της UNESCO ακόμα θα πίστευαν ότι ο Θεοδόσιος ήταν Τούρκος, αν δεν υπήρχε η παρέμβαση του διακεκριμένου Έλληνα. Πόσοι όμως ξένοι επίσημοι, έχουν σχηματίσει λανθασμένη εντύπωση από ανάλογες ξεναγήσεις στην Τουρκία; Είμαστε σίγουροι, ότι υπάρχει επίσημη γραμμή από το τουρκικό κράτος, για «τουρκοποίηση» όλων των ελληνικών και ρωμαϊκών μνημείων που υπάρχουν στη γειτονική χώρα.
Σημαντικοί Τούρκοι (Οθωμανική Αυτοκρατορία)
Η λογοτεχνία των τουρκικών φύλων που αναπτύχθηκε σε διάφορες γλώσσες σε μία περίοδο 12 αιώνων, διακρίνεται σε τρεις βασικές περιόδους: η πρώτη περίοδος από τον 8ο ως τον 11ο αιώνα, πριν τον εξισλαμισμό των τουρκικών φύλων, η περίοδος επικράτησης της ισλαμικής παιδείας (11ος-19ος αι.) και τέλος, η σύγχρονη περίοδος, που άρχισε να αναπτύσσεται από την άνοδο στον θρόνο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας του σουλτάνου Αμπντούλ Μετζίτ Α’, όταν άρχισε να παίζει σημαντικό ρόλο η επίδραση της δυτικής σκέψης και λογοτεχνίας. Τα παλαιότερα μνημεία της λογοτεχνικής παράδοσης, είναι τα κείμενα των επιγραφών του Ορχόν (8ος αιώνας), που αναφέρονται στην καταγωγή και την πρώιμη ιστορία των Τούρκων.
Πρώτος σημαντικός ποιητής που έγραψε στα τουρκικά, είναι ο Γιουνούς Εμρέ, που έζησε στη Μικρά Ασία γύρω στο 1300.
Ο Καϊγκουσούζ Αμπντάλ (15ος αι.) που προερχόταν πιθανότατα από τις ευρωπαϊκές επαρχίες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και ο Πιρ Σουλτάν Αμπντάλ, που εκτελέστηκε γύρω στο 1560 ως συνεργάτης των Σαφαβιδών, ήταν οι επόμενοι αξιόλογοι ποιητές που έγραφαν στα τουρκικά.
Στην ευρύτερη λογοτεχνική παράδοση των Οθωμανών, μπορούμε να εντάξουμε τον περιηγητή και χρονογράφο Εβλιγιά Τσελεμπή (1611-1684), ο οποίος χρησιμοποιεί στα έργα του ένα περίπλοκο και δύσκολο ύφος.
Αξιόλογος ποιητής του 18ου αιώνα, ήταν ο Γκαλίμπ Ντεντέ, που έφτασε στα πρόθυρα της μοντέρνας ποιητικής έκφρασης.
Μετά το 1839, αρχίζουν να εμφανίζονται έντονα τα σημάδια των δυτικών ιδεών και μορφών στην οθωμανική ποίηση. Σημαντικότεροι ποιητές του 19ου-αρχών του 20ου αιώνα, ήταν ο Ζιγιά πασά, ο Σινάσι, ο Ναμίκ Κεμάλ, ο Αμπντουλάκ Χαμίντ και ο Ζιγιά Γκεκάλπ που έθεσε τις φιλοσοφικές βάσεις του τουρκικού εθνικισμού.
Η μουσική, στα χρόνια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, γνώρισε λαμπρές περιόδους, αλλά και διαστήματα πλήρους ανυπαρξίας. Πρώτος σημαντικός μουσικός, ήταν ο Χατίμπ Ζακιρί Χασάν Εφέντι (1545-1623). Ο Μπουχουριζάντ Μουσταφά Ιτρί (1640-1712), που συνέθεσε χίλια θρησκευτικά αλλά και κοσμικά έργα και ο Εγιουμπί Μπεκίρ Αγά (περ.1680-1730). Σημαντικότεροι Οθωμανοί μουσικοί κατά το δεύτερο μισό του 18ου αιώνα, ήταν ο Χαμαμιζάντ Ισμαήλ Ντεντέ (1778-1846) και ο Σακίρ Αγά (1779-1841). Τέλος, οι «νεοκλασικοί» της οθωμανικής μουσικής, ήταν ο Τζεμίλ Ατλί (1869-1945) και ο Ταμπούρι Τζεμίλ Μπέης (1871-1916).
Ο μεγαλύτερος και αξεπέραστος αρχιτέκτονας της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ήταν ο Σινάν Πασάς (Koca Mimar Sinan), που γεννήθηκε το 1490 και πέθανε το 1588.
Ήταν ελληνικής καταγωγής. Γεννήθηκε στην Καισάρεια της Μικράς Ασίας. Σε ηλικία 14 ετών αρπάχθηκε από τους Οθωμανούς και εξισλαμίσθηκε. Στη Βικιπαίδεια μάλιστα, διαβάζουμε ότι το ονοματεπώνυμό του, αρχικά, ήταν Ιωσήφ Δογάνογλου. Λιγότερο πιθανό θεωρείται το ενδεχόμενο να ήταν αρμενικής καταγωγής. Τα τεμένη των οποίων αρχιτέκτονας ήταν ο Σινάν Πασάς, θεωρούνται αξεπέραστα. Με αυτόν, η οθωμανική αρχιτεκτονική έφτασε στο απόγειό της. Για όσους δεν γνωρίζουν, στα Τρίκαλα της Θεσσαλίας, υπάρχει το Τέμενος Κουρσούμ ή Τέμενος Οσμάν Σαχ, έργο του Σινάν.
Το θέμα που υπάρχει με τον Σινάν, ότι ήταν εξισλαμισμένος Οθωμανός, υφίσταται και με πολλούς ακόμα. Παράλληλα, μια σειρά από επιστήμονες (μαθηματικοί, αστρονόμοι κλπ.), που μπορεί από κάποιους να θεωρούνται Τούρκοι, απλώς γεννήθηκαν σε εδάφη που τότε ανήκαν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και δεν μπορούν, κατά την άποψή μας, να «καταγραφούν» ως Τούρκοι.
Κλείνοντας το κεφάλαιο για την οθωμανική περίοδο να αναφερθούμε και στον Πίρι Ρέις, ναύαρχο, εξερευνητή και συγγραφέα μιας λεπτομερειακής μελέτης για τη Μεσόγειο με τίτλο «Κιτάμπ Μπαχρίγιε» (περ. 1470-1554).
Ο Πίρι Ρέις, ήταν κρητικής καταγωγής, από το Αμάρι του Ρεθύμνου, αλλά γεννήθηκε στην Καλλίπολη του Μαρμαρά.
Ήταν ανιψιός του περιβόητου πειρατή Κεμάλ Ρέις, δίπλα στον οποίο ξεκίνησε την… καριέρα του ως πειρατής.
Και για όσους δεν γνωρίζουν, ελληνικής καταγωγής, γεννημένος από Χριστιανή μητέρα που λεγόταν Κατερίνα στον Παλαιόκηπο Γέρας της Λέσβου (ίσως Έλληνας γενίτσαρος ήταν και ο πατέρας του), ήταν ο περιβόητος πειρατής Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα («Κοκκινογένης»), όπως και ο αδελφός του Ορούτς Ρέις (1474-1518), πατέρας του οποίου ήταν ο Οθωμανός αξιωματούχος αλβανικής καταγωγής Yakur Aga. Ακόμα και στην πειρατεία, οι Οθωμανοί σε εξισλαμισμένους Έλληνες στηρίζονταν και αυτούς τιμούν σήμερα με τα ερευνητικά σκάφη τους!
Επιστήμες και τέχνες στη νεότερη Τουρκία
Ας δούμε όμως τι συμβαίνει και στη νεότερη Τουρκία, μετά το 1923. Σημαντικοί λογοτέχνες, ήταν ο Ορχάν Βελή Κανίκ, ο αριστερός ποιητής Ναζίμ Χικμέτ (1922-1963), γεννημένος στη Θεσσαλονίκη, ο Αζίζ Νεσίν (1915-1995), γεννημένος στη Χάλκη των Πριγκιποννήσων.
Και εδώ ισχύει κάτι παράδοξο. Στο τουρκικό κράτος, ως το 1934, οι πολίτες δεν διέθεταν επίσημα επώνυμα.
Μετά την εισαγωγή του υποχρεωτικού νόμου «περί επωνύμων» του 1934, «πήρε» το όνομα Μεχμέτ Νουσρέτ Νεσίν (το Αζίζ ήταν ψευδώνυμο). Στο μυθιστόρημα και στη νουβέλα, διακρίθηκαν ο Ορχάν Κεμάλ, ο Κεμάλ Ταχίρ, και ο σπουδαίος Γιασάρ Κεμάλ. Κορυφαίος όλων βέβαια, ο Ορχάν Παμούκ (γενν. 1952), ο οποίος το 2006 τιμήθηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας. Να αναφέρουμε και δύο γυναίκες, που έχουν διακριθεί και για τους αγώνες τους για ισότητα των δύο φύλων στην Τουρκία, πέρα από το συγγραφικό τους έργο. Η Ντουϊγκού Ασένα (1946-2006) και η νεότερη (γενν. 1967), Ασλί Ερντογάν.
Στη μουσική της Τουρκίας τον 20ο αιώνα, ξεχωριστή θέση κατέχουν ο Ουλβί Τζεμάλ Ερκίν (1906-1972), ο Αχμέντ Αντνάν Σαϊγκούν, ο Μπουλέντ Αρέλ, ο Ιλχάν Ουσμανμπάς, ο Ιλχάμ Μιμάρογλου, ο γνωστός μας και από συνεργασίες του με Έλληνες συναδέλφους του (Μίμης Θεοδωράκης κά), Ομέρ Ζουλφού Λιβανελί κ.ά. Ο Φαζίλ Σάι, σημαντικός συνθέτης και πιανίστας, είχε προβλήματα με το καθεστώς Ερντογάν και για κάποιο διάστημα, εγκαταστάθηκε στην Ιαπωνία.
Η πρώτη τουρκική ταινία, «Η Κατεδάφιση του Ρωσικού Μνημείου στον Άγιο Στέφανο» ήταν ένα ντοκιμαντέρ 150 μέτρων του Φουάτ Ουζκινάι, που γυρίστηκε το 1914. Ακολούθησαν πολλές ταινίες του θεατρικού σκηνοθέτη και ηθοποιού Μουχσίν Ερτουγρούλ, που μετέφερε στη μεγάλη οθόνη τις θεατρικές επιτυχίες του.
Ακολούθησαν οι σκηνοθέτες Λούτφι Ομέρ Ακάντ, Ατίφ Γιλμάζ, Μεμντούχ Ουν, Μετίν Ερκσάν, ο οποίος το 1964 με την ταινία του «Άγονο Καλοκαίρι» τιμήθηκε με τη Χρυσή Άρκτο στο Φεστιβάλ του Βερολίνου, ενώ τη δεκαετία του ’70, ξεχωρίζει αναμφίβολα ο Γιλμάζ Γκιουνέι. Άλλοι σκηνοθέτες της δεκαετίας αυτής είναι ο Γιαβούζ Οζκάν, ο Ερντέν Κιράλ, ο Ομάρ Καβούρ και ο Αλί Οζκεντούρκ. Νεότεροι σκηνοθέτες, είναι ο Γιαβούζ Οζκάν, ο Σινάν Τετσίν, ο Τουντς Ογκάν κ.ά., ενώ από τη δεκαετία του ’80 εμφανίζονται και γυναίκες σκηνοθέτιδες όπως η Μπίλγκε Ολγκάτς και η Κανάν Γκέρεντε.
Ας έλθουμε τώρα στις επιστήμες. Σπουδαία αστροφυσικός, ήταν η Ντιλχάν Εργιούρτ (1926-2012), η πρώτη Τουρκάλα που εργάστηκε στη ΝΑΣΑ (1961-1973). Σημαντικός μαθηματικός είναι ο Τζεμ Γκλντιμίρ (γενν. 1961), καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Βοσπόρου. Η νεαρή (γενν. 1985) Νασιντέ Γκιοζντέ Ντουρμούς, είναι μία σημαντική γενετίστρια. Εκτός από τον Ορχάν Παμούκ, η Τουρκία έχει έναν ακόμα νομπελίστα: τον μοριακό βιολόγο και βιοχημικό Αζίζ Σανκάρ, ο οποίος το 2015 μοιράστηκε το Νόμπελ Χημείας με τους Πολ Λ. Μόντριτχ και Τομάς Λίνταλ.
Βέβαια, ο Αζίζ Σανκάρ αναφέρεται συχνά ως Τουρκοαμερικανός, καθώς τα περισσότερα χρόνια της ζωής του τα έχει περάσει στις Η.Π.Α.
Το μεγαλεπήβολο, αλλά προβληματικό Pantheon του Μ.Ι.Τ.
Στην προσπάθειά μας να γράψουμε αυτό το άρθρο, εντοπίσαμε το «Pantheon», ένα «παρατηρητήριο» (observatory) της ανθρώπινης συλλογικής μνήμης (of human collective memory), όπως αυτοχαρακτηρίζεται, του φημισμένου αμερικανικού πανεπιστημίου Μ.Ι.Τ. Σ’ αυτό υπάρχουν περισσότερες από 70.000 βιογραφίες των πιο διάσημων προσωπικοτήτων του κόσμου, από το 3.501 π.Χ. (!) μέχρι σήμερα. Η πρόσβαση είναι ελεύθερη σε όλους Γκουγκλάρετε Pantheon MIT και θα το βρείτε. Στη συνέχεια, από το rankings, επιλέξαμε τη χώρα που θέλουμε (Turkey). Αρχικά παρουσιάζει τις προσωπικότητες, ανάλογα με τις πόλεις που γεννήθηκαν
Πρόκειται για πολιτικούς, στρατιωτικούς, συγγραφείς, φιλοσόφους, φυσικούς, οικονομολόγους, αθλητές κλπ.
Προτιμήσαμε την ταξινόμηση ανά επάγγελμα, ανά απασχόληση (occupation). Εκεί μας περίμενε μια πραγματική ψυχρολουσία: Δημοφιλέστεροι συγγραφείς: Homer (Όμηρος), Hesiod (!) (Ησίοδος, γεννημένος στην Άσκρη της Βοιωτίας), Lucian (Λουκιανός), γεννημένος στα Σαμόσατα της Κομμαγηνής, που σήμερα ανήκουν στην Τουρκία (κοντά στην πόλη Σαμσάτ.) Σημαντικότεροι φιλόσοφοι ο Ηράκλειτος, ο Θαλής ο Μιλήσιος και ο Διογένης ο Κυνικός! Σημαντικότεροι ιστορικοί ο Ηρόδοτος , ο οποίος είναι και στην κορυφή όλων των ιστορικών του κόσμου, ο Δίων Κάσσιος, Ρωμαίος ιστορικός, ελληνικής καταγωγής, από τη Νίκαια της Βιθυνίας και ο (ιστοριογράφος) Εκαταίος ο Μιλήσιος. Σημαντικότερος φυσικός ο Galen (;) Για όλα τα ονόματα, υπάρχει παραπομπή, έτσι ανατρέξαμε στην σχετική με τον Galen. Πρόκειται για τον φημισμένο γιατρό Γαληνό, από την Πέργαμο της Μ. Ασίας. Και οι ανακρίβειες συνεχίζονται: Κορυφαίος Τούρκος σκηνοθέτης ο Ελία(ς) Καζάν, κορυφαίος Τούρκος μαθηματικός ο Απολλώνιος από την Πέργαμο, ακολουθούμενος από τον Εύδοξο τον Κνίδιο και τον (Άραβα) Al-Battaki, ενώ ο Κορνήλιος Καστοριάδης, γεννημένος στην Κωνσταντινούπολη, είναι ο τρίτος πιο σημαντικός Τούρκος οικονομολόγος, με δεύτερη την… Τανσού Τσιλέρ! Κάπου εδώ σταματήσαμε την αναζήτηση και τελείως τυχαία ανακαλύψαμε ότι ως Τούρκοι αναφέρονται μεταξύ άλλων ο, γεννημένος στη Χαλκίδα το 1904 Νίκος Σκαλκώτας, ο Κώστας Φορτούνης (!) γεννημένος στα (τουρκικά;) Τρίκαλα, η γεννημένη στη Λάρισα Φανή Χαλκιά κλπ. Βέβαια, πηγαίνοντας με το rankings στην Ελλάδα, βρήκαμε ότι πιο σημαντικός Θεσσαλονικιός είναι ο Κεμάλ Ατατούρκ! Προφανώς, οι υπεύθυνοι του Pantheon, ήθελαν να δείξουν σε ποια χώρα βρίσκεται σήμερα η πόλη που γεννήθηκε ο καθένας και η καθεμία. Έτσι όμως δημιουργείται η εσφαλμένη εντύπωση ότι η Τουρκία έχει ένα πλήθος φιλοσόφων (46), από τους οποίους ελάχιστοι είναι Τούρκοι. Και τι δουλειά έχουν ο Σκαλκώτας, ο Φορτούνης και η Χαλκιά με την Τουρκία;. Ο πατέρας του Ησιόδου καταγόταν από την Κύμη της Αιολίδας, αλλά εγκαταστάθηκε στην Άσκρη (ή Άσκρα) της Βοιωτίας, όπου γεννήθηκε ο μεγάλος ποιητής, στα τέλη του 8ου π.Χ. αι.
Το M.I.T., θεωρείται ένα από τα κορυφαία πανεπιστήμια του κόσμου, πώς είναι δυνατόν να έχουν γίνει τόσα πολλά και σοβαρά λάθη από σπουδαίους καθηγητές; Ποια εντύπωση σχηματίζει ο ανυποψίαστος ξένος αναγνώστης; Ακόμα και σε παιδιά ενός ελληνικού Γυμνασίου να είχε ανατεθεί αυτό το μεγαλεπήβολο πρόγραμμα, καλύτερα θα τα είχαν καταφέρει… Και, ως κατακλείδα, μήπως κρύβεται κάτι πίσω από την όλη αυτή προσπάθεια, να παρουσιαστούν ως Τούρκοι, δεκάδες επιφανείς Έλληνες; Μήπως πρέπει το επίσημο ελληνικό κράτος να φροντίσει να διορθωθούν τα σοβαρά λάθη;
Κάναμε μία προσπάθεια, να παρουσιάσουμε την προσφορά της Τουρκίας, από τα οθωμανικά χρόνια ως σήμερα, στις επιστήμες, τις τέχνες και γενικότερα τον πολιτισμό. Σίγουρα δεν είναι πλήρης, σίγουρα επίσης, δεν απέχει πολύ από την πραγματικότητα. Νομίζουμε ότι καθεμία και καθένας, μπορούν πιο εύκολα να δώσουν τώρα την απάντηση στο ερώτημα που θέτουμε στον τίτλο του άρθρου…
Ειδήσεις σήμερα:
Άνθρακας ο θησαυρός: Και το 2019 ο Ερντογάν πανηγύριζε για κοίτασμα φυσικού αερίου
Nordic Monitor: Ντοκουμέντα για την παρακολούθηση Τούρκων αντιφρονούντων στην Ελλάδα
Μύκονος: Αποκαλυπτικά στοιχεία στη δικογραφία για το προκλητικό πάρτι κορωνοϊού στη Φτελιά
Ο Καϊγκουσούζ Αμπντάλ (15ος αι.) που προερχόταν πιθανότατα από τις ευρωπαϊκές επαρχίες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και ο Πιρ Σουλτάν Αμπντάλ, που εκτελέστηκε γύρω στο 1560 ως συνεργάτης των Σαφαβιδών, ήταν οι επόμενοι αξιόλογοι ποιητές που έγραφαν στα τουρκικά.
Στην ευρύτερη λογοτεχνική παράδοση των Οθωμανών, μπορούμε να εντάξουμε τον περιηγητή και χρονογράφο Εβλιγιά Τσελεμπή (1611-1684), ο οποίος χρησιμοποιεί στα έργα του ένα περίπλοκο και δύσκολο ύφος.
Αξιόλογος ποιητής του 18ου αιώνα, ήταν ο Γκαλίμπ Ντεντέ, που έφτασε στα πρόθυρα της μοντέρνας ποιητικής έκφρασης.
Μετά το 1839, αρχίζουν να εμφανίζονται έντονα τα σημάδια των δυτικών ιδεών και μορφών στην οθωμανική ποίηση. Σημαντικότεροι ποιητές του 19ου-αρχών του 20ου αιώνα, ήταν ο Ζιγιά πασά, ο Σινάσι, ο Ναμίκ Κεμάλ, ο Αμπντουλάκ Χαμίντ και ο Ζιγιά Γκεκάλπ που έθεσε τις φιλοσοφικές βάσεις του τουρκικού εθνικισμού.
Η μουσική, στα χρόνια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, γνώρισε λαμπρές περιόδους, αλλά και διαστήματα πλήρους ανυπαρξίας. Πρώτος σημαντικός μουσικός, ήταν ο Χατίμπ Ζακιρί Χασάν Εφέντι (1545-1623). Ο Μπουχουριζάντ Μουσταφά Ιτρί (1640-1712), που συνέθεσε χίλια θρησκευτικά αλλά και κοσμικά έργα και ο Εγιουμπί Μπεκίρ Αγά (περ.1680-1730). Σημαντικότεροι Οθωμανοί μουσικοί κατά το δεύτερο μισό του 18ου αιώνα, ήταν ο Χαμαμιζάντ Ισμαήλ Ντεντέ (1778-1846) και ο Σακίρ Αγά (1779-1841). Τέλος, οι «νεοκλασικοί» της οθωμανικής μουσικής, ήταν ο Τζεμίλ Ατλί (1869-1945) και ο Ταμπούρι Τζεμίλ Μπέης (1871-1916).
Ο μεγαλύτερος και αξεπέραστος αρχιτέκτονας της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ήταν ο Σινάν Πασάς (Koca Mimar Sinan), που γεννήθηκε το 1490 και πέθανε το 1588.
Ήταν ελληνικής καταγωγής. Γεννήθηκε στην Καισάρεια της Μικράς Ασίας. Σε ηλικία 14 ετών αρπάχθηκε από τους Οθωμανούς και εξισλαμίσθηκε. Στη Βικιπαίδεια μάλιστα, διαβάζουμε ότι το ονοματεπώνυμό του, αρχικά, ήταν Ιωσήφ Δογάνογλου. Λιγότερο πιθανό θεωρείται το ενδεχόμενο να ήταν αρμενικής καταγωγής. Τα τεμένη των οποίων αρχιτέκτονας ήταν ο Σινάν Πασάς, θεωρούνται αξεπέραστα. Με αυτόν, η οθωμανική αρχιτεκτονική έφτασε στο απόγειό της. Για όσους δεν γνωρίζουν, στα Τρίκαλα της Θεσσαλίας, υπάρχει το Τέμενος Κουρσούμ ή Τέμενος Οσμάν Σαχ, έργο του Σινάν.
Το θέμα που υπάρχει με τον Σινάν, ότι ήταν εξισλαμισμένος Οθωμανός, υφίσταται και με πολλούς ακόμα. Παράλληλα, μια σειρά από επιστήμονες (μαθηματικοί, αστρονόμοι κλπ.), που μπορεί από κάποιους να θεωρούνται Τούρκοι, απλώς γεννήθηκαν σε εδάφη που τότε ανήκαν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και δεν μπορούν, κατά την άποψή μας, να «καταγραφούν» ως Τούρκοι.
Κλείνοντας το κεφάλαιο για την οθωμανική περίοδο να αναφερθούμε και στον Πίρι Ρέις, ναύαρχο, εξερευνητή και συγγραφέα μιας λεπτομερειακής μελέτης για τη Μεσόγειο με τίτλο «Κιτάμπ Μπαχρίγιε» (περ. 1470-1554).
Ο Πίρι Ρέις, ήταν κρητικής καταγωγής, από το Αμάρι του Ρεθύμνου, αλλά γεννήθηκε στην Καλλίπολη του Μαρμαρά.
Ήταν ανιψιός του περιβόητου πειρατή Κεμάλ Ρέις, δίπλα στον οποίο ξεκίνησε την… καριέρα του ως πειρατής.
Και για όσους δεν γνωρίζουν, ελληνικής καταγωγής, γεννημένος από Χριστιανή μητέρα που λεγόταν Κατερίνα στον Παλαιόκηπο Γέρας της Λέσβου (ίσως Έλληνας γενίτσαρος ήταν και ο πατέρας του), ήταν ο περιβόητος πειρατής Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα («Κοκκινογένης»), όπως και ο αδελφός του Ορούτς Ρέις (1474-1518), πατέρας του οποίου ήταν ο Οθωμανός αξιωματούχος αλβανικής καταγωγής Yakur Aga. Ακόμα και στην πειρατεία, οι Οθωμανοί σε εξισλαμισμένους Έλληνες στηρίζονταν και αυτούς τιμούν σήμερα με τα ερευνητικά σκάφη τους!
Επιστήμες και τέχνες στη νεότερη Τουρκία
Ας δούμε όμως τι συμβαίνει και στη νεότερη Τουρκία, μετά το 1923. Σημαντικοί λογοτέχνες, ήταν ο Ορχάν Βελή Κανίκ, ο αριστερός ποιητής Ναζίμ Χικμέτ (1922-1963), γεννημένος στη Θεσσαλονίκη, ο Αζίζ Νεσίν (1915-1995), γεννημένος στη Χάλκη των Πριγκιποννήσων.
Και εδώ ισχύει κάτι παράδοξο. Στο τουρκικό κράτος, ως το 1934, οι πολίτες δεν διέθεταν επίσημα επώνυμα.
Μετά την εισαγωγή του υποχρεωτικού νόμου «περί επωνύμων» του 1934, «πήρε» το όνομα Μεχμέτ Νουσρέτ Νεσίν (το Αζίζ ήταν ψευδώνυμο). Στο μυθιστόρημα και στη νουβέλα, διακρίθηκαν ο Ορχάν Κεμάλ, ο Κεμάλ Ταχίρ, και ο σπουδαίος Γιασάρ Κεμάλ. Κορυφαίος όλων βέβαια, ο Ορχάν Παμούκ (γενν. 1952), ο οποίος το 2006 τιμήθηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας. Να αναφέρουμε και δύο γυναίκες, που έχουν διακριθεί και για τους αγώνες τους για ισότητα των δύο φύλων στην Τουρκία, πέρα από το συγγραφικό τους έργο. Η Ντουϊγκού Ασένα (1946-2006) και η νεότερη (γενν. 1967), Ασλί Ερντογάν.
Στη μουσική της Τουρκίας τον 20ο αιώνα, ξεχωριστή θέση κατέχουν ο Ουλβί Τζεμάλ Ερκίν (1906-1972), ο Αχμέντ Αντνάν Σαϊγκούν, ο Μπουλέντ Αρέλ, ο Ιλχάν Ουσμανμπάς, ο Ιλχάμ Μιμάρογλου, ο γνωστός μας και από συνεργασίες του με Έλληνες συναδέλφους του (Μίμης Θεοδωράκης κά), Ομέρ Ζουλφού Λιβανελί κ.ά. Ο Φαζίλ Σάι, σημαντικός συνθέτης και πιανίστας, είχε προβλήματα με το καθεστώς Ερντογάν και για κάποιο διάστημα, εγκαταστάθηκε στην Ιαπωνία.
Η πρώτη τουρκική ταινία, «Η Κατεδάφιση του Ρωσικού Μνημείου στον Άγιο Στέφανο» ήταν ένα ντοκιμαντέρ 150 μέτρων του Φουάτ Ουζκινάι, που γυρίστηκε το 1914. Ακολούθησαν πολλές ταινίες του θεατρικού σκηνοθέτη και ηθοποιού Μουχσίν Ερτουγρούλ, που μετέφερε στη μεγάλη οθόνη τις θεατρικές επιτυχίες του.
Ακολούθησαν οι σκηνοθέτες Λούτφι Ομέρ Ακάντ, Ατίφ Γιλμάζ, Μεμντούχ Ουν, Μετίν Ερκσάν, ο οποίος το 1964 με την ταινία του «Άγονο Καλοκαίρι» τιμήθηκε με τη Χρυσή Άρκτο στο Φεστιβάλ του Βερολίνου, ενώ τη δεκαετία του ’70, ξεχωρίζει αναμφίβολα ο Γιλμάζ Γκιουνέι. Άλλοι σκηνοθέτες της δεκαετίας αυτής είναι ο Γιαβούζ Οζκάν, ο Ερντέν Κιράλ, ο Ομάρ Καβούρ και ο Αλί Οζκεντούρκ. Νεότεροι σκηνοθέτες, είναι ο Γιαβούζ Οζκάν, ο Σινάν Τετσίν, ο Τουντς Ογκάν κ.ά., ενώ από τη δεκαετία του ’80 εμφανίζονται και γυναίκες σκηνοθέτιδες όπως η Μπίλγκε Ολγκάτς και η Κανάν Γκέρεντε.
Ας έλθουμε τώρα στις επιστήμες. Σπουδαία αστροφυσικός, ήταν η Ντιλχάν Εργιούρτ (1926-2012), η πρώτη Τουρκάλα που εργάστηκε στη ΝΑΣΑ (1961-1973). Σημαντικός μαθηματικός είναι ο Τζεμ Γκλντιμίρ (γενν. 1961), καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Βοσπόρου. Η νεαρή (γενν. 1985) Νασιντέ Γκιοζντέ Ντουρμούς, είναι μία σημαντική γενετίστρια. Εκτός από τον Ορχάν Παμούκ, η Τουρκία έχει έναν ακόμα νομπελίστα: τον μοριακό βιολόγο και βιοχημικό Αζίζ Σανκάρ, ο οποίος το 2015 μοιράστηκε το Νόμπελ Χημείας με τους Πολ Λ. Μόντριτχ και Τομάς Λίνταλ.
Βέβαια, ο Αζίζ Σανκάρ αναφέρεται συχνά ως Τουρκοαμερικανός, καθώς τα περισσότερα χρόνια της ζωής του τα έχει περάσει στις Η.Π.Α.
Το μεγαλεπήβολο, αλλά προβληματικό Pantheon του Μ.Ι.Τ.
Στην προσπάθειά μας να γράψουμε αυτό το άρθρο, εντοπίσαμε το «Pantheon», ένα «παρατηρητήριο» (observatory) της ανθρώπινης συλλογικής μνήμης (of human collective memory), όπως αυτοχαρακτηρίζεται, του φημισμένου αμερικανικού πανεπιστημίου Μ.Ι.Τ. Σ’ αυτό υπάρχουν περισσότερες από 70.000 βιογραφίες των πιο διάσημων προσωπικοτήτων του κόσμου, από το 3.501 π.Χ. (!) μέχρι σήμερα. Η πρόσβαση είναι ελεύθερη σε όλους Γκουγκλάρετε Pantheon MIT και θα το βρείτε. Στη συνέχεια, από το rankings, επιλέξαμε τη χώρα που θέλουμε (Turkey). Αρχικά παρουσιάζει τις προσωπικότητες, ανάλογα με τις πόλεις που γεννήθηκαν
Πρόκειται για πολιτικούς, στρατιωτικούς, συγγραφείς, φιλοσόφους, φυσικούς, οικονομολόγους, αθλητές κλπ.
Προτιμήσαμε την ταξινόμηση ανά επάγγελμα, ανά απασχόληση (occupation). Εκεί μας περίμενε μια πραγματική ψυχρολουσία: Δημοφιλέστεροι συγγραφείς: Homer (Όμηρος), Hesiod (!) (Ησίοδος, γεννημένος στην Άσκρη της Βοιωτίας), Lucian (Λουκιανός), γεννημένος στα Σαμόσατα της Κομμαγηνής, που σήμερα ανήκουν στην Τουρκία (κοντά στην πόλη Σαμσάτ.) Σημαντικότεροι φιλόσοφοι ο Ηράκλειτος, ο Θαλής ο Μιλήσιος και ο Διογένης ο Κυνικός! Σημαντικότεροι ιστορικοί ο Ηρόδοτος , ο οποίος είναι και στην κορυφή όλων των ιστορικών του κόσμου, ο Δίων Κάσσιος, Ρωμαίος ιστορικός, ελληνικής καταγωγής, από τη Νίκαια της Βιθυνίας και ο (ιστοριογράφος) Εκαταίος ο Μιλήσιος. Σημαντικότερος φυσικός ο Galen (;) Για όλα τα ονόματα, υπάρχει παραπομπή, έτσι ανατρέξαμε στην σχετική με τον Galen. Πρόκειται για τον φημισμένο γιατρό Γαληνό, από την Πέργαμο της Μ. Ασίας. Και οι ανακρίβειες συνεχίζονται: Κορυφαίος Τούρκος σκηνοθέτης ο Ελία(ς) Καζάν, κορυφαίος Τούρκος μαθηματικός ο Απολλώνιος από την Πέργαμο, ακολουθούμενος από τον Εύδοξο τον Κνίδιο και τον (Άραβα) Al-Battaki, ενώ ο Κορνήλιος Καστοριάδης, γεννημένος στην Κωνσταντινούπολη, είναι ο τρίτος πιο σημαντικός Τούρκος οικονομολόγος, με δεύτερη την… Τανσού Τσιλέρ! Κάπου εδώ σταματήσαμε την αναζήτηση και τελείως τυχαία ανακαλύψαμε ότι ως Τούρκοι αναφέρονται μεταξύ άλλων ο, γεννημένος στη Χαλκίδα το 1904 Νίκος Σκαλκώτας, ο Κώστας Φορτούνης (!) γεννημένος στα (τουρκικά;) Τρίκαλα, η γεννημένη στη Λάρισα Φανή Χαλκιά κλπ. Βέβαια, πηγαίνοντας με το rankings στην Ελλάδα, βρήκαμε ότι πιο σημαντικός Θεσσαλονικιός είναι ο Κεμάλ Ατατούρκ! Προφανώς, οι υπεύθυνοι του Pantheon, ήθελαν να δείξουν σε ποια χώρα βρίσκεται σήμερα η πόλη που γεννήθηκε ο καθένας και η καθεμία. Έτσι όμως δημιουργείται η εσφαλμένη εντύπωση ότι η Τουρκία έχει ένα πλήθος φιλοσόφων (46), από τους οποίους ελάχιστοι είναι Τούρκοι. Και τι δουλειά έχουν ο Σκαλκώτας, ο Φορτούνης και η Χαλκιά με την Τουρκία;. Ο πατέρας του Ησιόδου καταγόταν από την Κύμη της Αιολίδας, αλλά εγκαταστάθηκε στην Άσκρη (ή Άσκρα) της Βοιωτίας, όπου γεννήθηκε ο μεγάλος ποιητής, στα τέλη του 8ου π.Χ. αι.
Το M.I.T., θεωρείται ένα από τα κορυφαία πανεπιστήμια του κόσμου, πώς είναι δυνατόν να έχουν γίνει τόσα πολλά και σοβαρά λάθη από σπουδαίους καθηγητές; Ποια εντύπωση σχηματίζει ο ανυποψίαστος ξένος αναγνώστης; Ακόμα και σε παιδιά ενός ελληνικού Γυμνασίου να είχε ανατεθεί αυτό το μεγαλεπήβολο πρόγραμμα, καλύτερα θα τα είχαν καταφέρει… Και, ως κατακλείδα, μήπως κρύβεται κάτι πίσω από την όλη αυτή προσπάθεια, να παρουσιαστούν ως Τούρκοι, δεκάδες επιφανείς Έλληνες; Μήπως πρέπει το επίσημο ελληνικό κράτος να φροντίσει να διορθωθούν τα σοβαρά λάθη;
Κάναμε μία προσπάθεια, να παρουσιάσουμε την προσφορά της Τουρκίας, από τα οθωμανικά χρόνια ως σήμερα, στις επιστήμες, τις τέχνες και γενικότερα τον πολιτισμό. Σίγουρα δεν είναι πλήρης, σίγουρα επίσης, δεν απέχει πολύ από την πραγματικότητα. Νομίζουμε ότι καθεμία και καθένας, μπορούν πιο εύκολα να δώσουν τώρα την απάντηση στο ερώτημα που θέτουμε στον τίτλο του άρθρου…
Ειδήσεις σήμερα:
Άνθρακας ο θησαυρός: Και το 2019 ο Ερντογάν πανηγύριζε για κοίτασμα φυσικού αερίου
Nordic Monitor: Ντοκουμέντα για την παρακολούθηση Τούρκων αντιφρονούντων στην Ελλάδα
Μύκονος: Αποκαλυπτικά στοιχεία στη δικογραφία για το προκλητικό πάρτι κορωνοϊού στη Φτελιά
Ακολουθήστε το protothema.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Protothema.gr
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Protothema.gr