Τουρκία εναντίον Ρωσίας: Θέτει θέμα Κριμαίας και Τατάρων στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών

Στην παγκόσμια ιστορία υπήρξαν και υπάρχουν πολλοί ηγέτες με αλλόκοτη συμπεριφορά και ακατανόητες, για τους πολλούς, αποφάσεις. Ένας από αυτούς αναμφίβολα είναι και ο Πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Νομίζουμε ότι ακριβώς το ίδιο πιστεύουν και πολλοί ειδικοί επιστήμονες τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Ο λόγος για τη συγγραφή του σημερινού άρθρου είναι η εχθρική στάση εναντίον της Ρωσίας που τήρησε η Τουρκία σε συζήτηση για το θέμα της Κριμαίας στον ΟΗΕ. Και σαν να μην έφτανε αυτό, εγείρει και θέμα μειονότητας Τατάρων στην Κριμαία, εμφανιζόμενη ως προστάτιδά τους. Είχε προηγηθεί διαμάχη και με την Κίνα για το θέμα των Ουιγούρων, η οποία ,όπως θα δούμε λόγω.. εμβολίων παίρνει άλλη τροπή. Αν θέλει να βρει κάποιος μια χώρα με την οποία η Τουρκία δεν έχει προβλήματα, θα πρέπει μάλλον να ανατρέξει στα νησιά Φίτζι, το Κιριμπάτι, την Παπούα Νέα Γουινέα και άλλα μικρά νησιωτικά κράτη της Ωκεανίας. Και ειλικρινά δεν είμαστε σίγουροι ούτε γι’ αυτό…

Η συζήτηση στον ΟΗΕ για την Κριμαία

Όπως είναι γνωστό, μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ, η Κριμαία εντάχθηκε στην Ουκρανία ως μία Αυτόνομη Δημοκρατία. Πάντοτε όμως υπήρχαν αποσχιστικές τάσεις υποκινούμενες από τη Μόσχα. Στις 16 Μαρτίου 2014 η φιλορωσική κυβέρνηση της Αυτόνομης Δημοκρατίας της Κριμαίας, την οποία δεν αναγνώριζε η ουκρανική κυβέρνηση, πραγματοποίησε δημοψήφισμα με την υποστήριξη της Ρωσίας. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος, το 96,77% των ψηφοφόρων ψήφισε την ένταξη της Κριμαίας στη Ρωσία. Η Κριμαία κήρυξε την ανεξαρτησία της και ενώθηκε με την Ρωσία δύο μέρες αργότερα. Η Ουκρανία και οι περισσότερες χώρες του ΟΗΕ δεν δέχτηκαν το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος και εξακολούθησαν αναγνωρίζουν την ουκρανική κυριαρχία στην Κριμαία. Ωστόσο, στις 18 Μαρτίου 2014 ο Βλαντιμίρ Πούτιν υπέγραψε συνθήκη προσχώρησης με τους ηγέτες της Κριμαίας, σύμφωνα με την οποία η Κριμαία και η στρατηγικής σημασίας πόλη Σεβαστούπολη, εντάχθηκαν στη Ρωσική Ομοσπονδία ως ξεχωριστές πολιτικές οντότητες. Στις 21 Μαρτίου η συνθήκη προσχώρησης επικυρώθηκε. Αυτό το status quo εξακολουθεί να ισχύει. Τον Δεκέμβριο του 2020 ο ΟΗΕ ενέκρινε ένα νέο ψήφισμα που καλεί τη Ρωσία να αποσύρει αμέσως όλες τις στρατιωτικές της δυνάμεις από την Κριμαία και να αποσύρει την «προσωρινή κατοχή» της από το έδαφος της Ουκρανίας άμεσα και χωρίς καθυστέρηση. Το ψήφισμα δεν είναι δεσμευτικό. Υιοθετήθηκε από τις δυτικές χώρες και καταψηφίστηκε από τη Ρωσία και τους υποστηρικτές της (μεταξύ άλλων την Κίνα, την Κούβα, τη Βενεζουέλα, το Ιράν και τη Συρία). Με το ψήφισμα αυτό επιβεβαιώθηκε ότι η ρωσική κατοχή της Κριμαίας είναι παράνομη, αποτελεί παραβίαση του διεθνούς δικαίου και πρέπει να τερματιστεί.

Στην ειδική εκδήλωση για την Κριμαία, στο πλαίσιο της 46ης συνόδου του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ (23 / 2 / 2021),η μόνιμη αντιπρόσωπος της Ουκρανίας στα Ηνωμένα Έθνη Serhiy Kyslytsya κάλεσε τον ΟΗΕ να στερήσει από τη Ρωσία το δικαίωμα της αρνησικυρίας (βέτο), καθώς είναι μια χώρα άκρως επιθετική προς την Ουκρανία. Παράλληλα τόνισε ότι η Ρωσία είναι μη εκλεγμένο μόνιμο μέλος του συμβουλίου ασφαλείας του ΟΗΕ (θεωρώντας προφανώς ότι δεν αποτελεί διάδοχο χώρα της ΕΣΣΔ).

Τις θέσεις της Ουκρανίας για παράνομη κατοχή της Κριμαίας από τη Ρωσία έσπευσε να υποστηρίξει στην ίδια σύνοδο ο Τούρκος υφυπουργός εξωτερικών Γιαβούζ Σελίμ Κιράν, που τόνισε ότι πρέπει να γίνει σεβαστή η κυριαρχία και η εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας. Ο Κιράν υπογράμμισε ότι η Τουρκία έχει καταγγείλει επανειλημμένα και έντονα την παράνομη προσάρτηση της Κριμαίας, «την οποία δεν έχει(ενν. αναγνωρίσει) και δεν θα αναγνωρίσει», τόνισε άλλος Τούρκος διπλωμάτης.

Πέρυσι ο Ταγίπ Ερντογάν στη διάρκεια κοινής συνέντευξης Τύπου με τον Ουκρανό ομόλογό του Βόλομορ Ζελένσκι στην Άγκυρα είχε τονίσει την αποφασιστικότητα της Τουρκίας να μην αναγνωρίσει την παράνομη προσάρτηση της Κριμαίας και την υποστήριξη της χώρας του στην κυριαρχία της Ουκρανίας στην ιστορική χερσόνησο.

Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά τα… ευχάριστα για τον Βλαντιμίρ Πούτιν, οι Τούρκοι έθεσαν στον ΟΗΕ και θέμα Τατάρων.

Σήμερα οι ηγέτες της κοινότητας των Τατάρων δεν έχουν δικαίωμα να εισέλθουν στην ιστορική πατρίδα τους. Οι αδικαιολόγητες νομικές διαδικασίες και οι κρατήσεις οι οποίες στοχεύουν τους Τατάρους της Κριμαίας εντείνονται, δήλωσε ο Κιράν και συνέχισε: «Σε αυτό το πλαίσιο η διεθνής κοινότητα να καταβάλει μεγαλύτερη προσπάθεια για την προστασία των Τατάρων της Κριμαίας».

Πώς βρέθηκαν όμως οι Τάταροι στην Κριμαία; Είναι όντως ιστορική, προγονική, πατρίδα τους, όπως ισχυρίζονται οι Τούρκοι;

Οι Τάταροι

Οι Τάταροι είναι τουρανικός, τουρκόφωνος λαός που κατοικεί κυρίως σε εδάφη της Ρωσίας, της Κριμαίας και άλλων χωρών, όπως της Λιθουανίας. Για την ονομασία και τον εθνολογικό προσδιορισμό τους, υπάρχουν πολλές δυσκολίες. Θεωρείται σχεδόν βέβαιο, ότι η ονομασία τους προέρχεται από το ta-ta, χαρακτηρισμό ενός μογγολικού λαού που από τον 5ο αιώνα κατοικούσε στα βορειοανατολικά της σημερινής Μογγολίας. Ο “χαρακτηρισμός” Τάταροι, αποδόθηκε στον νέο λαό που σχηματίστηκε από την ανάμειξη εποίκων Μογγόλων και Τούρκων με υπολείμματα προγενέστερων τουρκόφωνων λαών, όπως οι Βούλγαροι του Βόλγα, οι Πετσενέγκοι, οι Κουμάνοι και οι Χάζαροι. Μετά τον διαμελισμό και την κατάλυση της Χρυσής Ορδής (μογγολικά φύλα που εισέβαλαν μέσω του Καυκάσου στην Ανατολική και Κεντρική Ευρώπη στις αρχές του 13ου αιώνα καταλύοντας τη Βουλγαρία του Βόλγα και το κράτος Ρως), οι Τάταροι εγκαταστάθηκαν στην περιοχή του μέσου ρου του Βόλγα και στην περιοχή των Ουραλίων, στην Κριμαία και στη νότια Σιβηρία, ενώ πολλοί από αυτούς εγκαταστάθηκαν σταδιακά στη Λιθουανία και τη Φιλανδία, ενώ άλλοι έφτασαν ως την Κίνα.
Σταδιακά, οι Τάταροι άρχισαν να αποκτούν πολύπλοκη κοινωνική οργάνωση, ενώ αργότερα τα εδάφη τους καταλήφθηκαν από τους Ρώσους. Τον 18ο και τον 19ο αιώνα, ανέλαβαν σημαντικές θέσεις στη ρωσική αυτοκρατορία, ιδιαίτερα στις νέες εκτάσεις που καταλήφθηκαν από αυτή στην Ασία.
Οι Τάταροι εξισλαμίστηκαν τον 14ο αιώνα και ως σουνίτες, έπαιξαν σημαντικό ρόλο στη διάδοση του ισλαμισμού στις περιοχές της Ρωσικής Αυτοκρατορίας στις οποίες κατοικούσαν.

Οι Τάταροι της Κριμαίας

Οι Τάταροι της Κριμαίας, διαφέρουν ως προς τη γλώσσα και τον τρόπο ζωής από τους άλλους Τατάρους. Οι πρόγονοι τους ίδρυσαν τον 15ο αιώνα το Χανάτο της Κριμαίας το οποίο κυβέρνησε η δυναστεία των Γκιράι. Το Χανάτο κατακτήθηκε το 1783 από τη Ρωσική Αυτοκρατορία και προσαρτήθηκε σ ’αυτήν με την ονομασία “Κυβερνείο της Ταυρίδας”. Οι Τάταροι αντιπροσώπευαν περίπου το 25% του πληθυσμού. Το 1921 ιδρύθηκε η Αυτόνομη Σοσιαλιστική Σοβιετική Δημοκρατία της Κριμαίας. Κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι Τάταροι κατηγορήθηκαν για “συλλογική προδοσία” και συνεργασία, με τους ναζί. Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η Δημοκρατία της Κριμαίας διαλύθηκε και οι Τάταροι εκτοπίστηκαν βίαια στη Σιβηρία και το Καζακστάν. Το 1967, η κατηγορία ανακλήθηκε με απόφαση του Προεδρείου του Ανώτατου Σοβιέτ. Ήταν η εποχή της “αποκατάστασης” ορισμένων εθνοτήτων (π.χ. Γερμανοί του Βόλγα, Τσετσένοι κ.α.). Μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ, επιτράπηκε στους Τάταρους να επιστρέψουν στην Κριμαία, αλλά δημιουργήθηκαν εντάσεις και επεισόδια, καθώς ζητούσαν να τους επιστραφούν οι γαίες που τους είχαν αφαιρεθεί το 1944.

Είναι χαρακτηριστικό, ότι ανάμεσα στους Τάταρους, υπάρχει κι ένας πληθυσμός ελληνικής καταγωγής, που κατοικούν στην Κριμαία, κυρίως στη Μαριούπολη. Ονομάζονταν Γραικοτάταροι ή Ουρούμ Ρωμιοί. Μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ, αρκετοί Ουρούμ εγκαταστάθηκαν στην Ελλάδα. Μετά τη ρωσική προσάρτηση της Κριμαίας, πολλοί Τάταροι εξαφανίστηκαν ή παραμένουν αγνοούμενοι. Οι αρχές της Κριμαίας, θεωρούν τους εξαφανισμένους αυτούς ως νεκρούς και αναφέρουν ότι πήγαν να πολεμήσουν ως εθελοντές στη Συρία και ότι κάπνιζαν μια “απροσδιόριστη ουσία”.

Σύμφωνα με την απογραφή του 2014, η σύνθεση του πληθυσμού της Κριμαίας, είναι η εξής: Ρώσοι 1.188.978 (65,2%), Ουκρανοί 291.603 (16%), Τάταροι της Κριμαίας 201.526 (10,6%), Έλληνες 82.254 (3,2%), Σέρβοι 17.919 (1%) και Αρμένιοι 9.634 (0,5%).

Οι Ουιγούροι της Κίνας

Το θράσος του Ερντογάν όμως, είναι απύθμενο. Εμφανίζεται και ως προστάτης των Ουιγούρων (Uighur), ενός τουρκόφωνου λαού που ζει στην ΒΔ Κίνα, στην αυτόνομη περιοχή Σίντζαν. Υπάρχουν βέβαια και μειονότητες Ουιγούρων σε άλλες χώρες, ακόμα και στις Η.Π.Α. Καθώς πρόκειται για τουρκόφωνο λαό, οι Τούρκοι εμφανίζονται ως προστάτες τους. Μάλιστα, η Τουρκία δέχτηκε πολλούς Ουιγούρους πολιτικούς φυγάδες απ’ την Κίνα.

Κι ενώ μέχρι πριν λίγο καιρό ο Ερντογάν κόμπαζε, λέγοντας ότι “οι Ουιγούροι είναι Τούρκοι και θα τους υποστηρίζουμε με κάθε τρόπο”, οι εξελίξεις τον υποχρέωσαν να κάνει στροφή 180ο. Με τον κορωνοϊό να θερίζει στη χώρα του, παρά τις προσπάθειες να αποκρύψει στοιχεία και την τουρκική οικονομία να βυθίζεται, αναγκάστηκε να απευθυνθεί στην Κίνα, εκλιπαρώντας για κινέζικα εμβόλια και επενδύσεις Κινέζων στην Τουρκία. Οι Κινέζοι προσφέρθηκαν να βοηθήσουν και στους δύο τομείς, αλλά ζήτησαν, την έκδοση των Ουιγούρων που βρίσκονται στην Τουρκία, διωγμένοι από την Κίνα. Τώρα, οι Ουιγούροι καταγγέλλουν τον Ερντογάν ότι ετοιμάζεται να τους “πουλήσει” για τα Κινεζικά εμβόλια και τις κινεζικές επενδύσεις...

Επίλογος

Ο Ερντογάν, μπορεί να οραματίζεται μια νέα οθωμανική αυτοκρατορία, αλλά δεν “παίζει μόνος του”. Εκτός από την τουρκική οικονομία που κατέρρευσε το τελευταίο χρονικό διάστημα, καταρρέει και σωματικά, κι ο ίδιος (δείτε σχετικό άρθρο στο σημερινό protothema.gr). Το να μιλά ο Ερντογάν για ρωσικές παρανομίες κ.λπ. στην Κριμαία, όταν η χώρα του 47 ολόκληρα χρόνια έχει καταλάβει κατά παράβαση, κάθε κανόνα διεθνούς δικαίου, το 1/3 περίπου της Κύπρου, είναι εξοργιστικό. Η μνεία του για προγονική γη των Τατάρων, στην Κριμαία, είναι φαιδρή και ανιστόρητη. Οι Τάταροι (Τάρταροι κατά τον Μεσαίωνα, από την ελληνική λέξη “τάρταρα”, λόγω του φόβου που προκαλούσαν), εμφανίστηκαν στην περιοχή στην πιο ευνοϊκή για τον Ερντογάν περίπτωση, τον 5ο μ.Χ. αιώνα. Μήπως πρέπει κάποιος να του πει, ότι η Κριμαία, η αρχαία Ταυρική Χερσόνησος, είχε αποικιστεί μεταξύ 7ου και 5ου π.Χ. από Έλληνες Μιλήσιους, που ίδρυσαν πολλές πόλεις και κωμοπόλεις, οι οποίες το 438 π.Χ. ενώθηκαν και σχημάτισαν το βασίλειο του Κιμμερίου Βοσπόρου;

Μήπως ο Ερντογάν, θέλει να “πουλήσει” εκδούλευση στους Αμερικανούς, που δεν πρόκειται να δεχθούν ποτέ την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία; Ο Πούτιν όμως πως θα αντιδράσει; Πόσο θα διαρκέσει αυτή η αφύσικη συμμαχία Ρωσίας - Τουρκίας, που έχουν συγκρουστεί πολλές φορές στο παρελθόν; Και πόσο ακόμα θα “απλωθεί” ο μωροφιλόδοξος Ερντογάν, που βλέπει σε πολλές περιοχές να αποτυγχάνουν τα σχέδια του; Ο Τούρκος ηγέτης, δυστυχώς, όπως βλέπουμε στα σχόλια κάποιων αναγνωστών στο protothema.gr, έχει πολλούς θαυμαστές στη χώρα μας. Προφητικές ικανότητες, δεν διαθέτουμε. Εκείνο όμως που θεωρούμε σχεδόν σίγουρο, είναι πως αργά η γρήγορα, θα δει αν όχι όλα, τα περισσότερα τουλάχιστον, σχέδια του να καταρρέουν. Κατάφερε να συσπειρώσει εναντίον του χώρες, που πριν λίγα χρόνια ήταν αδιανόητο ότι θα στραφούν κατά της Τουρκίας. Και αν εξωθήσει τα πράγματα στα άκρα, η πτώση του θα είναι ταχύτατη. Και ο θόρυβος που θα τη συνοδεύει, ιδιαίτερα εκκωφαντικός...

Τα στοιχεία για τις εξελίξεις στον Ο.Η.Ε., προέρχονται από την “Daily Sabah” (“Turkish diplomat criticizes UN over Crimea’s illegal annexation”). Τα ιστορικά στοιχεία για τους Τάταρους, από την εγκυκλοπαίδεια ΠΑΠΥΡΟΣ -ΛΑΡΟΥΣ-ΜΠΡΙΤΑΝΙΚΑ, τόμο 57 και τα νεότερα (απογραφή κ.λπ.), από τη Βικιπαίδεια.