Πακιστανοί στην Ελλάδα: Από τα χρόνια της χούντας μέχρι σήμερα

Ένα από τα πολλά θέματα που απασχολούν τον τελευταίο καιρό την επικαιρότητα είναι η παραβατική δράση Πακιστανών (λαθρο)μεταναστών. Χρησιμοποιούμε το (λαθρο) σε παρένθεση, καθώς είναι άγνωστο πόσοι από αυτούς βρίσκονται νόμιμα στη χώρα μας και πόσοι παράνομα.

Πολύ πρόσφατοι είναι οι βιασμοί γυναικών από Πακιστανούς, που έρχονται βέβαια να προστεθούν σε μία σειρά από ειδεχθή εγκλήματα του παρελθόντος, όπως η θλιβερή ιστορία της άτυχης Μυρτώς…

Πώς βρέθηκαν οι Πακιστανοί στην Ελλάδα και μάλιστα κατά χιλιάδες; Είναι πρόσφατο φαινόμενο η μετανάστευσή τους στη χώρα μας;

Πολύ σημαντικό για την κατανόηση του όλου θέματος είναι το άρθρο μας της 20 Μαΐου 2018 με τίτλο «Πακιστάν – Μπαγκλαντές. Πόσα ξέρουμε για τις δύο χώρες;». Επειδή δεν είναι υποχρεωμένοι όλοι να έχουν διαβάσει το συγκεκριμένο άρθρο, το δημοσιεύουμε και σήμερα στα «Σχετικά άρθρα». Σε αδρές γραμμές γράφουμε ότι όλα ξεκίνησαν το μακρινό 1947, όταν η Μεγάλη Βρετανία, που κατείχε ως τότε την ινδική υποήπειρο, την εγκατέλειψε. Ωστόσο, το μίσος μεταξύ ινδουιστών, μουσουλμάνων και βουδιστών της αχανούς νέας χώρας οδήγησε στη διάσπασή της (18 Ιουλίου 1947) σε δύο χώρες: την Ινδία με πρωτεύουσα το Δελχί και το Πακιστάν με πρωτεύουσα, τότε το Καράτσι. Οι κάτοικοι της Ινδίας ήταν στη συντριπτική τους πλειοψηφία ινδουιστές, ενώ οι κάτοικοι του Πακιστάν σχεδόν εξ’ ολοκλήρου μωαμεθανοί (77% Σουνίτες και 20% Σιίτες). Υπήρχε επίσης το εξής οξύμωρο.

Το Πακιστάν το αποτελούσαν δύο τμήματα: το δυτικό και το ανατολικό, τα οποία δεν επικοινωνούσαν μεταξύ τους, καθώς χωρίζονταν από την Ινδία! Απείχαν δε μεταξύ τους 1.000 μίλια! Παράλληλα, το λεγόμενο Ανατολικό Πακιστάν (ή Ανατολική Βεγγάλη) είχε τεράστιες θρησκευτικές και πολιτικές διαφορές με το Δυτικό. Υπήρχαν έντονες αποσχιστικές τάσεις, οι οποίες οδήγησαν στη δημιουργία ενός ακόμα ανεξάρτητου κράτους το 1971 στην ινδική υποήπειρο: πρόκειται για το Μπανγκλαντές, που έχει πρωτεύουσα την Ντάκα. Παράλληλα, το 1971 εγκαινιάστηκε το Ισλαμαμπάντ, η νέα πρωτεύουσα του Πακιστάν, που χτίστηκε με βάση τα σχέδια του αείμνηστου αρχιτέκτονα Κωνσταντίνου Δοξιάδη.

Αν η ινδική υποήπειρος δεν χωριζόταν σε τρία κράτη, ο πληθυσμός του (ενιαίου) κράτους που θα υπήρχε σήμερα θα ξεπερνούσε κατά πολύ αυτόν της Κίνας. Η Ινδία έχει περίπου 1,4 δισεκατομμύρια κατοίκους! Το Πακιστάν περίπου 225 εκατομμύρια κατοίκους και το Μπαγκλαντές γύρω στα 165 εκατομμύρια κατοίκους. Συνολικά δηλαδή στην ινδική υποήπειρο ζουν γύρω στα 1,8 δισεκατομμύρια άνθρωποι (1.790.000 με βάση τα νούμερα παραθέσαμε). Πολύ σημαντικό είναι το γεγονός ότι ο πληθυσμός και των τριών χωρών αυξάνεται ραγδαία και ανεξέλεγκτα και κανείς δεν μπορεί να προβλέψει την εξέλιξή του τα επόμενα χρόνια, καθώς δεν υπάρχει κανένας κρατικός έλεγχος. Βέβαια και η Κίνα, που προσπάθησε να συγκρατήσει την πληθυσμιακή έκρηξη, επέτρεψε πρόσφατα στα ζευγάρια να κάνουν έως και τρία παιδιά, καθώς η πολιτική της γέννησης ενός μόνο παιδιού που είχε επιβληθεί από τις αρχές της δεκαετίας του ’80, οδήγησε στη γήρανση του πληθυσμού και σε πολλά οικονομικά προβλήματα.

Πότε ξεκίνησε η μετανάστευση από το Πακιστάν;

Σε μία εξαιρετική εργασία της Κατερίνας Γιούσεφ για το ΕΛΙΑΜΕΠ, που έγινε το 2013, ανακαλύψαμε πολλά και ενδιαφέροντα στοιχεία για την μετανάστευση των Πακιστανών. Η εργασία έχει τίτλο «Ο φαύλος κύκλος της παράτυπης μετανάστευσης από το Πακιστάν προς την Ελλάδα και πίσω στο Πακιστάν». Λίγο μετά την ίδρυση του Πακιστάν, το 1950, η πρώτη μεγάλη ομάδα Πακιστανών, κυρίως από τις περιοχές του Αζάντ Τζαμού, του Κασμίρ και του βόρειου Παντζάμπ μετανάστευσαν στη Μεγάλη Βρετανία, που μόλις είχε βγει πληγωμένη από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και εργάστηκαν στους τομείς των κατασκευών και των ναυπηγείων. Αυτή η νόμιμη μετανάστευση διήρκεσε ως το 1980. Το 1961 υπολογίζεται ότι στη Μ. Βρετανία ζούσαν 32.000 Πακιστανοί.

Από τις αρχές της δεκαετίας του ‘60 Πακιστανοί μετανάστευσαν εκτός από το Ηνωμένο Βασίλειο και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες (Δυτική Γερμανία και Νορβηγία). Λίγο αργότερα Πακιστανοί εγκαταστάθηκαν και σε άλλες σκανδιναβικές χώρες, όπως η Δανία. Το 2010 υπολογίζεται ότι 27.000 Πακιστανοί ζούσαν στη Νορβηγία. Τις δεκαετίες του ‘70 και του ‘80 πολλές γυναίκες από το Πακιστάν μετανάστευσαν στη Μ. Βρετανία και τη Νορβηγία κυρίως στο πλαίσιο της επανένωσης οικογενειών.

Όπως γράφει Κατερίνα Γιούσεφ, από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 ξεκίνησε η παράνομη μετανάστευση από το Πακιστάν. Μάλιστα ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι οι παράνομοι Πακιστανοί μετανάστες ανήκουν στα φτωχότερα στρώματα του πληθυσμού και μετακινούνται προς την Ευρώπη με τη βοήθεια λαθροδιακινητών. Το 2013 περίπου 4 εκατομμύρια Πακιστανοί μετανάστες ζούσαν στην Ευρώπη, οι μισοί από αυτούς στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Δεκαετία 1960: Οικονομικά στοιχεία και μετανάστευση

Το θέμα της άφιξης των πρώτων Πακιστανών στην Ελλάδα είναι περίπλοκο και σχετίζεται με τη δικτατορία των συνταγματαρχών. Ας δούμε λεπτομερέστερα το θέμα. Όπως είναι γνωστό μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο χιλιάδες Έλληνες μετανάστευσαν στο εξωτερικό (κυρίως στην Δ. Γερμανία, το Βέλγιο, τη Γαλλία και τις σκανδιναβικές χώρες) συμβάλλοντας σημαντικά στην ανάπτυξη, ιδίως της καθημαγμένης τέως Δυτικής Γερμανίας. Η καθαρή αποδημία, αναχωρήσεις μείον αφίξεις, σύμφωνα με στοιχεία του ΣΕΒ από το 1951 ως το 1972, ανερχόταν σε 863.000 άτομα (Διονύσης Ελευθεράτος «ΛΑΜΟΓΙΑ ΣΤΟ ΧΑΚΙ», σελ. 182).

Από το 1951 ως το 1972 μετανάστευσαν 1.178.000 άτομα, οι οποίοι σε ποσοστό 85% ήταν άτομα παραγωγικών ηλικιών! Από το 1960 ως το 1962 έφυγαν από τη χώρα μας 190.659 άτομα. Μεγάλο ρόλο στην έξαρση αυτή έπαιξε η υπογραφή διμερούς συμφωνίας με την Δυτική Γερμανία το 1960 μετά την ανέγερση του τείχους του Βερολίνου, που εμπόδιζε Ανατολικογερμανούς εργάτες να μεταβούν στη Δυτική Γερμανία. Ανάλογες συμφωνίες είχε υπογράψει η χώρα μας με τη Γαλλία το 1954 και με το Βέλγιο το 1957. Την τριετία1963 – 65 είχαμε πραγματική εκτόξευση της μετανάστευσης, καθώς στα χρόνια αυτά έφυγαν 322.808 άτομα, δηλαδή 13.982 περισσότερα άτομα απ’ όσα είχαν φύγει από το 1946 ως και το 1961. Μάλιστα περίπου το 75% από τα άτομα αυτά εγκαταστάθηκαν σε χώρες της Δυτικής Ευρώπης και μόνο το 25% σε Αυστραλία και Βόρεια Αμερική. Ωστόσο, τη διετία1965 – 66 η κατάσταση άρχισε ν’ αλλάζει. Το 1966 η ακαθάριστη μετανάστευση έφτασε τα 23.000 άτομα και το 1967 τα 31.000.Παράλληλα, τα χρήματα που έστελναν στην Ελλάδα οι ξενιτεμένοι βοηθούσαν ολοένα και περισσότερους συγγενείς τους να παραμείνουν στη χώρα μας.

Είναι χαρακτηριστικό ότι τα μεταναστευτικά εμβάσματα από 90,5 εκατ. δολάρια το 1960, έφτασαν σχεδόν τα 235 εκατ. δολάρια το 1966, δηλαδή 2,6 φορές περισσότερο.

Άρχισε λοιπόν να αχνοφαίνεται μια ελπίδα επαναπατρισμού πολλών μεταναστών οι οποίοι με τα χρήματα που είχαν αποταμιεύσει θα συνέβαλαν αποφασιστικά στην οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας. Δυστυχώς η επιβολή της δικτατορίας την 21η Απριλίου 1967 ανέτρεψε την προοπτική αυτή.

Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία της ΕΣΥΕ (νυν ΕΛΣΤΑΤ) η καθαρή μετανάστευση αυξήθηκε δραματικά μετά το 1968. Πολλοί έφυγαν στο εξωτερικό για πολιτικούς λόγους ενώ άλλοι σε αναζήτηση εργασίας. Το 1968 έφυγαν 50.866 άτομα και επέστρεψαν 18.882 (+31.984), το 1969, 91.552 και 18.132 (+73.390) (χρονιά ρεκόρ), το 1970 έφυγαν 92.681 και γύρισαν 22.665 (+70.016), το 1971, 61.745 και 24.709 (+37.036) ενώ από το 1972 φαίνεται ότι υπάρχει μια κατάσταση εξισορρόπησης, σχετικής πάντα: 43.397 έφυγαν το 1972 και 27.522 επέστρεψαν (+15.875), 27.529 και 22.285 αντίστοιχα το 1973 (+5.244), ενώ το 1974 ήταν η πρώτη χρονιά που επέστρεψαν περισσότεροι (24.476), απ’ όσους έφυγαν (24.448), έστω κι αν ήταν μόλις 28! Το 1975 έφυγαν 20.330 και επέστρεψαν 32.214 (-13.884), το 1976 20.374 και 32.067 (-11.693), ενώ το 1977, είχαμε πάλι περισσότερα άτομα μετανάστευσαν (16.510), απ’ όσα επαναπατρίστηκαν (12.572). Τα μεταναστευτικά εμβάσματα, τη διετία 1967-68 παρουσίασαν στασιμότητα και πτώση, ωστόσο στην τετραετία 1969-1972 εκτινάχθηκαν στα 1,7 δις δολάρια!

Στο μεταξύ η Δυτική Γερμανία στις 23 Νοεμβρίου 1973, στο τελευταίο στάδιο της πετρελαϊκής κρίσης, κατάργησε το μεταναστευτικό καθεστώς των «Gastarbeiter», των «φιλοξενούμενων εργαζομένων» δηλαδή, που είχε θεσπιστεί με διακρατικές συμφωνίες (δεκαετίες ‘50 και ’60), με τον νόμο «Anwerbestopp», δηλαδή «το τέλος της στρατολόγησης». Σύμφωνα με την «ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΘΝΟΥΣ» της ΕΚΔΟΤΙΚΗΣ ΑΘΗΝΩΝ, τόμος ΙΣΤ’, σελ. 529, τη δεκαετία 1960-1969, από τους 522.813 Έλληνες μετανάστες στην Ευρώπη, οι 455.619 εγκαταστάθηκαν στη Δ. Γερμανία (ποσοστό 87,1%).

Μπορεί ορισμένοι χουντικοί σε παλαιότερες συνεντεύξεις του αλλά και νοσταλγοί του καθεστώτος της 21ης Απριλίου 1967, να λένε και να γράφουν για μηδενική ανεργία επί επταετίας, αλλά οι αριθμοί τους διαψεύδουν.

Το 1968, υπήρχαν 186.000 άνεργοι (203.000 σύμφωνα με την ΕΣΥΕ), ενώ το 1969, οι άνεργοι έφτασαν τις 174.000.

Στις 15/12/1969, ο Γεώργιος Παπαδόπουλος «ομιλών στον ελληνικό λαό», στη Βουλή (!), ενώπιον όχι βουλευτών, αλλά κυβερνητικών αξιωματούχων, «εκπροσώπων» διαφόρων κοινωνικών και επιστημονικών φορέων, αλλά και μεγάλων ονομάτων της οικονομικής ελίτ του τόπου (Αριστοτέλης Ωνάσης, Στρατής Ανδρεάδης κ.ά. είπε: «Ολιγότερον θα φάγομεν, κύριοι, ολιγότερον θα απαιτήσομεν υπέρ ημών, ολιγότερα θα θέσομεν εις την τράπεζαν δια την ικανοποίησιν των ιδικών μας αναγκών. Περισσότερα θα αποταμιεύσουμεν, περισσότερα θα επενδύσομεν, περισσότερα θα διακινδυνεύσομεν… Δεν είναι καιρός να επιδιώξωμεν την ικανοποίησίν μας εις ό,τι αφορά τον ευδαιμονισμόν…».

Να σημειώσουμε ότι από 1/2/1967, το μεροκάματο για τους άντρες ήταν 85 δρχ. και για τις γυναίκες 70 δρχ.! Μεταξύ 1968-1974, η μέση αύξηση της παραγωγικότητας ήταν 7,22% και των μισθών 5,11%. Ο πληθωρισμός, ενδεικτικά, το 1973 ήταν 27%! Την ίδια εποχή (1974), η Τράπεζα Επενδύσεων του Στρατή Ανδρεάδη, παρουσίασε κέρδη 55,9 εκ. δρχ., αυξημένα κατά 30,7 εκ. δρχ. σε σχέση με το 1973…

Πακιστανοί (και άλλοι αλλοδαποί…) εργάτες στην Ελλάδα

Αν και η ανεργία ήταν σημαντική στη χώρα μας, στις αρχές της δεκαετίας του 1970, άρχισε να συζητείται το ενδεχόμενο της άφιξης ξένων εργατών στην Ελλάδα. Σύμφωνα με άρθρο του Γιώργου Ρακκά στο περιοδικό «Άρδην» τ.90, ήδη στην Ελλάδα εργάζονταν 20.000-30.000 από διάφορες χώρες (Αίγυπτο, Πακιστάν, Λιβύη, Λίβανος, Ινδία κ.ά.).

Οι περισσότεροι απ’ αυτούς δεν είχαν άδειες εργασίες, αμείβονταν με πολύ χαμηλά ημερομίσθια και ήταν ανασφάλιστοι.

Το 1972 ο ΣΕΒ ζήτησε και επίσημα τον ερχομό και άλλων ξένων εργατών: «Περιορισμένη και, ως προς την σύνθεση και χωροταξικήν κατανομήν, αυστηρώς ελεγχόμενη απασχόλησις ξένων εργατών δύναται να ευρύνει τας δυνατότητας της οικονομικής πολιτικής προς επηρεασμόν της αγοράς εργασίας, δίχως πρόκλησιν δυσμενών επιπτώσεων».

Ωστόσο, στη σύσκεψη της Δευτέρας 2 Οκτωβρίου 1972, ο Στυλιανός Παττακός αρνήθηκε την είσοδο ξένων εργατών στη χώρα, τονίζοντας: «Η ναυτιλία υποφέρει από τα αλλοδαπά πληρώματα». Στην ίδια σύσκεψη, ο πρόεδρος του Βιοτεχνικού Επιμελητηρίου Πειραιά, έκανε λόγο για έλλειψη 70.000 εργατών (όσοι ήταν οι άνεργοι εκείνη τη χρονιά!). Εναρμονισμένος όμως με το πνεύμα της χούντας, τάχθηκε κατά της άφιξης αλλοδαπών εργατών, λέγοντας: «Επ’ ουδενί λόγω να χρησιμοποιηθούν ξένοι εργάται και δη έγχρωμοι. Τους βλέπουμε να σέρνονται και μεθοκοπάνε στον Πειραιά και τρέμομε στη σκέψη πως αυτοί οι άνθρωποι θα μπορούσαν να μπουν μαζικά στη ζωή μας». Έλα όμως που μπήκαν…

Ενώ έλεγε αυτά ο Παττακός, περιόδευε σε αφρικανικές χώρες για να βρει εργάτες. Είναι χαρακτηριστικό ότι όλες οι βοηθητικές δουλειές στην καπνοβιομηχανία «Κεράνης», γίνονταν από Αφρικανούς εργάτες…

Τι έγινε όμως με τους Πακιστανούς; Μπορεί η χούντα επισήμως να απέκλειε τον ερχομό ξένων εργατών στην Ελλάδα, ωστόσο σύμφωνα με την Κατερίνα Γιούσεφ, υπογράφτηκε προσωρινή διακρατική συμφωνία με το Πακιστάν για προσωρινή απασχόληση Πακιστανών εργαζομένων στα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά. Ακολούθησε η εμπορική συμφωνία του Συνδέσμου Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών Ελλάδος με το Πακιστάν, για απασχόληση εξειδικευμένων Πακιστανών μεταναστών στην ελληνική υφαντουργία. Οι μετακινήσεις αυτές ήταν νόμιμες και έγιναν με το σύστημα της μετάκλησης. Ωστόσο τα προβλήματα με τους συγκεκριμένους εργάτες, είχαν αρχίσει να φαίνονται από τότε. Ενδεικτικά αναφέρουμε τους τίτλους ρεπορτάζ κορυφαίων δημοσιογράφων: Πάνος Λουκάκος: «20 Πακιστανοί στριμωγμένοι σε 3 δωμάτια!» («Το Βήμα», 11/02/1973), Βασίλης Τζαννέτακος: «Τι μπορεί και τι πρέπει να γίνει με τους ξένους εργάτες στην Ελλάδα» («Το Βήμα 14/07/1974), «Τίθεται και πάλι το πρόβλημα των ξένων εργατών («Το Βήμα», 14/06/1972). Η πρακτική του 20 Πακιστανοί σε 3 δωμάτια… ακολουθείται και σήμερα. Ορισμένοι ιδιοκτήτες παλαιών , κυρίως, διαμερισμάτων, νοικιάζουν τις ιδιοκτησίες τους «με το κεφάλι», ανάλογα δηλαδή με το πόσα άτομα μένουν σ’ αυτές. Φυσικά, εισπράττουν αφορολόγητα «μαύρα» χρήματα το οποίο είναι το μόνο που τους ενδιαφέρει…

Να σημειώσουμε ότι την ίδια εποχή, αρχές δεκαετίας του ‘70 στη Δ. Γερμανία, Έλληνες που πήγαιναν για μεταπτυχιακές σπουδές, κορυφαίοι επιστήμονες σήμερα, εκτός απ’ όλα τ’ άλλα, καταγράφονταν λεπτομερώς και από τους ιδιοκτήτες των σπιτιών στα οποία έμεναν, οι οποίοι έδιναν τα σχετικά στοιχεία στις αρμόδιες Αρχές.

Σύμφωνα με τον Πλάμεν Τόντσεφ, στα τέλη της δεκαετίας του 1970-αρχές δεκαετίας 1980, ήρθαν στη χώρα μας, μάλλον παράνομα, αρκετοί Πακιστανοί μετανάστες, καθώς η Ελλάδα θα γινόταν μέλος της (τότε) Ε.Ο.Κ. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΣΥΕ (νυν ΕΛΣΤΑΤ), το 1981 ήταν καταγεγραμμένοι 1.829 Πακιστανοί, στην Ελλάδα, από τους οποίους οι 1.349 ήταν παράνομοι! Τη δεκαετία του 1990, παρατηρήθηκε ραγδαία αύξηση των Πακιστανών που έρχονταν στην Ελλάδα. Εισήλθαν παράτυπα, είχε με τη χρήση τουριστικής θεώρησης ή θεώρησης σπουδών και έμειναν στη χώρα μας και μετά τη λήξη των εγγράφων…

Στην απογραφή του 2011 καταγράφηκαν 11.130 Πακιστανοί στην Ελλάδα. Ο πραγματικός αριθμός τους όμως, πρέπει να ήταν γύρω στις 50.000 σύμφωνα με κάποιες εκτιμήσεις. Έτσι, ήταν αναπόφευκτες οι νέες μεταναστευτικές ροές Πακιστανών προς τη χώρα μας.

Σύμφωνα πάντως με την Αγγελική Δημητριάδη, στο βιβλίο της «ΔΙΕΛΕΥΣΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ – Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΩΝ ΑΦΓΑΓΩΝ, ΠΑΚΙΣΤΑΝΩΝ ΚΑΙ ΜΠΑΝΓΚΛΑΝΤΕΣΙΑΝΩΝ», το 2004-2005, η Ελλάδα ήταν Τρίτη στη λίστα των ευρωπαϊκών χωρών με πληθυσμό νόμιμων Πακιστανών μεταναστών που έφτανε τις 80.000. Οι περισσότεροι από αυτούς προέρχονται από την επαρχία Παντζάμπ.

Εκτός απ’ όλα τ’ άλλα, εξαγωγή συναλλάγματος στη χώρα τους, τον πιστότερο σύμμαχο της Τουρκίας… Όπως έχει γραφτεί επανειλημμένα, η συμμαχία αυτή έχει φτάσει στο σημείο Πακιστανοί αεροπόροι να πιλοτάρουν τα τουρκικά F16, τα οποία σε καθημερινή σχεδόν βάση, παραβιάζουν τον εθνικό εναέριο χώρο της Ελλάδας… Είναι χαρακτηριστικό επίσης, ότι ολόκληρες πόλεις του Πακιστάν όπως το Gujarat, ζουν αποκλειστικά από τα εμβάσματα αυτά…

Γενικότερα, είναι πολύ δύσκολο να προσδιοριστεί με ακρίβεια ο αριθμός όχι μόνο των Πακιστανών, αλλά και όλων των μεταναστών, καθώς οι έλεγχοι και η καταγραφή τους είναι πολύ δύσκολα να γίνουν. Είναι χαρακτηριστικό, ότι επίσημα στοιχεία του Υπουργείου Εσωτερικών στις 19 Απριλίου 2016, ανέφεραν ότι στην Ελλάδα ζουν 16.578(!) νόμιμοι Πακιστανοί μετανάστες. Πρόκειται προφανώς για πολύ μικρό αριθμό. Ίσως αν προσθέταμε κι ένα μηδενικό στο τέλος του, να βρισκόμασταν πολύ κοντά στην πραγματικότητα του 2021…

Οι μεταναστευτικές ροές από το Πακιστάν, αυξήθηκαν όχι μόνο προς την Ελλάδα, μετά τον μεγάλο σεισμό του 2005 και τις φονικές πλημμύρες του 2010. Όσο για τους λόγους που ωθούν τους Πακιστανούς στη μετανάστευση (υπολογίζεται ότι το 2013 περισσότερα από 7 εκατομμύρια ζουν στο εξωτερικό) αυτοί είναι: αναζήτηση εργασίας, έλλειψη ασφάλειας, καθώς μεταξύ των διάφορων φυλών της χώρας ξεσπούν συχνά αιματηρές συγκρούσεις, οικογενειακοί και εκπαιδευτικοί λόγοι, ενώ όπως δήλωσαν πολλοί Πακιστανοί στους συγγραφείς των βιβλίων και των ερευνών που ήταν οι πηγές μας για το άρθρο, επηρεάστηκαν ιδιαίτερα απ’ όσους συμπατριώτες τους ζούσαν στην Ελλάδα, καθώς τους περιέγραφαν έναν παράδεισο και μοιραία οδηγηθήκαμε στις σημερινές ανεξέλεγκτες καταστάσεις…

Τι έκανε όμως το ελληνικό κράτος για να εμποδίσει την παράνομη μετανάστευση; Με τη νομοθεσία περί μετανάστευσης και ασύλου που ίσχυσε ως το 2005, προσέλκυσε μετανάστες.

Μέσω των προγραμμάτων νομιμοποίησης του 1998, του 2001 και του 2005, υπήρχε η δυνατότητα νομιμοποίησης των μεταναστών που διέμεναν παράτυπα στη χώρα (λαθρομεταναστών), γεγονός που αξιοποίησε κατάλληλα η πακιστανική διασπορά μέσω των ποικίλων κοινωνικών της δικτύων στην Ευρώπη αλλά και στο Πακιστάν.

Και κάτι παντελώς άγνωστο: Ιάπωνες, Νοτιοκορεάτες και Ταϊβανέζοι επιχειρηματίες στην Ελλάδα πριν από μερικές δεκαετίες

Στην έρευνα του Πλάμεν Τόντσεφ για τους Ασιάτες μετανάστες στην Ελλάδα, βρήκαμε ορισμένα στοιχεία που μας εξέπληξαν καθώς τα αγνοούσαμε πλήρως, ίσως και λόγω ηλικίας. Δεν έχουν άμεση σχέση με τους Πακιστανούς μετανάστες, αλλά θεωρούμε ότι είναι άκρως ενδιαφέροντα, γι’ αυτό τα παραθέτουμε.

Τη δεκαετία του ΄70, υπήρχαν στην Ελλάδα Ιάπωνες, Νοτιοκορεάτες και Ταϊβανέζοι επιχειρηματίες (πραγματικοί επενδυτές!). Μετά το 1975 και την ενοποίηση του Βιετνάμ, ήρθαν στη χώρα μας και Βιετναμέζοι, από το, τέως, Νότιο Βιετνάμ, κυρίως από την πρωτεύουσά του Σαϊγκόν (νυν Χο Τσι Μινχ). Παράλληλα, χάρη σε διευκολύνσεις ναυτιλιακών εταιρειών, ήρθαν στη χώρα μας Φιλιππινέζες, που εργάζονταν σε ξενοδοχεία, νοσοκομεία και ως οικιακοί βοηθοί.

Μετά το 1991 και τις ραγδαίες εξελίξεις στο παγκόσμιο πολιτικό σκηνικό, είχαμε έκρηξη μεταναστευτικών ροών σε όλο τον πλανήτη και η Ελλάδα δεν μπορούσε να μείνει ανεπηρέαστη. Οι Ιάπωνες, Νοτιοκορεάτες και Ταϊβανέζοι επιχειρηματίες έφυγαν από την Ελλάδα. Ως το 2003, «αντικαταστάθηκαν» από άλλους Ασιάτες, από την Κίνα, το Ιράν, το Μπανγκλαντές, τη Σρι Λάνκα κλπ.

Ιδιαίτερα μετά τα 4,5 χρόνια διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ, η κατάσταση στον τομέα των μεταναστών ξέφυγε τελείως.

Αν και το 40% των παράνομων Πακιστανών μεταναστών, επιθυμούσε να επιστρέψει στη χώρα του, καθώς οι συνθήκες στην Ελλάδα ήταν χειρότερες από αυτήν (στοιχεία του 2010), τα προγράμματα εθελοντικού επαναπατρισμού δεν είχαν την αναμενόμενη ανταπόκριση. Αντίθετα, τα χρόνια από το 2009 ως το 2012, έγιναν αρκετές διοικητικές απελάσεις Πακιστανών. 245 το 2009, 405 το 2010, 1.293 το 2011 και 5.135 το 2012. Συνολικά δηλαδή, περισσότερες από 7.000 διοικητικές απελάσεις (Πηγή: ΕΛΑΣ). Δυστυχώς, τα στοιχεία για το 2017 και το 2018, που είναι τα πιο πρόσφατα, δείχνουν ότι μάλλον υπάρχει σαφής μείωση των επιστροφών παράτυπων μεταναστών, συνολικά: 19.096 το 2017 και μόλις 12.744 το 2018…

Το μεταναστευτικό είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα. Η Ελλάδα λόγω της θέσης της, πάντοτε θα αποτελεί σταθμό ή χώρα εγκατάστασης μεταναστών. Η αποτελεσματικότερη φύλαξη των συνόρων, η καταγραφή κάθε μετανάστη που μπαίνει στη χώρα, οι αυστηροί έλεγχοι και οι άμεσες απελάσεις των παράτυπων μεταναστών, θα βοηθήσουν, κατά την άποψή μας, στον περιορισμό της μετανάστευσης. Και φυσικά αυστηρές ποινές και στη συνέχεια απέλαση για τους παραβατικούς, ενώ και όσοι Έλληνες εντοπίζονται να μετατρέπουν τα διαμερίσματά τους σε καταλύματα λαθρομεταναστών, θα πρέπει να τιμωρούνται.

Το θέμα είναι να υπάρχει βούληση από τις ελληνικές κυβερνήσεις. Γιατί διαφορετικά σε λίγα χρόνια, η Ελλάδα θα αποτελεί παρελθόν…

Πηγές: ΚΛΕΟΠΑΤΡΑ ΓΙΟΥΣΕΦ, «Ο φαύλος κύκλος της παράτυπης μετανάστευσης από το Πακιστάν προς την Ελλάδα και πίσω στο Πακιστάν», ΕΛΙΑΜΕΠ 2013
ΠΛΑΜΕΝ ΤΟΝΤΣΕΦ (Επιμέλεια): «Ασιάτες Μετανάστες στην Ελλάδα. Προέλευση, Παρόν και Προοπτικές», ΙΔΟΣ, Τμήμα Ασιατικών Σπουδών, Ιανουάριος 2007.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΡΑΚΚΑΣ: «Πατρίς, Θρησκεία και Μαύρη Εργασία», περιοδικό Άρδην ,τ.90.
ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗ, «ΔΙΕΥΛΕΥΣΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΩΝ ΑΦΓΑΓΩΝ, ΠΑΚΙΣΤΑΝΩΝ ΚΑΙ ΜΠΑΝΓΚΛΑΝΤΕΣΙΑΝΩΝ» ,Νήσος, 2013.
ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΑΤΟΣ, «Λαμόγια στο χακί», Εκδόσεις ΤΟΠΟΣ, 2015.