Από τα Δεκεμβριανά στη Συμφωνία της Βάρκιζας – Ο ρόλος της ηγεσίας του Κ.Κ.Ε.

Μία από τις πλέον σκοτεινές περιόδους της νεότερης ελληνικής ιστορίας, είναι αναμφίβολα όσα έγιναν σε Αθήνα και Πειραιά τον Δεκέμβριο του 1944, ανάμεσα σε κυβερνητικές-βρετανικές δυνάμεις από τη μια πλευρά και δυνάμεις του ΕΛΑΣ από την άλλη («Δεκεμβριανά»).

Πώς όμως από τα αιματηρά Δεκεμβριανά φτάσαμε στη Συμφωνία της Βάρκιζας (12/02/1945); Ποιες είναι οι ευθύνες της ηγεσίας του Κ.Κ.Ε.; Όλα αυτά θα εξετάσουμε στο σημερινό μας άρθρο.

Παρά την πανηγυρική ατμόσφαιρα που επικρατούσε μετά την απελευθέρωση της χώρας μας, ήταν φανερό ότι τα προβλήματα παρέμεναν. Στην Ελλάδα εγκαταστάθηκε η κυβέρνηση Γεωργίου Παπανδρέου, ωστόσο ο ΕΛΑΣ ήταν κυρίαρχος. Οι Γερμανοί παρέμειναν στην Κρήτη μέχρι τη λήξη του πολέμου το 1945. Η κατάσταση ήταν χαώδης.

Η Ελλάδα είχε ερημωθεί, ο λαός πεινούσε, χρήματα δεν υπήρχαν, ενώ πολιτικά η χώρα ήταν χωρισμένη σε αντίπαλα στρατόπεδο. Το καλοκαίρι του 1944 τα σοβιετικά στρατεύματα, σταμάτησαν την προέλασή τους στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα. Το ερώτημα ήταν αν θα σταματούσαν εκεί ή θα συνέχιζαν σε ελληνικό έδαφος. Το Κ.Κ.Ε. πίστεψε αρχικά ότι τα σοβιετικά στρατεύματα θα συνέχιζαν την πορεία τους, όμως σύντομα πληροφορήθηκε από Σοβιετικούς συνδέσμους ότι όσο η Γερμανία δεν είχε ηττηθεί ολοκληρωτικά και ελλόχευε ο κίνδυνος για χωριστές συμφωνίες Η.Π.Α. και Βρετανίας με τον Χίτλερ, τα σοβιετικά στρατεύματα δεν επρόκειτο να κατέβουν στην Ελλάδα.

Επίσης ο Στάλιν δεν ήθελε να παραβιάσει τη συμφωνία του Οκτωβρίου 1944 με τους Βρετανούς και να ρισκάρει σοβιετικά συμφέροντα σε άλλες περιοχές.

Όμως η Ε.Σ.Σ.Δ. δεν ενημέρωσε επαρκώς την ηγεσία του Κ.Κ.Ε., με αποτέλεσμα η ηγεσία του ΕΑΜ έχοντας ελλιπή ενημέρωση να μην μπορέσει να αντιληφθεί ότι οι διεθνείς συγκυρίες δεν την ευνοούσαν και ότι ο Τσόρτσιλ προετοίμαζε το έδαφος για ένοπλη σύγκρουση με το ΕΑΜ καθώς πίστευε ότι δεν υπήρχε άλλη λύση (σχετική είναι και η επιστολή του στον Ίντεν στις 7 Νοεμβρίου 1944).

Τον Οκτώβριο και τον Νοέμβριο του 1944, άρχισε να διαφαίνεται σταδιακά ένα κλίμα πόλωσης στην Ελλάδα.
Τα παλαιά «αστικά» κόμματα, συνασπίστηκαν μπροστά στον κίνδυνο ανόδου στην εξουσία του Ε.Α.Μ. Στις 9 Νοεμβρίου 1944 έφτασε στη χώρα μας η Βρετανική Ορεινή Ταξιαρχία. Νωρίτερα, στις 5 Νοεμβρίου, ο Γ. Παπανδρέου ανακοίνωσε ότι μετά από συνεργασία που είχε με τον Βρετανό στρατηγό Ράντολφ Σκόμπι, ο ΕΛΑΣ και ο ΕΔΕΣ θα τερμάτιζαν τη στρατιωτική τους δράση ως τις 10/12/1944.

Ακολούθησαν πυρετώδεις διαβουλεύσεις μεταξύ της κυβέρνησης Παπανδρέου και του ΕΑΜ. Η ηγεσία του Κ.Κ.Ε. που είχε καταλυτική επιρροή στους κόλπους του ΕΑΜ, δεν μπορούσε να δεχθεί τις προτάσεις Παπανδρέου χωρίς να εγκαταλείψει τον στόχο της για άνοδό της στην εξουσία και εγκαθίδρυση ενός σοβιετικού τύπου κράτους στη χώρα μας. Ερωτηματικά όμως προκαλεί το γεγονός ότι οι Έλληνες Κομμουνιστές δεν κατέλαβαν την εξουσία τον Οκτώβριο του 1944.

Τότε διέθεταν στρατιωτική υπεροπλία και τα βρετανικά στρατεύματα δεν είχαν έρθει στην Ελλάδα.

Μια εξήγηση είναι ότι το Κ.Κ.Ε. δεν ήθελε να συγκρουστεί με τους Βρετανούς και πίστευε ότι τα σοβιετικά στρατεύματα θα προχωρούσαν στην Ελλάδα.

Η ηγεσία του Κ.Κ.Ε. συγκρούστηκε σφοδρά με την κυβέρνηση Παπανδρέου μετά την απαίτηση της τελευταίας να «αποστρατευθούν» οι αντάρτες του ΕΛΑΣ.

Η απόφαση για ολομέτωπη σύγκρουση με τις κυβερνητικές και βρετανικές δυνάμεις πάρθηκε στις 20/11/1944 (και όχι στις 28 Νοεμβρίου ή στις 3 Δεκεμβρίου όπως πιστευόταν ως πρόσφατα), από το Πολιτικό Γραφείο του Κ.Κ.Ε.

Τα Δεκεμβριανά

Την 1η Δεκεμβρίου 1944 η κυβέρνηση Παπανδρέου, που συνεδρίασε χωρίς τους εαμικούς υπουργούς, απαίτησε την παράδοση της Εθνικής Πολιτοφυλακής του ΕΛΑΣ στα Τάγματα Εθνοφυλακής, δηλαδή στις δικές της δυνάμεις.
Την ίδια μέρα το ΕΑΜ απέσυρε τους υπουργούς του από την κυβέρνηση Παπανδρέου και ανακοίνωσε την πραγματοποίηση συλλαλητηρίου στις 3 Δεκεμβρίου.

Παρά την κυβερνητική απαγόρευση, το συλλαλητήριο έγινε. Οι διαδηλωτές δέχθηκαν πυρά από τα Παλαιά Ανάκτορα και τη Διεύθυνση της Αστυνομίας. Τουλάχιστον 30 άτομα έχασαν τη ζωή τους, ενώ πολλοί ακόμα τραυματίστηκαν. Την επόμενη έγιναν οι κηδείες των θυμάτων.

Οι συγκρούσεις που είχαν ξεσπάσει το βράδυ της 3ης Δεκεμβρίου 1944 άρχισαν να γενικεύονται, ενώ το ΕΑΜ πραγματοποίησε νέο συλλαλητήριο. Πάλι οι διαδηλωτές δέχθηκαν πυρά και πάλι υπήρξαν νεκροί. Το ίδιο βράδυ ο Γ. Παπανδρέου υπέβαλε την παραίτησή του, όμως μετά από βρετανικές πιέσεις έμεινε στη θέση του.
Η περίεργη απόφαση για επίθεση των δυνάμεων του ΕΛΑΣ στις δυνάμεις του ΕΔΕΣ (Ζέρβας) στην Ήπειρο.

Η σύγκρουση ξεκίνησε και αρχικά η πλάστιγγα φαινόταν ότι γέρνει προς την πλευρά του ΕΛΑΣ που περιόρισε τις κυβερνητικές-βρετανικές δυνάμεις σε μια μικρή περιοχή στο κέντρο της Αθήνας. Όμως δεν μπόρεσε τελικά να καταλάβει ούτε την Πλατεία Συντάγματος, ούτε το κτιριακό συγκρότημα στρατωνισμού του Συντάγματος Χωροφυλακής που βρισκόταν κάτω απ’ την Ακρόπολη, ούτε το Συγκρότημα της Σχολής Χωροφυλακής στο Γουδί (ή Γουδή), από τη βρετανική Ορεινή Ταξιαρχία.

Αντικειμενικός σκοπός των δυνάμεων του ΕΛΑΣ ήταν να φτάσουν στο ξενοδοχείο «Μεγάλη Βρετανία», απέναντι από τη Βουλή, όπου βρισκόταν το Βρετανικό Στρατηγείο.

Αυτό όμως δεν έγινε ποτέ. Οι κυβερνητικές και βρετανικές δυνάμεις αναθάρρησαν μετά τις αποτυχίες του ΕΛΑΣ, ανασυντάχθηκαν και ανέστρεψαν την κατάσταση.

Πολύ μεγάλη απορία προκαλεί το γεγονός ότι ταυτόχρονα ο ΕΛΑΣ εξαπέλυσε επιθέσεις εναντίον του ΕΔΕΣ του Ναπολέοντα Ζέρβα στην Ήπειρο. Συγκεκριμένα κατά του ΕΔΕΣ κινήθηκαν δυνάμεις του ΕΛΑΣ από την Κεντρική Ελλάδα (υπό τον Άρη Βελουχιώτη), από τη Μακεδονία (υπό τον Μάρκο Βαφειάδη) αλλά και το Γενικό Στρατηγείο (υπό τον Στέφανο Σαράφη).

Αργότερα το θέμα συζητήθηκε στο Πολιτικό Γραφείο του Κ.Κ.Ε. και έγινε κριτική στον Σιάντο. Εκείνος δικαιολογήθηκε λέγοντας ότι έπρεπε να εξοντωθεί ο Ζέρβας και στη συνέχεια να ασχοληθεί το Γενικό Στρατηγείο απερίσπαστο με τις μάχες στην Αθήνα.

Ωστόσο οι εξηγήσεις αυτές δεν έπεισαν κανέναν. Η πραγματικότητα είναι το Κ.Κ.Ε. υπερτίμησε τις δικές του δυνάμεις, υποτίμησε τις βρετανικές και δεν είχε κανένα επιτελικό σχέδιο για την κατάληψη της Αθήνας. Πίστευε ότι θα λάβει βοήθεια από την ΕΣΣΔ.

Όπως προέκυψε από στοιχεία που είδαν τα τελευταία χρόνια το φως της δημοσιότητας, ο Στάλιν είχε ενημερώσει μέσω του Βούλγαρου Γκεόργκι Διμιτρόφ την ηγεσία του Κ.Κ.Ε., να μην αναμένει καμία βοήθεια…
Στο μεταξύ ο Τσόρτσιλ τηλεγράφησε στον πρεσβευτή της χώρας του στην Ελλάδα Leeper, ότι αυτός και ο Παπανδρέου θα πρέπει στο εξής να ακολουθούν πιστά τις διαταγές του Σκόμπι…

Στις 7 Δεκεμβρίου 1944 έφτασε στη Σόφια ο Πέτρος Ρούσος, μέλος του Π.Γ. του Κ.Κ.Ε. Εκεί ο Διμιτρόφ του μετέφερε το εξής μήνυμα του Ρώσου ΥΠΕΞ Μολότοφ:

«Εξηγήστε προσωπικά και φιλικά στον Ρούσο ότι στα πλαίσια της σημερινής κατάστασης οι Έλληνες φίλοι δεν μπορούν να βασίζονται σε δραστήρια ανάμειξη και βοήθεια από εδώ».

Είναι σίγουρο ότι η ΕΣΣΔ δεν ήταν ανεύθυνη για τα Δεκεμβριανά. Ωστόσο τεράστιες είναι και οι ευθύνες της ηγεσίας του Κ.Κ.Ε.

Στις 11 Δεκεμβρίου έφτασαν στην Ελλάδα ο Στρατάρχης Alexander διοικητής των συμμαχικών δυνάμεων στην Ιταλία και ο Harold Macmillan, Υπουργός στο Στρατηγείο Μεσογείου. Αυτοί βρήκαν την κατάσταση στη χώρα μας πολύ κρίσιμη. Αρχικά σκέφτηκαν να αντικαταστήσουν τον Σκόμπι. Όμως το όνομα του τελευταίου ήταν πλέον συνώνυμο της βρετανικής προστασίας στην Ελλάδα. Έτσι αποφάσισαν να παραμείνει ο Σκόμπι στη θέση του διοικητή, για να διεξαγάγει τυχόν νέες διαπραγματεύσεις με τον ΕΛΑΣ, αλλά και να προωθηθεί σε στρατιωτικό επίπεδο ο John Hawkesworth, ο οποίος με νέους αξιωματικούς θα μπορούσε να αντιμετωπίσει καλύτερα τον ΕΛΑΣ.

H μεγάλη επίθεση του ΚΚΕ και η αντεπίθεση

Πραγματικά όταν στις 15 Δεκεμβρίου ο ΕΛΑΣ εξαπέλυσε τη μεγάλη του επίθεση, ο Hawkesworth αντιστάθηκε με επιτυχία και πέρασε γρήγορα στην αντεπίθεση.
Στο μεταξύ Leeper και Alexandrer συμφώνησαν να ζητήσουν από τον βασιλιά Γεώργιο Β’ τον ορισμό του Αρχιεπισκόπου Δαμασκηνού ως Αντιβασιλέα. Σκοπός του Δαμασκηνού θα ήταν η σύγκληση συμβουλίου με τη συμμετοχή όλων των πολιτικών δυνάμεων και η διενέργεια αλλαγών στην Κυβέρνηση που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στον τερματισμό των εχθροπραξιών.

Η πρόταση αυτή αρχικά προκάλεσε σφοδρές αντιδράσεις. Πρώτος αντέδρασε ο Γεώργιος Β’ και τον ακολούθησαν οι Παπανδρέου και Τσόρτσιλ. Ο Alexander πρώτος τόνισε ότι το ελληνικό πρόβλημα δεν λύνεται μόνο με στρατιωτικά μέσα και πως οι βρετανικές δυνάμεις δεν μπορούσαν να αναλάβουν στρατιωτική επιχείρηση πέρα από Αθήνα και Πειραιά που μπορούσαν να ελέγξουν. Μ’ αυτή την άποψη συμφώνησε κι ο Ίντεν.

Ο Τσόρτσιλ αποφάσισε να επισκεφθεί την Αθήνα. Το μεσημέρι των Χριστουγέννων του 1944, έφθασαν αεροπορικώς στην Ελλάδα Τσόρτσιλ και Ίντεν και προσγειώθηκαν στο αεροδρόμιο Καλαμακίου. Μέσα στο αεροπλάνο έγινε η πρώτη συνεδρίαση των Τσόρτσιλ και Ίντεν με συμμετοχή των Leeper, Alexander και Macmillan.

Εκεί αποφασίστηκε να συγκληθεί αμέσως σύσκεψη υπό την προεδρία του Δαμασκηνού στην οποία θα συμμετείχαν όλες οι πολιτικές παρατάξεις συμπεριλαμβανομένου και του ΕΑΜ. Στις 26-27 Δεκεμβρίου έγινε σύσκεψη στο Υπουργείο Εξωτερικών. Σ’ αυτήν συμφωνήθηκε να ζητήσει ο Τσόρτσιλ από τον Γεώργιο Β’, τον ορισμό του Δαμασκηνού ως Αντιβασιλέα. Ωστόσο δεν υπήρξε ταύτιση απόψεων σε κανένα άλλο θέμα. Μάλιστα οι μαξιμαλιστικές απαιτήσεις του Σιάντου, δυναμίτισαν ακόμα περισσότερο το ήδη τεταμένο κλίμα…

Οι απαιτήσεις του Σιάντου

Ο Σιάντος απαίτησε να δοθεί στο ΕΑΜ το 40-50% των Υπουργείων και οπωσδήποτε τα Υπουργεία Εσωτερικών, Δικαιοσύνης και τα Υφυπουργεία Στρατιωτικών και Εξωτερικών, να διωχθούν από τον κρατικό μηχανισμό και τιμωρηθούν οι δωσίλογοι, να διαλυθεί η Χωροφυλακή, να συγκροτηθεί νέος εθνικός στρατός με την επιστράτευση νέων κλάσεων και τέλος, να γίνει δημοψήφισμα για το Πολιτειακό την πρώτη Κυριακή του Φεβρουαρίου και Βουλευτικές εκλογές τον Απρίλιο. Όλες οι πολιτικές δυνάμεις απέρριψαν χωρίς συζήτηση τις προτάσεις Σιάντου. Μάλιστα οι αντιπρόσωποι του Λαϊκού Κόμματος δήλωσαν ότι αποδοχή των θέσεων Σιάντου, θα οδηγούσε σε κομμουνιστικοποίηση του κράτους…

Το Κ.Κ.Ε. με την αδιαλλαξία του έχασε την ευκαιρία να περισώσει τις δυνάμεις του και να αποφύγει την, καταστροφική γι’ αυτό, ήττα. Θεώρησε ότι η έλευση Τσόρτσιλ στην Αθήνα ήταν ένδειξη αδυναμίας και το Κ.Κ.Ε. βρισκόταν σε θέση ισχύος. Πραγματικά ο ΕΛΑΣ με τις ισχυρές δυνάμεις του στην Αττική και τους 40.000 άνδρες στην επαρχία, έδινε διαπραγματευτικά πλεονεκτήματα στους εκπροσώπους του ΕΑΜ, με την προϋπόθεση βέβαια ότι η ηγεσία του θα αντιμετώπιζε με ρεαλισμό την πραγματικότητα. Αν και ο Σιάντος γνώριζε τη συμβουλή Διμιτρόφ να μην «τραβήξουν το σχοινί», διατύπωσε εντελώς ανεδαφικές προτάσεις.

Το απόγευμα της 27ης Δεκεμβρίου 1944, ο Τσόρτσιλ συναντήθηκε με τον Δαμασκηνό. Αποφασίστηκε να ζητηθεί από τον Γεώργιο να ορίσει ως Αντιβασιλέα τον Αρχιεπίσκοπο, να μην συμμετέχουν στη νέα κυβέρνηση κομμουνιστές και να κλιμακωθεί η ένοπλη σύγκρουση με τον ΕΛΑΣ στην Αθήνα.

Ο Τσόρτσιλ στο μεταξύ βρισκόταν σε συνεχή επαφή με τον Ρούσβελτ. Ο Αμερικανός Πρόεδρος έδωσε εντολή στον πρέσβη των Η.Π.Α. στην Ελλάδα Lincoln MacVeagh, να συνεργαστεί με τους Βρετανούς.

Το βράδυ της 29ης Δεκεμβρίου, Τσόρτσιλ και Ίντεν συναντήθηκαν με τον Γεώργιο και τον έπεισαν να ορίσει τον Δαμασκηνό ως Αντιβασιλέα. Όπως προκύπτει από επιστολή του Τσόρτσιλ στον Ρούσβελτ (30/12/1944), ο Βρετανός πρωθυπουργός πίεσε τον Γεώργιο λέγοντάς του ότι αν δεν συμφωνήσει, το ζήτημα θα τακτοποιούνταν χωρίς αυτόν και θα αναγνώριζαν τη νέα κυβέρνηση χωρίς εκείνον…

Ο Γεώργιος έδωσε επίσης την υπόσχεση ότι θα επιστρέψει στην Ελλάδα μόνο μετά από ελεύθερη απόφαση του ελληνικού λαού. Στις 3/1/1945 σχηματίστηκε νέα κυβέρνηση υπό τον Νικόλαο Πλαστήρα, χωρίς τη συμμετοχή εαμικών υπουργών.

Η υποχώρηση του ΕΛΑΣ – Η Συμφωνία της Βάρκιζας

Οι μάχες των κυβερνητικών – βρετανικών δυνάμεων, με εκείνες του ΕΛΑΣ στο μεταξύ, συνεχίζονταν. Ωστόσο οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ δεν μπορούσαν να αντέξουν την πίεση κυβερνητικών και Βρετανών. Τη νύχτα της 4ης προς 5η Ιανουαρίου εγκατέλειψαν την Αθήνα.

Σύντομα οι βρετανικές δυνάμεις έφτασαν στις Θερμοπύλες. Στις 10 Ιανουαρίου 1945 η ηγεσία του Κ.Κ.Ε. ζήτησε ανακωχή η οποία υπογράφτηκε την επόμενη μέρα και όριζε ότι ο ΕΛΑΣ θα έπρεπε να αποσυρθεί από σημαντικές θέσεις στην ηπειρωτική Ελλάδα (συμπεριλαμβανομένων Θεσσαλονίκης και Βόρειας Πελοποννήσου) και τα νησιά. Στις 12 Φεβρουαρίου 1945 η υπογραφή της Συμφωνίας της Βάρκιζας έθεσε και τυπικά τέρμα στις συγκρούσεις…

Τη Συμφωνία υπέγραψαν από την πλευρά του Κ.Κ.Ε. οι Σιάντος, Παρτσαλίδης και Τσιριμώκος και από κυβερνητικής οι Σοφιανόπουλος, Μακρόπουλος και Ράλλης.

Σύμφωνα με διατάξεις της, ο ΕΛΑΣ έπρεπε να αυτοδιαλυθεί μέσα σε δύο εβδομάδες και να παραδώσει όλο τον οπλισμό. Με την απόφαση αυτή διαφώνησε τελικά ο Άρης Βελουχιώτης που λίγο αργότερα (Απρίλιος 1945), διαγράφτηκε από το Κ.Κ.Ε.. Συγκρότησε δική του ένοπλη ομάδα. Τον Ιούνιο του 1945 συγκρούστηκε με κυβερνητικές δυνάμεις και αυτοκτόνησε στη Μεσούντα Άρτας στις 15 ή 16 Ιουνίου. Βέβαια για τον θάνατο του Βελουχιώτη, ειπώθηκαν και γράφτηκαν πολλά, που χρειάζονται τουλάχιστο ένα ολόκληρο άρθρο για να καταγραφούν…

Βασική επιδίωξη της ηγεσίας του Κ.Κ.Ε. ήταν να περισώσει τον στρατιωτικό του εξοπλισμό. Πίστευε ότι χάθηκε η μάχη και όχι ο πόλεμος και θεωρούσε τη Βάρκιζα τακτικό ελιγμό. Έμπιστες ομάδες επιφορτίστηκαν να κρύψουν μια μεγάλη ποσότητα καινούργιων όπλων.

Στη συνέχεια τα άτομα αυτά μετέβαιναν στο Μπούλκες της, τότε, Γιουγκοσλαβίας, για να μην συλληφθούν. Έτσι στην Κυβέρνηση παραδόθηκαν παλαιά όπλα από τα οποία τα 20-25 χιλιάδες ήταν άχρηστα! Ο ΕΛΑΣ συγκεκριμένα παρέδωσε: 100 πυροβόλα διαφόρων τύπων, 81 ομαδικούς και 138 ατομικούς όλμους, 419 πυροβόλα, 1.412 οπλοπυροβόλα, 713 αυτόματα τυφέκια, 48.953 τυφέκια και πιστόλια, 57 αντιαρματικά τυφέκια και 17 συσκευές ασυρμάτου. Βέβαια στη Συμφωνία της Βάρκιζας(άρθρο 3), οριζόταν ότι αμνηστεύονταν οι ηθικοί, όχι όμως οι φυσικοί αυτουργοί όσων είχαν γίνει. Το Κ.Κ.Ε. και το Ε.Α.Μ. αναγνωρίστηκαν ως νόμιμες πολιτικές δυνάμεις, δεν θα συμμετείχαν όμως στην κυβέρνηση Πλαστήρα.

Έτσι τα ηγετικά στελέχη του Κ.Κ.Ε. και του Ε.Α.Μ. είχαν μια ιδιότυπη ασυλία, καθώς ήταν επικεφαλής νόμιμων οργανώσεων, ενώ τα απλά μέλη του Ε.Α.Μ. συλλαμβάνονταν με τα γνωστά αποτελέσματα…

Μύδρους εναντίον της ηγεσίας του Κ.Κ.Ε. εξαπολύει ο Τάκης Λαζαρίδης

Όπως είδαμε, η ηγεσία του Κ.Κ.Ε. έκανε μια σειρά από ακατανόητες ενέργειες. Φως σε αυτές ρίχνει ο Τάκης Λαζαρίδης στο πολύκροτο βιβλίο του «ΕΥΤΥΧΩΣ ΗΤΤΗΘΗΚΑΜΕ ΣΥΝΤΡΟΦΟΙ». Στο κεφ. 5 του βιβλίου με τίτλο «ΒΑΡΚΙΖΑ», παραθέτει μερικά εντυπωσιακά στοιχεία.

Στις 15-2-1945, ο Σιάντος δήλωνε στον «Ριζοσπάστη»:
«Τα βρετανικά στρατεύματα βρίσκονται στην Ελλάδα για στρατιωτικούς λόγους. Τη σύγκρουση των Άγγλων και των δυνάμεων του ΕΛΑΣ τη θεωρούμε ως ατυχή σύγκρουση που πέρασε και θα ξεχαστεί. Μα αν οι Σύμμαχοι απεφάσισαν να διατηρήσουν εδώ αγγλικό στρατό, εμείς λέμε ότι αυτό είναι το συμφέρον και της Ελλάδας».

Ο δε Ιωαννίδης, γράφει στις «Αναμνήσεις» του:
«Έτσι έγινε και με τη Βάρκιζα. Είχαμε (συμβουλές). Ρωτήσαμε και έξω. Το τηλεγράφημα του Παππού (Διμιτρόφ) ήταν καθαρό. Και οι γνώμες αλλωνών ήταν καθαρές.
Ότι η διεθνής κατάσταση δεν είναι υπέρ της δικής μας υπόθεσης. Άρα φρόντισε να βρείτε πολιτικά μέσα για να σταματήσει ο πόλεμος εκεί πέρα…».

Και ο Παρτσαλίδης στην 7η Ολομέλεια του Κ.Κ.Ε. (Μάιος 1950) και σε κατοπινές συνεντεύξεις του, υποστήριξε ότι υπέγραψε τη Συμφωνία επειδή του το υπέδειξε ο Διμιτρόφ, ηγέτης της Κομμουνιστικής Διεθνούς από το 1934 ως το 1943, πρώτος κομμουνιστής ηγέτης της Βουλγαρίας και επικεφαλής του τμήματος Διεθνών Σχέσεων της Κ.Ε. του Σοβιετικού Κομμουνιστικού Κόμματος.

Στην περίφημη «Δίκη της Μόσχας», τον Ιανουάριο του 1950 ο Ενβέρ Χότζα κατηγόρησε την ηγεσία του Κ.Κ.Ε. και για την «προδοτική». Συμφωνία της Βάρκιζας. Και ο Στάλιν, για να μην τον δυσαρεστήσει προφανώς, συμφώνησε μαζί του, χαρακτηρίζοντας «σφάλμα» τη Συμφωνία! Ο Παρτσαλίδης ψέλλισε ότι δεν ενέργησε αυθαίρετα, αλλά με υποδείξεις του Διμιτρόφ (δηλαδή της Μόσχας…). Ο Στάλιν δεν το αρνήθηκε ουσιαστικά, άσχετο αν, παίζοντας θέατρο, εκείνη τη στιγμή έστειλε, δήθεν, τους βοηθούς του να βρουν τα σχετικά κείμενα, κάτι που «δυστυχώς» δεν μπόρεσαν… Έτσι, για να δικαιολογηθεί, ισχυρίστηκε ότι «ο Διμιτρόφ δεν είναι η Κ.Ε. του Κ.Κ.Σ.Ε.». Ο Διμιτρόφ είχε στο μεταξύ πεθάνει τον Ιούλιο του 1949.

Αλλά και ο Ζαχαριάδης που γύρισε το 1945 από τα γερμανικά στρατόπεδα, αντί να καταγγείλει την ηγεσία του Κ.Κ.Ε. και να ζητήσει την τιμωρία της, δήλωσε: «Θα ‘ταν τεράστιο λάθος και ματαιοπονία να ψάχνουμε να βρούμε λάθη σ’ ένα τεράστιο κίνημα, σαν το κίνημα της Εθνικής Αντίστασης». Οι Σιάντος, Ιωαννίδης και οι υπόλοιποι, δικαιώθηκαν πανηγυρικά στο Συνέδριο του Κ.Κ.Ε. τον Σεπτέμβριο του 1945 και παρέμειναν στην ηγεσία του κόμματος, δίπλα στον Ζαχαριάδη. Ο Τάκης Λαζαρίδης, αναφέρει ότι το άρθρο 3 της Συμφωνίας της Βάρκιζας, με το οποίο οδηγήθηκαν στο «σφαγείο», όπως γράφει χαρακτηριστικά, χιλιάδες αγωνιστές, ήταν μνημείο «αμοραλισμού και αναισχυντίας».

Δικαιολογίες και ρίξιμο των ευθυνών σε άλλους, θα γίνονται πάντα. Όμως η ιστορία, έστω και καθυστερημένα, καταγράφει την αλήθεια που είναι αμείλικτη…

Πηγές: «ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΘΝΟΥΣ», τ. ΙΣΤ’ ΕΚΔΟΤΙΚΗ Αθηνών
Τάκης Λαζαρίδης «ΕΥΤΥΧΩΣ ΗΤΤΗΘΗΚΑΜΕ ΣΥΝΤΡΟΦΟΙ» 7η έκδοση, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΕΛΑΣΓΟΣ.