Ένας δημοσιογράφος έγραφε το 1922 στο ημερολόγιο του, κάποιες εντυπώσεις για τους πρόσφυγες Μικρασιάτες, που πλημμύρισαν και την δική του γειτονιά
¨Οι πρόσφυγες από τα παράλια της Μικράς Ασίας, την Πόλη και τον Πόντο έφεραν μαζί τους και τη μαγειρική και τη ζαχαροπλαστική τους, τη δική τους κουζίνα. Μια παχιά, πλούσια σε γεύση και ποικιλία κουζίνα, που δεν είχε καμία σχέση με τη «στεγνή», «κρεοφαγική», κυρίως, κουζίνα της ηπειρωτικής Ελλάδας.
Θυμάμαι όταν πρωτοήρθαν και στη συνοικία μας το 22 τί σοκ και δέος ένιωθαν μπροστά στη γαστρονομική φτώχεια που συνάντησαν. Η γκρίνια και η δυσαρέσκειά τους δεν είχε τέλος.
Πολύ συχνά άκουγες διαλόγους όπως:
-Και δεν ξέρουσιν αυτές διόλου να κάμνωσι καλά ντολμαδάκια, έλεγε η μια Σμυρνιά.
--Μόνον ντολμαδάκια δεν ξέρουσιν να κάμνωσιν, προσέθετε η άλλη Σμυρνιά. Δεν ξέρουσιν να κάμνουσιν και τασκεμπάπ. Δεν ξέρουσιν να κάμνουσιν ούτε ταούκ-γιουξού, ούτε μουχαλεμπή, τίποτε δεν ειξεύρουσιν!
Φυσικά, όταν φθάνανε στα γλυκά, η απαξίωση έφτανε στην κορύφωσή της:
-Τί μεγάλο σεκλέτι!
-Τί να κάνωμεν τζάνουμ; Θα υποφέρωμεν πολλά ντέρτια σε λέω, σ’ αυτόν τον τόπον.
-Και εγώ σε λέω ότι δεν ειξεύρουσιν να κάμνωσιν σαπούν χαλβά.
-Ας ήξευραν, τζάνουμ, να εκάμνασιν ρεβανί και εκμέκ κανταΐφ...
Φυσικά, η ενσωμάτωση που ακολούθησε τροφοδότησε την ελληνική κουζίνα με άπειρες συνταγές και παραλλαγές. Μια κληρονομιά που σφράγισε τη νεότερη ελληνική γαστρονομία.
Δεν το είχα πάρει χαμπάρι, αλλά κάποιος φίλος μου άνοιξε τα μάτια.
– Έφαγες κουρκουμπίνια;... Αλήθεια όχι;... Δεν ξέρεις πόσο χάνεις!... Μα πού ζεις, τέλος πάντων; Να πας στη πλατεία. Στη γωνία που είναι το φαρμακείο, στα 50 μέτρα θα το βρεις! Ένα μικρό γαλακτοπωλείο που έχει φέρει ένα Τούρκο τεχνίτη. Και τί δεν φτιάχνει ο άνθρωπος; Μπουγάτσα, τηγανίτες, Ταβούκ Κιοκσού, μουχαλεμπί... Η Κωνσταντινούπολις στη συνοικία μας σου λέω:
Δεν χρειαζόταν να ψάξω πολύ. Μόλις πέρασα το φαρμακείο με άρπαξε η μυρουδιά από τις τηγανίτες που τις τσουρούφλιζε στο μεγάλο τηγάνι. Πίσω, κολλημένο στο τοίχο, και το απαραίτητο στιχάκι:
Ω! τηγανίτες καλοφτιασμένες,
Ω! τηγανίτες με τον σωρό,
Ζαχαρωμένες και μελωμένες και με σουσάμι τασπρουδερό.
Με υποδέχτηκε ένας καλοσυνάτος πρόσφυγας, που τα κατάφερε να γίνει ένας μικρός επιχειρηματίας...
– Εδώ, τζάνουμ, τα ωραία γλυκά!
– Τί είναι αυτό;
– Καντίκιοϊ εκμέκ.
– Το άλλο;
– Καρά μπουρέκ με σορόπι Αχμετζή.
– Εκείνο;
– Τατλί χανούμ μπουρέκ.
– Αυτό;
– Σαπούν χαλβάς.
Άντε τώρα να διαλέξεις!¨
Μικρή συμβολή για τα εκατό χρόνια της θλιβερής επετείου, παρμένο από το καινούργιο μου βιβλίο.
Για περισσότερα: https://minoas.gr/syggrafeas/sitaras-thomas/
Θωμάς Σιταράς, Συγγραφέας-Αθηναιογράφος, FB: Σιταράς Θωμάς