Τι κρύβεται πίσω από τη «μαύρη Κλεοπάτρα» - Τι αναφέρει ο Μάρτιν Μπερνάλ στο έργο του «Μαύρη Αθηνά» - Οι απαντήσεις της Mary Lefkowitz στις ανυπόστατες θεωρίες του Μπερνάλ και των ομοϊδεατών του για «μαύρους Έλληνες»
Θύελλα αντιδράσεων, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε όλο τον κόσμο, προκάλεσε η κυκλοφορία ενός τρέιλερ του νέου ντοκιμαντέρ του Netflix με τίτλο «Queen Cleopatra», στο οποίο τη βασίλισσα της Αιγύπτου Κλεοπάτρα Ζ’ (69π.Χ. – 30 π.Χ.), υποδύεται η νεαρή μαύρη ηθοποιός Αντέλ Τζέιμς.
Σχετικό ρεπορτάζ δημοσίευσε το protothema.gr την Κυριακή του Πάσχα 16/4/2023. «Η Κλεοπάτρα ‘’ήταν Ελληνίδα μακεδονικής καταγωγής και οι Έλληνες δεν ήταν μαύροι’’ ,αναφέρει ένα χαρακτηριστικό σχόλιο στο twitter. Πολλοί θεωρούν τη «μαύρη Κλεοπάτρα» ως καινοφανή επινόηση, ενώ άλλοι βλέπουν μια οργανωμένη συνωμοσία σε βάρος της Ελλάδας. Και στην Αίγυπτο όμως προκλήθηκαν αντιδράσεις, με έναν δικηγόρο μάλιστα να μηνύει το Netflix.
Αγνοούν όμως οι περισσότεροι ότι υπάρχει ένα μεγάλο ιστορικό υπόβαθρο πίσω από όλα αυτά. Πριν τη «μαύρη Κλεοπάτρα», ο Martin Gardiner Bernal (1937 – 2013), Βρετανός μελετητής της σύγχρονης κινέζικης πολιτικής ιστορίας και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Cornell έγραψε το τρίτομο έργο «Μαύρη Αθηνά» (1987, 1991 και 2006). Ο αγγλικός τίτλος του βιβλίου είναι «Το Black Athena: The Afroasiatic Roots of Clasical Civilizationn».
Στους τρεις τόμους του, ο συγγραφέας ισχυρίζεται ότι οι αρχαίοι Αιγύπτιοι και οι Φοίνικες είχαν αποικίσει την αρχαία Ελλάδα και ότι η αλλαγή στη δυτική αντίληψη για την Ελλάδα έγινε από τον 18ο αιώνα και αυτό έπειτα ενθάρρυνε μια μεταγενέστερη άρνηση από τον δυτικό Ακαδημαϊκό κόσμο οποιασδήποτε σημαντικής αφρικάνικης και φοινικικής επιρροής στον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό.
Το βιβλίο του Μπερνάλ δέχθηκε έντονη κριτική από ακαδημαϊκούς οι οποίοι τονίζουν ότι δεν υπάρχουν αρχαιολογικά στοιχεία για αρχαίες αιγυπτιακές αποικίες στην ηπειρωτική Ελλάδα ή στα νησιά του Αιγαίου και ότι ο συγγραφέας αναβιώνει τις θεωρίες του 19ου αιώνα για τη φυλή και την καταγωγή και γίνεται επίσης μέρος του προβλήματος του ρατσισμού και όχι της λύσης του.
Η αφροκεντρική αντίληψη της αρχαίας ιστορίας
Το 1885 ο καθηγητής Ελληνικών στο University College του Δουβλίνου Gerard Manley Hopkins έστειλε επιστολή σε συνάδελφό του στην Οξφόρδη ζητώντας πληροφορίες για πιθανές πολιτιστικές επαφές μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου κατά τους προϊστορικούς χρόνους:«… το ερώτημα που θα έπρεπε να τεθεί είναι ποτέ έλαβε χώρα ο αποικισμός της Κρήτης και τα λοιπά. Φαίνεται ότι έγινε σε συνδυασμό με εκείνον των Φοινίκων, όχι αντίθετα από αυτόν.
Φαίνεται, λοιπόν, να έλαβε χώρα την περίοδο των Υξώς (παρατηρώ, επίσης, ότι ο θρύλος της Ίσιδας τη συνδέει με τη Φοινίκη). Συναντώ τη Νεφερέτ σε ένα θηλυκό όνομα που πλέον υποδεικνύει την Αφροδίτη = Νεφρατ – ισι». Ο Hopkins δεν έλαβε ποτέ απαντήσεις που να επιβεβαιώνουν τις θεωρίες τους. Οι απόψεις του όμως απηχούν έναν ακαδημαϊκό τρόπο σκέψης που είχε αρχίσει να διαμορφώνεται στα τέλη του 19 ου αιώνα.
«Η δημοκρατία και οι άλλες κατακτήσεις του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού, όσο αληθινές ή φανταστικές και αν ήσαν, παραμένουν τόσο πολύτιμες για εμάς, ώστε ουσιαστικά κάθε σύγχρονος πολιτισμός επιθυμεί να τις ιδιοποιηθεί. Ήταν αναπόφευκτο, επομένως οι μαύροι πληθυσμοί των αγγλόφωνων κρατών αυτής της ηπείρου (ενν. της Αμερικής) ,καθώς ανέπτυσσαν μια αίσθηση της προσωπικής τους ταυτότητας, να δείξουν ότι μετείχαν και εκείνοι της πολιτισμικής κληρονομιάς της αρχαίας Ελλάδας», γράφει η Mary R. Lewkovitz.
Ένας από τους πρωτοπόρους του αγώνα για τα δικαιώματα των μαύρων ήταν ο ακτιβιστής Marcus Garvey (1887-1940), ο ιδρυτής της «Οργάνωσης για τη Γενική Αναβάθμιση των Νέγρων» που όταν ήταν έφηβος στην Τζαμάικα χρησιμοποιούσε τις γνώσεις του για την αιγυπτιακή και την αφρικανική ιστορία στην προώθηση της φυλετικής απελευθέρωσης. Ο Tony Martin στο βιβλίο «Πρώτα η Φυλή» που αποτελεί βιογραφία του Garvey γράφει: «Η ιστορία όπως κάθε τι άλλο για τον Γκάρβεϊ ήταν ένα θέμα που χρησιμοποιήθηκε για τη διεύρυνση της φυλετικής απελευθέρωσης. Χρησιμοποίησε την ιστορία για να εκφράσει ένα παράπονο, για να καταδείξει ότι ο μαύρος έχει αδικηθεί». Ο ίδιος ο Garvey στο δοκίμιο του «Ποιος και τι είναι ένας νέγρος» (1923) έγραφε:
«Ο λευκός κόσμος πάντοτε προσπαθούσε να ιδιοποιηθεί και να δυσφημίσει την ιστορία μας… Κάθε αμερόληπτος ερευνητής της ιστορίας γνωρίζει ότι ο νέγρος κάποτε κυβερνούσε τον κόσμο όταν οι λευκοί δεν ήσαν τίποτε περισσότερο από ένα άθυρμα αγρίων και βαρβάρων που ζούσε σε σπηλιές. Ότι χιλιάδες νέγροι καθηγητές εκείνη την εποχή δίδασκαν σε πανεπιστήμια της Αλεξάνδρειας το τότε κέντρο της μάθησης. Ότι η αρχαία Αίγυπτος έδωσε στον κόσμο τον πολιτισμό και ότι η Ελάδα και η Ρώμη έκλεψαν από την Αίγυπτο την τέχνη και τα γράμματά της και έλαβαν εκείνες όλα τα εύσημα…». Ο Garvey δεν παραθέτει κανένα επιχείρημα, αρχαιολογικό ή γλωσσολογικό.
Αν και οι μέθοδοι του Garvey αμφισβητήθηκαν η θεωρία της λευκής συνωμοσίας επιβίωσε και μετά τον θάνατό του, μελετήθηκε και από άλλους συγγραφείς και κυρίως κατά τα πρόσφατα χρόνια εξελίχθηκε σε μια νέα φιλοσοφία μαύρης ιστορίας. Η μετά τον Garvey σχολή των ιστορικών αντιδρά στον τρόπο με τον οποίο οι Ευρωπαίοι έχουν αμφισβητήσει την αφρικανική συνεισφορά και γενικότερα τις ευρωπαϊκές μεθόδους διάκρισης της αλήθειας από τη φαντασία.
Ο καθηγητής Μολέφι Κέτε Ασάντε, πρόεδρος του Τμήματος «Αφροαμερικανικών Σπουδών» στο Temple University και συγγραφέας του έργου «Kemet, Afrocentricity and Knowledge» («Κεμέτ, Αφροκεντρισμός και Γνώση») οι μαύροι ιστορικοί έχουν επιτέλους απελευθερωθεί από την εξάρτηση των «ευρωκεντρικών πλαισίων αναφοράς». Για τον Bernal γράφει: «Ένα πρόσφατο βιβλίο του Μάρτιν Μπερνάλ, η Μαύρη Αθηνά, αποδεικνύει ότι ακόμη και το όνομα της σημαντικότερης αρχαίας ελληνικής πόλης, της Αθήνας, προέρχεται κι αυτό από την Αφρική (Asante, 1993b, 119)». Κατά την άποψη του Ασάντε ο ακαδημαϊκός που έχει πασχίσει περισσότερο από όλους για να απαλλάξει τους αφροκεντριστές ιστορικούς από αυτήν την εξάρτηση είναι ο Σενεγαλέζος ιστορικός Cheikh Anta Diop (1923-1986).
Στο έργο του «The African Origin of Civilization» («Η Αφρικανική Καταγωγή του Πολιτισμού») που κυκλοφόρησε αρχικά στα γαλλικά και μεταφράστηκε στα αγγλικά το 1967, ο Diop ισχυρίζεται ότι οι Ευρωπαίοι έχουν παραποιήσει συστηματικά τα στοιχεία που αποδεικνύουν ότι οι Αιγύπτιοι ήταν μαύροι! Εντοπίζει την αιγυπτιακή επιρροή στον ελληνικό πολιτισμό από τα προϊστορικά κιόλας χρόνια υποστηρίζοντας ότι ο Κέκροπας, ο πρώτος μυθικός βασιλιάς της αρχαίας Αθήνας που σύμφωνα με τον θρύλο γεννήθηκε από την Αττική γη και γι’ αυτό παριστάνεται από τη μέση και κάτω ως φίδι, έφτασε στην Αττική από την Αίγυπτο και ότι ο Δαναός δίδαξε στους Έλληνες τη γεωργία και τη μεταλλουργία.
Ο Δαναός σύμφωνα με τη μυθολογία ήταν γιος του βασιλιά της Αιγύπτου Βήλου, έγινε βασιλιάς της Λιβύης και στη συνέχεια φοβούμενος τους 50 γιους του αδελφού του Αιγύπτου έφυγε με πλοίο που είχε 50 κουπιά. Αρχικά πήγε στη Λίνδο της Ρόδου και στη συνέχεια στην Αργολίδα. Εκεί ζήτησε να γίνει βασιλιάς της πόλης ως απόγονος της Ιώς, κόρης του βασιλιά του Άργους Ίναχου. Τελικά η εμφάνιση ενός λύκου στην πόλη που κατασπάραξε έναν ταύρο που ζούσε σ’ αυτή, θεωρήθηκε από τους Αργείους ως θεϊκό σημάδι, ευνοϊκό για τον Δαναό και του παρέδωσαν τον θρόνο που κατείχε ως τότε ο Γελάνωρας.
Σύμφωνα με τον Diop, η αρχαία ελληνική μυθολογία αντικατοπτρίζει την απέχθεια των Ινδοευρωπαίων απέναντι στην αφρικανικής προέλευσης, πολιτισμική κυριαρχία. Ο Κάδμος, γιος του βασιλιά της Φοινίκης Αγήνορα και της Τηλέφασσας και μυθικός ιδρυτής της Θήβας, εκδιώχθηκε από την πόλη. Ο φόνος της Κλυταιμνήστρας από τον Ορέστη υμνεί τον θρίαμβο της πατριαρχίας επί της μητριαρχίας. Ο Αινείας απορρίπτει και εγκαταλείπει τη Διδώ. Σύμφωνα πάντα με τον Diop ο λευκός κόσμος απέρριψε τις ιδέες άλλων πολιτισμών και «αυτή είναι η ουσία της Αινειάδας».
Ένα άλλο σημαντικό αφροκεντρικό έργο εμφανίστηκε τη δεκαετία του 1950. Πρόκειται για το έργο του George G.M. James (1893-1956) που καταγόταν από τη Γουιάνα, χώρα της Αμερικής, «Stolen Legacy» («Κλεμμένη Κληρονομιά») στο οποίο αναλύονται λεπτομερώς οι τρόποι μέσω των οποίων οι αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι κατέληξαν στις περισσότερες θεωρίες τους επηρεασμένοι από τα κρυφά αιγυπτιακά μυστήρια που θεωρείται ότι διατηρειται στη μασονική λατρεία.
Γράφει χαρακτηριστικά ο James: «Κατ’ αρχήν, ο όρος ελληνική φιλοσοφία είναι μια ακυρολογία γιατί δεν υπάρχει τέτοια φιλοσοφία». Ο ίδιος υποστηρίζει ότι τα βασικά δόγματα στο έργο του Αριστοτέλη «Περί Ψυχής» βασίζονταν στο αιγυπτιακό «Βιβλίο των Νεκρών». Ο James στηριζόμενος σε ανέκδοτες ιστορίες του Διογένη του Λαέρτιου, συμπεραίνει ότι ο Πλάτων δανείστηκε τις ιδέες του για την «Πολιτεία» και τον «Τίμαιο» από άλλους φιλοσόφους που με τη σειρά του τις είχαν δανειστεί από τους αρχαίους Αιγυπτίους!
Μάλιστα ο James προτείνει διάφορους τρόπους με τους οποίους η γνώση των αιγυπτιακών μυστηρίων θα μπορούσε να μεταφερθεί στην αρχαία Ελλάδα. Ορισμένοι Έλληνες σοφοί όπως ο Σόλων και ο Πυθαγόρας επισκέφθηκαν την Αίγυπτο και ο James θεωρεί ότι όλες οι γνώσεις τους προέρχονται από τους αρχαίους Αιγυπτίους. Ορισμένοι άλλοι αφροκεντριστές ακαδημαϊκοί προχωρούν σε ακόμα πιο αβάσιμες και εξωφρενικές θεωρίες.
Στο βιβλίο του «Africa, Mother of Western Civilization» («Αφρική, Μητέρα του Δυτικού Πολιτισμού») ο Yosef ben-Jochannan (1918-2015) γράφει ότι ο Αριστοτέλης άρχισε να καταγράφει τον φιλοσοφικό του στοχασμό μόνο αφού «λεηλάτησε τελείως τους ναούς και τα ιδρύματα των αφρικανικών μυστηρίων στην Αίγυπτο όταν έφτασε εκεί το 332 π.Χ. με τον Μέγα Αλέξανδρο». Ο δε James γράφει σχετικά ότι ο Αλέξανδρος δανείστηκε βιβλία από τη βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας όταν πήγε στην Αίγυπτο το 332 π.Χ. Ευτυχώς δεν αναφέρει ότι και ο Μακεδόνας στρατηλάτης ήταν μαύρος ή μαύρισε όταν πήγε στην Αίγυπτο…
Κανείς δεν αμφισβητεί ότι ο Πλάτωνας έγραψε την «Πολιτεία» και τον «Τίμαιο». Δεν υπάρχουν πληροφορίες ότι ο Μέγας Αλέξανδρος διατηρούσε ιδιαίτερες επαφές με τον Αριστοτέλη μετά το 338 π.Χ. και σίγουρα ο μεγάλος φιλόσοφος δεν ακολούθησε τον μαθητή του στην Αίγυπτο. Όσο για τη Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας, ιδρύθηκε από τον Πτολεμαίο Α’ όταν υπέταξε την Αίγυπτο, μετά τον θάνατο του Αλέξανδρου. Συνεπώς όλα όσα γράφουν οι Αφροαμερικανοί ακαδημαϊκοί είναι παντελώς ανυπόστατα. Ας έρθουμε όμως και στο θέμα της «μαύρης Κλεοπάτρας» που λόγω του ντοκιμαντέρ του Netflix συζητείται σε παγκόσμιο επίπεδο πλέον.
Ήταν μαύροι οι αρχαίοι Αιγύπτιοι;
Ο Martin Bernal στη «Μαύρη Αθηνά» γράφει ότι οι αρχαίοι Αιγύπτιοι ήταν μαύροι. Στο βιβλίο «Αναθεωρημένη Μαύρη Αθηνά» ο Guy MacLean Rogers συνοψίζει όσα γράφονται από άλλους ακαδημαϊκούς στο βιβλίο, σχετικά με το ερώτημα αυτό.
«Πολλοί από τους ακαδημαϊκούς που συμμετείχαν στην παρούσα εργασία θεώρησαν την ερώτηση αυτή (αν ήταν μαύροι οι αρχαίοι Αιγύπτιοι) ενοχλητική τουλάχιστον με τον τρόπο που διατυπώθηκε στη «Μαύρη Αθηνά»… Πολλοί μάλιστα σημειώνουν ότι τα αρχαία στοιχεία και τα αρχαιολογικά υλικά κατάλοιπα έχουν ταυτισθεί με έννοιες της φυλής και φυλετικά ζητήματα τα οποία αφορούν στον σύγχρονο κόσμο. Αυτά τα ζητήματα φαίνεται πως απουσίαζαν από τον πνευματικό κόσμο των αρχαίων Αιγυπτίων και των Ελλήνων…».
Και συνεχίζει ο Rogers: «Πιστεύουμε ότι η προσπάθεια να κατατάξουμε τους λαούς της Κοιλάδας του Νείλου σε καυκασοειδείς ή νεγροειδείς κατηγορίες αποτελεί μια αυθαίρετη πράξη χωρίς καμία ιστορική ή βιολογική σημασία. Θα ήταν ανακριβές να περιγράψουμε τους αρχαίους Αιγυπτίους είτε ως μαύρος είτε ως λευκός. Ο πληθυσμός της αρχαίας Αιγύπτου ήταν μεικτός. Ουσιαστικά οι Αιγύπτιοι ήσαν Αιγύπτιοι. Εάν τους περιγράψουμε διαφορετικά δημιουργείται μια παρανόηση για τους αρχαίους Αιγυπτίους με ρατσιστικούς υπαινιγμούς που αποκαλύπτει πολλά περισσότερα για εκείνους που επιχειρούν αυτές τις προσπάθειες παρά για τους ίδιους τους αρχαίους Αιγυπτίους.
Ο μόνος αρχαίος συγγραφέας που αναφέρεται έμμεσα στο χρώμα του δέρματος των αρχαίων Αιγυπτίων ήταν ο Ηρόδοτος, που αναφέρει ότι οι Κόλχοι, που ζούσαν στο βορειοδυτικό μέρος της Μαύρης Θάλασσας έμοιαζαν με Αιγύπτιους γιατί είχαν σκούρο δέρμα και σγουρά μαλλιά, ενώ έκαναν και περιτομή.
Ήταν μαύρη η Κλεοπάτρα;
Πολλοί πιστεύουν ότι «η μαύρη Κλεοπάτρα» πρωτοεμφανίζεται στο ντοκιμαντέρ του Netflix. Όπως αναφέρει η Mary Lefkowitz, ήδη πριν από δεκαετίες φοιτητές διδάσκονταν στα αμερικανικά πανεπιστήμια ότι ο Σωκράτης ήταν μαύρος. Ο καθηγητής που είχε αυτή την άποψη (;) διακήρυττε επίσης ότι οι ακαδημαϊκοί δεν αναφέρουν τις ρίζες του Σωκράτη επειδή δεν θέλουν οι φοιτητές τους να γνωρίζουν ότι η υποτιθέμενη, όπως λέει, κληρονομιά της αρχαίας Ελλάδας προερχόταν από την Αίγυπτο! Βέβαια γονείς του Σωκράτη ήταν ο λιθοξόος Σωφρονίσκος και η μαία Φαιναρέτη που ανήκαν στην Αντιοχίδα Φυλή. Ο Σωκράτης γεννήθηκε στον Δήμο της Αλωπεκής πολύ κοντά στο κέντρο της σημερινής Αθήνας. Πώς συμπεραίνουν αυτοί οι ακαδημαϊκοί ότι ήταν μαύρος;
Η Lefkowitz γράφει επίσης ότι φοιτητής της διαμαρτυρήθηκε γιατί στην ταινία «Κλεοπάτρα» (1963) τη βασίλισσα ενσάρκωνε η Ελίζαμπεθ Τέιλορ που ήταν λευκή καθώς η Κλεοπάτρα ήταν μαύρη! Έγραφε δε ο ίδιος: «Ο πατέρας της Κλεοπάτρας δεν ήταν 100% Έλληνας. Γενιές μετά τον Πτολεμαίο Α’ και πολλούς διαφυλετικούς γάμους η ελληνική γραμμή καταγωγής δεν ήταν πλέον καθαρή. Έως τη στιγμή που γεννήθηκε η Κλεοπάτρα είχε σχεδόν ένα όχι ολοκληρωτικά αιγυπτιοποιηθεί». Δεν επρόκειτο βέβαια για μεμονωμένο φοιτητή καθώς ήδη το 1946 ο J.A. Rogers στο βιβλίο του «World’s Great Men of Color» αναφέρει ότι η Κλεοπάτρα ήταν μαύρη ενώ κατά τη Lefkowitz η άποψη αυτή υπάρχει ήδη από τον 19ο αιώνα.
Στο άρθρο «Black Women in Antiquity» («Μαύρες Γυναίκες στην Αρχαιότητα») στο Journal of African Civilizations, το 1984, ο J.H. Clarke γράφει: «Έχουν γραφτεί περισσότερες ανακρίβειες για την Κλεοπάτρα παρά για οποιαδήποτε άλλη Αφρικανή βασίλισσα κυρίως επειδή ήταν επιθυμία πολλών συγγραφέων να τη βάψουν λευκή. Δεν ήταν λευκή γυναίκα. Μέχρι τη γέννηση του δόγματος της λευκής κυριαρχίας η Κλεοπάτρα απεικονιζόταν ξεκάθαρα ως μια Αφρικανή, με σκούρο δέρμα. Ο Σαίξπηρ στις πρώτες γραμμές του έργου «Αντώνιος και Κλεοπάτρα» την αποκαλούσε καστανόξανθη. Την εποχή εκείνη οι μιγάδες αποκαλούνταν «καστανόξανθοι Μαυριτανοί». Στο Βιβλίο των Πράξεων των Αποστόλων η Κλεοπάτρα περιέγραψε τον εαυτό της ως «μαύρη».
Ο Σαίξπηρ βέβαια δεν θα χρησιμοποιούσε τη λέξη καστανόξανθη αν ήθελε να υποδηλώσει ότι η Κλεοπάτρα ήταν μαύρη καθώς σε άλλα έργα χρησιμοποιεί τη λέξη Αιθίοπας για να δηλώσει έναν νέγρο. Η Κλεοπάτρα πέθανε το 30 π.Χ. και δεν υπάρχει καμία αναφορά γι’ αυτή στο Βιβλίο των των Πράξεων των Αποστόλων που γράφτηκε από τον Ευαγγελιστή Λουκά μετά το 61 μ.Χ. Τα τελικά επιχειρήματα του Clarke είναι μια αναφορά για «παχιά και μαύρη Κλεοπάτρα» στο έργο «Believe it or Not» του Ripley και ένας σύγχρονος πίνακας μιας νέγρας Κλεοπάτρας!
Για να κλείσουμε το θέμα αυτό, ας δούμε και το γενεαλογικό δέντρο της Κλεοπάτρας Ζ’. Ήταν κόρη του Πτολεμαίου ΙΒ’ και της αδελφής του Κλεοπάτρας Ε’. Ο Πτολεμαίος ΙΒ’ ήταν γιος του Πτολεμαίου Θ’ και μιας παλλακίδας, ελληνικής καταγωγής καθώς καμία πηγή δεν αναφέρει κάτι άλλο.
Επίλογος
Η «Μαύρη Κλεοπάτρα» δεν είναι καινοφανής θεωρία. Όπως είδαμε έχει ιστορία πολλών δεκαετιών. Όλοι οι ισχυρισμοί του Martin Bernal στη «Μαύρη Αθηνά» (ο τίτλος είναι συμβολικός καθώς θέλει να τονίσει την προέλευση της σοφίας, θεάς της οποίας ήταν η Αθηνά, από την Αφρική) είναι παντελώς αβάσιμοι. Αρχή όλων είναι η προσπάθεια των Αφροαμερικανών από τα τέλη του 19ου αιώνα αλλά κυρίως από τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα να αποδείξουν ότι οι μαύροι της Αφρικής είχαν συνεισφορά στον παγκόσμιο πολιτισμό.
Καθώς ο μόνος αφρικανικός λαός που έχει να επιδείξει πραγματικό πολιτισμό στην αρχαιότητα ήταν οι Αιγύπτιοι, αποδίδουν τα πάντα σε αυτούς και ισχυρίζονται ότι οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι απλώς αντέγραψαν και έκλεψαν τον πολιτισμό των Αιγυπτίων. Τι σκοπούς, πολιτικούς ή άλλους, εξυπηρετεί το Netflix και το ντοκιμαντέρ του δε γνωρίζουμε. Εντάσσεται άραγε στο πλαίσιο της πολιτικής ορθότητας (λαϊκά, κορεκτίλας) που προβάλλει στα προγράμματά του ή είναι υποβολιμαία ενέργεια με σκοτεινούς στόχους; Οι αντιδράσεις που προκλήθηκαν όχι μόνο στην Ελλάδα και την Αίγυπτο αλλά και σε όλο τον κόσμο, ίσως αναγκάσουν το μακανάλι να αναθεωρήσει ορισμένες πρακτικές του.
Όσο για την Ελλάδα, είναι απίστευτο ότι καπηλεύονται ή αμφισβητούν την ιστορία και τον πολιτισμό μας Τούρκοι, Βούλγαροι, Αλβανοί, Σλάβοι αλλά και Αφροαμερικανοί! Και βέβαια όταν η Ελληνική Πολιτεία δεν έχει φροντίσει διαχρονικά να προβάλει την πραγματική ιστορία και ούτε να επιχορηγήσει ταινίες ιστορικού περιεχομένου, εύλογα γυρίζονται ταινίες με μαύρο Αχιλλέα, Σκοπιανό Μέγα Αλέξανδρο, μαύρη Κλεοπάτρα, Αλβανό Θεόδωρο Κολοκοτρώνη κλπ.
Και ας μην ξεχνάμε ότι μέχρι την αποκρυπτογράφηση της Γραμμικής Γραφής Β’ το 1952, υπήρχε η άποψη ότι οι πληθυσμοί που ζούσαν στην ηπειρωτική Ελλάδα και την Κρήτη από τον 16ο ως τον 12ο π. Χ. αιώνα, δεν μιλούσαν ελληνικά…
Ευχαριστούμε θερμά την Τέως Επίκουρη Καθηγήτρια της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων κυρία Βασιλική Σολωμού-Παπανικολάου για τις πολύτιμες υποδείξεις της.