8 Μαΐου 1973: Η «νύχτα του Αγίου Βαρθολομαίου» για το αντιδικτατορικό φοιτητικό κίνημα

Η 8η Μαΐου του 1973 επονομαζόμενη και ως «νύχτα του Αγίου Βαρθολομαίου» θεωρείται από τις πιο σημαντικές ημερομηνίες του αντιδικτατορικού φοιτητικού κινήματος. Ακριβώς σαν σήμερα πριν 50 χρόνια η χούντα με την συνδρομή της ΕΣΑ χτύπησε το φοιτητικό κίνημα στην καρδιά του. Συγκεκριμένα τις πρώτες πρωινές ώρες της 8ης Μαΐου ένοπλοι άνδρες της ΕΣΑ συνέλαβαν ηγετικές μορφές του ΑΦΚ με τους συλληφθέντες να υποβάλλονται σε φρικτά βασανιστήρια τα οποία περιελάμβαναν χτυπήματα με γκλοπ σε όλο το σώμα και το κεφάλι μέχρι ο ανακρινόμενος να λυποθημήσει, πολυήμερη ορθοστασία, ξυλοδαρμούς πρωί, μεσημέρι και βράδυ.

Τα βασανιστήρια κράτησαν για τουλάχιστον τρεις μήνες. Όσοι συνελήφθησαν από τα πρωτοπαλίκαρα της ΕΣΑ παραπέμφθηκαν σε δίκη με τον εμφυλιοπολεμικό νόμο 509/47 περί εσχάτης προδοσίας. Ωστόσο η δίκη τους δεν έγινε ποτέ καθώς το καθεστώς της χούντας τον Αύγουστο του 1973 χορήγησε γενική αμνηστία στους πολιτικούς κρατούμενους. Μάλιστα σε κάποιους εκ των συλληφθέντων έγινε η διακοπή της αναβολής του και ντύθηκαν στα χακί.

Η επιχείρηση που πραγματοποιήθηκε τα ξημερώματα της 8ης Μαΐου ήρθε ως απάντηση των Απριλιανών στο «μικρό Πολυτεχνείο» - 14 Φεβρουαρίου 1973 - και στις δύο καταλήψεις της Νομικής τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο του 1973. (Πρόκειται για τις κινητοποιήσεις των φοιτητών με αφορμή τις στρατεύσεις με τον νόμο 1347 της χούντας).

Ήταν η πρώτη φορά που η χούντα ζητούσε τη συνδρομή της ΕΣΑ καθώς θεωρούσε ότι η Ασφάλεια είχε αποτύχει στην καταστολή του φοιτητικού κινήματος. Ωστόσο όπως φάνηκε αργότερα η επιχείρηση της καταστολής απέτυχε μιας και το φοιτητικό κίνημα έμοιαζε με καζάνι που βράζει. Οι φοιτητές όχι μόνο δεν έκαναν πίσω αλλά συνέχισαν πιο έντονα τον αγώνα τους με αποκορύφωμα την αιματοβαμμένη εξέγερση του Πολυτεχνείου 14 - 17 Νοεμβρίου 1973. 

Στις 8 Μαΐου 2022 η εφημερίδα Αυγή αποκάλυψε τη λίστα με τους συλληφθέντες όπως είχε συνταχθεί από τον αρχειοθέτη της ΕΣΑ. Ανάμεσα στους συλληφθέντες βρίσκονταν και πρόσωπα που θα πρωταγωνιστούσαν λίγο αργότερα στο Πολυτεχνείο. Μάλιστα περιέχει και ονόματα προσώπων που είχαν συλληφθεί τον Φεβρουάριο, τον Μάρτιο και τον Απρίλιο. Πρόκειται για τους δικηγόρους των φοιτητών (Κ. Αλαβάνο, Αντ. Βγόντζα, Π. Κανελλάκη, Ν. Καραμανλή, Τ. Παππά, Ι. Κουτσογιάνν), πολιτικούς (Β. Τσουδερού, Αν. Πεπονή, Δ. Τσάτσο, Ι. Πεσματζόγλου, Π. Πάγκαλο και Γ. Μαγκάκη), τους φοιτητές Ν. Ράπτη, Β. Πεντάρη, Αλ. Βγόντζα, τους Αρ. και Δ. Μπουλούκο, τον καθηγητή Δ. Μαρωνίτη, τον εκδότη Τ. Παπαδόπουλο, τον ποιητή Ελ. Κανέλλη και στη συνέχεια τους συλληφθέντες φοιτητές τη νύχτα της 7ης προς 8 Μαΐου 1973. Ο κατάλογος αναφέρει σε ποιο στρατόπεδο της ΕΣΑ κρατούνται και ποιος αξιωματικός έχει την ευθύνη κάθε συλληφθέντα.

Στον κατάλογο καταγράφονται 23 συλληφθέντες και κρατούμενοι φοιτητές και ένας πολίτης ο οποίος είχε επαφή με το φοιτητικό κίνημα. Οι φοιτητές που είχαν καταγραφεί στο έγγραφο της ΕΣΑ είναι οι παρακάτω: Μιχάλης Σαμπατακάκης (που είχε συλληφθεί την ίδια μέρα, 8 Μαΐου, και την προηγούμενη χρονιά μαζί με τους Π. Κανελλάκη, Ν. Λιοναράκη και την Α. Φωτεινού και οδηγήθηκαν τότε στις φυλακές Κορυδαλλού), Ι. Καρυστιάνη, Δ. Μαυρογένης, Χρ. Λάζος, Γ. Παριανός, Στ. Τζουμάκας, Γ. Βερνίκος, Δ. Κωσταράκος, Ι. Κοροβέσης, Γ. Παρασκευόπουλος, Ν. Μπίστης, Α. Τσατάλα, Γ. Φιλιππάκης, Αν. Παπασταυρίδης, Θ. Γροσομανίδου, Στ. και Μ. Τσαφαράκης, Γ. Αγιοστρατίτης, Β. Τσεκούρας, Ι. Μαντζουράνης, Σ. Δημακόπουλος, Δ. Σερεμέτης, Β. Χρυσομάλλης και ο Στ. Στρατηδάκης, ο μόνος που δεν ήταν φοιτητής.

Οι συλλήψεις δεν σταμάτησαν στις 8 Μαΐου 1973. Στην ΕΣΑ οδηγήθηκαν σε λίγες μέρες και οι Π. Βουτσινά, Ν. Λιοναράκης και άλλοι φοιτητές. Στους «προς σύλληψιν» στο έγγραφο αναφέρονται εννέα. Οι Καπερώνης, Μ. Λεκατσά, Βασιλειάδης,  Όλ. Τρέμη, Γ. Παπαπέτρου, Ι. Σεργόπουλος, Α. Φωτεινού, Αρ. Αλαβάνου και Αλεξανδρόπουλος.

Σημειώνεται πως οι βασανιστές και ανακριτές του ΕΑΤ - ΕΣΑ οδηγήθηκαν σε δίκη το 1975 που έμεινε γνωστή ως δίκη των βασανιστών της χούντας. Μεταξύ των κατηγορουμένων βρίσκονταν οι τρεις διοικητές της ΕΣΑ Θεόδωρος Θεοφιλογιαννάκος, Νικόλαος Χατζηζήσης, Αντώνιος Σπανός. Ο Θεοφιλογιαννάκος καταδικάστηκε σε 23 χρόνια κάθειρξη, ο Χατζηζήσης και ο Σπανός σε 20 χρόνια.

Αξίζει να επισημανθεί ότι λίγες μέρες μετά και συγκεκριμένα στις 23 Μαΐου του 1973 σημειώθηκε το αποτυχημένο κίνημα του Ναυτικού με αποτέλεσμα η χούντα να συλλάβει και να βασανίσει δεκάδες αξιωματικούς. Πολλοί από τους συλληφθέντες βρέθηκαν σε διπλανά κελιά με τους φοιτητές. Η χούντα με ανακοίνωσή της έκανε λόγο για «οπερέτα ναυτικού κινήματος ολίγων αποστράτων αξιωματικών», αποκρύβοντας το μέγεθος του κινήματος, που το γνώριζε πολύ καλά.

Σε ηρωική μορφή του Κινήματος του Ναυτικού αναδείχθηκε ο απόστρατος ταγματάρχης Σπύρος Μουστακλής, ο οποίος βασανίστηκε απάνθρωπα στα μπουντρούμια του ΕΑΤ-ΕΣΑ για 47 ημέρες και έμεινε ανάπηρος για όλη την υπόλοιπη ζωή του.




Ειδήσεις σήμερα:

Τύρναβος: Σύλληψη τεσσάρων ανήλικων μετά την καταγγελία 22χρονης για ομαδικό βιασμό

Θεσσαλονίκη: Κάναμε γκράφιτι λένε οι κουκουλοφόροι μετά την καταδίωξη στις ταράτσες

Youth Pass: Επιταγή 150 ευρώ σε κάθε νέο που γίνεται 18 ετών - Πού θα χρησιμοποιείται