Είτε πρόκειται για σνακ είτε για συστατικό φαγητού, γνωρίζατε ότι υπάρχουν τρία έντομα εγκεκριμένα στην ΕΕ ως «καινοφανή τροφή»; Ο οικιακός γρύλος (house cricket), το κίτρινο αλευροσκουλήκι (yellow mealworm) και η αποδημητική ακρίδα (migratory locus) είναι οι τρεις τύποι εντόμων που έχουν εγκριθεί ως «νέα τρόφιμα» στην αγορά της ΕΕ. Στις αρχές του Ιανουαρίου 2023, ενέκρινε τη διάθεση του τέταρτου εντόμου ως τροφή, το μικρότερο αλευροσκουλήκι ή σκαθαράκι (Alphitobius diaperionus), τη μερική διάθεση του πέμπτου εντόνου, οικιακού γρύλου (acheta domesticus) μόνο σε μορφή σκόνης, ενώ εξετάζονται ακόμη 8 αιτήσεις.
Στην ίδια ανακοίνωση, έδωσε το «πράσινο φως για» την πώληση της νέας τροφής από οικιακό γρύλο σε αποξηραμένη, σκόνη, πάστα ή κατεψυγμένη μορφή. Η τροφή αυτή προορίζεται για διάθεση στην αγορά ως συστατικό σε διάφορα προϊόντα διατροφής για τον γενικό πληθυσμό.
Πρέπει να τρώμε έντομα;
Σε αυτή την ερώτηση η Ευρωπαϊκή Ένωση απαντάει ότι οι καταναλωτές μπορούν να αποφασίσουν εάν θέλουν να τρώνε έντομα ή όχι. Ωστόσο, η χρήση των εντόμων ως εναλλακτική πηγή πρωτεΐνης δεν είναι νέα και τα έντομα τρώγονται τακτικά σε πολλά μέρη του κόσμου. Σύμφωνα με τη διεθνή Οργάνωση Τροφίμων και Γεωργίας, τα έντομα ως τροφή, αποτελούν ένα ιδιαίτερα σημαντικό ζήτημα του αιώνα μας, λόγω του αυξανόμενου κόστους της ζωικής πρωτεΐνης, της επισιτιστικής ανασφάλειας, των περιβαλλοντικών πιέσεων, της αύξησης του πληθυσμού και της αυξανόμενης ζήτησης για πρωτεΐνη. Επομένως, πρέπει να βρεθούν εναλλακτικές λύσεις στη συμβατική κτηνοτροφία.
Πράσινη Συμφωνία – Από το αγρόκτημα στο πιάτο
Η διεθνής Οργάνωση Τροφίμων και Γεωργίας υποδεικνύει ότι τα έντομα είναι μια εξαιρετικά θρεπτική και υγιεινή πηγή τροφής, με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά, πρωτεΐνες, βιταμίνες, φυτικές ίνες και μέταλλα. Ως εκ τούτου, αποτελούν μια εναλλακτική πηγή πρωτεΐνης που διευκολύνει τη στροφή προς την υγιεινή και βιώσιμη διατροφή. Στο πλαίσιο του Horizon Europe, το οποίο είναι ένα πρόγραμμα χρηματοδότησης για την έρευνα και την καινοτομία, οι πρωτεΐνες με βάση τα έντομα θεωρούνται ήδη ένας από τους βασικούς τομείς έρευνας. Οπως υποστηρίζεται, τα περιβαλλοντικά οφέλη από την εκτροφή εντόμων για τη διατροφή του ανθρώπου βασίζονται στα εξής: α) αποτελεσματική μετατροπή οργανικών ουσιών σε τροφή β) λιγότερες εκπομπές αερίων θερμοκηπίου γ) Λιγότερη χρήση νερού και καλλιεργήσιμων εκτάσεων δ) Χρήση βιο-μετατροπής με βάση τα έντομα για τη μείωση της σπατάλης τροφίμων.
Επενδύσεις στον κλάδο εκτροφής εντόμων
Φάρμα Εντόμων – Από το έδαφος στο πιάτο
Η Ÿnsect ιδρύθηκε το 2011 στο Παρίσι της Γαλλίας από επιστήμονες και περιβαλλοντικούς ακτιβιστές, με πιστοποίηση Next40 και B Corp, έχει ηγετική θέση στην παραγωγή πρωτεϊνών και φυσικών λιπασμάτων από έντομα. Εκτρέφει και επεξεργάζεται έντομα σε υψηλής ποιότητας συστατικά όχι μόνο για τα κατοικίδια, τα ψάρια και τα φυτά αλλά και για τη διατροφή του ανθρώπου. Χρησιμοποιεί πρωτοποριακή ιδιόκτητη τεχνολογία που καλύπτεται από 377 διπλώματα ευρεσιτεχνίας σε 44 κατηγορίες, για την παραγωγή μικρότερων και κίτρινων αλευροφόρων σκουληκιών σε πλήρως αυτοματοποιημένες κάθετες φάρμες. Διαχειρίζεται τρεις εγκαταστάσεις παραγωγής, μία στο Dole της Γαλλίας (2016), μία στην Ολλανδία (2017), μία στις ΗΠΑ (2022) και μια νέα τοποθεσία που βρίσκεται υπό κατασκευή για τη μεγαλύτερη καθετοποιημένη φάρμα στον κόσμο, στην περιοχή Αμιέν της Γαλλίας. Απασχολεί 360+ άτομα, έχει συγκεντρώσει περίπου 500 εκατομμύρια δολάρια από μεγάλα παγκόσμια επενδυτικά κεφάλαια, τράπεζες και δημόσιους φορείς και εξάγει τα προϊόντα της σε όλο τον κόσμο.
Στις 16 Ιανουαρίου 2023 κέρδισε το Βραβείο Αειφορίας στην κατηγορία τροφίμων του παγκόσμιου διαγωνισμού Zayed 2023 των ΗΑΕ, που αναγνωρίζει την αριστεία στη βιωσιμότητα. Η αξία του επάθλου αγγίζει τα $600.000 και θα επενδυθεί στην αύξηση της παγκόσμιας επισιτιστικής ασφάλειας και την παραγωγή πιο θρεπτικών τροφίμων με λιγότερους πόρους.
«Είμαστε εξαιρετικά περήφανοι που επιλεχτήκαμε ως νικητές αυτού του βραβείου κύρους. Στην Ÿnsect, επιθυμία μας είναι να ανταποκριθούμε σε μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της εποχής μας: να ταΐσουμε τον πλανήτη διατηρώντας τον. Η κατάκτηση του βραβείου θα μας επιτρέψει να κλιμακώσουμε την εταιρεία από 100.000 τόνους χωρητικότητας σε περισσότερους από 1 εκατομμύριο τόνους, κάτι που θα μας επιτρέψει να ταΐσουμε περισσότερους από 10 εκατομμύρια ανθρώπους, ενώ θα μειώσουμε δραστικά τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα στον αγροτικό τομέα», λέει ο Διευθύνων Σύμβουλος Antoine Hubert.
Φάρμα Εντόμων – Food Chain 2.0: Μετατροπή των απορριμμάτων σε τροφή
Μια εντελώς διαφορετική φιλοσοφία για τη δημιουργία φάρμας εντόμων, έχει προσεγγίσει η νεοφυής εταιρία βιοτεχνολογίας Better Origin. Αποστολή της είναι να διορθώσει τη σπασμένη τροφική αλυσίδα, εξαλείφοντας τη σπατάλη τροφίμων και τις εκπομπές που τη συνοδεύουν. Ο Ελληνας ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος Φώτης Φωτιάδης και ο Σλοβένος βιολόγος Μίχα Πίπαν, έχουν αναπτύξει το πρότυπο προϊόν – μίνι φάρμας εντόμων Χ1, που λειτουργεί μέσα σε container και αξιοποιεί τα απορρίμματα των τοπικών υπεραγορών. Με χρήση της τεχνολογίας μετατρέπουν τα απορρίμματα σε μία μορφή πολτού (smoothies), με τα οποία εκτρέφουν τα έντομα, τα οποία με τη σειρά τους γίνονται ζωοτροφή για τα κοτόπουλα.
Τροφική Αλυσίδα 2.0
Ενα κυκλικό (όχι γραμμικό) σύστημα εμπνευσμένο από τη φύση. Στο Food Chain 2.0 τα θρεπτικά συστατικά παραμένουν εντός του συστήματος. Ενα κομμάτι φρούτου που σαπίζει γίνεται τροφή για έντομα, τα οποία στη συνέχεια τρώγονται από μεγαλύτερα ζώα. Ακόμη και τα απόβλητα που παράγονται από την αλυσίδα εφοδιασμού των ζώων μπορούν να ανακυκλωθούν σε θρεπτικά συστατικά για τα φυτά και το έδαφος. Τα έντομα είναι ένα κρίσιμο συστατικό σε αυτό: τα απορρίμματα τροφίμων είναι η τροφή τους.
«Τα απορρίμματα και η έννοια των απορριμμάτων είναι δημιούργημα του ανθρώπου. Ο άνθρωπος καλείται να λύσει ένα πρόβλημα που έχει δημιουργήσει μόνος του. Στη φύση δεν υπάρχει η έννοια του απορρίμματος. Αυτό που εμείς ονομάζουμε απόρριμμα, στη φύση είναι τροφή για το επόμενο κομμάτι της τροφικής αλυσίδας», εξηγεί ο Φώτης Φωτιάδης στο podcast με τίτλο «Better Origin: Αποκαθιστώντας τη σπασμένη τροφική αλυσίδα».
Η startup Better Origin με έδρα στο Cambridge, έχει συγκεντρώσει συνολικά χρηματοδοτήσεις που αγγίζουν τα 19 εκατομμύρια δολάρια. Μεταξύ άλλων, κέρδισε £1,1 εκατομμύρια από τα £10 εκατομμύρια του UK Government’s Industrial Strategy Challenge Fund, το οποίο έχει σχεδιαστεί για να βοηθήσει στην ανάπτυξη του τομέα βιομετατροπής των εντόμων – επιταχύνοντας τη μετάβαση σε βιώσιμες μεθόδους καλλιέργειας.
Τροφή για σκέψη: Τρώμε ήδη έντομα;
Αν σας έλεγαν ότι το κόκκινο χρώμα προέρχεται από έντομα θα το πιστεύατε; Και όμως είναι αλήθεια. Το κόκκινο χρώμα που συναντάται στα αλλαντικά, τα αναψυκτικά, τα red velvet cakes, τα παιδικά ζελεδάκια και σε άλλα τρόφιμα, προέρχεται από μία ουσία που ονομάζεται καρμίνη ή αλλιώς Κοχενίλη ή Καρμινικό οξύ (E120). Η λέξη cochineal προέρχεται από τη λατινική λέξη “coccinus” που σημαίνει “κόκκινο χρώμα”. Το καρμινικό οξύ είναι μια χημική ουσία με κόκκινη απόχρωση, που παράγεται από τα θηλυκά έντομα και τα αυγά τους, του είδους Cochineal Dactylopius coccus Casta. Το Cochineal, Dactylopius coccus, είναι ένα έντομο μικρού μεγέθους, που ζει στους κάκτους nopal του γένους Opuntia, πιο γνωστή σε εμάς ως φραγκοσυκιά.
Το κόκκινο χρώμα στα παιδικά ζελεδάκια περιέχει καρμίνη που παράγεται από τα θηλυκά έντομα και τα αυγά τους
Είναι καταχωρημένο ως πρόσθετο στη βάση δεδομένων της EFSA με την αρίθμηση Ε120 που αντιστοιχεί σε εκχύλισμα κοχίνης, καρμινικού οξέος και καρμίνης. Λόγω της προέλευσής του δεν είναι κατάλληλο για όσους ακολουθούν vegan τρόπο ζωής, ωστόσο είναι ένα καλό παράδειγμα για να κατανοήσουμε ότι ήδη τρεφόμαστε με έντομα, μόνο που δεν το γνωρίζαμε καθώς υπήρχε σε μία διαφορετική σύσταση.
Αλλωστε, το αίσθημα της «αηδίας» που προκαλείται στο άκουσμα της διατροφής με έντομα, έχει ήδη εντοπιστεί από τις εταιρίες marketing και γι’ αυτό πρόκειται να κυκλοφορήσουν, αρχικά, σε μορφή σκόνης.
