Η πρωταθλήτρια του τένις που ξέφυγε από τους ναζί για να παίξει στο Wiblendon

Το βιβλίο της εγγονής της, Φέλις Χάρντι, που κυκλοφόρησε πριν λίγες μέρες, στις 3 Ιουλίου,  με τίτλο «The Tennis Champion Who Escaped the Nazis: Liesl Herbst’s Journey, from Vienna to Wimbledon» (μτφ.  «Η πρωταθλήτρια τένις που δραπέτευσε από τους Ναζί- η διαδρομή της Λιεζλ Χερμπστ από τη Βιέννη στο Γουίμπλεντον» ) διηγείται την απίστευτη ιστορία της γιαγιάς της,  που ήταν- προπολεμικά-  αστέρι του τένις στην πατρίδα της, την Αυστρία.

 
Από τα πούπουλα και τα γήπεδα του τένις στον ξεριζωμό

Γεννημένη το 1903 και μεγαλωμένη σε μια πλούσια και αγαπημένη εβραϊκή οικογένεια , η νεαρή Λίεζλ είχε τα πάντα: ομορφιά, πλούτο, γοητεία, μόρφωση, λάμψη στο πιάνο και εκπληκτικές επιδόσεις στα γήπεδα του τένις.

Γνώρισε τον πολωνικής καταγωγής σύζυγό της Ντέιβιντ (επίσης Εβραίο) στο Λούβρο, ενώ  εκείνη σπούδαζε Ιστορία της Τέχνης στη Σορβόννη και εκείνος προσπαθούσε να βρει τη Μόνα Λίζα.
Παντρεύτηκαν στις αρχές της δεκαετίας του 1920,  απέκτησαν μία κόρη, εκείνος διηύθυνε μια επιτυχημένη επιχείρηση παραγωγής μεταξιού στη Βιέννη κι εκείνη μεταξύ των ετών 1929-1937 συμμετείχε σε περισσότερα από 70 τουρνουά στην Αυστρία, τη Γιουγκοσλαβία, την Ιταλία, την Τσεχοσλοβακία, την Πολωνία, την Ουγγαρία, τη Γαλλία, την Ελβετία, την Ελλάδα και την Αίγυπτο και κέρδισε τουλάχιστον 15 απ΄αυτά κατά τη διάρκεια της καριέρας της.  Αν και δεν αγωνίστηκε σε κάποια τουρνουά Grandslam την περίοδο που ζούσε στην Αυστρία, έπαιξε αγώνες εναντίον πολλών πρωταθλητών και διεθνών αστεριών. Μέχρι το 1930 ήταν η εθνική πρωταθλήτρια Αυστρίας.

 
Η αλήθεια είναι ότι στα μέσα της  δεκαετίας του 1930, αν και τα  πρώτα ξεσπάσματα αντισημιτισμού  έκαναν την εμφάνισή τους στη Βιέννη, η Λίεζλ όπως πολλοί άλλοι πλούσιοι και γνωστοί Εβραίοι δεν μπόρεσαν να δουν την λαίλαπα που ερχόταν. Πίστευε ότι λόγω της επιτυχίας του άντρα της στη δουλειά του και τη δική της στο τένις, ήταν αποδεκτοί απ΄όλους.   «Όχι», της έλεγε ο Ντέιβιντ. «Μόλις ανακαλύψουν ότι είσαι Εβραία στην καταγωγή , θα γίνεις στόχος».

Ο Ντέιβιντ έδωσε αγώνα για να πάρει βίζα, ώστε να μπορέσουν οι τρεις τους να δραπετεύσουν σε μια ασφαλή χώρα. Η Αγγλία προσέφερε βίζα, αλλά μόνο για  την Λίεζλ και την κόρη τους, Ντόρλι.  Ο Ντέιβιντ  τις συνόδευσε ως στο αεροπλάνο και είπε ότι θα ακολουθούσε σε πρώτη ευκαιρία.  Όσο για τη χήρα μητέρα της Λίελζ, τους είπε: «Είμαι πολύ μεγάλη για να κάνω μια νέα αρχή  σε μια ξένη χώρα και αυτό το κακό που γίνεται τώρα θα τελειώσει σύντομα».  Ήταν, δυστυχώς, άστοχη πρόβλεψη.

Η μητέρα και η ανάπηρη αδερφή της Λιεζλ, Ιρμα, συνελήφθησαν και στάλθηκαν σε στρατόπεδο συγκέντρωσης, όπου θα πέθαιναν από πείνα και αρρώστια μέσα σε δύο μήνες η μία από την άλλη το 1942. Η άλλη αδερφή της Λίεζλ, η Τρούντι,  ο σύζυγός της Ρούντολφ και η έφηβη κόρη τους Άννα βρίσκονταν σε στρατόπεδο συγκέντρωσης στη Σλοβακία για δύο χρόνια, έως ότου αυτό απελευθερώθηκε από αντάρτες και δραπέτευσαν, για να επιβιώσουν για μήνες σε διάφορες καλύβες και σπηλιές. Αλλά,  όλοι πυροβολήθηκαν σε μια  πραγματική θηριωδία: 747  άνθρωποι, μεταξύ αυτών και η οικογένεια της αδελφής  της Λίεζλ, δολοφονήθηκαν από ένα κινητό απόσπασμα θανάτου. Ο εγκληματίας σφαγέας τους , ο  Ναζί Γκέοργκ Χάουζερ, καταδικάστηκε τελικά το 1962, αλλά εξέτισε μόνο έξι χρόνια στη φυλακή.

 
Ο Ντέιβιντ, εν τω μεταξύ, αναγκάστηκε να παραδώσει τη βιεννέζικη επιχείρησή του στους Ναζί. Η απόδρασή του από τη Βιέννη μοιάζει με θρίλερ: μεταφέρθηκε λαθραία στην Τσεχοσλοβακία και στην ακόμα ασφαλή Πολωνία, σύρθηκε μέσα στο χιόνι για να αποφύγει τη σύλληψη και στο τέλος  κατάφερε πάρει πτήση από τη Βαρσοβία στην Αγγλία.  «Ο Πατέρας και η Κόρη επανενώθηκαν» είχε τίτλο η Daily Mail της 30ης Μαρτίου 1939, δείχνοντας μια φωτογραφία του Ντέιβιντ και της Ντόρλι ασφαλείς σε βρετανικό έδαφος.

 
«Γειά σας, ενδιαφέρομαι να παίξω στο Wiblendon»

Πριν όμως γίνουν όλα τα τραγικά που ακολούθησαν και σημάδεψαν τη μετέπειτα ζωή της και τέσσερις μόλις μήνες αφότου  πάτησε το πόδι της  στην  Μεγάλη Βρετανία ως Εβραία πρόσφυγας, ένα κρύο πρωινό του Μαρτίου, η Λίεζλ είχε χτυπήσει την πόρτα του Queen's Tennis Club, ρωτώντας διστακτικά αν θα μπορούσε να της επιτραπεί να συμμετάσχει στο τουρνουά του Wimbledon. Μια γυναίκα στην επιτροπή, ονόματι Τζέιν, χωρίς να έχει ιδέα ποια ήταν αυτή η νεοφερμένη, προσφέρθηκε να κάνει ένα γρήγορο παιχνίδι μαζί της, για να τσεκάρει το επίπεδό της. Η Λίεζλ  απάντησε σε μια μπαλιά της Τζέιν ανεβαίνοντας στο φιλέ και  χτυπώντας ένα ευθύβολο forehand drive τόσο δυνατά που σχεδόν έσπασε τη ρακέτα της Τζέιν.

Η Τζέιν ανέβηκε στο φιλέ και της είπε: «Σε παρακαλώ συγχώρεσε  τα γαλλικά μου, αλλά ποιά στο διάολο είσαι;»  «Είμαι Αυστριακή», εξήγησε η Λίεζλ . «Λοιπόν, ήμουν Αυστριακή μέχρι που ο Χίτλερ αφαίρεσε την εθνικότητα μου. Το όνομά μου είναι Λίεζλ Χερμπστ και θα παίξω στο Wimbledon ». Και εκείνη ακριβώς τη χρονιά, το έκανε.

 
Στο πρωτάθλημα τένις Wimbledon του 1939, μια  κομψή 36χρονη Βιεννέζα,  σύζυγος και μητέρα με το όνομα Λίεζλ Χερμπστ  νικήθηκε με 6-2, 6-0 στον πρώτο γύρο, από τη Βρετανίδα Βάλερι Σκοτ. Η Λίεζλ δεν ήταν πραγματικά λυπημένη  που αποκλείσθηκε νωρίς με αυτό το συντριπτικό σκορ. Και μόνον η πρόκρισή της για το κυρίως ταμπλώ του Wimbledon μετά από αγώνες προκριματικής φάσης  και το να παίξει έναν αγώνα στο γρασίδι του ήταν αρκετό επίτευγμα γι αυτήν. ΄Ηταν το όνειρό της, όπως και σήμερα ακόμη είναι το όνειρο κάθε τενίστα.

Αλλά και η κόρη της, η μητέρα της συγγραφέως, κατάφερε και αγωνίσθηκε στο Wimbledon, στο διπλό, το 1946, όπου επίσης αποκλείσθηκε νωρίς. Παραμένουν  μέχρι σήμερα οι μοναδικές μητέρα και κόρη που έπαιξαν διπλό μαζί στο Wimbledon.

Το τραύμα της «ενοχής του επιζήσαντος»

Η Λίεζλ υπέφερε από  την "ενοχή του επιζήσαντος", αφού όλη η υπόλοιπη οικογένειά της εξολοθρεύθηκε από τους Ναζί, για το υπόλοιπο της ζωής της. Τύψεις και ενοχή που σημάδεψαν ολόκληρη την οικογένειά της και ποτέ δεν κατάφερε κανείς τους  να ξεφύγει πραγματικά  απ΄αυτές.

Παρ΄όλ΄αυτά η  Λίεζλ  έπαιζε τένις ως τα 60 της όπως και γκολφ, στο Wentworth Club αρκετές φορές την εβδομάδα για το υπόλοιπο της ζωής της. Ήταν επίσης ταλαντούχα στο σκι και το πατινάζ στον πάγο - εγκατέλειψε το σκι στα 70 της, όταν οι αγαπημένες της μπότες του σκι χάλασαν και δεν της άρεσε η ιδέα να φοράει μοντέρνες μπότες. Κατά τη διάρκεια των ημερών της στο σκι πήγε σε πολλά διαφορετικά θέρετρα στις Άλπεις και ανταγωνίστηκε σε αρκετές ερασιτεχνικές κούρσες, κερδίζοντας το Ελβετικό Gold Test στο Σεντ Μόριτς το 1955.

Μέσα απ΄τη γραφή της Χάρντι αναδύεται μια ζωντανή εικόνα του διαμερίσματός τους κοντά στην οδό Μπέικερ στο Λονδίνο, που ήταν ένας μικρόκοσμος της Βιέννης:  η Λίεζλ να μαγειρεύει βιεννέζικο φαγητό και να παίζει στο πιάνο  Μότσαρτ και Σοπέν... Και- ίσως- να παρακολουθεί από τις κερκίδες του κεντρικού κορτ του Wimbledon το αγαπημένο της τένις να εξελίσσεται με νέους μεγάλους  τενίστες να "ζωγραφίζουν"  στο γρασίδι του και να ψιθυρίζει "ήμουν κι εγώ εδώ"...