Μητσοτάκης - Ερντογάν: Νέο ραντεβού στην πιο κρίσιμη «στροφή» των ελληνοτουρκικών

Κύλησε πολύ νερό στον ποταμό Χάτσον που διασχίζει τη Νέα Υόρκη από τον Σεπτέμβριο του 2019, όταν στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών, που γίνεται κάθε χρόνο τέτοια εποχή στην αμερικανική μεγαλούπολη, είχαν το πρώτο τετ α τετ γνωριμίας ο Ελληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης με τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Την προσεχή Τετάρτη, στις έξι το απόγευμα ώρα Ελλάδας,  οι δύο ηγέτες θα ξαναβρεθούν στα ίδια ακριβώς μέρη και, σύμφωνα με τα όσα μεταδίδονται και από τις δύο πλευρές του Αιγαίου, θα προσπαθήσουν να πιάσουν και πάλι από την αρχή το νήμα της συνεννόησης μεταξύ των δύο γειτονικών χωρών, των οποίων «η σχέση την τελευταία τετραετία πέρασε από σαράντα κύματα» όπως επισημαίνουν διπλωματικοί παρατηρητές. Η συνάντηση έχει προγραμματιστεί να πραγματοποιηθεί στο «σπίτι της Τουρκίας» , στη Νέα Υόρκη και σε αυτή θα συμμετάσχουν από ελληνικής πλευράς ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης και η διευθύντρια του διπλωματικού Γραφείου του πρωθυπουργού Άννα  Μαρία Μπούρα, ενώ από την τουρκική πλευρά θα είναι παρόντες ο διοικητής της ΜΙΤ Ιμπραήμ Καλίν και  ο διπλωματικός σύμβουλος του προέδρου της Τουρκίας Ακίφ Τσαγατάι Κιλίτς. 

Η νέα αυτή συνάντηση θα είναι η έκτη κατά σειρά που έχουν κατά τη διάρκεια της τετραετίας που μεσολάβησε από την πρώτη ελπιδοφόρα, όπως είχε διαφανεί τότε, επαφή των κυρίων Μητσοτάκη και Ερντογάν. Με εξαίρεση, ωστόσο, την πρόσφατη συνάντηση που είχαν τον περασμένο Ιούλιο, στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους της Λιθουανίας, έπειτα από κάθε τετ α τετ, αντί για την πολυπόθητη καταλλαγή και τα «ήρεμα νερά στο Αιγαίο», ακολουθούσε ένας καινούριος γύρος εντάσεων ανάμεσα στις δύο χώρες, που προκαλούνταν εξαιτίας των επανειλημμένων προκλητικών πρωτοβουλιών της Αγκυρας και του κυκλοθυμικού χαρακτήρα του ηγέτη της.

Μετά την πρώτη συνάντηση στη Νέα Υόρκη, στην οποία και οι δύο άνδρες είχαν εκθειάσει τη σημασία των διαπροσωπικών σχέσεων που επιθυμούσαν να έχουν, ακολούθησε το διαβόητο τουρκολιβυκό μνημόνιο για τις θαλάσσιες ζώνες που όξυνε τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Η δεύτερη απευθείας επαφή που είχαν τρεις μήνες αργότερα, τον Δεκέμβριο του 2019, στο Λονδίνο, όχι μόνο δεν ανέτρεψε την ψυχρότητα που δημιουργήθηκε, αλλά και οι σχέσεις των δύο χωρών έφτασαν σε οριακό σημείο με την υβριδικού τύπου ευρείας κλίμακας επίθεση η οποία εξαπολύθηκε στην ελληνική πλευρά των συνόρων του Εβρου από ομάδες μεταναστών που ήταν κατευθυνόμενες από την τουρκική ηγεσία.

Η προκλητικότητα των γειτόνων, που κορυφώθηκε με τον πλου του ερευνητικού σκάφους «Oruc Reis» στα ελληνικά και κυπριακά νερά αλλά και τις απειλητικές δηλώσεις Τούρκων αξιωματούχων κατά των νησιών του Αιγαίου, φάνηκε ότι θα μπορούσε να υποχωρήσει με την τρίτη κατά σειρά απευθείας επαφή, την οποία είχαν ενάμιση χρόνο αργότερα, τον Ιούνιο του 2021, στις Βρυξέλλες. Πλην όμως, εις μάτην. Οι προκλήσεις των γειτόνων επανήλθαν σύντομα και ο κ. Ερντογάν καταφέρθηκε επανειλημμένως κατά του Ελληνα πρωθυπουργού, τον οποίο δήλωνε -με τη φράση «Μητσοτάκης γιοκ»- ότι δεν ήθελε να ξανασυναντήσει.

Συγκρατημένες προσδοκίες

Εννέα μήνες αργότερα, πάντως, ο Τούρκος πρόεδρος δεχόταν τον κ. Μητσοτάκη στην Κωνσταντινούπολη στην τέταρτη συνάντησή τους, που έγινε τον Μάρτιο του 2022 και ήταν στον απόηχο της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Οι κατ’ ιδίαν συνομιλίες των δύο ηγετών με φόντο τον Βόσπορο δημιούργησαν κάποιες συγκρατημένες νέες προσδοκίες για αλλαγή του κλίματος των σχέσεων προς την κατεύθυνση της συνεννόησης. Το ταξίδι, ωστόσο, που έκανε τον Μάιο του ίδιου χρόνου ο Ελληνας πρωθυπουργός στην Ουάσινγκτον και η υποδοχή της οποίας έτυχε τόσο στον Λευκό Οίκο όσο και στο Κογκρέσο εξόργισαν τον «σουλτάνο» της Αγκυρας, ο οποίος έφερε βαρέως το γεγονός ότι ο ίδιος δεν μπορούσε να εξασφαλίσει πρόσκληση για να συναντήσει τον πρόεδρο Τζο Μπάιντεν, την ίδια στιγμή που οι Αμερικανοί νομοθέτες είχαν μπλοκάρει την πώληση στρατιωτικών αεροσκαφών στην Αγκυρα.

Ο Τούρκος πρόεδρος έστρεψε και πάλι τα πυρά του κατά του κ. Μητσοτάκη, αλλά αυτή τη φορά καταφέρθηκε και κατά του κ. Μπάιντεν, τον οποίο κατάφερε μεν να δει στα πεταχτά κατά τη Σύνοδο του ΝΑΤΟ τον Ιούλιο του 2022 στη Μαδρίτη, όπου απειλούσε με βέτο στην ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στη Συμμαχία, ωστόσο και πάλι δεν πήρε την πρόσκληση για τον Λευκό Οίκο. Ετσι, τον Σεπτέμβριο που βρέθηκε στη Νέα Υόρκη για τη Σύνοδο του ΟΗΕ έκανε επικριτικές δηλώσεις κατά της αμερικανικής κυβέρνησης από το Σέντραλ Παρκ. Ο αντιαμερικανισμός και η στοχοποίηση της Ελλάδας ήταν δύο χαρτιά που έπαιξε ο Τούρκος πρόεδρος στην προσπάθειά του να ξανακερδίσει τις εκλογές, όπως και έγινε τον περασμένο Μάιο.

Στην περσινή ΔΕΘ ο κ. Μητσοτάκης είχε διαμηνύσει στον Τούρκο πρόεδρο ότι «δεν περνούν στην Ελλάδα οι τσαμπουκάδες», αλλά η άλλη πλευρά αποφάσισε να αλλάξει συμπεριφορά μόνο αφού επανεξελέγη ο κ. Ερντογάν. Το έναυσμα, πάντως, για τη νέα εποχή δόθηκε λίγο νωρίτερα, συγκεκριμένα τον περασμένο Φεβρουάριο, οπότε η συνδρομή των ελληνικών σωστικών συνεργείων στους σεισμοπαθείς της Ανατολίας ξύπνησε μνήμες από τη «διπλωματία των σεισμών» που είχε προηγηθεί το 1999, όταν οι δύο χώρες χτυπήθηκαν από τον Εγκέλαδο.
Εχοντας λάβει και οι δύο νωπή λαϊκή εντολή, οι δύο άνδρες συναντήθηκαν για πέμπτη φορά τον περασμένο Ιούλιο στο Βίλνιους. Ο Τούρκος πρόεδρος, που φαίνεται πως αντιλήφθηκε ότι δεν πρέπει να βρίσκεται σε συνεχή αντιπαράθεση με τη Δύση, άφηνε κατά μέρος τις επιθετικές δηλώσεις κατά της χώρας μας, ενώ την ίδια ώρα μειώνονταν κατακόρυφα οι μαζικές παραβιάσεις και οι υπερπτήσεις πάνω από ελληνικά νησιά που έκαναν όλο το προηγούμενο διάστημα τουρκικά αεροπλάνα.

Οι δραματικές συνέπειες που είχαν οι καταστροφικές πλημμύρες στη Θεσσαλία έκαναν το πρωθυπουργικό επιτελείο να σκεφτεί πολλές φορές τη σκοπιμότητα της μετάβασης του κ. Μητσοτάκη στις ΗΠΑ. Το πρόγραμμα άλλαξε πολλές φορές και εν τέλει συντμήθηκε για να γίνουν οι πλέον απαραίτητες συναντήσεις και επαφές στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ. Σε αυτές συμπεριλαμβάνεται η συνάντηση της προσεχούς Τετάρτης με τον κ. Ερντογάν, η οποία, όπως λένε πηγές του Μεγάρου Μαξίμου, έρχεται σε συνέχεια του Βίλνιους, αλλά και της πρόσφατης συνάντησης των υπουργών Εξωτερικών των δύο χωρών, Γιώργου Γεραπετρίτη και Χακάν Φιντάν, κατά την οποία ορίστηκε ο οδικός χάρτης των επόμενων επαφών των δύο χωρών στο πλαίσιο των τριών αξόνων που είχαν συμφωνηθεί στο Βίλνιους, δηλαδή η συνέχιση στον πολιτικό διάλογο, τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ) και η προώθηση της θετικής ατζέντας στις σχέσεις των δύο χωρών.

Στη συνάντηση της Νέας Υόρκης αναμένεται, σύμφωνα με ελληνικές διπλωματικές πηγές, να επιβεβαιωθεί η αμοιβαία βούληση για ηρεμία στις διμερείς σχέσεις και για συνέχεια και συνέπεια στη βελτίωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων, κάτι για το οποίο η Τουρκία πρέπει να αναθεωρήσει την επιθετική στάση της έναντι της χώρας μας, όπως είχε πει πρόσφατα, ο κ. Μητσοτάκης.

Επίσης, οι δύο ηγέτες αναμένεται να συζητήσουν τις λεπτομέρειες της συνεδρίασης του Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας, που, όπως συμφωνήθηκε κατά τη συνάντησή τους στο Βίλνιους, θα συνεδριάσει πριν από το τέλος του χρόνου. Είναι προφανές ότι η ελληνική πλευρά προσέρχεται σε αυτή τη συνάντηση με πολύ μικρό καλάθι προσδοκιών, αλλά και με την ισχυρή βούληση να μην επιστρέψουν οι σχέσεις των δύο χωρών στην ένταση του πρόσφατου και του απώτερου παρελθόντος.

Με επενδυτές και ομογενείς

Το υπόλοιπο πρόγραμμα του υπερατλαντικού ταξιδιού του Ελληνα πρωθυπουργού περιλαμβάνει το πρωί της Πέμπτης ομιλία στο Πανεπιστήμιο του Γέιλ και το απόγευμα της ίδιας ημέρας ομιλία στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ. Οπως είχε κάνει και προ διετίας, ο κ. Μητσοτάκης σχεδιάζει και στη φετινή παρέμβασή του να εστιάσει στις δραματικές προκλήσεις της κλιματικής κρίσης που είναι ήδη πραγματικότητα και στις επιπτώσεις της, όπως καταγράφηκαν αυτό το δύσκολο καλοκαίρι για τη χώρα μας, αλλά και ευρύτερα για τις χώρες της Νότιας Ευρώπης και της Μεσογείου, οι οποίες βρίσκονται στο επίκεντρο της κλιματικής κρίσης.

Ο πρωθυπουργός θα συναντηθεί επίσης με τον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκο Χριστοδουλίδη, τον πρόεδρο της Νότιας Κορέας Γιουν Σουκ-γέολ κ.ά. Θα έχει ακόμα συναντήσεις με επενδυτές και εκπροσώπους ομογενειακών οργανώσεων.

Ειδήσεις σήμερα

Εντοπίστηκαν τα συντρίμμια του F-35 που αναζητούσαν επί σχεδόν 24 ώρες οι αρχές στις ΗΠΑ

Ποιοι ωφελούνται περισσότερο από την επαναφορά των τριετιών

Τρομακτικά βίντεο: Κύματα 9,5 μέτρων σάρωσαν τη Νότια Αφρική - 2 νεκροί και 7 τραυματίες