Νικόλαος Πλαστήρας: Βίος και αποφθέγματα του «Μαύρου Καβαλάρη»
Η στρατιωτική σταδιοδρομία και τα ηρωικά κατορθώματα του Νικόλαου Πλαστήρα - Η ενασχόλησή του με την πολιτική - «Τι Πλαστήρας τι Παπάγος» - Άγνωστες ρήσεις του
Ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες στρατιωτικούς και πολιτικούςτου 20ου αιώνα ήταν αναμφίβολα ο Νικόλαος Πλαστήρας.Αν μας ζητούσαν να τον χαρακτηρίσουμε με δύο λέξεις, θα λέγαμε ότι ήταν γενναίος και έντιμος. Η δράση του ως υπαξιωματικός (αρχικά) του Ελληνικού Στρατού ξεκίνησε το 1905 στη Μακεδονία και κορυφώθηκε με τη συμμετοχή του στη μικρασιατική εκστρατεία. Η ενασχόλησή του με την πολιτική ξεκίνησε ουσιαστικά το 1923 και συνεχίστηκε σχεδόν ως τον θάνατό του. Θα αναφερθούμε σήμερα σε βασικά σημεία της ζωής και της δράσης του Νικόλαου Πλαστήρα αλλά και σε γεγονότα από τη ζωή του και αποφθέγματά του που δεν είναι ευρέως γνωστά.
Ο Ν.Πλαστήρας σε μεγάλη ηλικία
Νικόλαος Πλαστήρας: Από το Μορφοβούνι Καρδίτσας στη Μικρά Ασία
Ο Νικόλαος Πλαστήρας γεννήθηκε στο Μορφοβούνι Καρδίτσας το 1883. Ο πατέρας του Χρήστος ήταν ράφτης, ενώ η μητέρα του Στυλιανή Καραγιώργου υφάντρια. Κατά τον πόλεμο του 1897 η οικογένειά του εγκαταστάθηκε στην ορεινή Πεζούλα Νευρόπολης Αγράφων. Μετά το τέλος του πολέμου επέστρεψε στην Καρδίτσα όπου ο Νικόλαος Πλαστήρας φοίτησε στο σχολείο. Η εμπλοκή του όμως σ’ έναν καβγά με τον γιο Τούρκου αγά της περιοχής τον υποχρέωσε να έρθει μέσω Βόλου στον Πειραιά. Φοίτησε στη Βαρβάκειο Σχολή και όταν οι Τούρκοι έφυγαν οριστικά από τη Θεσσαλία επέστρεψε στην Καρδίτσα όπου τελείωσε το Γυμνάσιο.
Κλείσιμο
Το 1903 κατατάχθηκε στον Στρατό με τον βαθμό του δεκανέα και υπηρέτησε στο 5ο Σύνταγμα Πεζικού στα Τρίκαλα όπου έλαβε τον βαθμό του επιλοχία. Το 1905 (ή το 1907 σύμφωνα με άλλες πηγές) έλαβε μέρος στον Μακεδονικό Αγώνα όπου συνεργάστηκε με την ομάδα του καπετάν Αγραφιώτη και του Υπολοχαγού Παπαγάκη σε επιχειρήσεις στη λίμνη των Γιαννιτσών. Ως μέλος του «Συνδέσμου Υπαξιωματικών» πήρε μέρος στις στρατιωτικές κινήσεις που οδήγησαν στο Κίνημα στο Γουδί (1909). Από το 1910 ως το 1912 φοίτησε στη Σχολή Υπαξιωματικών της Κέρκυρας απ’ όπου αποφοίτησε με τον βαθμό του Ανθυπολοχαγού Πεζικού. Κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων (1912-1913) πήρε μέρος σε πολλές μάχες και διακρίθηκε ιδιαίτερα (Ελασσόνα, Σαραντάπορος, Γιαννιτσά, Λαχανάς κ.ά.). Στη συνέχεια πήρε μέρος στον Βορειοηπειρωτικό Αγώνα. Κατά τη διάρκεια του Εθνικού Διχασμού ο Πλαστήρας, Λοχαγός πλέον, προσχώρησε τον Σεπτέμβριο του 1916 στο βενιζελικό κίνημα Εθνικής Αμύνης και ανέλαβε Διοικητής του Τάγματος στο 6ο Σύνταγμα της Μεραρχίας Αρχιπελάγους. Πήρε μέρος στις επιχειρήσεις του Μακεδονικού Μετώπου και διακρίθηκε ιδιαίτερα στη μάχη του Σκρα. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να προαχθεί «επ’ ανδραγαθία» στον βαθμό του Αντισυνταγματάρχη. Το 1919 ως διοικητής του 5/42 Τάγματος Ευζώνων πήρε μέρος στην εκστρατεία της Ουκρανίας και χάρη στη γενναιότητά του έλαβε νέα προαγωγή «επ’ ανδραγαθία» στον βαθμό του Συνταγματάρχη. Μετά το τέλος και την αποτυχία αυτής της εκστρατείας, ο Πλαστήρας με τη μονάδα του μετέβησαν στο Γαλάτσι της Ρουμανίας και από εκεί στη Μικρά Ασία.
Νικόλαος Πλαστήρας
Η δράση του Πλαστήρα στη Μικρά Ασία
Ο Νικόλαος Πλαστήρας δοξάστηκε κατά τη Μικρασιατική Εκστρατεία και δικαίωσε το προσωνύμιο του «Μαύρου Καβαλάρη» που του είχε δοθεί ήδη από τους Βαλκανικούς Πολέμους. Διακρίθηκε ιδιαίτερα κατά τις επιχειρήσεις της τελευταίας φάσης στη μικρασιατική ενδοχώρα (1921-1922), κυρίως όμως κατά τις τραγικές στιγμές της κατάρρευσης του Μετώπου και της διάλυσης του Ελληνικού Στρατού τον Αύγουστο του 1922. Χαρακτηριστικό είναι ότι οι υπό τις διαταγές του δυνάμεις οπισθοχώρησαν τότε συντεταγμένα από τη Φιλαδέλφεια ως τον Τσεσμέ καλύπτοντας σε μεγάλο βαθμό τη γενικότερη ελληνική υποχώρηση. Ο Πλαστήρας ήταν ένας από τους τελευταίους που εγκατέλειψαν τη μικρασιατική γη. Άμεση συνέπεια της ήττας και της καταστροφής ήταν η επιτυχημένη εξέγερση του Στρατού στη Χίο και τη Λέσβο και ο σχηματισμός επαναστατικής Τριανδρίας υπό τους Συνταγματάρχες Πλαστήρα και Γονατά και τον Πλοίαρχο Φωκά με ουσιαστικό αρχηγό της Τριανδρίας τον πρώτο.
Η δράση του Νικόλαου Πλαστήρα από το 1922 ως τον ελληνοϊταλικό πόλεμο
Ο Πλαστήρας ήταν ουσιαστικός αρχηγός του καθεστώτος και διαδραμάτισε βασικό ρόλο στις πολιτικές εξελίξεις που ακολούθησαν. Ανάμεσα στα άλλα ανέλαβε την ευθύνη και το τεράστιο πολιτικό κόστος για την εκτέλεση των έξι τον Νοέμβριο του 1922 και εργάστηκε για την ανασυγκρότηση των Ενόπλων Δυνάμεων της χώρας και για την άμεση αντιμετώπιση των τεράστιων κοινωνικοοικονομικών προβλημάτων που προκλήθηκαν από την έλευση των εκατοντάδων χιλιάδων μικρασιατών προσφύγων. Και μετά τον σχηματισμό κυβέρνησης υπό την προεδρία του Στυλιανού Γονατά, τον Νοέμβριο του 1922 ο Πλαστήρας διατήρησε τα ηνία της εξουσίας και ήταν ουσιαστικά αυτός που ενέκρινε τους χειρισμούς που οδήγησαν στην υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάνης. Στη συνέχεια αποσύρθηκε για λόγους υγείας (τον ταλαιπωρούσε φυματίωση) ως τον Οκτώβριο του 1923 οπότε εκδηλώθηκε το αντεπαναστατικό στρατιωτικό κίνημα των Γαργαλίδη-Λεοναρδόπουλου.
Τότε ο Πλαστήρας κινητοποίησε ετερόκλητες δυνάμεις του μη βασιλόφρονα χώρου για να καταστείλει το κίνημα, κάτι που κατάφερε. Στη συνέχεια (Δεκέμβριος 1923) υποστήριξε την επιστροφή στην κοινοβουλευτική τάξη και συναίνεσε στη διεξαγωγή των εκλογών του Δεκεμβρίου 1923. Λίγες ημέρες αργότερα παρέδωσε επίσημα την εξουσία στη Συντακτική Συνέλευση αφού προηγουμένως μέσα σε επευφημίες έκανε απολογισμό του έργου του στρατιωτικού καθεστώτος στις 2 Ιανουαρίου 1924. Σε αναγνώριση των υπηρεσιών του η Εθνική Αντιπροσωπεία τον ανακήρυξε «άξιο της πατρίδος» και αποφάσισε την προαγωγή του στον βαθμό του Αντιστράτηγου εν αποστρατεία (Μάιος 1924).
Πλαστήρας και Πάγκαλος στη Μικρά Ασία
Παρά το ότι ήταν ιδιαίτερα αγαπητός στις λαϊκές τάξεις αποσύρθηκε από το προσκήνιο. Μετά την επιβολή της δικτατορίας του Πάγκαλου (Ιούνιος 1925) εκδήλωσε αντιδικτατορικές διαθέσεις με αποτέλεσμα να συλληφθεί βίαια και να εκδιωχθεί στην Ιταλία (Οκτώβριος 1925). Και μετά την αποκατάσταση της Δημοκρατίας (1926) όμως, ο Πλαστήρας απείχε από τον δημόσιο βίο χωρίς να σταματά όμως να εκφράζει το ενδιαφέρον του για τις πολιτικές εξελίξεις. Εκείνα τα χρόνια ο Πλαστήρας ενστερνίστηκε κάποιες από τις ιδέες του Μουσολίνι οι οποίες γεμάτες λαϊκισμό και ψευδεπίγραφο εθνικισμό άσκησαν επιρροή ακόμα και σε δημοκρατικούς στρατιωτικούς την περίοδο του Μεσοπολέμου.
Διακατεχόμενος από ιδεολογική τρικυμία, όπως γράφει ο Όθων Τσουνάκος, αντέδρασε στο αποτέλεσμα των εκλογών της 5ης Μαρτίου 1933 που έδωσε τη νίκη στις αντιβενιζελικές δυνάμεις και οργάνωσε στρατιωτικό πραξικόπημα. Η ενέργεια του αυτή όμως προκάλεσε όχι μόνο την αντίδραση του λαού αλλά και των πολιτικών. Μάλιστα και ο ίδιος ο Ελευθέριος Βενιζέλος αντέδρασε. Ο Πλαστήρας τότε με περιπετειώδη τρόπο κατάφερε να διαφύγει στο εξωτερικό. Ακολούθησε περίοδος γενικής αποσταθεροποίησης του πολιτεύματος της Προεδρικής Δημοκρατίας, δραματική συνέπεια της οποίας ήταν το βενιζελικό κίνημα της 1ης Μαρτίου 1935. Στις κρίσιμες εκείνες στιγμές οι βενιζελικοί προσέβλεπαν στη βοήθεια του Πλαστήρα, ο οποίος όμως δεν κατάφερε να επιστρέψει στην Ελλάδα. Μετά την καταστολή του κινήματος ακολούθησε η παλινόρθωση της βασιλείας το 1935 και η δικτατορία Μεταξά το 1936 στην οποία ο αυτοεξόριστος Πλαστήρας τήρησε τελείως εχθρική στάση, πρωτοστάτησε πάντως στη δημιουργία κάποιας μορφής αντιδικτατορικού μετώπου, σε συνεργασία με τον Κομνηνό Πυρομάγλου.
Κομνηνός Πυρομάγλου
Η στάση του Νικόλαου Πλαστήρα από την έναρξη του Ελληνοϊταλικού πολέμου ως το τέλος του Εμφυλίου
Όταν ξεκίνησε ο Ελληνοϊταλικός πόλεμος, ο Νικόλαος Πλαστήρας βρισκόταν στις Κάννες (στο λεγόμενο «Κράτος του Βισί» που προέκυψε μετά την εισβολκή των Ναζί στην Γαλλία). Καθώς ήταν δεδομένη η αντίθεσή του με το μεταξικό καθεστώς ακόμα και στην εξωτερική πολιτική και τους χειρισμούς του στα στρατιωτικά θέματα, υποστήριξε αρχικά απόψεις που θεωρήθηκαν ηττοπαθείς. Όταν οι Γερμανοί κατέλαβαν την Ελλάδα ένιωσε μεγάλη θλίψη. Οι απόψεις που διατύπωσε για τον τρόπο με τον οποίο η Ελλάδα αντιμετώπισε την ελληνοϊταλική σύρραξη και η εκτίμησή του για τη χρονική έκταση του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου στον οποίο δεν είχε ακόμα εμπλακεί η ΕΣΣΔ είναι αυτές που έδωσαν αφορμή σε κάποιους να τον κατηγορήσουν αργότερα. Τις απόψεις αυτές που αναφέρει ο Κομνηνός Πυρομάγλου, άμεσος συνεργάτης του, τις εξέφρασε ο Πλαστήρας και σε επιστολή του προς τον πρεσβευτή Π. Μεταξά στις 16 Ιουλίου 1941. Σε αυτήν έπαιρνε θέση κατά του διεξαχθέντος πολέμου και της μη αποδοχής της γερμανικής μεσολάβησης για τη διακοπή των εχθροπραξιών με εδαφικά πλεονεκτήματα για την Ελλάδα, αρκεί να αποχωρούσαν τα λιγοστά βρετανικά στρατεύματα από τη χώρα.
Κατηγορούσε δε τον βασιλιά Γεώργιο Β’ και τον Εμμανουήλ Τσουδερό απειλώντας ότι ο ίδιος δεν θα επιτρέψει την επάνοδό τους στην Ελλάδα μετά τη λήξη του πολέμου. Σύντομα όμως οι απόψεις αυτές, οι ηττοπαθείς όπως είχαν χαρακτηριστεί, έδωσαν τη θέση τους σε άλλες που βρίσκονταν σε απόλυτη συμφωνία με το αίτημα για την οργάνωση αντίστασης εναντίον των κατακτητών. Καθώς η εξόριστη ελληνική κυβέρνηση αρνήθηκε να του χορηγήσει διαβατήριο, έστειλε στην Ελλάδα τον Κομνηνό Πυρομάγλου προκειμένου αυτός εξ ονόματός του να έρθει σε επαφή με επιφανείς πολιτικούς και στρατιωτικούς της Ελλάδας για τη σύσταση αντιστασιακής οργάνωσης. Δημιουργήθηκε έτσι ο ΕΔΕΣ, ουσιαστικός αρχηγός του οποίου ήταν ο Πλαστήρας, ο οποίος όμως δεν κατάφερε ποτέ να έρθει στην κατεχόμενη Ελλάδα.
Στρατιωτικός βραχίονας του ΕΔΕΣ ήταν οι ΕΟΕΑ με στρατιωτικό ηγέτη τον Ναπολέοντα Ζέρβα και πολιτικό υπεύθυνο τον Κομνηνό Πυρομάγλου. Μετά την απελευθέρωση (Οκτώβριος 1944), την άφιξη της κυβέρνησης Παπανδρέου στην Αθήνα και την όξυνση του Δεκεμβριανού κινήματος, ο Νικόλαος Πλαστήρας έφτασε στην Ελλάδα και πήρε μέρος στις συζητήσεις κορυφής για τη λύση των προβλημάτων στη χώρα μας.
Στις 3 Ιανουαρίου 1945 παραιτήθηκε η κυβέρνηση Γεωργίου Παπανδρέου και ο πρόσφατα διορισμένος από τον Γεώργιο Β’ και αντιβασιλέας, Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Δαμασκηνός ανέθεσε στον Πλαστήρα τον σχηματισμό κυβέρνησης. Ο Δαμασκηνός υπολόγιζε ότι οι παλιές συναδελφικές σχέσεις του με αξιωματικούς που είχαν ενταχθεί στον ΕΛΑΣ, η εκτίμηση των προσφύγων προς τον «Μαύρο Καβαλάρη», ακόμα και το ότι προερχόταν από τον Στρατό θα συντελούσαν στην καταστολή του κινήματος. Ο Πλαστήρας ανέλαβε και την Αρχιστρατηγία του ελληνικού στρατεύματος. Επί πρωθυπουργίας του επιτεύχθηκε ανακωχή (11/1/1945) και υπογράφτηκε η Συμφωνία της Βάρκιζας (Φεβρουάριος 1945). Η κατάσταση όμως που ακολούθησε (διώξεις οπαδών της Αριστεράς, σύσταση ακροδεξιών, παραστρατιωτικών ή μη ομάδων και μεθοδεύσεις για την επαναφορά της μοναρχίας) δεν έβρισκαν σύμφωνο τον Πλαστήρα. Οι αντίπαλοί του μεθόδευσαν την πτώση του ανατρέχοντας στις πρώτες δηλώσεις του κατά τη διάρκεια της Κατοχής, οι οποίες δημοσιεύθηκαν στην εφημερίδα «Ελληνικόν Αίμα» κατά κύριο λόγο. Στην ίδια εφημερίδα δημοσιεύθηκε η επιστολή του προς τον Π. Μεταξά (του 1941…). Προκλήθηκε σάλος. Στις 8 Απριλίου 1945 ο Δαμασκηνός με επιστολή του προς τον Ν. Πλαστήρα που δημοσιεύθηκε στον ημερήσιο Τύπο έπαυσε την κυβέρνηση χρησιμοποιώντας όμως διπλωματικές εκφράσεις και επαίνους για τον «Μαύρο Καβαλάρη». Την ίδια μέρα υποβλήθηκε η παραίτηση της κυβέρνησης Πλαστήρα και ο σχηματισμός νέας υπό τον Π. Βούλγαρη, Ο Πλαστήρας παραιτήθηκε και από την αρχιστρατηγία. Η περίοδος του Εμφυλίου Πολέμου βρήκε τον Πλαστήρα εκτός πολιτικής. Όμως κατήγγειλε την κυβέρνηση και την Αριστερά οι οποίες με τις μεθοδεύσεις τους οδήγησαν τη χώρα σε αδελφοκτόνο πόλεμο, τον οποίο ο ίδιος τόλμησε να χαρακτηρίσει πρώτος «Εμφύλιο».
Πλαστήρας και Παπάγος
Η πολιτική δράση του Πλαστήρα από το 1950 ως τον θάνατό του το 1953
Μετά τη λήξη του Εμφυλίου, ο Πλαστήρας αναμείχθηκε και πάλι με την πολιτική. Στις 14/1/1950 ίδρυσε μαζί με τον Εμμανουήλ Τσουδερό την ΕΠΕΚ (Εθνική Προοδευτική Ένωσις Κέντρου). Η ΕΠΕΚ στις εκλογές της 5ης Μαρτίου 1950 έλαβε 16,4% των ψήφων και 45 έδρες καταλαμβάνοντας την τρίτη θέση. Στις 15 Απριλίου 1950 ο Πλαστήρας σχημάτισε κυβέρνηση συνασπισμού με αντιπρόεδρο τον Γεώργιο Παπανδρέου, τη συμμετοχή άλλων κεντρώων και τη στήριξη του Σοφοκλή Βενιζέλου. Τα πρώτα μέτρα που έλαβε η νέα κυβέρνηση αποσκοπούσαν στον περιορισμό των διώξεων κατά της Αριστεράς και στην άμβλυνση των συνεπειών του Εμφυλίου. Ωστόσο, η στάση αυτή προκάλεσε αντιδράσεις της συντηρητικής αντιπολίτευσης και του παράνομου τότε Κομμουνιστικού Κόμματος που την χαρακτήρισε «παρελκυστική». Στις 21 Αυγούστου 1950 η κυβέρνηση Πλαστήρα «έπεσε». Στις εκλογές της 9ης Σεπτεμβρίου 1951 η παράταξή του ήρθε δεύτερη με 23,5% των ψήφων και 74 έδρες. Σχηματίστηκε κυβέρνηση υπό τον Σοφοκλή Βενιζέλο. Όμως οι συνέπειες του Εμφυλίου ταλάνιζαν τη χώρα. Παρά την αντίθεση του Πλαστήρα, εκτελέστηκαν οι Μπελογιάννης, Μπάτσης, Καλούμενος, Αργυριάδης και άρχισε η δίκη των αεροπόρων. Στο μεταξύ, η υγεία του Πλαστήρα κλονίστηκε ανεπανόρθωτα.
«Τι Πλαστήρας, τι Παπάγος…»
Στις 16 Νοεμβρίου 1952 διεξήχθηκε νέα εκλογική αναμέτρηση. Αντίπαλός του στις εκλογές αυτές που έγιναν με πλειοψηφικό σύστημα, ο Αλέξανδρος Παπάγος, ιδρυτής του «Ελληνικού Συναγερμού». Ο Πλαστήρας κάλεσε την Αριστερά να μην κατέβει ξεχωριστά στις εκλογές. Η απάντηση που έλαβε ήταν το σύνθημα «Τι Πλαστήρας, τι Παπάγος» που έχει μείνει ως τις μέρες μας και αναφέρεται συχνά στη διάρκεια πολιτικών συζητήσεων. Η ΕΠΕΚ έπαθε πανωλεθρία σ’ αυτές τις εκλογές καθώς εξέλεξε μόλις 31 βουλευτές. Αυτό σήμανε το τέλος της πολιτικής καριέρας του Πλαστήρα. Καθώς όπως αναφέραμε η υγεία του είχε κλονιστεί σοβαρά, πήγε στις ΗΠΑ χωρίς όμως η κατάσταση του να βελτιωθεί σημαντικά. Επέστρεψε στην Ελλάδα όπου δέχτηκε ακόμα ένα χτύπημα. Στις 3/5/1953, το κόμμα που είχε ο ίδιος ιδρύσει, η ΕΠΕΚ διαλύθηκε. Στις 26 Ιουλίου 1953, όπως γράφει ο Ν. Μπουγάς, «ο άγαμος, ασκητικός, αλλά ερωτευμένος με την πατρίδα αυτός άνδρας πέθανε… υποκύπτοντας στην καρδιοπάθεια και την ημιπληγία…». Λέγεται ότι η μόνη «περιουσία» που είχε όταν πέθανε ήταν 100 δραχμές!
Μια αποτίμηση για τον Νικόλαο Πλαστήρα
Όπως γράφει ο Ν. Μπουγάς στην ΠΑΠΥΡΟΣ ΛΑΡΟΥΣ ΜΠΡΙΤΑΝΙΚΑ: «Ο Νικόλαος Πλαστήρας υπήρξε αναμφίβολα σημαντική αλλά και ιδιόρρυθμη στρατιωτική και πολιτική φυσιογνωμία. Ήταν ένας από τους κορυφαίους αντιπροσώπους του σκηνικού του ελληνικού πολιτικού βίου όπως αυτός διαμορφώθηκε μετά τον Διχασμό αλλά και μια ιδιαίτερα σημαντική μορφή στην πορεία προς την εθνική συμφιλίωση που ακολούθησε τα Δεκεμβριανά και τον Εμφύλιο Πόλεμο. Οι στρατηγικές του ικανότητες μπορεί να αμφισβητηθούν αλλά κανείς δεν αμφισβήτησε ότι ως πολεμιστής υπήρξε γενναίος και ορμητικός και ως διοικητής πολύ αγαπητός στους στρατιώτες του (λέγεται ότι «φύλαγε» ακόμα και σκοπιές στρατιωτών του!). Ως άτομο υπήρξε τίμιος, απλός, σιωπηλός, μοναχικός και απόκοσμος. Δεν ακούστηκε ποτέ κατηγορία για την καθαρά προσωπική του ζωή. Είναι γεγονός ότι πολλές ενέργειές του παραμένουν ουσιαστικά ανερμήνευτρς και δεν είναι γνωστή η πραγματική αιτιολογία τους. Αλλά τούτο είναι υπόθεση του ιστορικού του μέλλοντος, δεδομένου ότι όπως και για όλους σχεδόν τους πρωταγωνιστές της εποχής του, τίποτα δεν έχει λεχθεί οριστικά».
Αποφθέγματα του Νικόλαου Πλαστήρα
Ο κορυφαίος νησιολόγος κύριος Γεώργιος Γιαγκάκης είχε την καλοσύνη να μας στείλει μερικά αποφθέγματα του Νικόλαου Πλαστήρα, άγνωστα στους περισσότερους. Τα παραθέτουμε εδώ για να γίνουν γνωστά στο ευρύ κοινό.
«...Είναι αδύνατος η σωτηρία εάν δεν μάθωμεν όλοι, επί τέλους, να ζητώμεν την ατομικήν ευτυχίαν μας μέσα εις την ευτυχίαν της πατρίδος...» (Προσφώνηση στο συλλαλητήριο της 9-10-1922)
«... άγομαι εις το θλιβερόν συμπέρασμα ότι ολόκληρος ο Κόσμος της Ευρώπης έχασε μαζί με την λογικήν και την συνείδησιν...» (επιστολή της 21-12-1922 προς Πηνελόπη Δέλτα)
«... Δεν σας επιτρέπω να υβρίζετε την ελληνική δικαιοσύνη ούτε να επεμβαίνετε στα εσωτερικά μας. Δεν είμεθα αποικία σας. Το είδαμε το ενδιαφέρον σας όταν πολεμούσαμε μόνοι στην Μικρά Ασία, όταν απαθείς παρακολουθούσατε τις σφαγές στην Σμύρνη, όταν δίνατε την Θράκη στον Κεμάλ». (Απάντηση στον πρέσβη Λίντλεϋ Νοέμβ.1922)
«Κοιτάζω τι συμφέρει τον τόπο μου και αυτό κάνω. Έπρεπε να φτιάσω στρατό, τίποτα άλλο δε σήμαινε. Και τον φτιάσαμε και τότε μας σεβάστηκαν οι Δυνάμεις».
«Και η δόξα της Ελληνικής Φυλής εις τους αιώνας ουδέποτε υπήρξε η έκτασις και ο αριθμός. Υπήρξε πάντοτε η εγκαρτέρησις και ο πολιτισμός».
«...Τα μεγαλύτερα και σπουδαιότερα έργα δεν στηρίζονται πάντα επί της νομιμότητος αλλ' επί της ηθικής, το ύψος της οποίας δεν δύναται να φθάσει πάντοτε ο νόμος...»
«Είστε οι αγνοί και αναλλοίωτοι Έλληνες. Σας ανήκει έπαινος γιατί μεταφέρετε τον Ελληνισμό με όλες τις αθάνατες παραδόσεις του, στην καινούργια πατρίδα όπου ζείτε και προοδεύετε... Οι ηθικές αξίες του Έθνους μας με τις οποίες συντηρήθηκε στην ζωή με μία ασύλληπτη λάμψη πάνω από 3.000 χρόνια, θα πρέπει να προστατευθούν σαν την κόρη των ματιών μας. Αλλά και επιπλέον, όλα τα παραδοσιακά στοιχεία που ανέδειξαν και φώτισαν οι αιώνες, θα πρέπει να διαφυλαχθούν σαν τον πιο πολύτιμο θησαυρό του Έθνους». (Προσφώνηση σε αντιπροσωπεία ομογενών από ΗΠΑ, Καναδά και Αυστραλία).
«... Τίποτε δεν με τρομάζει περισσότερον δια το μέλλον της Ελλάδος όσον η διαστροφή του χαρακτήρος και η ελαστικότης της συνειδήσεως των Ρωμηών...».
«Όποιος βλέπει να καταστρέφεται η Πατρίδα και μένει αδρανής, είναι σαν να την καταστρέφει ο ίδιος».
Δύο άγνωστες ιστορίες που δείχνουν την εντιμότητα του Νικόλαου Πλαστήρα
Θα παραθέσουμε τώρα δύο ιστορίες που δείχνουν τη μεγάλη εντιμότητα του Νικόλαου Πλαστήρα. Αφορούν αδελφούς του, οι οποίοι ενώ ο Ν. Πλαστήρας ήταν πρωθυπουργός, δεν επιδίωξαν να διοριστούν σε κάποια θέση στο Δημόσιο γνωρίζοντας ότι ο πρωθυπουργός-αδελφός τους δεν θα επέτρεπε κάτι τέτοιο. Η πρώτη, έχει δημοσιευτεί στο olatakala.blogspot και μας την επιβεβαίωσε και ο κύριος Γιαγκάκης. Η δεύτερη είναι αφήγηση θείου μου ο οποίος εργαζόταν με τον αδελφό του Πλαστήρα όταν αυτός ήταν πρωθυπουργός, σε φούρνο!
Σύμφωνα με δημοσίευμα του αλεξανδρινού «Ταχυδρόμου» (Νοέμβριος 1951) ένας 65χρονος άνδρας ζήτησε εργασία στη ζυθοποιία «Φιξ». Όταν τον ρώτησαν τι δουλειά μπορεί να κάνει απάντησε: «Μια απλή δουλειά σαν αυτή που σας προσφέρει ένας κοινός υπάλληλος». Οι υπεύθυνοι τον ρώτησαν πώς λέγεται: «Γεώργιος Πλαστήρας», απάντησε. «Τι σχέση έχετε με τον πρωθυπουργό;» τον ρώτησαν. «Αδελφός του είμαι!» - «Και γιατί δεν του λέτε να σας διορίσει κάπου;». Η απάντηση του Γ. Πλαστήρα ήταν «Πηγαίνετε να τον ρωτήσετε εσείς!», όπως μας μετέφερε ο Γ. Γιαγκάκης. Πάντως, ο Γ. Πλαστήρας προσλήφθηκε στη «Φιξ»…
Τη δεύτερη ιστορία, μου την αφηγήθηκε ο αείμνηστος θείος μου Ιωάννης Σ. Σπυρώνης, ήρωας του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, αρτεργάτης. Αν και την έχω αναφέρει και παλαιότερα, την δημοσιεύω ξανά. Όταν ο θείος μου εργαζόταν σε φούρνο στην Αθήνα, στις αρχές της δεκαετίας του ’50, συνάδελφός του στο ίδιο αρτοποιείο, ήταν ένας από τους αδελφούς του Ν. Πλαστήρα που ήταν τότε πρωθυπουργός. Όταν μου αφηγήθηκε την ιστορία ο θείος μου, τον ρώτησα έκπληκτος: «Καλά θείε, με αδελφό πρωθυπουργό, δούλευε στον φούρνο;». Η απάντησή του ήταν η εξής: «Ήταν τόσο έντιμος ο Πλαστήρας που δεν ήθελε να πει κάποιος ότι διορίζει στο Δημόσιο, ακόμα και στενούς συγγενείς του».
Αυτή ήταν σε γενικές γραμμές η ζωή του «Μαύρου Καβαλάρη» Νικόλαου Πλαστήρα. Σίγουρα έκανε λάθη, όπως όλοι οι άνθρωποι. Αποτελεί όμως το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα έντιμου Έλληνα στρατιωτικού και πολιτικού που αν δεν έχει εκλείψει στις μέρες μας, είναι υπό εξαφάνιση ή εξαιρετικά σπάνιο…
