Πώς η πίστη μας στον θεό επηρεάζει τις πράξεις μας και μας κάνει πιο... ριψοκίνδυνους

Η ψυχολόγος Cindel White του Πανεπιστημίου York και οι συνεργάτες της στο Πανεπιστήμιο British Columbia , διεξήγαγαν μια έρευνα για να διαπιστώσουν κατά πόσο ακριβώς ισχύει η παραπάνω πρόταση. "Έτσι δημιουργήσαμε ένα πολύ απλό πείραμα όπου ελέγξαμε το κατά πόσο οι άνθρωποι σκέφτονταν πραγματικά τον Θεό, όταν σκέφτονταν αν θα εκτελέσουν ή όχι ένα ρίσκο στην κοινωνική τους ζωή, στην καριέρα τους ή σε ένα ψυχαγωγικό περιβάλλον”, ανέφερε η ψυχολόγος Cindel White, συνεργάτιδα της έρευνας. "Θέλαμε να μάθουμε αν η σκέψη για τον Θεό επηρεάζει την ανάληψη κινδύνων στην προσωπική τους ζωή", επισήμανε. Η μελέτη τους επικεντρώθηκε κυρίως σε σενάρια που αφορούσαν κινδύνους αναψυχής, όπως η ορειβασία, κινδύνους κοινωνικούς και επαγγελματικούς, όπως η μετακίνηση σε ένα νέο μέρος για να επιδιώξουν μια νέα ευκαιρία εργασίας, ή η εύρεση νέων δεσμών με ανθρώπους. Τα αποτελέσματα ήταν άκρως ενδιαφέροντα.

Θεός και ρίσκα
Ποιος είναι λοιπόν ακριβώς ο τρόπος με τον οποίο οι θρησκευτικές πεποιθήσεις μπορούν να διαμορφώσουν τη λήψη αποφάσεων στην καθημερινή μας ζωή. Για την έρευνά τους, η White και οι συνεργάτες της επιστράτευσαν 631 Αμερικανούς χριστιανούς, ζητώντας τους να γράψουν για κάποιο ρίσκο που σκέφτονταν να πάρουν στο άμεσο μέλλον. Αργότερα, ρώτησαν τους ίδιους συμμετέχοντες πόσο πρόθυμοι θα ήταν να πάρουν αυτό το ρίσκο κατά τη διάρκεια των επόμενων τριών μηνών. Για να προσπαθήσουν να διαχωρίσουν την επιρροή των πεποιθήσεών τους για τον Θεό, τους χώρισαν σε δύο ομάδες, την ομάδα του πειράματος και την ομάδα ελέγχου. Στην πειραματική ομάδα είπαν: "Πριν απαντήσετε σε αυτές τις ερωτήσεις, παρακαλώ σκεφτείτε την επιρροή του Θεού σε ό,τι συμβαίνει στη ζωή σας. Σκεφτείτε την πιθανότητα να εμπλακείτε σε αυτή την επικίνδυνη δραστηριότητα ή συμπεριφορά, αφού λάβετε υπόψη σας την επιρροή του Θεού στη ζωή σας". Αντίθετα, στην ομάδα ελέγχου ειπώθηκε απλώς το να σκεφτούν την πιθανότητα να εμπλακούν σε μια επικίνδυνη δραστηριότητα ή συμπεριφορά. Η ιδέα ήταν ότι με την τροφοδότηση της ιδέας της ανώτερης δύναμης, θα εξακρίβωναν πόσο επηρέαζαν τελικά οι πεποιθήσεις τους για τον Θεό στη λήψη των αποφάσεών τους.

Από τα ευρήματα των ερευνών αποδείχθηκε ότι η σκέψη για τον Θεό έκανε τους πιστούς ελαφρώς πιο πρόθυμους να αναλάβουν μελλοντικά ρίσκα. Η αιτία έγκειται στο γεγονός ότι όταν τα άτομα αισθάνονται συνδεδεμένα με έναν ανώτερο σκοπό, φαίνεται να είναι πιο πρόθυμα να αναλάβουν κινδύνους, θεωρώντας τις προκλήσεις ως ευκαιρίες για προσωπική ανάπτυξη και όχι ανυπέρβλητα εμπόδια. Κάπως έτσι, η πίστη σε μια ανώτερη δύναμη μπορεί τελικά να θεωρηθεί ως μια μοναδική μορφή ψυχολογικής ασφάλειας - την αντίληψη που έχει ένα άτομο για τις συνέπειες της ανάληψης ενός διαπροσωπικού κινδύνου -, προσφέροντας ουσιαστικά ένα μαξιλάρι έναντι του φόβου της αποτυχίας ή του άγνωστου.

Αντιμετωπίζοντας την αβεβαιότητα με πίστη
Σε μια ζωή γεμάτη με ανατροπές που μπορούν να προκαλέσουν φόβο και άγχος, η σκέψη για τον Θεό μπορεί να προσφέρει ένα πλαίσιο για τα άτομα, έτσι ώστε να αντιμετωπίσουν την αβεβαιότητα με πίστη, ανθεκτικότητα και την πεποίθηση ότι οι προκλήσεις αποτελούν μέρος ενός ευρύτερου θεϊκού σχεδίου. Αυτή η προοπτική φαίνεται να έχει ένα πολύ θετικό αντίκτυπο, καθώς επιτρέπει την αλλαγή της νοοτροπίας μας, κάνοντάς μας να βλέπουμε τους κινδύνους ως βήματα σε ένα καθοδηγούμενο ταξίδι και όχι ως τρομακτικά άλματα στο άγνωστο.

Επιπλέον, η πίστη σε μια ανώτερη δύναμη έχει συνδεθεί με την ενίσχυση των μηχανισμών αντιμετώπισης των αντιξοοτήτων στη ζωή μας. Όταν, για παράδειγμα, τα άτομα αισθάνονται ότι έχουν ισχυρά πνευματικά θεμέλια, είναι πιο πιθανό να προσεγγίσουν τις προκλήσεις με μια θετική νοοτροπία, βλέποντας τις αποτυχίες ως ευκαιρίες για προσωπική και πνευματική ανάπτυξη. Αυτή η ανθεκτικότητα μπορεί να λειτουργήσει ως καταλύτης για την ανάληψη ρίσκων, καθώς τα άτομα αναγνωρίζουν ότι η αποτυχία δεν αποτελεί ένα τελικό σημείο, αλλά μάλλον ένα σκαλοπάτι στο πνευματικό και προσωπικό τους ταξίδι. Κάπως έτσι, η πίστη σε μια ανώτερη δύναμη μετατρέπεται σε μια πηγή δύναμης, που μας ενδυναμώνει να κυνηγήσουμε τους στόχους μας με μια βαθιά αίσθηση σκοπού και θεϊκής καθοδήγησης.

Η βιολογία της πίστης
Τα παραπάνω ευρήματα δεν είναι τα μοναδικά που δείχνουν τα θετικά αποτελέσματα της θρησκείας και της πίστης στον άνθρωπο. Για παράδειγμα, μια ομάδα από το Πανεπιστημίου της Γιούτα, κατέληξε στο γεγονός ότι οι θρησκευτικές και πνευματικές εμπειρίες είναι νευρολογικά παρόμοιες με την ευφορία που μας προκαλεί ο έρωτας και η λήψη ναρκωτικών ουσιών. Οι μελετητές έκαναν έρευνες σε ορισμένες ομάδες μορμόνων, διαπιστώνοντας ότι στους ίδιους ενεργοποιούνταν τα ίδια νευρωνικά συστήματα που βασίζονται στην ανταμοιβή και σχετίζονται με τη λήψη ναρκωτικών, όταν "ένιωθαν το άγιο πνεύμα". Συγκεκριμένα, φάνηκε να ενεργοποιήθηκε επανειλημμένα ο nucleus accumbens, μια περιοχή του εγκεφάλου που αποτελεί κλειδί για το κύκλωμα της ανταμοιβής και της επιβράβευσης.

Αν και οι συγγραφείς παραδέχτηκαν ότι θα πρέπει να διεξαχθεί πολύ περισσότερη δουλειά, σε πολλαπλές θρησκείες, για να επιβεβαιωθούν τα αποτελέσματα, η έρευνα μπορεί να αποτελέσει την αρχή μιας ενδιαφέρουσας γραμμής μελέτης των θρησκευτικά υποκινούμενων συμπεριφορών κάθε είδους. Σε συνέντευξή του στο CNN μάλιστα, ο Τζέφρι Άντερσον, επιβλέπων της μελέτης, επεσήμανε ότι ήταν η πρώτη μελέτη που έδειξε τη σύνδεση με το σύστημα ανταμοιβής του εγκεφάλου μας και ότι αυτή αποτελεί ένα σκαλοπάτι για τη διερεύνηση όλων των ειδών των θρησκευτικά υποκινούμενων συμπεριφορών. "Δισεκατομμύρια άνθρωποι λαμβάνουν σημαντικές αποφάσεις στη ζωή τους με βάση πνευματικά και θρησκευτικά συναισθήματα και εμπειρίες. Είναι ίσως μία από τις πιο ισχυρές επιρροές στην κοινωνική μας συμπεριφορά. Ωστόσο, γνωρίζουμε τόσο λίγα για το τι πραγματικά συμβαίνει στον εγκέφαλο κατά τη διάρκεια αυτών των εμπειριών. Είναι απλώς ένα κρίσιμο ερώτημα που χρειάζεται περισσότερη μελέτη", επισήμανε ο ίδιος.