Γιατί οι γυναίκες είναι πιο θλιμμένες και ταυτόχρονα πιο ευτυχισμένες από τους άνδρες;

Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Social Indicators Research και αναλύει 11 έρευνες σε 167 χώρες, διαπίστωσε ότι ανεξάρτητα από τα εργαλεία μετρήσεων και την χώρα καταγωγής και διαμονής, οι γυναίκες δηλώνουν ότι είναι πιο αγχώδεις, πιο καταθλιπτικές, πιο κουρασμένες και πιο απαισιόδοξες από τους άνδρες. Επιπλέον, η μελέτη αναφέρει ότι οι γυναίκες βιώνουν συνήθως περισσότερο χρόνιο πόνο και κακή συνολική υγεία, ενώ είναι και πιθανότερο να λαμβάνουν αντικαταθλιπτικά και άλλα φάρμακα για ψυχικά νοσήματα. Και ενώ όσο διαβάζουμε τα παραπάνω μπορούμε πολύ γρήγορα να βρούμε στο πίσω μέρος του μυαλού μας πέντε λόγους που θα δικαιολογούν αυτά τα ευρήματα, οι έρευνες του Gallup World Poll, έρχεται να μας πούνε το αντίθετο. Σύμφωνα με αυτές, οι γυναίκες από την Αυστραλία έως τη Σαουδική Αραβία βαθμολόγησαν συνήθως τη ζωή τους εξίσου υψηλά, αν όχι υψηλότερα από τους άνδρες, νιώθοντας μια γενικότερη ικανοποίηση από τη ζωή τους.

Σε τι μπορεί να οφείλεται αυτό το παράδοξο; Δηλαδή αυτό το περίεργο φαινόμενο κατά το οποίο οι γυναίκες βιώνουν περισσότερη καθημερινή στεναχώρια από τους άνδρες, αλλά παραδόξως, εκφράζουν επίσης υψηλότερα επίπεδα συνολικής ικανοποίησης από τη ζωή τους. Αυτή λοιπόν η αινιγματική δυαδικότητα εγείρει το ερώτημα: γιατί οι γυναίκες είναι ταυτόχρονα πιο θλιμμένες και πιο ευτυχισμένες από τους άνδρες;

Ορμόνες και εγκέφαλος

Ένας παράγοντας που θα μπορούσε να εξηγεί το γεγονός ότι οι γυναίκες είναι πιο αγχώδεις και βιώνουν περισσότερα αρνητικά συναισθήματα καθημερινώς, οφείλεται και στις διαφορές στη χημεία του εγκεφάλου και στις διακυμάνσεις των ορμονών. Για παράδειγμα, σύμφωνα με έρευνα του Πανεπιστημίου του Cambridge, τα αναπαραγωγικά γεγονότα σε όλη τη ζωή μιας γυναίκας συνδέονται με ορμονικές αλλαγές, οι οποίες έχουν συνδεθεί με το άγχος. Η αύξηση των οιστρογόνων και της προγεστερόνης που παρατηρείται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης μπορεί πιο συγκεκριμένα, να αυξήσει τον κίνδυνο για ψυχαναγκαστική διαταραχή, η οποία χαρακτηρίζεται από ενοχλητικές και επαναλαμβανόμενες σκέψεις, παρορμήσεις και εμμονές που είναι ανησυχητικές και εξουθενωτικές.

Εκτός όμως από τους βιολογικούς μηχανισμούς, οι γυναίκες και οι άνδρες φαίνεται να βιώνουν και να αντιδρούν στα γεγονότα της ζωής τους με διαφορετικό τρόπο, σύμφωνα με την ίδια έρευνα. Χαρακτηριστικά, οι γυναίκες τείνουν να είναι πιο επιρρεπείς στο στρες, το οποίο μπορεί να αυξήσει το άγχος τους. Άλλες μελέτες δείχνουν ότι οι γυναίκες είναι πιο πιθανό να βιώσουν σωματική και ψυχική κακοποίηση από ό,τι οι άνδρες, γεγονός που συνδέεται με την ανάπτυξη αγχωδών διαταραχών και άρα τα αρνητικά συναισθήματα. Η παιδική κακοποίηση επίσης έχει συσχετιστεί με αλλαγές στη χημεία και τη δομή του εγκεφάλου, ενώ σύμφωνα με μελέτες, οι γυναίκες που έχουν βιώσει σεξουαλική κακοποίηση μπορεί να έχουν μη φυσιολογική ροή αίματος στον ιππόκαμπο, μια περιοχή του εγκεφάλου που εμπλέκεται στην επεξεργασία των συναισθημάτων.

Κοινωνικές προσδοκίες και ρόλοι των φύλων

Πέρα όμως από την βιολογία, σημαίνοντα ρόλο στο παράδοξο που αναφέρουμε, παίζει και το γεγονός ότι από νεαρή ηλικία, τα κοινωνικά πρότυπα προδιαγράφουν διακριτούς ρόλους και προσδοκίες για τα άτομα με βάση το φύλο τους. Οι γυναίκες πιο συγκεκριμένα, βρίσκονται συχνά εγκλωβισμένες σε έναν λαβύρινθο ευθυνών που περιλαμβάνει τη φροντίδα της οικογένειας, την οικιακή μέριμνα και την επαγγελματική σταδιοδρομία. Το να ζυγίζουν αυτούς τους πολύπλευρους ρόλους μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένα επίπεδα καθημερινής δυσφορίας, καθώς οι γυναίκες παλεύουν με τις απαιτήσεις της εξισορρόπησης της εργασίας, της οικογένειας και των προσωπικών φιλοδοξιών. Αντίθετα, οι γυναίκες μπορεί να αντλούν μια βαθιά αίσθηση ικανοποίησης από την εκπλήρωση αυτών των ρόλων. Η ικανότητα να καλλιεργούν σχέσεις, να προωθούν συνδέσεις και να συμβάλλουν ουσιαστικά στη ζωή των άλλων μπορεί να προσδώσει στις γυναίκες μια βαθιά ικανοποίηση που υπερβαίνει τη στιγμιαία αγωνία.

Όταν λοιπόν αξιολογούν τη συνολική ικανοποίηση από τη ζωή τους, οι γυναίκες μπορεί να δίνουν προτεραιότητα σε διαφορετικές πτυχές της ύπαρξης από ό,τι οι άνδρες. Οι σύντροφοι, οι κοινωνικές σχέσεις, η προσωπική ανάπτυξη και οι αλτρουιστικές προσπάθειες κατέχουν συχνά κεντρικές θέσεις στις αφηγήσεις των γυναικών για την ευτυχία. Παρά τις καθημερινές προκλήσεις και αναποδιές, οι γυναίκες μπορεί λοιπόν να αντλούν βαθιά χαρά από την καλλιέργεια ουσιαστικών σχέσεων, την επιδίωξη των παθών τους και τη θετική επίδραση στην κοινότητά τους.

Τι μας δείχνουν όμως μακροπρόθεσμα όλα τα παραπάνω στοιχεία; Ακόμα και αν αυτές οι έρευνες μπορεί να μην μας λένε με ακρίβεια ποιος υποφέρει πραγματικά περισσότερο ή ακόμη και τι πραγματικά αισθάνονται οι άνθρωποι, φαίνεται να κάνουν σαφές ότι η ευχαρίστηση και η απόλαυση της στιγμής δεν είναι πάντα τα πιο αξιόπιστα εισιτήρια για μια ικανοποιητική και ουσιαστική ζωή. Αν και το άγχος, η κόπωση και το στρες δεν είναι και τόσο διασκεδαστικά δηλαδή, μπορεί τελικά να είναι μερικά από τα αναπόφευκτα συστατικά μιας πλούσιας και γεμάτης ζωής.