Εγκλήματα που συγκλόνισαν: Η απόφαση ενός νεαρού να διαλύσει τον αρραβώνα του, τον οδήγησε στον θάνατο
24.07.202408:21
Η Ελλάδα του 1974 ζούσε ακόμα με τους σκληρούς νόμους της τιμής και όσοι τους παραβίαζαν βρίσκονταν αντιμέτωποι με την εκδίκηση
Πενήντα χρόνια πριν, η Ελλάδα ζούσε ακόμα με τους άγραφους νόμους της τιμής και της υπόληψης όπως αυτοί εκφράζονταν μέσα από παραδόσεις και αρχές που είχαν κατάλοιπα από πρώιμα εξελικτικά στάδια της κοινωνίας. Ιδίως στην επαρχία τέτοιου είδους θέματα ήταν στην πρώτη γραμμή του ηθικού κώδικα αξιών των κατοίκων, και όσοι παραβίαζαν τους κανόνες βρίσκονταν αντιμέτωποι με τη γενική κατακραυγή ή την εκδίκηση.
***
Πρόκειται για ένα από τα εγκλήματα που παρουσιάζονται στο βιβλίο «100 εγκλήματα στην Ελλάδα» που έχει κυκλοφορήσει μαζί με το ΘΕΜΑ της Κυριακής
***
Στην υπόθεση που θα αναφερθούμε παρακάτω, η απόφαση ενός νεαρού άνδρα να διαλύσει τον αρραβώνα του με μία κοπέλα αποδείχτηκε μία πράξη που τον οδήγησε στον θάνατο, καθώς όπως επέβαλε η ηθική της εποχής, η παραβίαση του λόγου που είχε δοθεί ήταν κάτι ασυγχώρητο.
***
Στην υπόθεση που συγκλόνισε την Ελλάδα και έφερε στο προσκήνιο τα ήθη εκείνης της εποχής εμπλέκεται μία γυναίκα, η 52χρονη Σπυριδούλα, η κόρη της, 22χρονη Παγώνα, και ο νεαρός Νίκος, 29 ετών. Η μοίρα που τους έφερε μπλεγμένους σε αυτή τη φονική ιστορία ξεκίνησε με την πρόταση ενός κοινού γνωστού των οικογενειών, οι οποίες κατοικούσαν σε γειτονικά χωριά της Λοκρίδας, να γνωριστούν τα δύο παιδιά με σκοπό τον γάμο.
***
Το συνοικέσιο ήταν εκείνη την εποχή ο κυρίαρχος τρόπος για να παντρευτούν δύο νέοι, πολύ δε περισσότερο στα χωριά της επαρχίας όπου το έθιμο είχε σχεδόν καθολική εφαρμογή και συνοδευόταν από ένα εθιμοτυπικό και κώδικες συμπεριφοράς. Στη συγκεκριμένη περίπτωση τα πράγματα κύλησαν όπως έπρεπε, με τους γονείς να συναντώνται και να συμφωνούν για τον γάμο και την πλευρά της νύφης να υπόσχεται ένα ποσό ύψους 300.000 δραχμών ως την απαραίτητη τότε προίκα.
***
Οι δύο νέοι γνωρίστηκαν, με την Παγώνα να εντυπωσιάζεται από τον Νίκο, ο οποίος είχε σταθερή δουλειά ως οδηγός στην Ολυμπιακή και έμενε και στην Αθήνα, κάτι που τον ανέβαζε ακόμα περισσότερο στα μάτια της κοπέλας που δεν είχε βγει ποτέ έξω από το χωριό της. Ο αρραβώνας έγινε στις 18 Ιανουαρίου του 1974 στο σπίτι της νύφης με βάση το τυπικό της εποχής, μέσα σε γλέντια και χαρές, και με τους γονείς της νύφης να κάνουν δώρα στον γαμπρό.
***
Τις επόμενες ημέρες, και αφού κοιμήθηκαν ένα βράδυ στο σπίτι του γαμπρού, οι δύο νέοι αναχώρησαν για την Αθήνα, όπου και ο Νίκος τη φιλοξένησε στο διαμέρισμά του στην Καλλιθέα, όπου διέμενε μαζί με την αδελφή του. Παρά το γεγονός ότι είχαν κοιμηθεί στο ίδιο κρεβάτι, όπως επέβαλε και πάλι ο άγραφος νόμος του συνοικεσίου, όπως μαθεύτηκε αργότερα δεν είχαν έρθει σε κάποια σωματική επαφή. Οι ημέρες στην Αθήνα έμοιαζαν με παραμύθι για την Παγώνα, που είχε ξεφύγει από τον ασφυκτικό κλοιό του χωριού και είχε δίπλα της και έναν όμορφο άνδρα.
***
Όμως ο Νίκος είχε εντελώς διαφορετική στάση. Και μετά από λίγες ημέρες ειδοποίησε τον άνθρωπο που είχε κάνει το συνοικέσιο να μιλήσει με τους γονείς της κοπέλας και να τους πει ότι θέλει να διαλύσει τον αρραβώνα γιατί τελικά δεν ταιριάζουν με την Παγώνα. Για να την αποφύγει μάλιστα προφασίζεται ότι έχει ένα ταξίδι στην Κρήτη και υποχρεώνει την Παγώνα να επιστρέψει στο χωριό. Η άφιξη εκεί χωρίς την παρουσία του γαμπρού ήταν κάτι που προκάλεσε αμέσως τα σχόλια και τα κουτσομπολιά των συγχωριανών, που άρχισαν να διαδίδουν διάφορες φήμες για την οικογένεια της κοπέλας.
***
Η μητέρα της, Σπυριδούλα, το πήρε αρκετά βαριά και αφού το συζήτησε πρώτα με τους γονείς του Νίκου, οι οποίοι είπαν ότι δεν μπορούσαν να πάνε κόντρα στην απόφαση του γιου τους, στη συνέχεια, και έχοντας πάρει τη μεγάλη απόφαση να πάρει στα χέρια της την τιμή της οικογένειάς της και να ξεπλύνει την ντροπή, η Σπυριδούλα παίρνει την Παγώνα για να κατέβουν στην Αθήνα. Μαζί, μέσα στην τσάντα της έχει κρύψει ένα μεγάλο πριονωτό μαχαίρι, με το οποίο είναι αποφασισμένη να ξεκαθαρίσει με κάθε τρόπο την κατάσταση.
***
Μάνα και κόρη συναντούν τον Νίκο σε ένα καφενείο στη Συγγρού, όπου αρχίζει μία έντονη κουβέντα με την εξοργισμένη Σπυριδούλα, η οποία προσπαθεί να του αλλάξει γνώμη υποσχόμενη ακόμα μεγαλύτερη προίκα. Ο Νίκος είναι αμετάπειστος και ξεκαθαρίζει πως όλα έχουν πάρει τον δρόμο τους, ενώ υπόσχεται να επιστρέψει και τα δώρα. Η Σπυριδούλα σφίγγει το μαχαίρι στην τσάντα, όμως αποφεύγει να κάνει εκείνη τη στιγμή το επόμενο βήμα, καθώς, όπως είπε, δεν ήθελε να κάνει το κακό σε κοινή θέα. Πάντως ήταν αποφασισμένη ότι είτε θα έπαιρνε θετική απάντηση είτε θα προχωρούσε στη δολοφονία του αρραβωνιαστικού της κόρης της.
***
Την επόμενη μέρα η μάνα, συνοδεία της κόρης της και της κόρης του άνδρα που έκανε το προξενιό και τις φιλοξενούσε στην Αθήνα, πήγαν στο σπίτι του Νίκου. Είπαν ψέματα στον θυρωρό ότι ήταν συγγενείς του και μπήκαν στο σπίτι για να τον περιμένουν. Όταν ήρθε ο Νίκος βρέθηκε προ εκπλήξεως, καθώς δεν περίμενε αυτήν τη συνάντηση. Η κουβέντα ήρθε και πάλι στο θέμα της διάλυσης του αρραβώνα, χωρίς όμως ο Νίκος να φαίνεται διαλλακτικός ή να αφήνει κάποια υπόνοια ότι μπορεί να αλλάξει γνώμη.
***
Τότε ξαφνικά η Σπυριδούλα βγάζει το μαχαίρι από την τσάντα της και χτυπά με δύναμη τον Νίκο στον λαιμό. Η μαχαιριά είναι τόσο δυνατή που του κόβει την καρωτίδα, με το αίμα να πετάγεται ορμητικό καλύπτοντας όχι μόνο τον Νίκο αλλά και τη Σπυριδούλα. Ο νεαρός άνδρας με όση δύναμη του απομένει, και έχοντας χάσει αρκετό αίμα, κατευθύνεται προς τα σκαλιά, όμως λίγο πριν φτάσει στον πρώτο όροφο τον προλαβαίνει η Σπυριδούλα και με μία ακόμα μαχαιριά τον αποτελειώνει.
***
Από πίσω ακολουθεί η Παγώνα η οποία φωνάζει στη μάνα της γιατί το έκανε αυτό, γιατί σκότωσε το παιδί, ενώ -όπως αναφέρουν τα δημοσιεύματα της εποχής- έσκυψε και φίλησε τον νεκρό Νίκο πριν ακολουθήσει τη μάνα της που είχε ξεχυθεί γεμάτη αίματα στους δρόμους.
***
Μετά από λίγη ώρα έφτασε στο σημείο ειδοποιημένη από τον θυρωρό η Αστυνομία, η οποία συνέλαβε τη Σπυριδούλα και την κόρη της. Στον ανακριτή και στην ερώτηση γιατί το έκανε η Σπυριδούλα ήταν ξεκάθαρη: «Δεν τα σηκώνουμε αυτά στο χωριό. Δεν γελάμε τα κορίτσια. Δεν παίρνουμε τον λόγο μας πίσω. Εκτεθήκαμε στο χωριό, μας έκανε ρεζίλι. Ήρθα στην Αθήνα για να του αλλάξω γνώμη. Και αν δεν αλλάξει να τον σφάξω».
***
Η κόρη της βρισκόταν σε κατάσταση σοκ, καθώς αν και στεναχωρημένη από την εξέλιξη του αρραβώνα, είχε συμπαθήσει πολύ τον Νίκο και είχε πάρει απόφαση ότι δεν ήταν γραφτό της να προχωρήσουν. Οι δυο τους μαζί με τον 60χρονο πατέρα της Παγώνας παραπέμφθηκαν σε δίκη η οποία έγινε τον Ιανουάριο του 1975 στο Κακουργιοδικείο Αθηνών. Εκεί η Σπυριδούλα άλλαξε στάση λέγοντας ότι δεν είχε έρθει με σκοπό να δολοφονήσει τον νεαρό άνδρα αλλά να τον εκφοβίσει.
***
Η δίκη ήταν επεισοδιακή και συγκέντρωσε μεγάλο ενδιαφέρον από τις εφημερίδες της εποχής, στις οποίες αναγράφονταν χαρακτηρισμοί όπως «λύκαινα» και «ανθρωπόμορφο τέρας». Ενώ και ο εισαγγελέας δεν συγκινήθηκε από τις λιποθυμίες της Σπυριδούλας και από τα κλάματα της κόρης της, λέγοντας ότι το έγκλημα ήταν προμελετημένο και τελέστηκε σε ήρεμη ψυχική κατάσταση.
***
Τελικά, η Σπυριδούλα καταδικάστηκε σε ισόβια, ο σύζυγός της σε 10 χρόνια φυλάκιση για ηθική αυτουργία, ενώ η καταρρακωμένη Παγώνα κρίθηκε αθώα και αφέθηκε ελεύθερη.