Τζορτζ Σμιθ Πάτον: Ο αμφιλεγόμενος Αμερικανός στρατηγός, η εμμονή του ενάντια στον κομμουνισμό και ο περίεργος θάνατός του
22.09.202412:08
Η βιογραφία του, άγνωστες στιγμές από τη ζωή του - Η αθυροστομία του και η συμπεριφορά του προς τους στρατιώτες του - Η εμμονή του για επίθεση στην ΕΣΣΔ, που οδήγησε στον παροπλισμό του - Ο θάνατός του σε ένα, ακόμα, περίεργο τροχαίο
Ένας από τους σημαντικότερους Αμερικανούς Στρατηγούς του Β’ Παγκοσμίου Πολέμουήταν αναμφίβολα ο Τζόρτζ Σμιθ Πάτον. Είχε ειδίκευση στη διοίκηση των τεθωρακισμένων και των μηχανοκίνητων μονάδων. Ενώ όμως ήταν αναμφισβήτητα ένας εξαιρετικός στρατιωτικός, η αλαζονεία, η εκκεντρικότητα, η ματαιοδοξία του και η υπέρμετρη σκληρότητα προς τους στρατιώτες του, τους οποίους θεωρούσε αναλώσιμους, τον έφερναν πολύ συχνά σε σύγκρουση με φίλους του, κορυφαίους επίσης Αμερικανούς στρατιωτικούς, όπως ο Αϊζενχάουερ, αλλά και υψηλόβαθμους στρατιωτικούς των Συμμάχων.
Ορισμένες ιδέες του δεν απείχαν πολύ από τις εθνικοσοσιαλιστικές, ενώ καθώς ήταν αντικομμουνιστής, δεν δίσταζε να προτείνει επίθεση στα εδάφη της Σοβιετικής Ένωσης, μετά την ήττα των Ναζί. Οι απόψεις αυτές στοίχισαν τον παροπλισμό του, ενώ και για τον θάνατό του, που «ακολούθησε» έναν σοβαρότατο τραυματισμό του σε τροχαίο ατύχημα έχουν διατυπωθεί από κάποιους που βρέθηκαν κοντά στον Πάτον μετά το τροχαίο, αλλά και νεότερους ερευνητές, θεωρίες και απόψεις σύμφωνα με τις οποίες το τροχαίο ατύχημα δεν ήταν τυχαίο, αλλά και ότι ενώ νοσηλευόταν μετά από αυτό σε νοσοκομείο της Χαϊδελβέργης, δηλητηριάστηκε με κυάνιο από ανθρώπους του Στάλιν…
Στο σημερινό άρθρο, το οποίο σκεφτήκαμε να γράψουμε μετά τις συχνές αναφορές στο όνομα του Πάτον στα σχόλια των αναγνωστών, αλλά και το μεγάλο ενδιαφέρον που φαίνεται ότι παρουσιάζουν τα σχετικά με τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο άρθρα μας, θα ασχοληθούμε κυρίως με τον χαρακτήρα του Πάτον, διάφορα άγνωστα γεγονότα με πρωταγωνιστή τον ίδιο που αναδεικνύουν πτυχές του χαρακτήρα του, όχι ιδιαίτερα συνηθισμένες και επίσης με το αντικομμουνιστικό του μένος, που σίγουρα τον οδήγησε σε μια θέση «αποστρατείας» και φυσικά με το άδοξο τέλος του δώδεκα ημέρες μετά από ένα τροχαίο ατύχημα, που, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, έχει συζητηθεί πολύ στις Η.Π.Α.
George Smith Patton: ο σκληροτράχηλος Αμερικανός Στρατηγός (1885-1945)
Οι πρόγονοι του Τζορτζ Πάτον μετανάστευσαν από τη Σκωτία το 1770 και εγκαταστάθηκαν στη Βιρτζίνια της Βόρειας Αμερικής όπου ανέπτυξαν επιχειρηματική δραστηριότητα και σύντομα απέκτησαν μεγάλη περιουσία. Ο πατέρας του, Τζορτζ Σμιθ Πάτον ο πρεσβύτερος (1856-1927) αν και αποφοίτησε από τη Στρατιωτική Ακαδημία της Βιρτζίνια το 1877, στράφηκε στη δικηγορία και εγκαταστάθηκε στην Καλιφόρνια, φτάνοντας να γίνει Εισαγγελέας της Πασαντένα. Τον Δεκέμβριο του 1884 νυμφεύθηκε τη Ρουθ Γουίλσον, κόρη του πολυεκατομμυριούχου μεγαλοκτηματία και πολιτικού Μπένζαμιν Γουίλσον, ο οποίος το 1851 εκλέχθηκε Δήμαρχος του Λος Άντζελες και στη συνέχεια, για μια σειρά ετών, Γερουσιαστής.
Ο Τζόρτζ Σμιθ Πάτον ο νεότερος γεννήθηκε στις 11 Νοεμβρίου 1885 στο Γκάμπριελ της Καλιφόρνιας. Τα παιδικά του χρόνια τα πέρασε στο μεγάλο αγρόκτημα της οικογένειάς του (έκτασης 8.000 στρεμμάτων!), κοντά στο Σαν Γκάμπριελ, 15 χιλιόμετρα ανατολικά του Λος Άντζελες. Στο αγρόκτημα αυτό, που ήταν κληρονομιά από τον παππού της μητέρας του, υπήρχαν βυρσοδεψείο, οινοποιείο και οπωρώνες. Κάποιες καταστροφικές σοδειές είχαν σαν αποτέλεσμα η οικογένεια του Πάτον να χάσει ένα μέρος της περιουσίας της και να αναγκαστεί να πουλήσει τμήμα του αγροκτήματος. Ο μικρός Τζορτζ, ένα υγιές και δυνατό αγόρι, λάτρευε τη φύση και τις δραστηριότητες σ’ αυτή (ιππασία, ψάρεμα, ιστιοπλοΐα κ.λπ.), είχε μεγάλη αδυναμία στους γονείς του και τη μικρότερη αδερφή του Αν (Νίτα) που γεννήθηκε το 1887.
Διάβαζε τη Βίβλο, έργα της κλασικής λογοτεχνίας, αλλά ταυτόχρονα Όμηρο και Ξενοφώντα. Παιδικά του ινδάλματά του ήταν ο Μέγας Αλέξανδρος, οι πολεμιστές του Τρωικού Πολέμου και οι Στρατηγοί των Νοτίων (ηττημένων στον Αμερικανικό Εμφύλιο). Άλλωστε ο παππούς του, Τζορτζ Σμιθ Πάτον ο πρώτος, ήταν Συνταγματάρχης των Νοτίων στον Αμερικανικό Εμφύλιο και σκοτώθηκε στο Γουίντσεστερ, σε ηλικία μόλις 31 ετών στις 19 Σεπτεμβρίου 1864, ως επικεφαλής της ταξιαρχίας «Πάτον» ενάντια στο ιππικό του Υποστρατήγου Σέρινταν. Ο μικρός Τζορτζ λοιπόν έπαιζε με όπλα και άλογα. Σε ηλικία δέκα ετών ο πατέρας του, του έκανε δώρο δύο… πραγματικά άλογα. Όμως στο σχολείο ο Πάτον είχε σοβαρό πρόβλημα (μάλλον δυσλεξία) και έκανε τεράστιες προσπάθειες να διαβάσει και να γράψει. Μπορούσε άνετα να απομνημονεύσει μεγάλα χωρία από την Βίβλο ή την «Ιλιάδα» αλλά δυσκολευόταν στον γραπτό λόγο και ιδιαίτερα στα Μαθηματικά. Καθώς πριν 130 περίπου χρόνια η δυσλεξία ήταν άγνωστη στην κοινωνία, ο Πάτον θεωρείτο συχνά «βλάκας» από τους συμμαθητές του, οι οποίοι τον πείραζαν ανελέητα. Σε ηλικία 17 ετών αποφάσισε να ακολουθήσει το στρατιωτικό επάγγελμα και έλαβε την άδεια να φοιτήσει στη Στρατιωτική Ακαδημία της Βιρτζίνια (Σεπτέμβριος 1903).
Μερικούς μήνες αργότερα εισήχθη στην περίφημη μέχρι σήμερα Στρατιωτική Ακαδημία του Γουέστ Πόιντ. Εκεί ο Πάτον συνάντησε πολλές δυσκολίες. Λόγω της αποτυχίας του στα Μαθηματικά αναγκάστηκε να επαναλάβει το πρώτο έτος. Όπως φαίνεται από τις επιστολές προς τον πατέρα του, ο οποίος τον στήριζε με κάθε τρόπο, ο Πάτον είχε απογοητευτεί πολύ. Τον Οκτώβριο του 1904 του έγραψε: «Είμαι εντελώς άχρηστος. Γνωρίζω ότι πρέπει να μελετήσω, αλλά δεν το κάνω». Και το Νοέμβριο του 1904: «Είμαι ένας ασπόνδυλος, τεμπέλης, βλάκας, φιλόδοξος φαντασιόπληκτος. Θα καταλήξω ένας άχρηστος Ανθυπολοχαγός που δεν θα διοικήσει ποτέ κάτι περισσότερο από διμοιρία». Τα προσωνύμιά του στη Σχολή ήταν «Quill» (πένα, φτερό), που όμως στη διάλεκτο του Γουέστ Πόιντ σημαίνει «αυτός που αναφέρει κάποιον άλλον για παράπτωμα» και «Bootlick», δηλαδή «γλείφτης, αυτός που επιδιώκει την εύνοια των ανωτέρων του με κολακείες». Πάντως ο Πάτον αποφοίτησε 46ος ανάμεσα σε 103 συμμαθητές του τον Ιούνιο του 1909 ως Ανθυπολοχαγός Ιππικού και τοποθετήθηκε στο 15ο Σύνταγμα Ιππικού στο Φορτ Σέρινταν του Ιλινόις. Χάρη στις οικογενειακές του γνωριμίες, ο Πάτον κατόρθωσε να μετατεθεί στην πιο περιζήτητη μονάδα Ιππικού, τη Φρουρά Μάιερς της Βιρτζίνια, τον Δεκέμβριο του 1911.
Στις 26 Μαΐου 1910 νυμφεύθηκε τη συνομήλικη του Μπεατρίς Έιγιερ από τη Βοστόνη, την οποία είχε γνωρίσει το 1902. Ο γάμος έγινε, παρά τις αρχικές αντιρρήσεις του πατέρα της Μπεατρίς. Στις 19 Μαρτίου 1911 γεννήθηκε η πρώτη κόρη του ζευγαριού, που έλαβε το όνομα Μπεατρίς(Βεατρίκη) επίσης. Το 1912 ο Πάτον έλαβε μέρος στους 5ους Ολυμπιακούς Αγώνες της Στοκχόλμης και ήταν ο πρώτος Αξιωματικός μέλος της Ολυμπιακής Ομάδας των Η.Π.Α. Συμμετείχε στο Μοντέρνο Πένταθλο, όπου κατέλαβε την 5η θέση. Χαρακτηριστικό της οικονομικής άνεσης και της νοοτροπίας του Πάτον είναι ότι αυτός, η σύζυγός του και η μητέρα του διέμεναν σε πολυτελή σουίτα του ξενοδοχείου «Grand», ενώ τα υπόλοιπα μέλη της Ολυμπιακής Ομάδας των Η.Π.Α. έμεναν στο πλοίο «Finland» με το οποίο είχαν μεταβεί στη Σουηδία. Στη συνέχεια, ο Πάτον επισκέφτηκε τη Γερμανία και τη Γαλλία όπου παρακολούθησε στη φημισμένη Σχολή Ιππικού του Σομίρ, μαθήματα ξιφασκίας από τον περίφημο Γάλλο Σαρλ Κλερί.
Στα τέλη του 1912 τοποθετήθηκε βοηθός του Αρχηγού του Γενικού Επιτελείου Στρατού, Υποστράτηγου Λέοναρντ Γουντ. Τον Ιούλιο του 1913 πήγε με δικά του έξοδα στο Σομίρ για να τελειοποιήσει τις γνώσεις του στην ξιφασκία. Στις 28 Φεβρουαρίου 1915 γεννήθηκε η δεύτερη κόρη του ζεύγους Πάτον, η Ρουθ Έλεν. Χάρη στις γνωριμίες του, ο Πάτον πέτυχε να μην μετατεθεί στις Φιλιππίνες, αλλά να τοποθετηθεί στο 8ο Σύνταγμα Πεζικού, στη Φρουρά Μπλις του Τέξας στα σύνορα με το Μεξικό, το οποίο βρισκόταν σε εμφύλιο πόλεμο. Παράλληλα είχε αυξηθεί και η ένταση με τις Η.Π.Α. Διοικητής όλων των παραμεθόριων μονάδων ανέλαβε ο Ταξίαρχος Πέρσινγκ. Ένας Τεξανός μεθοριακός φρουρός, ο Στέρλινγκ δώρισε στον Πάτον ένα περίστροφο Colt 1873 με λαβή από ξύλο καρυδιάς. Αργότερα ο Πάτον αντικατέστησε την καρυδιά με ελεφαντόδοντο, πάνω στο οποίο χάραξε τα αρχικά του και έναν αετό. Ο Πέρσινγκ, ο οποίος το 1917-1918 αρραβωνιάστηκε την αδερφή του Πάτον (το ζευγάρι χώρισε έπειτα) υπήρξε είδωλο για τον νεαρό Ανθυπολοχαγό.
Στις αρχές του 1916 οι σχέσεις Η.Π.Α.- Μεξικού επιδεινώθηκαν, καθώς ο Μεξικανός ηγέτης Ντοροτέο Αράνγκο Αράμπουλα, γνωστότερος ως Πάντσο Βίλα, ενοχλημένος από το γεγονός ότι οι Αμερικανοί υποστήριζαν τον αντίπαλό του Βενουστιάνο Καράντσα, εξαπέλυσε σειρά αιματηρών επιδρομών στη μεθόριο (Ιανουάριος- Μάρτιος 1916). Ο Πέρσινγκ έλαβε εντολή να εκτελέσει μια σειρά αντιποίνων, στα οποία δεν συμμετείχε το 8ο Σύνταγμα Ιππικού, η μονάδα του Πάτον. Όμως η τύχη χαμογέλασε στον Πάτον λίγο αργότερα. Στις 14 Μαΐου 1916 ως επικεφαλής μικρού αποσπάσματος (10 στρατιώτες, 2 πολίτες ανιχνευτές και 3 πολίτες οδηγοί) με τρία οχήματα, τα οποία πήγαιναν να αγοράσουν ζωοτροφές για τα άλογα του Στρατηγείου, συνάντησε τυχαία τον Τζούλιο Καρντένας, αρχηγό της σωματοφυλακής του Πάντσο Βίλα, τον οποίο αναγνώρισε ένας από τους ανιχνευτές, πρώην οπαδός του Βίλα, που είχε πολεμήσει στο πλευρό του. Ο Πάτον απέκλεισε το αγρόκτημα που έμενε ο Καρντένας και μετά από μια σύντομη σύγκρουση σκότωσε τον ίδιο και δύο άντρες του. Ο υπερφίαλος Πάτον, που επέστρεψε στο Στρατηγείο με τις σορούς των νεκρών στις οροφές των οχημάτων του, ισχυρίστηκε ότι είχε ηγηθεί «της πρώτης μηχανοκίνητης επίθεσης στην ιστορία!». Πάντως, ο αμερικανικός Τύπος της εποχής αποθέωσε τον Πάτον και του έδωσε τον τίτλο του «φονέα των ανταρτών». Παράλληλα έλαβε και τον βαθμό του Υπολοχαγού (23 Μαΐου 1916). Ο Πέρσινγκ του επέτρεψε να κρατήσει το ξίφος και την ασημένια σέλα του Καρντένας.
Στις 6 Απριλίου 1917 οι Η.Π.Α. εισήλθαν στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και ο Υποστράτηγος Πέρσινγκ ανέλαβε τη διοίκηση της Αμερικανικής Εκστρατευτικής Δύναμης (ΑΕΔ) και ο Πάτον, Λοχαγός πλέον, έλαβε θέση στο Επιτελείο του. Στις 10 Νοεμβρίου 1917 ο Πάτον ανέλαβε τη δημιουργία του Σχολείου Ελαφρών Αρμάτων της ΑΕΔ, την πρώτη προσπάθεια των Η.Π.Α. να δημιουργήσουν δύναμη Τεθωρακισμένων. Ενώ ο Πάτον ενημερωνόταν από τους Γάλλους για τα ελαφρά άρματα Renault FT, τα οποία θα χρησιμοποιούσε, οι Βρετανοί εξαπέλυσαν την πρώτη μαζική επίθεση αρμάτων στο Καμπρέ (20 Νοεμβρίου 1917). Τότε ο Πάτον έσπευσε στον Βρετανό Συνταγματάρχη Τζον Φούλερ, παγκόσμια αυθεντία στα άρματα μάχης, για να λάβει πληροφορίες για τα τεθωρακισμένα. Τον Ιανουάριο του 1918 προήχθη σε Ταγματάρχη και τον Απρίλιο του 1918 σε Αντισυνταγματάρχη, μια εντυπωσιακή, τουλάχιστον, εξέλιξη. Στο πλαίσιο της εκπαίδευσής του παρακολούθησε τη Σχολή Γενικών Επιτελείων στο Λανγκρ, όπου είχε ως εκπαιδευτή τον, τότε, Συνταγματάρχη Τζορτζ Μάρσαλ, αρχηγό του Γενικού Επιτελείου Στρατού των Η.Π.Α κατά τον Β’. Π.Π.
Με σκληρή εκπαίδευση, μέχρι τον Ιούλιο του 1918 οι έξι ίλες του Πάτον χαρακτηρίζονταν ως οι καλύτερες, ενώ ο ίδιος άκαμπτος σε θέματα πειθαρχίας είχε αναγάγει τον στρατιωτικό χαιρετισμό σε μορφή τέχνης! Έλαβε μέρος στη μάχη του Σεν Μιχιέλ (Σεπτέμβριος 1918), στην επίθεση στον ποταμό Μεύση (Μάας) και στην κατάληψη της Αργκόν. Τραυματίστηκε δύο φορές. Παρασημοφορήθηκε με το μετάλλιο Διακεκριμένης Υπηρεσίας (Distinguished Service Cross. Βλέποντας από κοντά τις δυνατότητες των τεθωρακισμένων κατάλαβε ότι θα παίξουν σημαντικό ρόλο στους μελλοντικούς πολέμους. Έτσι, παρακολουθούσε από κοντά τις εξελίξεις στον «χώρο» των τεθωρακισμένων και αρθρογραφούσε για την ανάγκη να δοθεί μεγάλο βάρος σε αυτά. Πάντως, οι ανώτεροί του διαφωνούσαν μάλλον μαζί του, καθώς το 1920 ο συνολικός προϋπολογισμός των τεθωρακισμένων ανήλθε στο ποσό των 520 (πεντακοσίων είκοσι!) δολαρίων.
Ο Πάτον μετά το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου τοποθετήθηκε στο 3ο Σύνταγμα Ιππικού της Φρουράς Μέιερ, πολύ κοντά στην Ουάσινγκτον. Παράλληλα συνδέθηκε φιλικά με τους Ντάγκλας Μακάρθουρ και Ντουάιτ Αϊζενχάουερ. Στις 24 Δεκεμβρίου 1923 γεννήθηκε ο γιος του Τζορτζ IV (o Τέταρτος). Μετά από τρία χρόνια στη Χαβάη (1925-1928) επέστρεψε στο Αρχηγείο Ιππικού στην πρωτεύουσα και στη συνέχεια (1931-32) φοίτησε στη Σχολή Πολέμου. Μετά την αποφοίτησή του τοποθετήθηκε στη φρουρά Μάιερ ως Διοικητής του 3ου Συντάγματος Ιππικού. Εκεί έκανε μία από τις πιο αμφιλεγόμενες ενέργειές του, καθώς ηγήθηκε (28 Ιουλίου 1932) της επίθεσης εναντίον των βετεράνων του Α’ Π.Π. Χιλιάδες βετεράνοι, οι περισσότεροι μέλη της οργάνωσης Bonus Army, χτυπημένοι από την οικονομική κρίση, κατασκήνωσαν για δύο μήνες στην Ουάσιγκτον, με αίτημα την προεξόφληση των ομολόγων που είχαν πάρει από την κυβέρνηση για τη συμμετοχή τους στον Α’ Π.Π.
Εκτελώντας εντολές του αρχηγού του ΓΕΣ Ντάγκλας Μακ Άρθουρ, ο Πάτον και οι 600 ιππείς του διέλυσαν τον καταυλισμό των βετεράνων με δακρυγόνα, χτυπήματα με ξίφη και ποδοπάτησαν τους πολίτες που τόλμησαν να τους συμπαρασταθούν, ανάμεσά τους και τον γερουσιαστή του Κονέκτικατ Χίραμ Μπίνγκχαμ. Ανάμεσα στους διαμαρτυρόμενους ήταν και ο Τζο Άντζελο, ο στρατιώτης που έσωσε τη ζωή του Πάτον όταν τραυματίστηκε το 1918… Ο Πάτον δικαιολόγησε πάντως την ενέργειά του… Οι εξωσυζυγικές σχέσεις που είχε ξεκινήσει ο Πάτον συνεχίστηκαν και στη Χαβάη. Εκεί έκανε δεσμό με την ανιψιά (!) του, Τζιν Γκόρντον, κόρη της μεγαλύτερης αδελφής της συζύγου του και καλύτερη φίλη της κόρης του Ρουθ Έλεν. Το 1937 επέστρεψε στη Μασαχουσέτη και την 1η Ιουλίου 1938 μετατέθηκε στο 5ο Σύνταγμα Ιππικού, στη Φρουρά Κλαρκ του Τέξας, τελευταίο καταφύγιο των αξιωματικών πριν τη συνταξιοδότηση. Μετά από τρεις μήνες όμως επέστρεψε στη Φρουρά Μάιερ ως Διοικητής πλέον. Ο νέος αρχηγός ΓΕΣ, Τζορτζ Μάρσαλ που επισκέφθηκε τον Πάτον τον ενέταξε στους αξιωματικούς που μπορούσαν να προσφέρουν στον «νέο» στρατό των Η.Π.Α. Αν και ο Πάτον πλησίαζε τα 55, ο Μάρσαλ έγραψε γι’ αυτόν: «Ο Τζορτζ θα οδηγήσει ένα τμήμα και στην κόλαση, όμως απαιτείται να τον ελέγχεις στενά, με ένα σχοινί γύρω από τον λαιμό του.
Υποψήφιος για διοικητής Τεθωρακισμένου Σώματος Στρατού, όταν δημιουργηθεί». Τελικά στις 10 Ιουλίου 1940, συστάθηκε Δύναμη Τεθωρακισμένων και δημιουργήθηκαν οι δύο πρώτες Τεθωρακισμένες Μεραρχίες (ΤΘΜ). Ο Υποστράτηγος Άντνα Τσάφι έγινε ο πρώτος αρχηγός της Δύναμης. Ο Πάτον ανέλαβε τη διοίκηση της 2ης Ταξιαρχίας της ΤΘΜ. Τα ψυχολογικά προβλήματα και η κρίση μέσης ηλικίας που αντιμετώπιζε ο Πάτον ξεπεράστηκαν πολύ γρήγορα. Από την πρώτη στιγμή έδειξε τις υψηλές απαιτήσεις του: ρεαλισμός στην εκπαίδευση, σιδερένια πειθαρχία και άψογη εμφάνιση των οπλιτών του. Είχε το δικό του, ειδικά βαμμένο άρμα, ενώ το διοικητικό του όχημα ήταν εφοδιασμένο με ηχηρότατες κόρνες που χρησιμοποιούσε συνεχώς! Στις 4 Απριλίου 1941 ο Πάτον έγινε Υποστράτηγος και ανέλαβε τη διοίκηση της 2ης ΤΘΜ. Στις στρατιωτικές ασκήσεις που ακολούθησαν, τα άρματά του εντυπωσίασαν. Στις 31/1/1942 έλαβε εντολή να οργανώσει το Κέντρο Εκπαίδευσης Ερήμου. Τελικά, μετά από αναγνωρίσεις τεσσάρων ημερών με αεροσκάφος, ο Πάτον επέλεξε μια έρημη έκταση 40.000 τ.χλμ. που περιλάμβανε τμήματα της Καλιφόρνιας, της Νεβάδας και της Αριζόνας. Στις 27/3/1942 ο Πάτον ανέλαβε τη διοίκηση του κέντρου. Οι νεοσύλλεκτοι προσγειώνονταν σε ένα ερημικό τοπίο και στο τέλος της εκπαίδευσής τους έπρεπε να καλύψουν απόσταση ενός μιλίου (1.609 μ.), με πλήρη φόρτο, σε λιγότερα από 10 λεπτά!
Ο Πάτον στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο
Η πρώτη αποστολή του Πάτον κατά τον Β’ Π.Π. ήταν στη Βόρεια Αφρική (8 Νοεμβρίου 1942 – 14 Απριλίου 1943). Ανέλαβε τη διεκπεραίωση της Δυτικής Δύναμης Δράσης στο Μαρόκο και τον Μάρτιο του 1943, μετά την ήττα των Αμερικανών στο Κασερίν της Τυνησίας από τον Ρόμελ, ανέλαβε τη διοίκηση του 2ου Σώματος Στρατού των Η.Π.Α. Οι επιτυχίες του, του έδωσαν την ηγεσία του 7ου Σώματος Στρατού των Η.Π.Α. στην απόβαση στη Σικελία, όπου παρέμεινε από τις 10 Ιουλίου 1943 ως τις 17 Αυγούστου 1943. Η αποστολή του ήταν να προστατεύσει τα νώτα του 8ου Σώματος Στρατού των Βρετανών του Μοντγκόμερι. Ο Πάτον όμως που αντιπαθούσε την απραξία ανέλαβε επιθετική δράση, κάτι που παραλίγο να του στοιχίσει την καριέρα, καθώς εκτός από την ανυπακοή που έδειξε, μια ομάδα ανδρών του εκτέλεσε εν ψυχρώ 71 Ιταλούς και 2 Γερμανούς αιχμαλώτους και ο ίδιος χαστούκισε και εξευτέλισε τους στρατιώτες Τσαρλς Κουχλ και Πολ Μπένετ, οι οποίοι αντιμετώπιζαν ψυχολογικά προβλήματα («κόπωση μάχης»).
Στον Μπένετ, ο έξαλλος Πάτον έβαλε το πιστόλι στον κρόταφο, αφού τον χτύπησε τουλάχιστον δυο φορές λέγοντας: «Πρέπει να σε στήσουμε στον τοίχο κάθαρμα και να σε εκτελέσουμε. Αλλά θα σε σκοτώσω τώρα εγώ παλιο@@@στη». Αν δεν τον συγκρατούσε το νοσηλευτικό προσωπικό, ο Πάτον θα σκότωνε τον άτυχο Μπένετ. Η απαράδεκτη συμπεριφορά του Πάτον έφτασε ως τον Αϊζενχάουερ, που έκπληκτος έστειλε μια επιστολή στον φίλο του Πάτον, όπου τον επέπληττε σχετικά ήπια, του ζητούσε να απολογηθεί στους στρατιώτες που χτύπησε και το νοσηλευτικό προσωπικό και του τόνισε ότι δεν θα διστάσει να τον απομακρύνει από τα πεδία των μαχών. Παράλληλα έστειλε τον κοινό τους φίλο Υποστράτηγο Λούκας να ενεργήσει ξεχωριστή εξέταση. Ο Πάτον τελικά υποχρεώθηκε να απολογηθεί τόσο στο προσωπικό των νοσοκομείων, όσο και στους στρατιώτες του. Το θέμα θα είχε λήξει αν δεν το έκανε γνωστό στη ραδιοφωνική του εκπομπή στις 21 Νοεμβρίου 1943 ο σκανδαλοθήρας δημοσιογράφος Ντριού Πίρσον. Ξέσπασε ένα κύμα κατακραυγής κατά του Πάτον από βουλευτές, γερουσιαστές και αγανακτισμένους πολίτες που ζητούσαν την αποπομπή του Πάτον επειδή «ένας αξιωματικός που δεν μπορεί να ελέγξει τον εαυτό του δεν είναι ικανός να διοικήσει ούτε λόχο, πόσο μάλλον μια στρατιά».
Η σύζυγός του δίνοντας πολλές συνεντεύξεις, προσπάθησε να τον υπερασπιστεί, ενώ ο ίδιος ο Πάτον είπε: «Αν η μοίρα του μόνου επιτυχημένου Στρατηγού στον πόλεμο εξαρτάται από αυτά που λέει ένας αποτυχημένος συγγραφέας, είμαστε σε κακό χάλι». Το βέβαιο είναι ότι αν δεν παρενέβαιναν ισχυροί πολιτικοί (όπως ο Υπουργός Στρατιωτικών και φίλος του Πάτον Χένρι Στίμσον), οικονομικοί και στρατιωτικοί παράγοντες, ο Πάτον θα είχε αποπεμφθεί και θα είχε περιπέσει στη λήθη… Φυσικά, «μέτρησε» και το γεγονός ότι ο Πάτον ήταν ένας από τους καλύτερους Στρατηγούς των Η.Π.Α. Η εκστρατεία στη Σικελία έληξε νικηφόρα για τους Συμμάχους (17 Αυγούστου 1943), που πλήρωσαν όμως βαρύ τίμημα: 2.811 Αμερικανοί και 2.938 Βρετανοί και Καναδοί νεκροί, 6.471 Αμερικανοί και 9.212 Βρετανοί και Καναδοί τραυματίες, 686 Αμερικανοί και 2.782 Βρετανοί και Καναδοί αγνοούμενοι. Οι Ιταλοί είχαν 4.678 νεκρούς, 32.500 τραυματίες και 116.861 αιχμαλώτους και αγνοούμενους και οι Γερμανοί 4.325 νεκρούς, 13.500 τραυματίες και 10.106 αιχμαλώτους και αγνοούμενους.
Ο Πάτον πάντως έφτανε συχνά σε ακραίες-απάνθρωπες ποινές προς τους στρατιώτες του, όταν για παράδειγμα δεν ήταν ξυρισμένοι, ακόμα κι όταν πολεμούσαν στην πρώτη γραμμή, ενώ τον Μάρτιο του 1943 επέβαλε πρόστιμο 25 δολαρίων σε όποιον στρατιώτη δεν φορούσε το κράνος του ακόμα και στην τουαλέτα!
Ο Πάτον στη Γαλλία (1η Αυγούστου – 18 Δεκεμβρίου 1944)
Αφού έμεινε για λίγο καιρό στην Ιταλία και ταξίδεψε σε Κορσική και Μάλτα, ο Πάτον ενημερώθηκε ότι θα συμμετάσχει στην επιχείρηση «Overlord» στη Νορμανδία, σε μία δεύτερη «φάση». Στις 22 Ιανουαρίου 1944 έφυγε για το Λονδίνο, όπου σχεδιαζόταν η επιχείρηση. Στις 6 Ιουλίου 1944 έφτασε στη Γαλλία, όπου ανέλαβε τη διοίκηση της 3ης Στρατιάς. Με αυτή διέσπασε το γερμανικό μέτωπο στην Αβράνς και περικύκλωσε τους Γερμανούς στο ρήγμα Φαλέζ – Αρζαντάν. Τέλος, πήρε μέρος στη μάχη του Μετς, όπου με τη Στρατιά του ουσιαστικά απεγκλώβισε την 101η Αερομεταφερόμενη Μεραρχία, την οποία οι Γερμανοί είχαν φέρει σε δύσκολη θέση.
Η δράση του Πάτον από τις 8 Φεβρουαρίου ως τις 8 Μαΐου 1945
Τον Φεβρουάριο του 1945 ξεκίνησε η τελική φάση της επίθεσης των Συμμάχων, αυτή τη φορά μέσα σε γερμανικό έδαφος. Στον άτυπο ανταγωνισμό «ποιος θα περάσει πρώτος τον Ρήνο», ο Πάτον δεν τα κατάφερε. Στις 7 Μαρτίου 1945, η 9 ΤΘΜ της 1ης Στρατιάς πέρασε πρώτη τον ποταμό εξασφαλίζοντας τη γέφυρα Λούντερντορφ στο Ρεμάγκεν. Ο Πάτον έβαλε νέο στόχο: να περάσει τον Ρήνο πριν τον Μοντγκόμερι και την 7η Στρατιά του Πατς. Αυτό το κατάφερε τη νύχτα της 22ας προς 23η Μαρτίου 1945. Σε μια θεατρινίστικη, αλλά και ακατανόητη ενέργειά του, ο Πάτον σταμάτησε και ούρησε στον ποταμό… Φρόντισε όμως σχεδόν αμέσως να γκρεμιστεί ό,τι έχτισε.
Σε μια συνέντευξη Τύπου είπε ότι σύντομα θα αιχμαλωτίσουν τον 230.000 Γερμανό, αλλά επειδή με βάση τη Συνθήκη της Γενεύης απαγορεύεται να φωτογραφίσουν το πρόσωπό του, «αυτή τη φορά θα φωτογραφίσουμε τα οπίσθιά του!». Λίγες μέρες αργότερα έδωσε εντολή για την, τουλάχιστον, πλέον αμφιλεγόμενη επιχείρησή του. Την αποστολή ενός τακτικού συγκροτήματος της 4ης ΤΘΜ στο γερμανικό στρατόπεδο αιχμαλώτων Oflas (Offizierslager) XIII B, στο Χάμελμπεργκ, ανατολικά της Φρανκφούρτης, σε απόσταση 65 χλμ. από τη γραμμή του μετώπου, ουσιαστικά για να απελευθερώσει τον γαμπρό του, σύζυγό της μεγάλης κόρης του Μπεατρίς, Αντισυνταγματάρχη Τζον Γουότερς, που είχε αιχμαλωτιστεί στο Κασερίν της Τυνησίας.
Στις 26 Μαρτίου 1945 διέταξε τον Υποστράτηγο Έντι, διοικητή του ΧΙΙ ΣΣ να οργανώσει τη μονάδα για μια επιχείρηση, χωρίς να του δώσει λεπτομέρειες. Ο πραγματικός λόγος της αποστολής αποκαλύπτεται από μια επιστολή του Πάτον προς τη σύζυγό του: «Ελπίζω αύριο να στείλω ένα τμήμα να φέρει πίσω τον Τζον». Όταν ο Έντι και ο Διοικητής της 4ης ΤΘΜ Υποστράτηγος Γουίλιαμ Χόουτζ έμαθαν τον σκοπό της επιχείρησης, αντέδρασαν έντονα. Ο Πάτον επέμενε και όρισε επικεφαλής τον Αντισυνταγματάρχη Χάρολντ Κοέν. Αυτός είπε ότι πάσχει από αιμορροΐδες και δεν μπορεί να αναλάβει τα ηνία της επιχείρησης. Ο Πάτον διαπίστωσε προσωπικά(!) ότι ο Κοέν έλεγε αλήθεια και τον απάλλαξε. Διοικητή όρισε τον 24χρονο Εβραίο Λοχαγό Αβραάμ Μπόουμ. Αυτός είχε στη διάθεσή του 307 άνδρες που επέβαιναν σε 16 άρματα, 27 ημιερπυστριοφόρα οχήματα μεταφοράς προσωπικού, 7 Jeep, 3 αυτοκινούμενα πυροβόλα εφόδου και ένα αμφίβιο ερπυστριοφόρο Μ29 Weasel. Το «συγκρότημα Μπόουμ» συνόδευσε κι ένας από τους επιτελείς του Πάτον, ο Ταγματάρχης Αλεξάντερ Στίλερ, που γνώριζε τον Γουότερς. Επρόκειτο για μια αποστολή αυτοκτονίας. Το «συγκρότημα Μπόουμ» αποδεκατίστηκε και αιχμαλωτίστηκε από τους Γερμανούς. Τελικά όσοι είχαν απομείνει, ανάμεσά τους οι Γουότερς και Μπόουμ, απελευθερώθηκαν στις 5/4/1945 από την 14η ΤΘΜ της 7ης Στρατιάς.
Η αποστολή αυτή στιγμάτισε τον Πάτον ως ψεύτη και το επιχείρημα ότι νοιάζεται περισσότερο για τους στρατιώτες του καταρρίφθηκε… Ως τη «λιγότερο υπερασπίσιμη απόφαση που έλαβε ο Πάτον», χαρακτηρίζει την αποστολή Μπόουμ ο βιογράφος του Κάρλο ντ’ Έστε. Η 3η Στρατιά του Πάτον συνέχισε την προέλασή της. Ο φίλος του Αϊζενχάουερ μάλλον τον είχε ενημερώσει για το πού βρισκόταν ο γαμπρός του... Ο Πάτον υποχρεώθηκε να μην προχωρήσει προς την Πράγα, αλλά να σταματήσει στο Πίλσεν στις 6/5/1945. «Ο Άικ δεν επιθυμεί διεθνείς περιπλοκές», του διαμηνύθηκε…
Ο θάνατος του Πάτον σε ένα περίεργο (;) τροχαίο
Μετά την παράδοση της Γερμανίας στις 9 Μαΐου 1945 ο Πάτον έκανε τα πάντα για να μεταβεί στον Ειρηνικό, όπου οι Ιάπωνες πολεμούσαν ακόμα, όμως δεν τα κατάφερε. Έφυγε για τις Η.Π.Α., όπου έδωσε μια σειρά από φορτισμένες συναισθηματικά ομιλίες. Επέστρεψε στη Βαυαρία όπου βρισκόταν η 3η Στρατιά και ορίστηκε στρατιωτικός διοικητής του κρατιδίου. Ένας αξιωματικός του, είπε: «Αντί να εξοντώνει Γερμανούς, που είναι η ειδικότητά του, κλήθηκε να τους κυβερνήσει, κάτι το οποίο δεν γνωρίζει. Θα αποτύχει». Ο Πάτον δεν είχε την επιθυμία, ούτε τα προσόντα για τη θέση του διοικητή της Βαυαρίας. Στις 25/9/1945 συναντήθηκε με τον Αϊζενχάουερ στη Φρανκφούρτη. Στις 7/10 παρέδωσε τη διοίκηση της 3ης Στρατιάς στον Αντιστράτηγο Λούσιαν Τράσκοτ και τοποθετήθηκε Διοικητής της «διακοσμητικής» 15ης Στρατιάς στο Μπαντ Νόινχαϊμ που είχε σαν αποστολή την ανάλυση των επιχειρήσεων και την εξαγωγή συμπερασμάτων από τον Β’ Π.Π., κάτι που ο Πάτον βρήκε ενδιαφέρον.
Στις 9 Δεκεμβρίου 1945, μια μέρα πριν φύγει για τις Η.Π.Α., ο Πάτον ξεκίνησε για μια σύντομη διαδρομή στο Μανχάιμ. Οδηγός της Cadillac M75 του 1939 ήταν ένας νέος, σχετικά άπειρος οδηγός, ο Ηorace Woodring καθώς ο Αρχιλοχίας Μιμς, οδηγός του Πάτον για 8 χρόνια είχε φύγει για τις Η.Π.Α. Mαζί με τον Πάτον ήταν και ο Υποστράτηγος Hobart “Hap” Gay. Λίγο πριν το μεσημέρι το αυτοκίνητο του Πάτον συγκρούστηκε με ένα στρατιωτικό φορτηγό, ενώ έτρεχε με 50 km/h. Ο Πάτον, που βρισκόταν στο πίσω κάθισμα, εκσφενδονίστηκε προς τα εμπρός. Έπαθε κάταγμα στον λαιμό και έμεινε παράλυτος. Νοσηλεύθηκε για 12 μέρες σε νοσοκομείο της Χαϊδελβέργης πριν πεθάνει στις 21 Δεκεμβρίου 1945 από «πνευμονικό οίδημα και επακόλουθη καρδιακή ανεπάρκεια». Τάφηκε την παραμονή των Χριστουγέννων του 1945 στο στρατιωτικό νεκροταφείο Χαμ του Λουξεμβούργου, «δίπλα» σε στρατιώτες του… Για το τροχαίο έχουν διατυπωθεί διάφορες θεωρίες, αναπόδεικτες πάντως. Έχει γραφτεί επίσης, ότι κάποιος «άνθρωπος» του Στάλιν κατάφερε να εισχωρήσει στο δωμάτιό του στο νοσοκομείο και να του χορηγήσει κυάνιο. Αυτό προκάλεσε τον θάνατο του Πάτον, σύμφωνα με το παραπάνω σενάριο… Πάντως δεν έγινε ποτέ νεκροψία ούτε νεκροτομή στη σορό του Πάτον…
Επίλογος
Ο Πάτον ήταν μια αντιφατική προσωπικότητα. Είχε φιλικές σχέσεις με πρώην αξιωματούχους των εθνικοσοσιαλιστών, με κάποιους μάλιστα από αυτούς συνεργαζόταν στη Βαυαρία, έτρεφε αβυσσαλέο μίσος για τους κομμουνιστέςκαι επιθυμούσε να ξεκινήσει πόλεμο εναντίον της Σοβιετικής Ένωσης. Ο ανιψιός του, Φρεντ Έιγιερ, περιγράφει ένα απίστευτο περιστατικό που έγινε στις 11 Μαΐου 1945 στη σουίτα του Υποστράτηγου Έβερετ Χιούτζ, στενού συνεργάτη του Αϊζενχάουερ: «Παρευρίσκονταν 8-9 άτομα, τέσσερις Στρατηγοί, υπασπιστές και κάποιος βοηθός του Αμερικανού Προέδρου. Ο Πάτον αφού εξέφρασε την απογοήτευσή του που δεν μπορούσε να βοηθήσει τους αξιωματικούς άλλων εθνοτήτων, Τσέχους, Αυστριακούς, Ούγγρους, ακόμα και Γερμανούς που καθημερινά τον παρακαλούσαν να τους βοηθήσει ‘’πριν οι Ρώσοι τους μετατρέψουν σε δούλους’’ ξέσπασε: ‘’Υποσχεθήκαμε σε αυτούς τους ανθρώπους ελευθερία. Θα είναι ατιμωτικό να μην τους βοηθήσουμε. Αυτό μπορεί να σημαίνει πόλεμο με τη Ρωσία, λοιπόν, τι φοβάστε; Δεν έχουν πια αεροπορία, τα αποθέματα καυσίμων και πυρομαχικών τους είναι χαμηλά. Ακούστε, η 3η Στρατιά μόνη της, με ελάχιστη βοήθεια και λίγες απώλειες, θα μπορούσε να γλείψει ό,τι έχει απομείνει από τους Ρώσους σε έξι βδομάδες!».
Οι χαρακτηρισμοί του για τους Σοβιετικούς αξιωματικούς ήταν απίστευτες. Για τον Ζούκοφ έλεγε ότι «ήταν ντυμένος σαν θεατρίνος κωμικής όπερας, με πηγούνι πιθήκου, αλλά ωραία, γαλανά μάτια». Για τον Στρατάρχη Τολμπούχιν, ότι «ιδρωκοπούσε συνεχώς». Οι Σοβιετικοί αξιωματικοί κατά τον Πάτον «με ελάχιστες εξαιρέσεις φαίνονται σαν πρόσφατα εκπολιτισμένοι Μογγόλοι ληστές». Σε μια δεξίωση, ένας Σοβιετικός Στρατηγός τον κάλεσε να πιούν( ο Πάτον αποκαλούσε συχνά τους Σοβιετικούς «μεθύστακες»…). Ο Πάτον είπε στον εμβρόντητο μεταφραστή: «Πες σε αυτό το κάθαρμα ότι τον θεωρώ εχθρό μου και θα προτιμήσω να κόψω τον λαιμό μου παρά να πιώ μαζί του». Ο Σοβιετικός γέλασε και είπε στον ανακουφισμένο μεταφραστή: « Ο Στρατηγός είπε ότι νιώθει ακριβώς το ίδιο για σας. Άρα, μήπως θα μπορούσατε να πιείτε εκείνο το ποτήρι»; Πάντως ο Πάτον είχε ανάλογες απόψεις και για συμπατριώτες του αξιωματικούς. Όταν ήταν νεαρός Ανθυπολοχαγός είχε πει για έναν υπέρβαρο διοικητή του: « Πρέπει να υπάρχει ένας νόμος για να εκτελούνται οι χοντροί Συνταγματάρχες επί τη εμφανίσει τους»!
Η ανιψιά-ερωμένη του Πάτον αυτοκτόνησε 18 μέρες μετά τον θάνατό του, ενώ η σύζυγός του Μπεατρίς πέθανε το 1953.Το κεφάλαιο «Πάτον», για τον οποίο έχουν γυριστεί ταινίες και έχουν γραφτεί δεκάδες βιβλία, δεν μπορεί να καλυφθεί σε ένα άρθρο. Αν χρειαστεί, θα επανέλθουμε με περισσότερα άγνωστα στοιχεία.
Βασική πηγή για το άρθρο μας ήταν το εξαιρετικό βιβλίο του Κωνσταντίνου Κλάδη, «ΠΑΤΟΝ Ο ΣΤΡΑΤΗΓΟΣ ΘΡΥΛΟΣ ΤΟΥ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ», ΜΟΝΟΓΡΑΦΙΕΣ ΤΟΥ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ «ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ», ΓΝΩΜΩΝ ΕΚΔΟΤΙΚΗ, 2016.