Κύπρος: Η Κυπριακή Δημοκρατία γίνεται 64 στη σκιά της οριστικής διχοτόμησης
Από το 1963 μέχρι σήμερα η Μεγαλόνησος ζει περιπέτειες με μισό αιώνα κατοχής του 37% των εδαφών της από τα τουρκικά στρατεύματα και με ορατό πλέον τον κίνδυνο της οριστικής διχοτόμησης,
Συμπληρώνονται σήμερα 64 χρόνια από την ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας, εκ των οποίων μόνο τρία υπήρξαν σχεδόν ανέφελα.
Από το 1963 μέχρι σήμερα η Μεγαλόνησος ζει περιπέτειες με μισό αιώνα κατοχής του 37% των εδαφών της από τα τουρκικά στρατεύματα και με ορατό πλέον τον κίνδυνο της οριστικής διχοτόμησης, η οποία από de facto, επιδιώκεται από την Άγκυρα (ανεπιτυχώς μέχρι σήμερα) να καταστεί de jure.
Ο πόθος των Κυπρίων για ενσωμάτωση στον εθνικό κορμό, δεν ικανοποιήθηκε ποτέ. Η οθωμανική κατοχή, το 1878 έδωσε σκυτάλη στην Βρετανική αποικιοκρατία, η οποία τερματίστηκε το 1959, μετά από έναν επικό αθνικοαπελευθερωτικό αγώνα, από την ΕΟΚΑ (Εθνική Οργάνωση Κυπρίων Αγωνιστών). Ο στόχος όμως δεν ήταν η ανεξαρτησία, αλλά η Ένωση με την Ελλάδα. Η Ένωση είχε αποτελέσει υπόσχεση των Βρετανών, ως αντίδωρο για την συμβολή της Ελλάδας στον πόλεμο κατά του ναζισμού και την εθελοντική συμμετοχή των Κυπρίων στο Βρετανικό στρατό κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Η υπόσχεση δεν τηρήθηκε ποτέ. Το ενωτικό δημοψήφισμα που οργάνωσε η κυπριακή Εκκλησία το 1950 έδωσε σαφές μήνυμα το οποίο αν και ελήφθη δεν έγινε σεβαστό. Το 95,7% ψήφισε υπέρ της Ένωσης με την Ελλάδα. Στο ποσοστό αυτό συμπεριλαμβάνονταν και οι ψήφοι των Τουρκοκυπρίων που αποτελούσαν μια μειονότητα του 18% έναντι της πλειοψηφίας του 82% των Ελληνοκυπρίων.
Την 1η Απριλίου 1955 η ΕΟΚΑ ξεκίνησε ένοπλο αγώνα με σύνθημα Ένωση και μόνο Ένωση. Παρά το αίμα και τις θυσίες, ο αγώνας κατέληξε με την συνομολόγηση των συμφωνιών Ζυρίχης και Λονδίνου, για δημιουργία ανεξάρτητου Κυπριακού Κράτους. Κράτους υπό την κηδεμονία των τριών εγγυητριών δυνάμεων (Ελλάδα – Τουρκία – Βρετανία), με υπερπρονόμια στη μειονότητα των Τουρκοκυπρίων και με δικαίωμα μονομερούς επέμβασης από τις τρεις εγγυήτριες δυνάμεις.
Η Βρετανία φρόντισε να κρατήσει για τον εαυτό της το 3% των εδαφών της Κύπρου ως κυρίαρχο βρετανικό έδαφος των Βάσεων που διατηρεί μέχρι σήμερα στην περιοχή Δεκέλειας και Επισκοπής.
Το 1960 στον χάρτη μπήκε η Κυπριακή Δημοκρατία, με ένα Σύνταγμα που περιείχε όλα τα στοιχεία της σύγκρουσης και του διαχωρισμού, με την αναβάθμιση της τουρκικής μειονότητας σε κοινότητα, η οποία κατέστη συνιδιοκτήτρια του νησιού. Ελληνοκύπριος Πρόεδρος, Τουρκοκύπριος Αντιπρόεδρος, ελληνοκυπριακοί και τουρκοκυπριακοί Δήμοι, αναλογία 7:3 στην Δημόσια Υπηρεσία και την Αστυνομία, κοινός στρατός Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, μια σημαία για την οποία κανείς δεν ήταν διατεθειμένος να πεθάνει…
Κλείσιμο
Οι Ελληνοκύπριοι είδαν την ανεξαρτησία ως προσωρινή κατάσταση, η οποία θα οδηγούσε στην Ένωση με την Ελλάδα και οι Τουρκοκύπριοι ως παράθυρο, για επίτευξη της διχοτόμησης, με την διακριτική ενθάρρυνση της Βρετανίας, στο πλαίσιο του δόγματος «διαίρει και βασίλευε».
Δεν έγινε τίποτα την 1η Οκτωβρίου 1960
Η πρώτη ημέρα του Οκτωβρίου, καθιερώθηκε ως ημέρα εορτασμού της ανεξαρτησίας της Κύπρου, λίγο πριν από τις πρώτες διακοινοτικές ταραχές το 1963, που έμειναν γνωστές ως τουρκανταρσία. Το υπουργικό συμβούλιο, αποτελούμενο από 7 Ελληνοκύπριους και 3 Τουρκοκύπριους, υπό τον Πρόεδρο και Αρχιεπίσκοπο Μακάριο και τον Τουρκοκύπριο Αντιπρόεδρο Φαζίλ Κιουτσούκ, όρισε τη 1η Οκτωβρίου ως Ημέρα Ανεξαρτησίας του νέου κράτους, το ξήλωμα του οποίου ξεκίνησε με την αποχώρηση των Τουρκοκυπρίων από τις δομές του και τις αιματηρές συγκρούσεις από το Δεκέμβριο του 1963 ως τον Αύγουστο του1964.
Η πρώτη ημέρα ανεξαρτησίας της Κύπρου, ήταν η 16η Αυγούστου 1960, όταν ο τελευταίος Βρετανός κυβερνήτης Σερ Χιου Φουτ, αποχώρησε από το νησί, παραδίδοντας την εξουσία σε τελετή στη Βουλή, ενώ υπεστάλη η Βρετανική σημαία από όλα τα δημόσια κτίρια. Μόλις 14 χρόνια μετά την ανεξαρτησία, το κράτος έμεινε «μισό» καθώς το πραξικόπημα της χούντας του Ιωαννίδη, στις 15 Ιουλίου 1974, έδωσε στη Τουρκία το πρόσχημα της εισβολής στις 20 Ιουλίου. Έκτοτε… και για 50 χρόνια διαρκεί η κατοχή του 37% των εδαφών της Κυπριακής Δημοκρατίας, με τους Τουρκοκύπριους να έχουν ανακηρύξει από τις 15 Νοεμβρίου 1983, την «Τουρκική Δημοκρατία Βόρειας Κύπρου» (ψευδοκράτος) η οποία αναγνωρίζεται μόνο από τη Τουρκία.
Κράτος διχασμένο από την ίδρυση του
Παρά το ότι το Σύνταγμα του 1960, απαγορεύει ρητώς την Ένωση με άλλη χώρα ή τη διχοτόμηση, καμία από τις δύο κοινότητες δεν έδειξε πως σκοπεύει να σεβαστεί αυτή τη δέσμευση, καθώς ήταν δοτή και δεν προέκυψε από την βούληση του λαού.
Το συνεταιρικό κράτος, από την ίδρυση του, είχε στους κόλπους του το σπέρμα του διαχωρισμού, ενώ γρήγορα διαπιστώθηκε πως δεν μπορούσε να λειτουργήσει ομαλά.
Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος, με βρετανική ενθάρρυνση, επιχείρησε να αλλάξει 13 σημεία του Συντάγματος, κάτι που προκάλεσε την αντίδραση των Τουρκοκυπρίων με καθοδήγηση της Τουρκίας. Οι συγκρούσεις έφεραν στη Κύπρο «μυστικά» το 1964, μια Ελληνική Μεραρχία, η οποία αποσύρθηκε από τη χούντα του Παπαδόπουλου το 1967, ανοίγοντας τον δρόμο για την τουρκική εισβολή, αφού βεβαίως είχαν προηγηθεί αρκετές απόπειρες ανατροπής και δολοφονίας του Μακαρίου, από την τρομοκρατική οργάνωση ΕΟΚΑ Β’, την οποία καθοδηγούσε ο στρατηγός Γρίβας, που είχε φτάσει το 1971, παράνομα στη Κύπρο. Ο Γρίβας έτρεφε αβυσσαλέο μίσος για τον Μακάριο γιατί θεωρούσε πως πρόδωσε την Ένωση, ενώ ο Μακάριος κυβερνούσε με την αξιοποίηση παρακρατικών… για να αντιμετωπίσει το παρακράτος!
Διχοτόμηση
Από την εισβολή του 1974, μέχρι και το 2017, ο ένας γύρος διαπραγματεύσεων διαδεχόταν τον άλλο χωρίς ποτέ να υπάρχει κατάληξη σε συμφωνία για λύση του κυπριακού.
Κάποιος θα μπορούσε να χάσει το μέτρημα αν επιχιερούσε να καταγράψει τους ΓΓ του ΟΗΕ, τους ειδικούς αντιπροσώπους, τους μεσολαβητές, τις ιδέες, τα πλαίσια λύσης, τα ψηφίσματα κλπ που αφορούν τη λύση του κυπριακού. Το αποτέλεσμα πάντα απογοητευτικό.
Όσο περνούσαν τα χρόνια, στις κατεχόμενες περιοχές παγιώνονταν τα τετελεσμένα με την τουρκοποίηση να καταγράφεται σε όσα συνέβαιναν και συμβαίνουν. Εποικισμός, σφετερισμός των ελληνοκυπριακών περιουσιών, σταδιακό άνοιγμα της περίκλειστης περιοχής της Αμμοχώστου και απαιτήσεις για συνεχείς υποχωρήσεις της ελληνοκυπριακής πλευράς. Όλα αυτά, δύσκολα πλέον ανατρέπονται. Το 2004, για πρώτη φορά, έγινε δημοψήφισμα επί ενός σχεδίου λύσης (Σχέδιο Ανάν). Το αποτέλεσμα ήταν η απόρριψη από τους Ελληνοκύπριους και η υιοθέτηση από τους Τουρκοκύπριους.
Η πλέον σοβαρή προσπάθεια έγινε το 2017 στο Κραν Μοντανά, όταν όλοι παραδέχθηκαν ότι η συμφωνία σχεδόν είχε κλείσει και έμενε να διανυθεί το τελευταίο μίλι, με τον ΓΓ του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες να έχει καταθέσει συγκεκριμένο πλαίσιο από 6 σημεία. Οι συνομιλίες διεκόπησαν και για 7 χρόνια δεν υπάρχει κανενός είδους διαπραγμάτευση, με τη τουρκική πλευρά να εγκαταλείπει το πλαίσιο λύσης διζωνικής – δικοινοτικής ομοσπονδίας και να απαιτεί αναγνώριση κυριαρχικής ισότητας για τους Τουρκοκύπριους και λύση δύο κρατών.
Η πιο σημαντική στιγμή στην 60χρονη πορεία της Κυπριακής Δημοκρατίας υπήρξε η ένταξη στην ΕΕ, η οποία αναμενόταν να λειτουργήσει ως καταλύτης για τη λύση του Κυπριακού, κάτι που δεν επιβεβαιώθηκε.
Και τώρα;
Και ενώ για επτά χρόνια δεν γίνονται διαπραγματεύσεις, η ελληνοκυπριακή πλευρά παλεύει έστω και για την πραγματοποίηση μια τριμερούς συνάντησης με τον ΓΓ του ΟΗΕ και τον Τουρκοκύπριο ηγέτη, ο οποίος θέτει ως όρο την αποδοχή της «κυριαρχικής ισότητας» των Τουρκοκυπρίων και την εκ των προτέρων αναγνώριση πλαισίου λύσης δύο κρατών.
Ο Τάταρ παρά την αποδοχή της πρόσκλησης επιμένει πως δεν αλλάζει η θέση του για αναζήτηση λύσης δύο κρατών και υποστηρίζει ότι μπορεί να γίνει συζήτηση σε συνάντηση 4+1, δηλαδή με τη συμμετοχή των δύο κοινοτήτων, της Ελλάδας της Τουρκίας και του ΟΗΕ. Ένα τέτοιο ενδεχόμενο απορρίπτεται από την ελληνοκυπριακή πλευρά, καθώς θα αποτελούσε άμεση αναβάθμιση του ψευδοκράτους στο επίπεδο της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Παρουσία της Κατερίνας Σακελλαροπούλου η στρατιωτική παρέλαση
Στο πλαίσιο των εορτασμών για την επέτειο της Κυπριακής Ανεξαρτησίας βρίσκεται από χθες στη Κύπρο η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου, η οποία είχε συνάντηση με τον Κύπριο Πρόεδρο Νίκο Χριστοδουλίδη, ενώ συναντήθηκε με αντιπροσωπεία των παιδιών που μετά την εισβολή του 1974 είχαν φιλοξενηθεί στην Ελλάδα.
Η κυρία Σακελλαροπούλου σήμερα θα επισκεφθεί τα «φυλακισμένα μνήματα», τιμώντας τους αγωνιστές της ΕΟΚΑ 1955-1959 που έπεσαν στον αγώνα για Ένωση. Αργότερα θα δεχθεί μαζί με τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη τον χαιρετισμό της στρατιωτικής παρέλασης. Την ελληνική κυβέρνηση θα εκπροσωπήσει ο Υφυπουργός Άμυνας Ιωάννης Κεφαλογιάννης. Στην παρέλαση θα λάβει μέρος άγημα της ΕΛΔΥΚ (Ελληνική Δύναμη Κύπρου), των Γαλλικών Ενόπλων Δυνάμεων ενώ θα συμμετέχουν πέραν των γαλλικών πτητικών μέσων και πτητικά μέσα από τη Βρετανία.
Με στόχο να φτάσουν τα σύγχρονα τεχνολογικά μέσα ακόμα και στην πιο απομακρυσμένη περιοχή του Αιγαίου πελάγους, η Κωτσόβολος ταξιδεύει με την Ομάδα Αιγαίου, κάνοντας REACT για έναν Καλύτερο Κόσμο.
