Φαινόμενο Netflix: Η πλατφόρμα που άλλαξε ριζικά τις συνήθειες θέασης και τον πολιτισμό μας

«Are you still watching?», μας ρωτάει η πλατφόρμα του Netflix. Αρκεί να πατήσουμε «Ναι» για να συνεχίσουμε να παρακολουθούμε ταινίες και σειρές από όλον τον κόσμο, από μεγάλα blockbusters, μέχρι ντοκιμαντέρ για την αναπαραγωγή της κάμπιας στον Αμαζόνιο. Είναι σαν να βρίσκεσαι σε ένα αχανές σούπερ μάρκετ, το οποίο σου προσφέρει μια τεράστια γκάμα θεαμάτων προς κατανάλωση. 3.600 ταινίες και πάνω από 1800 σόους, είναι για την ακρίβεια διαθέσιμα για τους χρήστες της πλατφόρμας, με τα συνδρομητικά πακέτα να ξεκινούν από τα 6,39 ευρώ και να φτάνουν τα 22,39 ευρώ τον μήνα.

Η εφαρμογή λοιπόν που κάποτε ξεκίνησε ως μια απλή υπηρεσία ενοικίασης DVD το 1997, έχει πλέον μετατραπεί σε έναν παγκόσμιο γίγαντα streaming που μετρά πάνω από 277,65 εκατομμύρια χρήστες παγκοσμίως. Το εντυπωσιακό όμως δεν είναι μόνο οι παραπάνω αριθμοί, αλλά και το γεγονός ότι η εφαρμογή αυτή έχει κατορθώσει να αναδιαμορφώσει τις πολιτιστικές μας συνήθειες, επαναπροσδιορίζοντας τον τρόπο με τον οποίο παρακολουθούμε και εθίζοντάς μας στη συνεχή ροή περιεχομένου. Τελικά, πόσο επικίνδυνο είναι το Netflix;

Κατά παραγγελία ψυχαγωγία

Το Netflix ιδρύθηκε από τον Reed Hastings και τον Marc Randolph το 1997 στο Scotts Valley της Καλιφόρνια. Αρχικά σχεδιάστηκε ως μια διαδικτυακή υπηρεσία ενοικίασης DVD, και η κύρια καινοτομία της ήταν η πολιτική της «μη καθυστέρησης», διαφοροποιούμενη από τους τότε κυρίαρχους παίκτες όπως η Blockbuster. Οι πελάτες μπορούσαν να νοικιάζουν DVD online και να τα παραλαμβάνουν ταχυδρομικά. Αυτό άλλαξε τα δεδομένα σε μια εποχή που η ταλαιπωρία της επίσκεψης σε καταστήματα ενοικίασης βίντεο, ήταν συνηθισμένη.

Όμως το Netflix δεν σταμάτησε εκεί. Το 2007, εισήγαγε το streaming ως πρόσθετη υπηρεσία για τους συνδρομητές, μια τολμηρή κίνηση που σταδιακά έγινε η βασική της δραστηριότητα. Η μετάβαση από τα DVD στο streaming ήταν στρατηγικής σημασίας, καθώς η αύξηση των ταχύτερων συνδέσεων στο διαδίκτυο κατέστησε δυνατή την κατά παραγγελία ψυχαγωγία.

Τα χρήματα πίσω από τον γίγαντα του streaming

Η επιχειρηματική επιτυχία του Netflix βασίζεται στις συνδρομές. Μέχρι το 2024, η εταιρεία διαθέτει πάνω από 270 εκατομμύρια παγκόσμιους συνδρομητές, με τις σημαντικότερες πηγές εσόδων να προέρχονται από αυτές τις μηνιαίες συνδρομές. Το 2023, τα ετήσια έσοδα της Netflix έφτασαν περίπου τα 31,6 δισεκατομμύρια δολάρια, συνεχίζοντας να αυξάνονται καθώς το παγκόσμιο αποτύπωμά της επεκτείνεται σε αγορές όπως η Ινδία, η Νοτιοανατολική Ασία και η Λατινική Αμερική.

Η οικονομική επιτυχία του Netflix οφείλεται επίσης στη στρατηγική του για το πρωτότυπο περιεχόμενο, η οποία ξεκίνησε με το House of Cards το 2013. Ο πρωτότυπος προγραμματισμός επιτρέπει στο Netflix να ελέγχει την πνευματική του ιδιοκτησία, να μειώνει την εξάρτηση από τρίτα στούντιο και να διαφοροποιείται από ανταγωνιστές όπως το Amazon Prime και το Disney+. Το 2023, δαπάνησε μάλιστα περίπου 17 δισεκατομμύρια δολάρια για περιεχόμενο, διατηρώντας έναν αμείλικτο ρυθμό παραγωγής που εξασφαλίζει μια σταθερή ροή εκπομπών, ταινιών και ντοκιμαντέρ για το κοινό της. Αυτό όχι μόνο κρατάει τους συνδρομητές δεσμευμένους, αλλά μετατρέπει το Netflix σε μια πολιτιστική δύναμη, με επιτυχίες όπως το Stranger Things, το The Crown, και το Squid Game να τραβούν την παγκόσμια προσοχή.

Η ιδιοφυΐα του επιχειρηματικού μοντέλου του Netflix

Αυτό που κάνει το Netflix να ξεχωρίζει από άλλες επιχειρήσεις είναι η μαεστρία του στα δεδομένα και την εξατομίκευση. Το Netflix χρησιμοποιεί προηγμένους αλγορίθμους για να μελετήσει τη συμπεριφορά των χρηστών -τι παρακολουθείτε, πότε κάνετε παύσεις, πόσο παρακολουθείτε- και στη συνέχεια να προσαρμόσει τις συστάσεις του ώστε να σας κρατήσει να παρακολουθείτε. Αυτή η τεχνολογία πρόβλεψης αυξάνει τη δέσμευση και την αφοσίωση των θεατών, εξασφαλίζοντας ότι οι χρήστες παραμένουν συνδρομητές.

Το μοντέλο του Netflix ευδοκιμεί επίσης στην «κουλτούρα του binge», επιτρέποντας στους θεατές να καταναλώνουν ολόκληρες σεζόν σειρών σε ελάχιστες ώρες μέσα στην ημέρα. Με την ταυτόχρονη κυκλοφορία περιεχομένου, το Netflix δημιουργεί το σύγχρονο ισοδύναμο της σασπένς των τηλεοπτικών σειρών. Αυτή η προσέγγιση εκμεταλλεύεται την ανθρώπινη ψυχολογία, καθώς η αίσθηση της άμεσης ικανοποίησης -ολοκλήρωση μιας ιστορίας μέσα σε μια μέρα αντί να περιμένουν εβδομαδιαία επεισόδια- κάνει τους χρήστες να επιστρέφουν για περισσότερα.

Επιπλέον, η διεθνής στρατηγική του Netflix υπήρξε το κλειδί για την τεράστια ανάπτυξή του. Επενδύει σε τοπικό γλωσσικό περιεχόμενο σε διάφορες περιοχές, επεκτείνοντας την παγκόσμια εμβέλειά του. Σειρές όπως Money Heist (Ισπανία), Dark (Γερμανία) και Lupin (Γαλλία) έγιναν διεθνείς επιτυχίες, αναδεικνύοντας την κατανόηση του Netflix ότι το υψηλής ποιότητας περιεχόμενο ξεπερνάει τη γλώσσα και τα σύνορα.

Πώς το Netflix διαμορφώνει την πραγματικότητά μας

Ενώ το Netflix έχει κάνει την ψυχαγωγία πιο προσιτή από ποτέ, η πανταχού παρούσα παρουσία του έχει επίσης βαθιές επιπτώσεις στην αντίληψή μας για την πραγματικότητα. Ο συνεχής κατακλυσμός περιεχομένου του μεταβάλλει διακριτικά τις σχέσεις μας με τον χρόνο, τον πολιτισμό, ακόμη και με τον εαυτό μας.

1. Το φαινόμενο του Binge-Watching

Η μορφή του Netflix «all-you-can-watch» έχει αλλάξει ριζικά τον τρόπο με τον οποίο ασχολούμαστε με τα μέσα ενημέρωσης. Αυτό που κάποτε ήταν μια συλλογική πολιτιστική εμπειρία, όπως η αναμονή για νέα επεισόδια τηλεοπτικών σειρών κάθε εβδομάδα, έχει γίνει μια μοναχική επιδίωξη μαραθώνιας παρακολούθησης. Το Binge-watching ενθαρρύνει την παθητική κατανάλωση, η οποία μπορεί μερικές φορές να θολώσει τα όρια μεταξύ μυθοπλασίας και πραγματικότητας. Μετά από μια 10ωρη παρακολούθηση ενός συναρπαστικού δράματος, οι θεατές μπορεί να αισθάνονται αποσυνδεδεμένοι από το περιβάλλον τους.

2. Διαστρέβλωση του χρόνου και των κοινωνικών συνηθειών

Η ατελείωτη βιβλιοθήκη περιεχομένου του Netflix διαστρεβλώνει την αντίληψή μας για τον χρόνο. Τα επεισόδια αναμειγνύονται μεταξύ τους και οι ώρες περνούν απαρατήρητες, καθώς το κουμπί «επόμενο επεισόδιο» μας προτρέπει να συνεχίσουμε να παρακολουθούμε. Αυτή η ατελείωτη ροή τροφοδοτεί την εθιστική συμπεριφορά, όπου οι θεατές νιώθουν την ανάγκη να «τελειώσουν» ολόκληρες σεζόν με τη μία, ακόμη και εις βάρος του ύπνου, της παραγωγικότητας ή της κοινωνικής αλληλεπίδρασης. Ο όρος «Netflix and chill» συμβολίζει πλέον όχι απλώς μια περιστασιακή ενασχόληση, αλλά έναν μηχανισμό διαφυγής, που απομακρύνει τους ανθρώπους από την πραγματική ζωή.

3. Περιεχόμενο που διαμορφώνει την κουλτούρα και τις νόρμες

Το Netflix διαδραματίζει επίσης κρίσιμο ρόλο στη διαμόρφωση πολιτιστικών προτύπων και τάσεων. Ο πρωτότυπος προγραμματισμός του μπορεί να δημιουργήσει κοινωνικά κινήματα ή να μετατοπίσει παγκόσμιες συζητήσεις. Για παράδειγμα, εκπομπές όπως το 13 Reasons Why πυροδότησαν συζητήσεις για την ψυχική υγεία και την αυτοκτονία, ενώ ντοκιμαντέρ όπως το The Social Dilemma ευαισθητοποίησαν για τις σκοτεινές πλευρές της τεχνολογίας και του εθισμού στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Το Netflix έχει ουσιαστικά τη δύναμη να εισάγει νέα κοινωνικά ζητήματα, να τροφοδοτεί τάσεις, ακόμη και να επηρεάζει τον πολιτικό διάλογο, όπως φάνηκε από τον τρόπο με τον οποίο το The Crown επηρέασε τις αντιλήψεις για τη βρετανική βασιλική οικογένεια.

Η σκοτεινή πλευρά της ευκολίας

Η ίδια η ευκολία που προσφέρει το Netflix, είναι επίσης αυτό που το κάνει τόσο εθιστικό. Η εταιρεία εκμεταλλεύεται την έμφυτη ανάγκη μας για χαλάρωση και ψυχαγωγία, ενώ παίζει και με τις ψυχολογικές αδυναμίες, καθώς ο εγκέφαλός μας είναι καλωδιωμένος να αναζητά την ευχαρίστηση και την άμεση ικανοποίηση, πράγματα που το Netflix προσφέρει απλόχερα.

Με την πάροδο του χρόνου, αυτό μπορεί να συμβάλει σε ανθυγιεινές συμπεριφορές. Μελέτες μάλιστα, έχουν συνδέσει τον υπερβολικό χρόνο στην οθόνη με θέματα όπως η στέρηση ύπνου, η κατάθλιψη και το άγχος. Το περιεχόμενο του Netflix έχει σχεδιαστεί για να είναι καθηλωτικό και εθιστικό, προκαλώντας συχνά τους χρήστες να αντικαθιστούν σημαντικές δραστηριότητες -κοινωνική επαφή, άσκηση ή ακόμη και σωστή διατροφή- με «ένα ακόμη επεισόδιο».
Καθρέφτης ή διαμορφωτής της κοινωνίας;

Το Netflix είναι κάτι πολύ περισσότερο από μια υπηρεσία streaming- είναι ένας καθρέφτης της εποχής μας και, με πολλούς τρόπους, ένας μοχλός κοινωνικών αλλαγών. Μέσω της τεράστιας βιβλιοθήκης περιεχομένου του, αναδιαμορφώνει τις συνήθειές μας, μας κρατά καθηλωμένους στις οθόνες μας και μεταβάλλει διακριτικά την αντίληψή μας για την πραγματικότητα. Η ιδιοφυΐα του Netflix έγκειται στην ικανότητά του να εξυπηρετεί την επιθυμία μας για άμεση ικανοποίηση, ενώ ταυτόχρονα γίνεται απρόσκοπτα μέρος της καθημερινής μας ρουτίνας. Ωστόσο, όπως συμβαίνει με κάθε τεχνολογικό θαύμα, τα αποτελέσματά του είναι πολύπλοκα, με θετικές και αρνητικές συνέπειες για την ατομική και συλλογική μας ευημερία.
Ο αντίκτυπος του Netflix στον πολιτισμό είναι από ότι φαίνεται πολύ βαθύς. Μας δίνει μεν πρόσβαση σε ιστορίες, αλλά κινδυνεύει επίσης να μας κάνει παθητικούς καταναλωτές σε έναν κόσμο όπου η πραγματικότητα και η φαντασία είναι όλο και πιο δυσδιάκριτες. Η πλατφόρμα έχει ξεκλειδώσει το μέλλον της ψυχαγωγίας, αλλά έχει επίσης ανοίξει νέα ερωτήματα σχετικά με το πόσο πραγματικά ελέγχουμε το χρόνο, το μυαλό και τη ζωή μας στην εποχή του streaming.





Ειδήσεις σήμερα:

Όπερα με live sex, piercing και αληθινό αίμα προκαλεί σάλο στην Στουτγάρδη - Με συμπτώματα ναυτίας και σοκ 18 θεατές

Κάλεσμα στις κάλπες από Ανδρουλάκη και Δούκα - Οι τελευταίες συγκεντρώσεις πριν την Κυριακή

Η Ιωάννα Τούνη ξεσπά ξανά για τον Γιώργο Λιάγκα - Τραγική δημοσιογραφία στο μεγαλείο της, γράφει