Αγία Ειρήνη: Το παζάρι του πράσινου

Αν επιχειρήσει να διασχίσει κανείς σήμερα την πλατεία της Αγίας Ειρήνης, εκεί κατά την Αιόλου, θα δυσκολευτεί να μανουβράρει ανάμεσα σε άπειρα τραπεζάκια, με νεολαία κυρίως, με τα οποία έχουν πλημμυρίσει το μέρος οι καφετέριες. Η πλατεία έχει ανεπανόρθωτα μεταβληθεί σε στέκι.

Οι γηραιότεροι όμως Αθηναίοι –και ιδιαίτερα όσοι αγαπούν και λατρεύουν το πράσινο- θα θυμούνται ασφαλώς το θέαμα που παρουσίαζε η πλατεία κάθε Κυριακή, με το μεγαλύτερο παζάρι λουλουδιών, δένδρων και φυτών που είχε δει ποτέ η πρωτεύουσα
Την αρχή έκαναν την δεκαετία του 1920 δύο γηραιοί κηπουροί που πίσω από τους ξύλινους πάγκους τους πουλούσαν καθημερινά, κατά το πλείστον, σπόρους λαχανικών: ήμερο ραδίκι, άγριο ραδίκι, ραδίκι ιταλικό, ραπανάκι, κάρδαμο, άνηθο, σέσκουλο, μαϊντανό, και νεροκολοκύθα. Πού και πού πουλιόντουσαν και μερικοί σπόροι λουλουδιών, πανσέδες, βιολέτες και μενεξέδες.

Από το 1934, όμως, και μετά, κάθε Κυριακή, όλοι οι Αθηναίοι κηπουροί, όλοι οι ανθοπώλες, οι δενδροκόμοι, οι γεωπόνοι, όλοι οι εγκατεστημένοι στα πολυτελή ανθοπωλεία πρακτικοί ανθοκόμοι θεωρούσαν απαραίτητο να συμμετέχουν σε αυτό το απίστευτο παζάρι-πανηγύρι. Και σιγά-σιγά καθιερώθηκε τόσο πολύ, που σαν να μην έφθαναν αυτοί, άρχισαν να καταφτάνουν και επαρχιώτες κηπουροί με τα δένδρα τους και με τους θάμνους τους.

Ιδιαίτερα αυτή την εποχή που γίνονται τα φυτέματα, γινόταν το αδιαχώρητο. Αδυνατούσες κυριολεκτικά να κυκλοφορήσεις. Πατείς με, πατώ σε λοιπόν όλοι στην πλατεία της Αγίας Ειρήνης.

Τα οπωροφόρα δένδρα στηνόντουσαν σε πυραμίδες στο μέσον της πλατείας και νόμιζε κανείς ότι είχε στρατοπεδεύσει εκεί ολόκληρο σύνταγμα, οι στρατιώτες του οποίου αναπαυόντουσαν με τα όπλα σε σχηματισμό πυραμίδας.

Βερικοκιές με τα λευκά στίγματα των φλοιών τους, κερασιές με την γυαλιστερή επένδυση τους, χλωμοί κορμοί αμυγδαλιών –του απερίσκεπτου δένδρου που ανθίζει μέσα στον χειμώνα- μηλιές, καρυδιές και ροδιές –μικρές, μικρές. Όλα τα οπωροφόρα που εκείνη τη χρονική στιγμή έμοιαζαν με κομμάτια ξύλου κομμένα για να χρησιμεύσουν σαν πάσσαλοι ή μπαστούνια!...

Και όμως, έτσι κλαδεμένα τα ξύλα αυτά, ψαλλιδισμένα στις ρίζες τους, απαλλαγμένα από τα κλαδιά τους, θα φυτευόντουσαν στην αφράτη γη των λάκκων, που είχαν ανοιχτεί από καιρού, και είχαν μουσκευτεί από τόσες βροχές, που σε λίγο θα μπουμπούκιαζαν, θα πρασίνιζαν για να ανθίσουν την Άνοιξη.

Υπήρχαν βέβαια και τα αειθαλή. Αυτά παρατασσόντουσαν στο παζάρι με τις ρίζες τους τυλιγμένες σε μπάλες χωμάτων που τις προστάτευαν. Τα ξινά, οι πορτοκαλιές, οι λεμονιές, οι μανταρινιές και τα αγγλικά γκραίηπ-φρουτ, που τρώγονται με το κουτάλι όπως ο λωτός. Οι ωραιότατες μουσμουλιές με τα πλατειά τους φυλλώματα. Οι ελιές, αχνισμένες με το ασήμι και καλά ριζωμένες.
Πλάι τους έβλεπε κανείς ένα σωρό από διακοσμητικές μιμόζες με τα τρεμάμενα φυλλώματά τους και τους χρυσούς κόμπους της αδιάκοπης άνθησής τους. Αειθαλείς ακακίες με τα ψαλλιδισμένα φύλλα τους, ευκαλύπτους φαρμακευτικούς με φύλλα μιας παλάμης πλάτους και μεθυστικό άρωμα.

Σε μια γωνιά τα κασόνια των ανθοκόμων. Ρίζες από όλα τα λουλούδια της αττικής παραγωγής, έτοιμες να φυτευτούν, αφού μεγάλωσαν στα φυτώρια και έδωσαν ένα ψωμωμένο μίσχο. Βιόλες διπλές, άσπρες, κόκκινες, ροζ, μπέλες, θαύματα πυκνότητας και ζωηρότητας, γαριφαλιές και ο προλετάριος των λουλουδιών, το γεράνι, σε όλα τα χρώματα.

Αμέτρητα είδη λουλουδιών με ονόματα που δεν λένε τίποτε στους αμείωτους στην ανθοκομία, αλλά και τόσο ελκυστικά στους λάτρεις της ανθοκομικής αυτής αγοράς.

Αδύνατον να περνούσε κανείς από την πλατεία Αγίας Ειρήνης χωρίς να αγοράσει κάτι για τον κήπο του ή για τη γλάστρα του. Δυστυχώς άλλη μια μαγική εικόνα της Παλιάς Αθήνας που φροντίσαμε να τη σβήσουμε...

Θωμάς Σιταράς, Συγγραφέας-Αθηναιογράφος (FB: Σιταράς Θωμάς)