Η στάση της Ρωσίας απέναντι στην Ελλάδα από τα Ορλοφικά ως τις μέρες μας

Ο πόλεμος της Ρωσίας με την Ουκρανία συνεχίζεται, δυόμισι και πλέον χρόνια μετά την έναρξή του. Φαίνεται μάλιστα ότι περνά σε άλλο «επίπεδο», με τη χρήση νέων όπλων κι από τις δύο πλευρές, αλλά και την εμπλοκή βορειοκορεατικών στρατευμάτων. Στα άρθρα για τον πόλεμο Ρωσίας - Ουκρανίας υπάρχουν πολλά σχόλια που αφορούν και τις ελληνορωσικές σχέσεις.

Αν και σε αδρές γραμμές είναι γνωστά κάποια πράγματα, δεν νομίζουμε ότι έχει γίνει μέχρι τώρα ολοκληρωμένη αναφορά στη στάση της Ρωσίας τα τελευταία 250 χρόνια απέναντι στην Ελλάδα. Από τα Ορλοφικά (1769-1770) μέχρι σήμερα υπάρχουν πολλές στιγμές στην ιστορία, που η Ρωσία (και ως ΕΣΣΔ τον προηγούμενο αιώνα) δεν τήρησε την καλύτερη δυνατή στάση, για να το γράψουμε κομψά, απέναντι στην Ελλάδα. Με αυτό το θέμα θα ασχοληθούμε στο σημερινό μας άρθρο.

Ο εκχριστιανισμός των Ρώσων - Βυζάντιο και Ρωσία

Στην περιοχή της σύγχρονης Ρωσίας, Ουκρανίας και Λευκορωσίας ζούσε μια πρώιμη μεσαιωνική ομάδα, πρόγονοι των σημερινών Ρώσων και άλλων ανατολικοευρωπαϊκών εθνοτήτων. Σύμφωνα με το Πρώτο Χρονικό των Ρως, αυτοί ήταν Βάραγγοι που είχαν μετεγκατασταθεί από τη θάλασσα, αρχικά στη Β. Ευρώπη δημιουργώντας μια πρώιμη μορφή κράτους το οποίο τελικά τέθηκε υπό την ηγεσία του Ρούρικ.

Ο Σκανδιναβός Ρούρικ (862-879), όταν έγινε ηγεμόνας του Νόβγκοροντ μπορούσε να ελέγχει την περιοχή μέχρι τη λίμνη Ίλμεν και τον ποταμό Βολχόβ. Ο διάδοχός του Όλεγκ (879-912) επέκτεινε τις κτήσεις του προς τον νότο εκτοπίζοντας άλλους Βαράγγους, που ήταν κύριοι του Κιέβου και μετέφερε εκεί την πρωτεύουσά του. Υπεράσπισε επίσης τη νέα ηγεμονία του απέναντι στους Πολωνούς προς τα δυτικά και σε νομάδες από την Ασία, που το απειλούσαν από τα ανατολικά. Ένας από τους διαδόχους του, ο Ιγκόρ (941-945) πραγματοποίησε το 941 και το 943 δύο αποτυχημένες επιδρομές εναντίον της Κωνσταντινούπολης, οι οποίες όμως άνοιξαν τον δρόμο για τον εκχριστιανισμό των Ρως, καθώς η σύζυγος του Ιγκόρ, βασίλισσα Όλγα βαφτίστηκε Χριστιανή.

Ο Βλαδίμηρος Α’ του Κιέβου, το 988 βαφτίστηκε κι αυτός Χριστιανός στη Χερσώνα για να νυμφευθεί την Άννα, αδελφή του Βασίλειου Β’ του Βουλγαροκτόνου. Επρόκειτο για μια πολιτική, κυρίως, κίνηση, για τη σύναψη στενότερων σχέσεων των Βυζαντινών με τους Ρως. Ο Βλαδίμηρος, ως αντάλλαγμα για τον γάμο του με την Άννα, επέβαλε τον Χριστιανισμό ως θρησκεία στον λαό του. Η Άννα, που έδειξε ιδιαίτερη δυσφορία κατά τη διάρκεια του ταξιδιού της στη Χερσώνα για τον γάμο της με τον Βλαδίμηρο (988), συνέβαλε ουσιαστικά στον εκχριστιανισμό των Ρως. Υπήρξε θρησκευτική σύμβουλος του Βλαδίμηρου και ίδρυσε πολλά μοναστήρια και εκκλησίες. Από τότε θεωρείται ότι αρχίζει η καταλυτική επίδραση του Βυζαντίου στη ρωσική ιστορία.

Τα Ορλοφικά (1768-1774)

Ας δούμε όμως τη στάση της Ρωσίας απέναντι στην Ελλάδα τα νεότερα χρόνια. Πρώτη, ουσιαστικά, επέμβαση της Ρωσίας στην υπόδουλη στους Οθωμανούς Ελλάδα ήταν τα λεγόμενα Ορλοφικά. Στο πλαίσιο του ρωσοτουρκικού πολέμου 1768-1774, η φιλόδοξη αυτοκράτειρα της Ρωσίας Αικατερίνη Β’ μετά από προτροπή των ευνοούμενών της αδελφών Ορλόφ δέχτηκε να στείλει ρωσικές ναυτικές δυνάμεις στην Ελλάδα. Από ελληνικής πλευράς βασικός οργανωτής των εξεγέρσεων στη χώρα μας ήταν ο Γεώργιος Παπάζωλης.

Το 1769 τρεις ρωσικές ναυτικές μοίρες συγκροτήθηκαν με προορισμό την Ελλάδα. Οι Έλληνες στη Μάνη, την Κορινθία, την Κυπαρισσία, την Αχαΐα, την Αργολίδα, την Κρήτη, τη Χιμάρα, το Μεσολόγγι και αλλού ξεσηκώθηκαν. Παρά τις αρχικές επιτυχίες όμως, η άφιξη ισχυρών αλβανικών δυνάμεων στον Μοριά οδήγησε στην κατάπνιξη των κινημάτων. Οι Αλβανοί επιδόθηκαν σε σφαγές και λεηλασίες. Οι Ορλόφ εγκατέλειψαν την Πελοπόννησο στις 26 Μαΐου 1770. Ο Αλεξέι Ορλόφ άρχισε να καταδιώκει τους Τούρκους στο Αιγαίο και στη ναυμαχία του Τσεσμέ (4 Ιουλίου 1770), ο ρωσικός στόλος διέλυσε τον τουρκικό.

Όμως οι Ρώσοι δεν κατάφεραν να περάσουν στα Δαρδανέλια που είχαν οχυρωθεί από τους Γάλλους συμμάχους των Οθωμανών. Εγκαταστάθηκαν τελικά στο λιμάνι της Νάουσας της Πάρου όπου παρέμειναν άπραγοι, ως την υπογραφή της Συνθήκης του Κιουτσούκ Καϊναρτζή (1774), που ήταν ευνοϊκή γι’ αυτούς. Οι Έλληνες ξεσηκώθηκαν από τους Ρώσους, οι οποίοι έφυγαν μετά την επίτευξη των σκοπών τους (περισσότερα για τα Ορλοφικά στο άρθρο μας της 03/03/2018).

Ο Λάμπρος Κατσώνης και οι προδομένες ελπίδες

Το 1787 ξέσπασε νέος πόλεμος μεταξύ Ρωσίας-Αυστρίας, από τη μια πλευρά και Οθωμανικής Αυτοκρατορίας από την άλλη, καθώς οι Τούρκοι επιχείρησαν να καταλάβουν την Κριμαία που είχαν χάσει στον πόλεμο του 1768-1774. Τότε έδρασε ο Λάμπρος Κατσώνης. Γεννήθηκε στη Λιβαδειά το 1752 και αφού αναγκάστηκε να φύγει από την Ελλάδα μετά τη δολοφονία ενός Τούρκου σε γάμο κατατάχθηκε στον Ρωσικό Στρατό, μετά το 1774. Καθώς διακρίθηκε στην Κριμαία και την Περσία έλαβε τον βαθμό του Λοχαγού.

Το 1788 ο Κατσώνης πήγε στην Τεργέστη όπου υπήρχε ακμάζουσα ελληνική παροικία. Οι Έλληνες εκεί του έδωσαν λίγα πλοία με τα οποία άρχισε τις επιθέσεις κατά των Τούρκων. Σε σύγκρουσή του με τον Οθωμανικό Στόλο κοντά στην Κάρπαθο ο Κατσώνης θριάμβευσε. Έγινε μάλιστα Υποχιλίαρχος και ο στολίσκος του εντάχθηκε στον στόλο της Ρωσίας. Ο σουλτάνος πρότεινε διαπραγματεύσεις, όμως ο Κατσώνης αρνήθηκε.

Το 1790 πήρε μαζί του και τον αρματολό Ανδρούτσο, πατέρα του Οδυσσέα. Όμως τα πλοία του δέχτηκαν επίθεση μεταξύ Άνδρου και Εύβοιας και ο στόλος του υπέστη σοβαρές ζημιές. Η Αικατερίνη προήγαγε τον Κατσώνη, που βρήκε καταφύγιο στα Κύθηρα, σε Χιλίαρχο και του είπε να συντονίσει τη δράση του με τον υπόλοιπο ρωσικό στόλο. Ο Κατσώνης πήγε στην Ιθάκη με 24 πλοία. Όταν όμως ανακοινώθηκε η ρωσοτουρκική ανακωχή (1791) υποχρεώθηκε να σταματήσει τις επιδρομές του. Πήγε στη Μάνη, με σκοπό να οργανώσει νέο επαναστατικό κίνημα.

Με τη Συνθήκη του Ιασίου το 1792, ο ρωσοτουρκικός πόλεμος τελείωσε, χωρίς καμία πρόνοια για την Ελλάδα. Ο Ρώσος Ναύαρχος Ταμάρα τον κάλεσε να σταματήσει τις εχθροπραξίες και να αφοπλίσει τον στόλο του. Ο Κατσώνης δεν υπάκουσε και εξέδωσε το περίφημο μανιφέστο του «Φανέρωσις του εξοχωτάτου χιλιάρχου και ιππέως Λάμπρου Κατσώνη», στο οποίο διαμαρτυρόταν για τη ρωσοτουρκική ειρήνη που δεν λάμβανε υπόψη της τα ελληνικά δίκαια και διακήρυττε ότι οι Έλληνες θα συνέχιζαν τον αγώνα τους.

Ο Κατσώνης με τον Ανδρούτσο οχυρώθηκαν στο Ταίναρο, αλλά χωρίς τη συμπαράσταση των ντόπιων και εγκαταλελειμμένος από τη Ρωσία αναγκάστηκε να καταφύγει στα Κύθηρα. Έπειτα πήγε στην Ιθάκη, την Πάργα, κι από εκεί στη Ρωσία, από τον στρατό της οποίας παραιτήθηκε. Δολοφονήθηκε το 1805, χωρίς όμως να γίνουν ποτέ γνωστά περισσότερα στοιχεία, για τον μυστηριώδη θάνατό του.

Η στάση της Ρωσίας απέναντι στην Ελληνική Επανάσταση του 1821

Για τη στάση της Ρωσίας απέναντι στην Ελληνική Επανάσταση, από το ξεκίνημά της στη Μολδοβλαχία από τον Αλέξανδρο Υψηλάντη ως τα τέλη του 1821 έχουμε γράψει ξεχωριστό άρθρο στις 07/03/2022. Σήμερα θα αναφερθούμε σε γενικές γραμμές σε όσα έγιναν τότε και θα εξετάσουμε τη στάση της Ρωσίας απέναντι στη χώρα μας, ως την ίδρυση του ελληνικού κράτους, το 1830.

Όταν ξέσπασε το κίνημα του Αλέξανδρου Υψηλάντη στη Μολδοβλαχία, διεξαγόταν το Συνέδριο του Λάιμπαχ (της Λιουμπλιάνας, πρωτεύουσας της Σλοβενίας), γνωστό και ως Συνέδριο της Πενταπλής Συμμαχίας. Ο τσάρος της Ρωσίας Αλέξανδρος Α’ αρχικά εκφράστηκε θετικά για τον Υψηλάντη, όμως η επιμονή του ανθέλληνα Μέτερνιχ τον οδήγησε να τον διαγράψει από τις τάξεις του Ρωσικού Στρατού και ταυτόχρονα να αποδοκιμάσει το κίνημά του.

Οι σφαγές των Ελλήνων από τους Τούρκους, η ένθερμη υποστήριξη του Ρώσου πρέσβη στην Κωνσταντινούπολη Στρογκάνοφ προς την Ελληνική Επανάσταση και, φυσικά, οι κομβικής σημασίας παρεμβάσεις του Καποδίστρια, οδήγησαν τον φιλέλληνα, αλλά διστακτικό Αλέξανδρο Α’ να τηρήσει ουδέτερη, αλλά ουσιαστικά ευνοϊκή στάση απέναντι στην Ελλάδα. Ο αδελφός και διάδοχός του (από το 1825) , Νικόλαος Α’ ήταν πιο αποφασιστικός.

Η Ρωσία δεν θα μπορούσε να μην είναι παρούσα στη Ναυμαχία του Ναβαρίνου το 1827, καθώς ο Νικόλαος Α’ ήταν υπέρμαχος της επεκτατικής πολιτικής στα Βαλκάνια και τη Μαύρη Θάλασσα και δεν θα άφηνε ποτέ το πεδίο ελεύθερο σε Αγγλία και Γαλλία. Βέβαια, η ρωσική συμμετοχή στο Ναβαρίνο εξόργισε τους Τούρκους. Παράλληλα, μια προκήρυξη που κυκλοφόρησε χαρακτήριζε τη Ρωσία ως «προαιώνιο εχθρό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και του Ισλάμ».

Ο πόλεμος, ένας ακόμα, μεταξύ Ρωσίας και Τουρκίας ήταν αναπόφευκτος. Ξεκίνησε στις 26 Απριλίου 1828. Η ανάληψη της ηγεσίας του Ρωσικού Στρατού από τον δυναμικό Πρώσο Στρατάρχη Hans Karl Von Diebitch οδήγησε σε προέλαση των Ρώσων προς την Τραπεζούντα και προσωρινή κατάληψη της Αδριανούπολης. Άγγλοι, Γάλλοι και Αυστριακοί θορυβήθηκαν, ιδιαίτερα από τη στιγμή που οι Ρώσοι έφτασαν μόλις 60 χιλιόμετρα μακριά από την Κωνσταντινούπολη. Έτσι, οι Οθωμανοί υποχρεώθηκαν να υπογράψουν τη Συνθήκη της Αδριανούπολης (2/14 Σεπτεμβρίου 1829).

Στο άρθρο 10 της Συνθήκης υπάρχει η αποδοχή από οθωμανικής πλευράς του Πρωτόκολλου του Λονδίνου της 10ης Μαρτίου 1829, με το οποίο γινόταν ένα μεγάλο βήμα για την αναγνώριση ανεξάρτητου ελληνικού κράτους. Όσο για τους Ρώσους φιλέλληνες που πολέμησαν στην Ελλάδα στη διάρκεια του Αγώνα; Σύμφωνα με το βιβλίο των Γουλιέλμου Μπαρτ και Μαξ Κέριχ - Κορν «Η ΕΠΟΧΗ ΤΩΝ ΦΙΛΕΛΛΗΝΩΝ», Εκδόσεις Παρισιάνου, 2021, αυτοί ήταν δέκα (περισσότερα στοιχεία για τον καθοριστικής σημασίας ρωσοτουρκικό πόλεμο 1828-1829, θα βρείτε στο άρθρο μας στις 16/2/2020).

Η Συνθήκη του Αγίου Στεφάνου (1878)

Στη διάρκεια του Κριμαϊκού Πολέμου (1853-1856), όπου η Ρωσία ηττήθηκε ξέσπασαν ξανά επαναστάσεις σε ορισμένα αλύτρωτα μέρη του Ελληνισμού, την εποχή εκείνη (Μακεδονία, Ήπειρος, Θεσσαλία), χωρίς όμως αποτέλεσμα. Στο πλευρό της Ρωσίας πολέμησαν περίπου 1.000 Έλληνες εθελοντές, οι οποίοι σχημάτισαν την «Ελληνική Λεγεώνα του Αυτοκράτορα Νικολάου Α’». Επικεφαλής της ήταν ο Αριστείδης Χρυσοβέργης.

Παρά το γεγονός ότι ο Κριμαϊκός Πόλεμος είχε ισχυρό αντίκτυπο στην Ελλάδα, όπως αναφέραμε δεν είχε κανένα ουσιαστικό αποτέλεσμα. Ερχόμαστε τώρα περίπου 25 χρόνια αργότερα, το 1877, όταν ξέσπασε νέος ρωσοτουρκικός πόλεμος. Ο πόλεμος έληξε τον επόμενο χρόνο (1878) με νίκη των Ρώσων. Υπογράφηκε η Συνθήκη του Αγίου Στεφάνου (3/3/1878) που προκάλεσε τεράστιες αντιδράσεις.

Ο Άγιος Στέφανος (Yesikoy) είναι τουρκική κωμόπολη, 12 χλμ. ΝΔ της Κωνσταντινούπολης, που πήρε το όνομά της από τον ομώνυμο ναό που ανήγειρε εκεί ο Μέγας Κωνσταντίνος. Η Συνθήκη του Αγίου Στεφάνου έλυνε το Ανατολικό Ζήτημα προς όφελος της Ρωσίας. Η Οθωμανική Αυτοκρατορία υποχρεωνόταν να αναγνωρίσει την ανεξαρτησία της Σερβίας, της Ρουμανίας και του Μαυροβουνίου και τη συγκρότηση της αυτόνομης, γιγαντιαίας σε έκταση ηγεμονίας της Βουλγαρίας, που εκτεινόταν από την Αχρίδα ως τη Μαύρη Θάλασσα και από τον Δούναβη ως το Αιγαίο.

Παράλληλα, η Τουρκία παραχωρούσε μεγάλες εδαφικές εκτάσεις στη Ρωσία και υποχρεωνόταν να έχει πάντα ελεύθερα για τη ναυσιπλοΐα τα Στενά. Με τη Συνθήκη αυτή, μέσω της Βουλγαρίας, η Ρωσία έφτανε στα «ζεστά νερά» του Αιγαίου, κάτι που αποτελούσε μακροχρόνιο στόχο της. Η αντίδραση όμως της Μεγάλης Βρετανίας και της Αυστρίας, λίγο έλειψε να προκαλέσει νέο πόλεμο, που αποφεύχθηκε χάρη στην παρέμβαση του Γερμανού καγκελάριου Μπίσμαρκ που οδήγησαν τον ίδιο χρόνο (1878) στο Συνέδριο του Βερολίνου.

Σε αυτό, αποφασίστηκε η ίδρυση μικρής, αυτόνομης Βουλγαρίας υπό την επικυριαρχία του σουλτάνου, η αυτονόμηση της Ανατολικής Ρωμυλίας με Χριστιανό διοικητή, η ανεξαρτησία Σερβίας, Μαυροβουνίου και Ρουμανίας και η στρατιωτική κατάληψη και ανάληψη της εξουσίας της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης από την Αυστρία. Εδαφικά κέρδη είχε και η Ελλάδα: τη Θεσσαλία, εκτός από την Ελασσόνα και τμήμα του σημερινού νομού Άρτας, ως το παλιό, θρυλικό γεφύρι της πόλης της Ηπείρου.

Οι αξιώσεις της Ρωσίας στο Άγιο Όρος

Δεν ήταν όμως μόνο πολιτική η εμπλοκή της Ρωσίας στα Βαλκάνια και ειδικότερα στην Ελλάδα, αλλά και θρησκευτική. Είναι γνωστό, ότι επιβουλεύεται το Οικουμενικό Πατριαρχείο με πρόσχημα τον δεκαπενταπλάσιο, περίπου, πληθυσμό της (144 εκατομμύρια), έναντι της Ελλάδας των 10 εκατομμυρίων, αλλά και το Άγιο Όρος. Η Χερσόνησος του Άθω πέρασε στο ελληνικό κράτος τον Νοέμβριο του 1912, μετά τον Α’ Βαλκανικό Πόλεμο, κι ενώ οι Βούλγαροι είχαν ήδη εκδηλώσει την πρόθεσή τους να την καταλάβουν.

Στις 12 Μαΐου 1913 ο Ρώσος αντιπρόσωπος έφερε το ζήτημα του καθεστώτος του Αγίου Όρους στη Διάσκεψη του Λονδίνου. Βλέποντας ότι τα βαλκανικά κράτη δεν αμφισβητούσαν την ελληνική κυριαρχία σ’ αυτό, επιδίωξε συγκυριαρχία Ελλάδας-Ρωσίας. Τότε έπαιξε καθοριστικό ρόλο η στάση των μοναχών, οι οποίοι σε διακήρυξή τους ζητούσαν να εξακολουθεί να κυματίζει η ελληνική σημαία στο Άγιο Όρος και να έχει αυτοδιοίκητο καθεστώς, μέσα στα όρια της Ελλάδας.

Το ξέσπασμα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου (1914) και η Οκτωβριανή Επανάσταση έκαναν το ρωσικό ενδιαφέρον για το Άγιο Όρος να ατονήσει. Με τη Συνθήκη της Λωζάνης (1923), το Άγιο Όρος παραχωρήθηκε οριστικά στην Ελλάδα (δείτε σχετικό άρθρο μας στις 2/2/2019).

Η βοήθεια του Λένιν στον Κεμάλ, σε βάρος της Ελλάδας

Μία από τις σημαντικότερες ενέργειες των Ρώσων σε βάρος της Ελλάδας ήταν «η ολέθρια για την Ελλάδα συνεργασία Λένιν-Κεμάλ» (σχετικό άρθρο μας στις 09/04/2017). Μετά την αποτυχημένη εκστρατεία στην Ουκρανία, στην οποία, όπως αποδείχτηκε κάκιστα συμμετείχε η Ελλάδα, το καθεστώς των μπολσεβίκων, που επικράτησε στη Ρωσία, αφού σταμάτησε κάθε πολεμική ενέργεια εναντίον της Τουρκίας, ξεκίνησε το άνοιγμά του προς τους κεμαλικούς. Οι διπλωματικές σχέσεις μεταξύ τους άρχισαν τον Αύγουστο του 1920, ένα μήνα περίπου μετά τη Συνθήκη των Σεβρών.

Με τη Συνθήκη της Μόσχας (1921), οι μπολσεβίκοι προμήθευσαν τους εθνικιστές κεμαλικούς με όπλα και πυρομαχικά που χρησιμοποιήθηκαν εναντίον των Ελλήνων. Ως τον Μάιο του 1922, ο Λένιν έστειλε στον Κεμάλ 11.000.000 χρυσά ρούβλια και 100.000 χρυσές οθωμανικές λίρες. Το ποσό αυτό αντιστοιχούσε σε 80.000.000 χάρτινες τουρκικές λίρες, εκείνης της εποχής. Αν σκεφτούμε ότι ο προϋπολογισμός της κυβέρνησης της Άγκυρας ήταν περίπου 63.000.000 λίρες Τουρκίας το 1920 και 79.000.000 λίρες Τουρκίας το 1921, η βοήθεια των μπολσεβίκων ήταν κάτι παραπάνω από τεράστια!

Ο αείμνηστος λογοτέχνης και Ακαδημαϊκός Τάσος Αθανασιάδης, γεννημένος στο Σαλιχλί της Μικράς Ασίας γράφει ότι οι μισθοί των κεμαλικών αξιωματικών, καταβάλλονταν απευθείας από τους μπολσεβίκους! Όταν είχαμε γράψει το άρθρο για τη συνεργασία Λένιν-Κεμάλ, πάρα πολλοί, ακόμα και ιστορικοί αιφνιδιάστηκαν. Σήμερα όλοι δέχονται ότι οι πρώτοι που βοήθησαν και μάλιστα σημαντικά τον Κεμάλ, ήταν οι μπολσεβίκοι.

Αυτό δεν σημαίνει ότι η μικρασιατική καταστροφή οφείλεται στη Ρωσία. Ούτε αναιρεί βέβαια τα ελληνικά λάθη και τη μεταστροφή των Ευρωπαίων, που λειτούργησε σε βάρος της χώρας μας. Δεν παύει όμως ν’ αποτελεί μία πραγματικότητα και ένα γεγονός κομβικής σημασίας.

Οι διωγμοί των Ελλήνων από το σταλινικό καθεστώς

Στη Σοβιετική Ένωση ζούσαν ως τις αρχές της δεκαετίας του 1930 εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες, ελληνικής καταγωγής. Κάποιοι μάλιστα είχαν ελληνική υπηκοότητα. Στο πλαίσιο των σταλινικών διώξεων σε βάρος των μειονοτήτων, ιδιαίτερα τη διετία 1937-1938, χιλιάδες Έλληνες εκτοπίστηκαν και περίπου το 80% από αυτούς βρήκε τραγικό θάνατο. Ο αριθμός των Ελλήνων που υπήρξαν θύματα των σταλινικών διώξεων, χωρίς καμία απολύτως αιτία παραμένει άγνωστος μέχρι σήμερα. Στο άρθρο μας της 03/09/2023 μπορείτε να βρείτε περισσότερα στοιχεία.

Η πεισματική άρνηση των Σοβιετικών να δοθούν τα Δωδεκάνησα στην Ελλάδα (1946)

Στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου είχαν δοθεί στην Ελλάδα, που πλήρωσε βαρύτατο τίμημα, διάφορες υποσχέσεις για παραχώρηση, μετά τη λήξη του Πολέμου, της Βορείου Ηπείρου, των Δωδεκανήσων και τμήματος της Βουλγαρίας. Όμως όλα αυτά ξεχάστηκαν μετά τη λήξη του Β’ Π.Π.

Οι βόρειοι γείτονές μας (Αλβανία, Γιουγκοσλαβία, Βουλγαρία) βρέθηκαν κάτω από τη σοβιετική ομπρέλα και διατήρησαν την εδαφική τους ακεραιότητα. Βέβαια, ούτε οι ελληνικές ενέργειες ήταν οι ενδεδειγμένες, αλλά και ο Εμφύλιος Πόλεμος αποτελούσε μια καλή δικαιολογία για τους Συμμάχους, προκειμένου να αρνηθούν οποιαδήποτε παραχώρηση στην Ελλάδα. Καθώς και το θέμα της Κύπρου είχε παγώσει, έμεναν τα Δωδεκάνησα, που πέρασαν μετά την ιταλική και τη σύντομη γερμανική κατοχή, σε βρετανικά χέρια. Τον Σεπτέμβριο του 1945, οι ΥΠΕΞ Η.Π.Α., ΕΣΣΔ, Κίνας, Μ. Βρετανίας και Γαλλίας αναγνώρισαν ότι τα Δωδεκάνησα έπρεπε να δοθούν στην Ελλάδα.

Οι Σοβιετικοί ζητούσαν όμως για να συναινέσουν βάση στην Κυρηναϊκή! Οι «Times» σε δημοσίευμά τους ανέφεραν ότι η ΕΣΣΔ θα συναινούσε στην παραχώρηση των Δωδεκανήσων στην Ελλάδα, αρκεί η χώρα μας να εγκατέλειπε ή να περιόριζε τις εδαφικές της αξιώσεις απέναντι σε Βουλγαρία και Αλβανία. Στη Συνδιάσκεψη Ειρήνης των Παρισίων το 1946, ο Σοβιετικός ΥΠΕΞ Μολότοφ ήταν ανένδοτος.

Δεν δεχόταν να δοθούν τα Δωδεκάνησα στην Ελλάδα. Όταν το απόγευμα της 27/6/1946 ο Μολότοφ μπήκε ευδιάθετος στην αίθουσα των διαπραγματεύσεων και είπε ότι η ΕΣΣΔ δεν έχει καμία αντίρρηση να δοθούν τα Δωδεκάνησα στην Ελλάδα αφοπλισμένα, λίγο έλειψε οι υπόλοιποι να λιποθυμήσουν! Είναι χαρακτηριστικό ότι ο αντιπρόσωπος των Η.Π.Α. είπε: «Περιμένετε ένα λεπτό να αναπνεύσω»…

Το ξανθό γένος

Στον υπόδουλο ελληνισμό ήταν διαδεδομένες οι «προφητείες» ότι τη χώρα θα απελευθερώσει το «ξανθό γένος». Στα νεότερα χρόνια, αυτό ταυτίστηκε με τους Ρώσους. Ιδιαίτερες αναφορές στο «ξανθό γένος» γίνονται στο βιβλίο «Αγαθάγγελος» με επαγγελίες και χρησμούς, του λόγιου κληρικού Θεόκλητου Πολυειδή, ο οποίος θεωρήθηκε αρχικά ως μεταφραστής του, αποδείχτηκε όμως ότι ήταν ο συγγραφέας του.

Γράφτηκε γύρω στο 1750 και κυκλοφορούσε σε χειρόγραφα ως το 1837, οπότε τυπώθηκε για πρώτη φορά. Γνώρισε μεγάλη δημοτικότητα στα ύστερα χρόνια της τουρκοκρατίας και τα χρόνια του Όθωνα, αν και το περιεχόμενό του είναι σκοτεινό και ακατάληπτο… Πάντως, καθώς ο Πολυειδής έζησε για αρκετά χρόνια στην Ευρώπη, δεν είναι λίγοι αυτοί που υποστηρίζουν ότι το «ξανθό γένος» είναι οι Δυτικοευρωπαίοι!

Επίλογος

Ανάμεσα στη Ρωσία και την Τουρκία (Οθωμανική Αυτοκρατορία ακριβέστερα) έγιναν δέκα πόλεμοι και ένας ακόμη στο «πλαίσιο» του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Η Ρωσία πολλές φορές εκμεταλλεύτηκε την Ελλάδα και τους Έλληνες για να εξυπηρετήσει τους σκοπούς της στην Ανατολική Μεσόγειο. Τις περισσότερες, αφού τη χρησιμοποίησε, την άφησε αβοήθητη να αντιμετωπίσει τις συνέπειες ή την πρόδωσε στυγνά.

Δεν θεωρούμε ότι υπάρχουν φιλίες στη διεθνή πολιτική σκηνή, αλλά συμφέροντα. Η Ρωσία του Πούτιν (αλήθεια, οι υποστηρικτές του θυμούνται ότι κυβερνά από το 2000, με ένα διάλειμμα μεταξύ 2008-2012, οπότε ήταν τύποις πρωθυπουργός, με Πρόεδρο τον «δικό» του Μεντβέντεφ;) διολισθαίνει σε έναν αντιδημοκρατικό κατήφορο και είναι άγνωστο αν και πότε, ο κατήφορος αυτός θα σταματήσει…