Ο πόλεμος Ρωσίας και Γεωργίας στη Νότια Οσετία και την Αμπχαζία το 2008

Η διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης είχε σαν αποτέλεσμα, ανάμεσα στα άλλα και το ξέσπασμα εξεγέρσεων σε διάφορες περιοχές που ζητούσαν είτε την ανεξαρτησία τους είτε την ένταξή τους σε άλλη χώρα. Καταπιεσμένα εθνικά ένστικτα και έχθρες αιώνων βγήκαν στην επιφάνεια και αναπόφευκτα ξεκίνησαν συγκρούσεις.

Ο πρώτος πόλεμος μεταξύ κρατών που ανήκαν άλλοτε στην ΕΣΣΔ ξέσπασε το 2008 μεταξύ Ρωσίας και Γεωργίας, με αφορμή την προσπάθεια απόσχισης από τη Γεωργία δύο επαρχιών της: της Νότιας Οσετίας, στην ανατολική Γεωργία και της Αμπχαζίας, στο βορειοδυτικό τμήμα της χώρας.

Το υπόβαθρο της σύγκρουσης

Η Νότια Οσετία (η Βόρεια ανήκει στη Ρωσία) και η Αμπχαζία ήταν αυτόνομες μετά τη Ρωσική Επανάσταση του 1917. Μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ και οι δύο, που διεκδικούσαν την ανεξαρτησία τους από τη δεκαετία του ’80, εντάχθηκαν στη Γεωργία. Παρά το γεγονός αυτό συνέχισαν να αγωνίζονται για την ανεξαρτησία τους, με αποτέλεσμα το 1991 να ξεσπάσει εμφύλιος πόλεμος, μεταξύ Γεωργιανών και Οσέτιων, που ακολουθήθηκε από πόλεμο Γεωργίας - Αμπχαζίας το 1992-1993.

Οι συγκρούσεις έληξαν το 1994 με την υπογραφή ειρηνευτικής συμφωνίας, με βάση την οποία και οι δύο περιοχές παρέμεναν, τεχνικά, τμήματα της Γεωργίας. Όμως, από το 1994 η Νότια Οσετία βρισκόταν υπό την επιτήρηση του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ), ενώ οι Αμπχαζία αντίστοιχα από τον ΟΗΕ με τη συνδρομή ρωσικών δυνάμεων.

Να σημειώσουμε ότι οι Οσέτιοι είναι απόγονοι ιρανικών εθνικών ομάδων με προέλευση από τις περιοχές κατά μήκος του ποταμού Ντον. Στον Καύκασο βρέθηκαν μετά την εκδίωξή τους από τους Μογγόλους τον 13ο αιώνα. Κάποιοι εγκαταστάθηκαν στη Βόρεια Οσετία και άλλοι στη Νότια Οσετία, στην οποία οι Γεωργιανοί ήταν μειοψηφία (14.000 σε σύνολο 70.000).

Όσο για την Αμπχαζία σχετίζεται με την Ελλάδα, καθώς ανάμεσα στον 9ο και τον 6ο αιώνα π.Χ. οι Έλληνες ίδρυσαν εμπορικές αποικίες κατά μήκος της ακτής της σημερινής Αμπχαζίας στη Μαύρη Θάλασσα, όπως την Πιτυούντα (το ίδιο όνομα έχει και σήμερα) και τη Διοσκουρία, όπου σήμερα βρίσκεται το Σο(υ)χούμι, η πρωτεύουσα της Αμπχαζίας.

Ο Αρριανός, ο Πλίνιος και ο Στράβωνας κάνουν λόγο για τους Αβασγούς, λαό που κατοικούσε στην ανατολική ακτή της Μαύρης Θάλασσας. Πιθανότατα, η σημερινοί Αμπχάζιοι κατάγονται από αυτούς.

Επανερχόμαστε στο πρόσφατο παρελθόν. Παρά την ειρηνευτική συμφωνία του 1994, η κατάσταση στην περιοχή δεν ομαλοποιήθηκε, κυρίως λόγω εξωτερικών επεμβάσεων. Στα τέλη της δεκαετίας του 1990 η Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ επέκτειναν την επιρροή τους στην Ανατολική και Κεντρική Ευρώπη, που για δεκαετίες βρισκόταν υπό την επιρροή των Σοβιετικών.

Το 2000 εκλέχθηκε για πρώτη φορά Πρόεδρος της Ρωσίας ο Βλαντιμίρ Πούτιν και άρχισε να υλοποιεί τα επεκτατικά του σχέδια. Από το 2002 η Ρωσία εφάρμοζε επίσημη πολιτική αθρόας παροχής ρωσικών διαβατηρίων στην πλειονότητα των κατοίκων των δύο περιοχών, αναλαμβάνοντας σύμφωνα με το ρωσικό Σύνταγμα την ευθύνη για την προστασία των πολιτών της.

Από την πλευρά της η Γεωργία είχε πλέον σαφή δυτικό προσανατολισμό. Το 2003 εντάχθηκε στον συνασπισμό υπό την ηγεσία των Η.Π.Α. στον πόλεμο κατά του Ιράκ. Η στρατηγική αυτή επιλογή εντάθηκε μετά την εκλογή του φιλοδυτικού Προέδρου Μιχαήλ Σαακασβίλι στην ηγεσία της χώρας το 2004. Ο Σαακασβίλι στο πρόγραμμά του διακήρυττε την πραγματική επανένωση της χώρας του. Από το 2006 άρχισε να εφαρμόζει πολιτικές ήπιας ισχύος στις επαρχίες που ήθελαν να αυτονομηθούν.

Αυτή η τακτική είχε μεν θετικά αποτελέσματα με την ειρηνική ενσωμάτωση εκ νέου της επαρχίας της Ατζαρίας, όμως δεν είχε την ίδια επιτυχία παντού… Η απόπειρα των Γεωργιανών να κάνουν το ίδιο στη Νότια Οσετία οδήγησε σε πολεμική σύγκρουση με την εμπλοκή της Ρωσίας τον Αύγουστο 2008.

Θυμίζουμε μόνο ότι από τις 7 Μαΐου 2008 ως τις 7 Μαΐου 2012 Πρόεδρος της Ρωσίας ήταν ο Ντμίτρι Μεντβέντεφ, στενότατος συνεργάτης του Πούτιν μέχρι και σήμερα. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν το ίδιο χρονικό διάστημα ήταν, τυπικά, πρωθυπουργός. Ουσιαστικά όμως, αυτός ήταν ο ηγέτης της χώρας. Αν δεν το έχουν καταλάβει ορισμένοι, ο Βλαντιμίρ Πούτιν κυβερνά τη Ρωσία τα τελευταία 25 χρόνια, καθώς στο διάστημα 2008-2012 ήταν μεν πρωθυπουργός, τυπικά μόνο.

Κάτι ανάλογο συνέβαινε στην κομμουνιστική ΕΣΣΔ, με τους ισόβιους Προέδρους, σε μοναρχίες (π.χ. ο βασιλιάς Χουσεΐν κυβερνούσε το Μαρόκο από το 1961 ως τον θάνατό του, το 1999) και σε κάποιες αφρικανικές χώρες (π.χ. στην Κένυα, ο Ντάνιελ Αράπ Μόι ήταν Πρόεδρος της χώρας από το 1978 ως το 2002, 24 ολόκληρα χρόνια). Ενδεχομένως και κάποιοι δικτάτορες στη νότια Αμερική έχουν πολυετείς προεδρικές «θητείες»…

Η έναρξη των εχθροπραξιών

Οι Γεωργιανοί αποφάσισαν να εισβάλουν στη Νότια Οσετία με ταχεία διείσδυση και γρήγορη κατάληψη της πρωτεύουσάς της Τσκινσβάλι. Επίσης, στόχευαν στο «φράξιμο» του αυτοκινητοδρόμου του Καυκάσου για την παρεμπόδιση άφιξης ενισχύσεων από τη Ρωσία και την εγκατάσταση γεωργιανής τοπικής διοίκησης. Στο τέλος, θα γινόταν εκκαθάριση τυχόν θυλάκων αντίστασης.

Οι Γεωργιανοί όμως είχαν κάνει ένα πολύ μεγάλο σφάλμα. Θεωρούσαν βέβαιο ότι δεν θα παρενέβαιναν οι Ρώσοι, αλλά η κρίση θα λυνόταν με διπλωματικά μέσα. Όμως, η Ρωσία είχε ήδη αποφασίσει να παρέμβει στη Νότια Οσετία σε περίπτωση γεωργιανής επίθεσης.

Αμέσως μετά το τέλος της ετήσιας άσκησης «Καύκασος», στις 2 Αυγούστου 2008, δύο μηχανοκίνητες μεραρχίες Ρώσων τυφεκιοφόρων και ένα αεροπορικό απόσπασμα παρέμειναν στην περιοχή με αποστολή να παρέμβουν άμεσα σε περίπτωση πολέμου, ενώ αντίστοιχα μέτρα πάρθηκαν και για την Αμπχαζία. Έτσι, οι Ρώσοι ήταν έτοιμοι να εμπλακούν άμεσα διαψεύδοντας τις προσδοκίες των Γεωργιανών. Από τον Ιούλιο του 2008 είχε αρχίσει να εντείνεται η σποραδική ανταλλαγή πυρών στη «μεθόριο» Γεωργίας- Νότιας Οσετίας.

Την 1η Αυγούστου 2008 ένα όχημα της γεωργιανής Αστυνομίας ανατινάχθηκε, από αυτοσχέδιο εκρηκτικό μηχανισμό τραυματίζοντας 5 αστυνομικούς. Το περιστατικό έγινε σε έναν γεωργιανό θύλακα κοντά στο Τσκινβάλι. Οι Γεωργιανοί αντέδρασαν με επιθέσεις εναντίον μεθοριακών σημείων ελέγχου. 1 Οσέτιος σκοτώθηκε και 15 τραυματίστηκαν, ενώ παράλληλα τραυματίστηκαν 6 Γεωργιανοί πολίτες.

Η διοίκηση της Νότιας Οσετίας διέταξε την εκκένωση των παραμεθόριων περιοχών. Από τις 2 ως τις 5 Αυγούστου επικράτησε σχετική ηρεμία, ωστόσο οι Γεωργιανοί κατέλαβαν και οχύρωσαν διαφιλονικούμενα εδάφη στρατηγικής σημασίας πάνω στην οριογραμμή, προκαλώντας ολοήμερες ανταλλαγές πυρών μεταξύ των δύο πλευρών.

Οι Ρώσοι και οι Οσέτιοι που κατείχαν στρατηγικής σημασίας περιοχές γύρω από το Τσκινβάλι αντιλήφθηκαν ότι οι Γεωργιανοί ολοκλήρωσαν τη συγκέντρωση των δυνάμεών τους στις 23.00 της 7/8/2008 και άρχισαν το πυρ στις 23.30. Στις 23.45 ο επικεφαλής των γεωργιανών ειρηνευτικών δυνάμεων (που υπήρχαν ήδη στη Ν. Οσετία), Ταξίαρχος Μαμούκα Κουρασβίλι επικοινώνησε με τον Ρώσο ομόλογό του στη Νότια Οσετία, Υποστράτηγο Μαράτ Κουλαχμέτοβ, για να τον ενημερώσει για την έναρξη της επιχείρησης. Κάποιες πηγές αναφέρουν ότι εγγυήθηκε και την ασφαλή αποχώρηση των ρωσικών στρατευμάτων, εφόσον δεν θα εμπλέκονταν στη διαφαινόμενη σύγκρουση.

Το χρονικό του πολέμου (8-13 Αυγούστου 2008)

Λίγο μετά τα μεσάνυχτα της 8ης Αυγούστου, το γεωργιανό πυροβολικό άρχισε να σφυροκοπά το Τσκινβάλι και τα γύρω χωριά. Στις 00.45 χτυπήθηκε το αρχηγείο των ρωσικών ειρηνευτικών δυνάμεων. Λίγο νωρίτερα, ο Κουρασβίλι κατηγόρησε τη Νότια Οσετία για βομβαρδισμό γεωργιανών χωριών και ανακοίνωσε την έναρξη «επιχείρησης αποκατάστασης της συνταγματικής τάξης στην περιοχή».

Παράλληλα άρχισαν να κινούνται προς το Τσκινβάλι και ρωσικά στρατεύματα έχοντας λάβει τη συγκατάθεση του πρόεδρου Μεντβέντεφ. Στις 04.00 π.μ. τα πρώτα γεωργιανά στρατεύματα μπήκαν στο Τσκινβάλι υποστηριζόμενα από άρματα μάχης τα οποία έριχναν βολές από μακριά. Ταυτόχρονα, στα δυτικά σύνορα της Νότιας Οσετίας επιτέθηκαν δυνάμεις του Υπουργείου Εσωτερικών της Γεωργίας οι οποίες όμως δεν κατάφεραν να προωθηθούν λόγω της αντίστασης που συνάντησαν.

Γύρω στις 6.00 π.μ. εκδηλώθηκε επίθεση στα ανατολικά του Τσκινβάλι από δυνάμεις της 3ης Μεραρχίας Πεζικού (ΜΠ) της Γεωργίας, που ως τις 11.00 π.μ. είχαν καταλάβει υψώματα που δεσπόζουν γύρω από την πόλη. Την ίδια ώρα όμως, οπλίτες της 4ης ΜΠ Ρωσίας μπήκαν στο Τσκινβάλι. Οι Γεωργιανοί έχασαν τρία άρματα μάχης και αρκετούς στρατιώτες. Έτσι, ως τις 16.00 είχαν εγκαταλείψει όλοι το Τσκινβάλι και πλέον άρχισαν να προετοιμάζουν νέα επίθεση την επόμενη μέρα με τη 2η ΜΠ.

Την ίδια μέρα στην Αμπχαζία ήταν αβέβαιο τι θα ακολουθήσει. Σημαντικός αριθμός γεωργιανών στρατευμάτων είχε συγκεντρωθεί στο φαράγγι Κοντόρι που διεκδικούσαν και οι δύο πλευρές. Το ίδιο όμως έκαναν και οι Αμπχάζιοι, με συνδρομή ισχυρών ρωσικών δυνάμεων.

Στις 9 Αυγούστου, η 2η ΜΠ της Γεωργίας εξαπέλυσε επίθεση ενάντια στο Κεταγκούροβο, το οποίο κατέλαβε, λόγω της αντίστασης ρωσικών αρμάτων, μόλις στις 12.00! Η 3η ΜΠ επανέλαβε την επίθεσή της στο Τσκινβάλι. Ισχυρές ρωσικές δυνάμεις με επικεφαλής τον Διοικητή της 58ης Στρατιάς, Υποστράτηγο Ανατόλι Κρίλεφ, κινήθηκαν επίσης προς την πρωτεύουσα της Νότιας Οσετίας. Υπήρξε σφοδρή σύγκρουση μεταξύ Γεωργιανών και Ρώσων που κινδύνευσαν να πάθουν πανωλεθρία. Μάλιστα ο Κρίλεφ και δημοσιογράφοι που συνόδευαν τις ρωσικές δυνάμεις τραυματίστηκαν.

Μόνο η άφιξη ενισχύσεων απεγκλώβισε τους Ρώσους. Οι Γεωργιανοί έχασαν τα αρχικά εδαφικά κέρδη και αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν. Βλέποντας ότι είναι απαραίτητη η παρουσία και άλλων δυνάμεων στην περιοχή, η Γεωργία ζήτησε από τις Η.Π.Α. την εσπευσμένη επιστροφή των 2.000 ανδρών της 1ης ΜΠ που μάχονταν στο Ιράκ.

Την ίδια μέρα, στην Αμπχαζία, ενώ οι Γεωργιανοί δεν έκαναν καμία κίνηση, οι Ρώσοι εξαπέλυσαν πυραυλικές επιθέσεις κατά του ναυστάθμου του Πότι, εγκαθιστώντας και ζώνη ναυτικού αποκλεισμού, ενώ εναέρια μέσα βομβάρδισαν την έδρα της 2ας ΜΠ στο Σενάκι. Παράλληλα οι ρωσικές δυνάμεις στην περιοχή ενισχύθηκαν σημαντικά.

Στις 10 Αυγούστου, οι γεωργιανές δυνάμεις άρχισαν να στοχεύουν την παρακαμπτήρια Οδό Ζάρσκαγια, στην οποία βασιζόταν μεγάλο μέρος της τακτικής ευκινησίας των ρωσικών στρατευμάτων. Οι Ρώσοι επικεντρώθηκαν σε εκκαθαριστικές επιχειρήσεις στα περίχωρα του Τσκινβάλι και τελικά κατόρθωσαν να μπουν στην πόλη. Πλέον, τουλάχιστον 10.000 Ρώσοι στρατιώτες βρίσκονταν στη Νότια Οσετία. Τόσοι ήταν και οι Γεωργιανοί.

Ως τις 14.00 όμως οι τελευταίοι, λόγω πανικού και αδυναμίας ενδοεπικοινωνίας, αναγκάστηκαν να αποχωρήσουν από το έδαφος της Νότιας Οσετίας. Αν και στις 17.30 η Γεωργία ανακοίνωσε την πλήρη απόσυρση των στρατευμάτων της από τη διαφιλονικούμενη ζώνη, οι επιθέσεις Πυροβολικού και από τις δύο πλευρές συνεχίστηκαν, ενώ οι Ρώσοι κατέστρεψαν ένα ραντάρ στο αεροδρόμιο της Τιφλίδας και αποβίβασαν στρατεύματα στο Γκόρι και το Πότι. Στην Αμπχαζία, οι γεωργιανές θέσεις στο φαράγγι Κοντόρι βομβαρδίζονταν όλη την ημέρα.

Οι Αμπχάζιοι κατέλαβαν θέσεις στον ποταμό Ινγκούρι, που αποτελεί μέχρι και σήμερα το σύνορο με τη Γεωργία. Ως το απόγευμα της 10ης Αυγούστου, οι ρωσικές δυνάμεις στην Αμπχαζία ήταν 9.000 άνδρες και 350 οχήματα. Μετά από διαπραγματεύσεις με αντιπροσώπους του Υπουργείου Εσωτερικών της Γεωργίας, ρωσικά στρατεύματα εισήλθαν στην πόλη Ζουγκντιντί.

Στις 11 Αυγούστου, από τις μεταμεσονύκτιες ώρες, οι Ρώσοι άρχισαν τους βομβαρδισμούς με σκοπό να εξουδετερώσουν τη γεωργιανή αεράμυνα. Οι επιδρομές εναντίον των αεροδρομίων Σιράκι και Σενάκι προκάλεσαν σοβαρές ζημιές. Στην ξηρά, ρωσικές ενισχύσεις άρχισαν να δημιουργούν μια ζώνη ασφαλείας στα σύνορα, ενώ εδραιώθηκαν στο Τσκινβάλι. Οι τελευταίες δυνάμεις της 2ης ΜΠ της Γεωργίας αποχώρησαν προς το Γκόρι.

Στο τέλος της μέρας οι ρωσικές δυνάμεις στη Νότια Οσετία και σε γεωργιανό έδαφος ήταν: 14.000 στρατιώτες, 100 και πλέον άρματα μάχης, 100 αυτοκινούμενα πυροβόλα, 40 πολλαπλοί εκτοξευτές πυραύλων και πάνω από 600 τεθωρακισμένα οχήματα μάχης και μεταφοράς προσωπικού. Στην Αμπχαζία, την ίδια μέρα, νέες ρωσικές δυνάμεις εισήλθαν στο Ζουγκντιντί, ενώ οι Γεωργιανοί υποχρεώθηκαν να παραδώσουν τον οπλισμό τους και να εγκαταλείψουν το φαράγγι Κοντόρι.

Στις 12 Αυγούστου, οι ρωσικές δυνάμεις έθεσαν υπό τον έλεγχό τους γεωργιανά εδάφη μεταξύ Τσκινβάλι και Γκόρι χωρίς αντίσταση. Παράλληλα οι Ρώσοι εκτόξευσαν βαλλιστικούς πυραύλους Iskander εναντίον του Γκόρι σκοτώνοντας οκτώ άμαχους πολίτες και έναν Δανό δημοσιογράφο, μέλος τηλεοπτικού συνεργείου. Τις μεσημβρινές ώρες ο Μεντβέντεφ ανακοίνωσε τον τερματισμό της επιχείρησης εναντίον των Γεωργιανών.

Τα τελευταία ρωσικά χτυπήματα έγιναν στις 14.00 και μία ώρα αργότερα τερματίστηκε και επίσημα η στρατιωτική δράση. Καθώς οι Γεωργιανοί είχαν υποχωρήσει άτακτα, οι Ρώσοι κατέλαβαν και τον αυτοκινητόδρομο Τιφλίδας-Γκόρι, καθώς και μεγάλες ποσότητες εξοπλισμού και πυρομαχικών. Οι Αμπχάζιοι επιτέθηκαν εναντίον των Γεωργιανών που είχαν απομείνει στο φαράγγι Κοντόρι και τους εξόντωσαν, φτάνοντας στην έξοδο του φαραγγιού, στα σύνορα με τη Γεωργία.

Ρωσικές δυνάμεις εισήλθαν στο λιμάνι του Πότι ανατινάζοντας έξι σκάφη, ανάμεσά τους και το «Dioskuria» («Διοσκουρία»). Επρόκειτο για το ελληνικό ταχύ περιπολικό κατευθυνόμενων βλημάτων «Υποπλοίαρχος Μπάτσης Ρ-17», το οποίο, μετά την απόσυρσή του από το Πολεμικό Ναυτικό μας (23/4/2004) παραχωρήθηκε στο γεωργιανό Πολεμικό Ναυτικό αποτελώντας τη ναυαρχίδα του.

Την ίδια μέρα συναντήθηκαν ο Μεντβέντεφ με τον Γάλλο πρόεδρο Νικολά Σαρκοζί, που είχε αναλάβει μεσολαβητική πρωτοβουλία, καθώς η χώρα του είχε τότε την εκ περιτροπής προεδρία της Ε.Ε. και συμφώνησαν σε ένα σχέδιο ειρήνης έξι σημείων (τέσσερα που είχε προτείνει ο Σαρκοζί και δύο που πρόσθεσαν οι Ρώσοι). Οι Γεωργιανοί έκαναν κάποιες προσθήκες σε παρένθεση, όμως οι Ρώσοι τις απέρριψαν. Τελικά ο Γεωργιανός πρόεδρος Σαακασβίλι συμφώνησε.

Στις 13 Αυγούστου τέλος, οι ρωσικές δυνάμεις έφτασαν ως την απομακρυσμένη περιφέρεια Λενινογκόρσκ όπου δεν είχαν σημειωθεί συγκρούσεις. Οι Γεωργιανοί φοβήθηκαν ότι αυτό αποτελούσε προοίμιο επίθεσης στην Τιφλίδα, όμως στόχευε αποκλειστικά στην αποκατάσταση των οσετιανών δυνάμεων στην περιοχή. Την επόμενη μέρα οι Γεωργιανοί ανασυντάχθηκαν και κινήθηκαν προς τα σύνορά τους, κάτι που φόβισε τους Ρώσους. Όμως όλα είχαν τελειώσει.

Μεταξύ 15 και 16 Αυγούστου οι δύο πλευρές υπέγραψαν εκεχειρία και στις 18/8 άρχισε η αποχώρηση των ρωσικών στρατευμάτων από τα γεωργιανά εδάφη, αφού πρώτα κατεδάφισαν στρατιωτικές υποδομές και κατέλαβαν πλήθος οχημάτων και εφοδίων.

Οι εκατέρωθεν απώλειες - Η Ρωσία επωφελείται και υπογράφει συνθήκες με Οσέτιους και Αμπχάζιους

Οι Γεωργιανοί είχαν περίπου 2.000 νεκρούς και τραυματίες στρατιώτες και αστυνομικούς, με αναλογία τραυματιών -νεκρών 12:1. Έχασαν επίσης 20 άρματα μάχης και τεθωρακισμένα οχήματα. Επίσης όλες σχεδόν οι στρατιωτικές βάσεις και οι ναύσταθμοι υπέστησαν σοβαρές ζημιές. Το κόστος του απολεσθέντος υλικού για τη Γεωργία υπολογίζεται σε 400 εκατομμύρια δολάρια Η.Π.Α., ενώ οι άστεγοι και οι εκτοπισμένοι πολίτες ήταν περίπου 35.000.

Από την άλλη πλευρά, οι Ρώσοι είχαν 67 νεκρούς και 250 τραυματίες, τρία άρματα μάχης, είκοσι τεθωρακισμένα οχήματα και πλήθος μεταφορικών οχημάτων κατεστραμμένα. Η Αεροπορία τους έχασε 6 αεροσκάφη. Το Ναυτικό τους δεν είχε καμία απώλεια. Οι Οσέτιοι είχαν 90 νεκρούς στρατιώτες και απροσδιόριστο αριθμό τραυματιών, ενώ οι Αμπχάζιοι έναν μόνο νεκρό από φίλια πυρά.

Η Ρωσία αναγνώρισε, μετά τη λήξη του πολέμου την ανεξαρτησία της Αμπχαζίας και της Νότιας Οσετίας. Καθώς δε, η Γεωργία δεν αποκήρυξε την πρόθεσή της να επαναλάβει ένοπλη επίθεση εναντίον τους, μόνη λύση για τη βιωσιμότητά τους ήταν η παρουσία ρωσικών στρατευμάτων σ’ αυτές. Μέσω συμφωνιών που υπογράφηκαν η Ρωσία απέκτησε τη δωρεάν μίσθωση εδαφών για εγκατάσταση στρατιωτικών βάσεων, για 99 χρόνια στη Νότια Οσετία και για 49 χρόνια στην Αμπχαζία, αποκτώντας ισχυρή στρατιωτική παρουσία στην περιοχή.

Επίλογος

Το 2007, συζητήσεις μεταξύ των Υπουργών Εξωτερικών της Ρωσίας Λαβρόφ και της Γεωργίας Μπεζουασβίλι για μόνιμη ειρήνη στην περιοχή, ενώ είχαν φτάσει σε πολύ καλό σημείο διέρρευσαν στον Τύπο, πιθανότατα από την Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Ασφαλείας της Ρωσίας (FSB) και δεν ευοδώθηκαν. Ο πόλεμος το 2008 ξεκίνησε λίγο πριν την τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων του Πεκίνου.

Υπήρξαν μάλιστα φωνές διαμαρτυρίας για μη τήρηση της ολυμπιακής εκεχειρίας. Πάντως, η πεποίθηση που είχε εδραιωθεί στην Ευρώπη μετά τον Β’ Π.Π. ότι η ειρήνη θα διατηρείτο επ’ αόριστον, με βασικό πυλώνα ασφαλείας το ΝΑΤΟ κατέρρευσε οριστικά. Είχαν προηγηθεί βέβαια οι νατοϊκοί βομβαρδισμοί στη Σερβία το 1999 και η αναγνώριση της ανεξαρτησίας του Κοσόβου από πολλές χώρες τον Φεβρουάριο του 2008.

Ίσως, σοβαρότερη συνέπεια του πολέμου του 2008 σε Νότια Οσετία - Αμπχαζία, ήταν τα γεγονότα του 2014 που οδήγησαν στην προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία. Παραμένει άγνωστο πάντως αν μια πιο ενεργή εμπλοκή της Δύσης στον πόλεμο του 2008, θα απέτρεπε τον πόλεμο του 2014 και τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία το 2022…Πάντως, ο πόλεμος του 2008 είχε και συνέχεια στα ευρωπαϊκά Δικαστήρια.

Στις 21 Ιανουαρίου 2021 , το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΔΑ) καθόρισε τον «αποτελεσματικό έλεγχο» της Ρωσίας στις κατεχόμενες περιοχές της Γεωργίας και βρήκε τη Ρωσία υπεύθυνη για πέντε μεγάλες κατηγορίες παραβιάσεων: «δολοφονίες αμάχων, πυρπόληση και λεηλασία σπιτιών σε χωριά της Γεωργίας και απέλαση γεωργιανού άμαχου πληθυσμού», «άρνηση στους Γεωργιανούς υπηκόους να επιστρέψουν στα σπίτια τους στην περιοχή Τσκινβάλι/Νότια Οσετία και την Αμπχαζία»·, "παράνομη και απάνθρωπη κράτηση και μεταχείριση Γεωργιανών αμάχων", «βασανιστήρια Γεωργιανών αιχμαλώτων πολέμου», «αποτυχία διεξαγωγής επαρκούς και αποτελεσματικής έρευνας για τις δολοφονίες που διαπράχθηκαν κατά την ενεργό φάση των εχθροπραξιών και κατά την περίοδο της κατοχής».

Βασική πηγή μας ήταν το άρθρο του Γεώργιου Γουναρόπουλου «Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΣΤΗ ΝΟΤΙΑ ΟΣΕΤΙΑ ΜΕΤΑΞΥ ΡΩΣΙΑΣ ΚΑΙ ΓΕΩΡΓΙΑΣ (8-13 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2008)», στο περιοδικό «ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ» Τ. 330, ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2025.