Ρόμπερτ Ντάουνι Τζούνιορ: Από την κόλαση των ναρκωτικών στον παράδεισο των αμοιβών

Δύσκολο να φανταστείς ότι ο ίδιος άνθρωπος που μπορεί να απογειώνεται ως υπερήρωας στο «Iron Man» -κι ας κοντεύει πια τα 50- πριν από λίγα χρόνια δεν είχε καν τη δύναμη να συρθεί πέρα από τον καναπέ. Δεν πάνε ούτε 15 χρόνια από τότε που o καναπές είχε γίνει κυριολεκτικά το μόνιμο καταφύγιο του Ρόμπερτ Ντάουνι Τζούνιορ, όταν με δυσκολία μπορούσε να ανταποκριθεί στις καθημερινές του υποχρεώσεις λόγω της απόλυτης εξάρτησής του από τα ναρκωτικά. Οι ουσίες σε συνδυασμό με έναν άκρως άσωτο βίο στερούσαν από τον πάντοτε ταλαντούχο Ντάουνι τη δυνατότητα να κυριαρχήσει σε αυτό που από μικρός ήξερε καλύτερα απ' όλους: το σινεμά. Και να τος σήμερα, σαν πανίσχυρος ήρωας της Marvel, ένας Iron Man σε χολιγουντιανό αμπαλάζ να απογειώνεται στα ουράνια της δημοτικότητας και το κασέ του να χτυπάει κυριολεκτικά ταβάνι. Ο Ρόμπερτ Ντάουνι Τζούνιορ, σύμφωνα με το πρόσφατο δημοσίευμα του περιοδικού «Forbes», είναι ο πιο ακριβοπληρωμένος ηθοποιός στον πλανήτη Χόλιγουντ. Κι ας μην το πιστεύει ακόμη κανείς. 

Γιατί ο Ντάουνι;

Ο λόγος που το κασέ του Ρόμπερτ Ντάουνι κατάφερε να εξοβελίσει τους υπόλοιπους αστέρες και να του χαρίσει τη χρυσή πρωτιά είναι σίγουρα η blockbuster κινηματογραφική σειρά «Iron Man». Η λιτή ανακοίνωση της εταιρείας «H Marvel με χαρά ανακοινώνει ότι ο Ρόμπερτ Ντάουνι Τζούνιορ υπέγραψε για να υποδυθεί τον Iron Man στα επόμενα ‘‘Avengers’’» έκρυβε πίσω της μια συμφωνία 50 εκατ. δολαρίων (!) - ποσό-ρεκόρ για τα σημερινά κινηματογραφικά δεδομένα της κρίσης, ικανό ωστόσο να κάμψει τις αμφιβολίες του Ντάουνι σχετικά με το αν είναι σε θέση σε τέτοια ηλικία να εξακολουθεί να ενσαρκώνει τον υπερήρωα Τόνι Σαρκ - με τον δικό του, έστω, μοναδικό τρόπο. Τα πιτσιρίκια, όπως και οι γυναίκες αλλά και οι γκέι, θέλουν να βλέπουν τους υπερήρωες ενσαρκωμένους αποκλειστικά από τον Ντάουνι, γεγονός που από μόνο του επιβάλλει το πρόσωπό του ως πρωταγωνιστή σε όλα τα πετυχημένα και ομολογουμένως καλοσκηνοθετημένα σίκουελ της Marvel, από τους «Avengers» μέχρι το «Iron Man». Ο λόγος; Μα ακριβώς το κουλ ύφος του που διασαλεύει την άτεγκτη τάξη των υπερηρώων και προσδίδει στα απάνθρωπα καρτούν μια ολοφάνερα θνητή χροιά. Το κοφτερό χιούμορ σε συνδυασμό με τον χαριτωμένο κυνισμό -απότοκο, άραγε, του χρόνιου φλερτ του διάσημου ηθοποιού με τον θάνατο;- ήταν αρκετά για να κερδίσουν ένα διευρυμένο κοινό, πολλές φορές άσχετο με την όποια λογική του εμπορικού σίκουελ. Ο κόσμος δεν πήγαινε πλέον για να δει ταινίες με σούπερ ήρωες και τρελά εφέ, αλλά τον ίδιο τον τρελό-Ντάουνι. Κάποιοι παρομοίωσαν το σαρκαστικό του κλέος με εκείνο του Σόλο στο «Star Wars», ερμηνευμένο τότε με επιτυχία από τον Χάρισον Φορντ ως έναν διαφορετικό τρόπο προσέγγισης του ήρωα που ξέρει να βγαίνει από τα κοινά μέτρα. Συνδυασμός δύσκολος για έναν οποιονδήποτε άλλο ηθοποιό, όχι όμως για τον Ντάουνι, για τον οποίο η υπέρβαση των ορίων και των μέτρων ήταν για χρόνια το καθημερινό ψωμί του.

Μια ζωή στα όρια 

Ποιος άλλος, εξάλλου, είχε προλάβει να ρουφήξει τη ζωή ως το μεδούλι και να φλερτάρει με τον θάνατο ήδη από τα 15 του χρόνια; Ο μονάκριβος γιος του Ρόμπερτ Ντάουνι, σίγουρα ναι. Πέρα από το όνομα -το «τζούνιορ» είναι το μόνο που τον διαφοροποιεί από τον πατέρα του- ο μικρός Ρόμπερτ είχε κληρονομήσει και όλες τις συνήθεις του πατρός του: το αστείρευτο ταλέντο του και αταβιστικά χαρακτηριστικά που ο Φρόιντ είχε αναλύσει σχοινοτενώς σε διάφορους τόμους του. Στα 5 του ο μικρός Ρόμπερτ δοκίμαζε το πρώτο του τζόιντ που το είχε στρίψει ο ίδιος του ο πατέρας, στα 10 του τον συνόδευε σε κολασμένα πάρτι και στα 13 του μιλούσε ήδη για γυναίκες και σνίφαρε πάνω σε αστραφτερούς καθρέφτες τις πρώτες του κόκες παρέα με τον κολλητό του πατέρα του, Τζακ Νίκολσον (ποιον άλλον;). Ο πατέρας του, που ήταν μεγαλοπαραγωγός, σεναριογράφος, σκηνοθέτης και ψυχή του ολοζώντανου και οριακού τότε Μανχάταν, χάρισε στον γιο του την απόλυτη ελευθεριότητα, στερώντας του ωστόσο τη μονάκριβη παιδική ηλικία. Στα 5 τον είχε κάνει πρωταγωνιστή στο «Pound», που σκηνοθετούσε ο ίδιος, στα 10 τον έστειλε για ένα διάστημα στην Αγγλία για να μάθει μπαλέτο και μουσική ώστε να γίνει ολοκληρωμένος καλλιτέχνης και στην εφηβεία του τον ανάγκαζε να κάνει ένα πέρασμα από όλες τις κωμωδίες που ο ίδιος σκηνοθετούσε (στα 19 του ο Ρόμπερτ Ντάουνι Τζούνιορ ήταν πρωταγωνιστής στην κομεντί του πατέρα του «America»). Στη δεκαετία του ’80 θεωρούνταν ήδη πολυπόθητος και ολοκληρωμένος ηθοποιός, καθώς ο πρωταγωνιστικός του ρόλος στο «Less than zero», όπου, ειρωνικώ τω τρόπω, υποδυόταν ένα εθισμένο στα ναρκωτικά πλουσιόπαιδο, τράβηξε τα βλέμματα των κριτικών που μιλούσαν για ένα μεγάλο αστέρι (που είχε ήδη γεννηθεί). Παράλληλα, ο Ρόμπερτ Ντάουνι Τζούνιορ πρωταγωνιστεί σε σειρές, παίζει σε ταινίες και ζει τον μεγάλο έρωτα στο πλευρό της γνωστής από το «Sex and the City» Σάρα-Τζέσικα Πάρκερ. Μόνο που εκείνη, παρότι προσπαθεί, δεν καταφέρνει να τον τραβήξει μακριά από τις ουσίες, που είναι το μόνιμο εμπόδιο της οκτάχρονης σχέσης τους και ο βασικός λόγος του χωρισμού τους. Στα τέλη της δεκαετίας του ’80 ο Ντάουνι είναι ένας ήρωας του Μπουκόφσκι με δόσεις από Ρεμπό, τον οποίο διαβάζει με μανία. Η ευφυΐα του, όμως, δεν τον σώζει από την κατάπτωση, ούτε η ολοφάνερη ερμηνευτική του δεινότητα, που του χαρίζει, στις αρχές της δεκαετίας του ’90, την υποψηφιότητα για Οσκαρ για την ερμηνεία του στην ταινία «Τσάπλιν» με θέμα τη ζωή του Τσάρλι Τσάπλιν. Εναν χρόνο αργότερα κλέβει και πάλι τις εντυπώσεις με το πολυσυζητημένο «Natural born killers» του Ολιβερ Στόουν, μια ταινία που έσπασε όλα τα ρεκόρ εισιτηρίων. Εκτοτε, όμως, αφήνοντας πίσω του τους σκοτεινούς ρόλους, ο Ντάουνι διαπρέπει για όλη τη δεκαετία του ’90 στις ανάλαφρες κομεντί («Two girls and a guy», «Friends and lovers», «Bowfinger») ενώ χαιρετίζει τη νέα χιλιετία με τα «Τρομερά παιδιά» στο πλευρό των Μάικλ Ντάγκλας και Κέιτι Χολμς, αλλά και με την πολυπετυχημένη σειρά «Ally McBeal». Μια ανοδική πορεία αντιστρόφως ανάλογη της εξάρτησής του από τα ναρκωτικά, που τελικά αναγκάζει τους σκηνοθέτες να τον διώχνουν σταδιακά από τα περισσότερα γυρίσματα διακόπτοντας τη συνεργασία. Αδυνατώντας να ανταποκριθεί στοιχειωδώς στους ρόλους του, μοναδική του παρηγοριά είναι ο καναπές της βοηθού του και το σαλόνι του κολλητού του Μελ Γκίμπσον, ο οποίος κατά τραγική ειρωνεία είναι κι αυτός που τον σώζει από τον θάνατο. Ακόμη και σήμερα ο Γκίμπσον παραμένει ο φύλακας άγγελος του Ντάουνι και ο μόνος που μπορεί να τον επαναφέρει στον ίσιο δρόμο - κάτι που δεν κατάφερε ούτε η δεύτερη γυναίκα του, ηθοποιός και τραγουδίστρια Ντέμπορα Φάλκονερ, την οποία παντρεύτηκε ύστερα από γνωριμία 42 ημερών... Επιμένοντας ότι χαραμίζει ταλέντο και έναν ολόκληρο βίο, ο φίλος του Μελ καταφέρνει να τον κάνει να επανακαθορίσει το μέλλον του. Στις αρχές του 2000 ο ανανήψας αποφασίζει να κόψει τις ουσίες, γνωρίζει την τωρινή του σύζυγο, Σούζαν Ντάουνι, και κάνει μια αποφασιστική στροφή στην καριέρα του. Δεν είναι τυχαίο ότι τότε αρχίζει να ερμηνεύει διάφορους υπερήωρες και τον επιθεωρητή Σέρλοκ Χολμς. Οι ουσίες υποστηρίζει ότι είναι πια παρελθόν, αλλά όχι η αντοχή του απέναντι στη μετριότητα και τη βλακεία: «Ξέρω ότι είμαι ο πιο ταλαντούχος από όλους ή τουλάχιστον έτσι οφείλω να νιώθω όταν βρίσκομαι στο πλατό», ομολογεί με περισσή αυτοπεποίθηση στην πρόσφατη συνέντευξή του στο «GQ». Ξέρει, άλλωστε, ότι δεν κερδίζει μόνο στα λεφτά ή στην αγάπη, αλλά και στο ταλέντο. Πώς να τα αντέξει όλα αυτά ένας κοινός θνητός; - δεν είναι να απορείς που κατέληξε υπερήρωας.