Πάντα η Πρωτομαγιά θα θυμίζει τον Αλέκο Παναγούλη

Ένας σημαντικός Έλληνας, ένας υπέρμαχος της Δημοκρατίας έφυγε με ένα σοκαριστικό τρόπο σαν σήμερα Πρωτομαγιά το 1976.

Ο Αλέξανδρος Παναγούλης γεννήθηκε στη Γλυφάδα το 1939. Ηταν ο δεύτερος στη σειρά γιος του αξιωματικού του στρατού ξηράς Βασιλείου Παναγούλη και της μητέρας του Αθηνάς. Μεγάλωσε στη Λευκάδα και στην Αθήνα, ενώ ήδη ως το 1961, την εποχή της κορύφωσης του αγώνα για το 1-1-4 και για το 15%, σπούδαζε στη Σχολή Μηχανολόγων-Ηλεκτρολόγων του Πολυτεχνείου. Εντάχθηκε στην Οργάνωση της Νεολαίας της Ενωσης Κέντρου (ΟΝΕΚ και έπειτα ΕΔΗΝ) του Γεωργίου Παπανδρέου.

O Παναγούλης ξεκίνησε έντονη πολιτική δράση ήδη από την δεκαετία του '60, αλλά σημάδεψε με την δράση του τον αντιδικτατορικό αγώνα κατά την δεκαετία του '70. Πολυμήχανος, ανατρεπτικός, ασύμβατος και βαθιά ιδεαλιστής, ο Παναγούλης έζησε την ζωή του χωρίς συμβιβασμό, με καθοδηγό του την ελευθερία και την δικαιοσύνη.    

Έμεινε περισσότερο γνωστός για την δολοφονική του απόπειρα κατά του δικτάτορα Παπαδόπουλου, μόλις ένα χρόνο μετά την Χούντα του 1967, για την υπεράνθρωπη αξιοπρέπεια του να αντέξει τα βασανιστήρια για τέσσερα χρόνια, όπου βασανίζεται σύμφωνα με πολλές μαρτυρίες με πρωτοφανή αγριότητα από τον Θεοφιλογιαννάκο, τον Μάλλιο και τον Μπάμπαλη τους τρεις βασικούς βασανιστές της οδού Μπουμπουλίνας, όπου βρισκόταν τα κεντρικά γραφεία βασανισμού και παράλληλα καταφέρνει τρεις απόπειρες απόδρασης, όλες αποτυχημένες, που όμως δεν του έριξαν το ηθικό.

Καταδικάζεται σε θάνατο, αλλά η ιστορία του έχει ταξιδέψει σε όλο τον πλανήτη όπου δεκάδες πορείες διαμαρτυρίας γνωστοποιούν την δράση του. Οι διεθνείς αντιδράσεις είχαν λάβει πρωτόγνωρες διαστάσεις: στην Ιταλία στις 12 το μεσημέρι της επομένης όλα τα μέσα μεταφοράς – δημόσιες συγκοινωνίες και ΙΧ – σταμάτησαν να κινούνται και οι επιβάτες τήρησαν πέντε λεπτών σιγή. Ανάλογες εκδηλώσεις πραγματοποιήθηκαν σε πολλές ευρωπαϊκές πόλεις. Πολλές κυβερνήσεις έκαναν σχετικά διπλωματικά διαβήματα προς τους δικτάτορες, το ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ.

Οι αντιδράσεις στην επικείμενη εκτέλεση του Παναγούλη, την σταματούν και οδηγείται σε φυλακές από όπου θα αποδράσει, αλλά δύο μέρες μετά την απόδραση του, κάποιος θα τον προδώσει και μαζί με τον φαντάρο που τον βοήθησε θα φυλακιστούν, με αποτέλεσμα να υπόκεινται καθημερινά σε πολύωρα βασανιστήρια.

Καθώς οι πιέσεις της διεθνούς κοινότητας προς την Χούντα γίνονταν ολοένα και πιο έντονες, τον Αύγουστο του 1973 ο Παπαδόπουλος προσπαθεί να δείξει ότι το καθεστώς είναι δημοκρατικό και δίνει γενική αμνηστία στους πολιτικούς κρατουμένους. Ο Παναγούλης βρίσκεται ελεύθερος.

Ένας άνθρωπος αθεράπευτα θετικός και αισιόδοξος, μετά από τόση ταλαιπωρία, βγαίνοντας από την φυλακή, συνέχισε την ζωή του και την πάλη για την δημοκρατία με το ίδιο σθένος. Εκείνη την περίοδο θα γνωρίσει και την σύντροφο της ζωής του.

Η διάσημη Ιταλίδα δημοσιογράφος και πολεμική ανταποκρίτρια Οριάνα Φαλάτσι έρχεται στην Ελλάδα. Έχει μόλις επιστρέψει από τον πόλεμο του Βιετνάμ και αφού έχει δημοσιεύσει συνεντεύξεις με τον Νόμαν Μέιλερ, τη δούκισσα της Αλμπα, τον Φεντερίκο Φελίνι και την Ινγκριντ Μπέργκμαν, ζητά να γνωρίσει τον Παναγούλη.

Ερωτεύονται και αποτελούν το πλέον μαχητικό, αυθεντικό και εκρηκτικό ζευγάρι της εποχής. Πολλοί φίλοι του ζευγαριού περιγράφουν τις γεμάτες πάθος πολιτικές τους συζητήσεις και τους ομηρικούς καυγάδες τους.

Ως τη Μεταπολίτευση, ο Παναγούλης αυτοεξορίζεται στη Φλωρεντία, γράφοντας ποιήματα που κυκλοφορούν από τον ιταλικό εκδοτικό οίκο Rizzoli. Τον πρόλογο υπογράφει ο Πιερ Πάολο Παζολίνι. Ο Μίκης Θεοδωράκης μελοποιεί ποιήματά του, και ο Έλληνας ήρωας, τιμάται με το διεθνές βραβείο λογοτεχνίας Βιαρέτζιο.

Με τη Μεταπολίτευση, ο Παναγούλης επιστρέφει στην Αθήνα και εκλέγεται βουλευτής στη Β΄ Αθηνών με την Ένωση Κέντρου - Νέες Δυνάμεις του Γεωργίου Μαύρου, αφού έχει απορρίψει πρόταση συνεργασίας με το ΠΑΣΟΚ. Οι μνήμες της Χούντας όμως είναι φρέσκιες, και εκείνη την περίοδο καταφέρνει να μιλήσει με την γυναίκα του φυλακισμένου πια, βασανιστή της χούντας Νίκου Χατζηζήση, η οποία σε μια προσπάθεια να φερθούν με επιείκια στον άνδρα της, του δίνει απόρρητα αρχεία του ΕΑΤ ΕΣΑ.

Σε αναφορές του είχε κάνει λόγο για συνεργασία πολιτικών με την απριλιανή δικτατορία. Στις καταγγελίες που έκανε για ανάμιξη πολλών πολιτικών με το καθεστώς, ήρθε σε ανοιχτή αντιπαράθεση με τον Ε. Αβέρωφ και τον Δ. Τσάτσο. Παραιτείται από την Ένωση Κέντρου και παραμένει ως ανεξάρτητος βουλευτής. Είναι γεγονός ότι δεχόταν απειλητικά μηνύματα στο σπίτι και στο γραφείο του, ενώ πολλοί ισχυρίζονται πως τη μοιραία ημέρα στον δρόμο είδαν ότι τον ακολουθούσαν δύο ή τρία αυτοκίνητα.

Σκοτώνεται σε αυτοκινητικό δυστύχημα στη λεωφόρο Βουλιαγμένης την 1η Μαΐου του 1976. Το Fiat Mirafiori του, δώρο της Φαλάτσι, έφυγε από την πορεία του και έπεσε σε υπόγειο κατάστημα επί της λεωφόρου κάθετα στην πορεία. Αυτόπτες μάρτυρες μιλούν για αυτοκίνητο το οποίο τον εμβόλησε και κατόπιν έφυγε, μια μωβ τζάγκουαρ.

Το 1979 κυκλοφόρησε η βιογραφία του «Ενας άντρας» (Un uomo) από τη σύντροφο του Οριάνα Φαλάτσι αλλά και το άλμπουμ «Non devi dimenticare», σε μουσική του Ενιο Μορικόνε, όπου απαγγέλλει ο ίδιος ποιήματά του, μαζί με τον Παζολίνι, τον Τζιαν Μαρία Βολοντέ και την Αντριάνα Αστι.

Ο ανδριάντας του στην πλατεία Δικαστηρίων στήθηκε το 2012 μετά από 36 χρόνια καθυστέρηση.Πριν μερικούς μήνες η ιταλική τηλεόραση RAI, έκανε γυρίσματα και στην Ελλάδα, μια μίνι σειράς αφιερωμένη στη ζωή της Iταλίδας δημοσιογράφου και συγγραφέα Οριάνα Φαλάτσι και στη σχέση της με τον Αλέκο Παναγούλη από το 1973 έως το μυστηριώδες αυτοκινητικό δυστύχημα που έκοψε το νήμα της ζωής του.