Παλιά Αθήνα: Τα «γοφάρια», οι «τσίροι» και η μαγική δύναμη του πουρμπουάρ

«Πηγαίνομε στο κουρείο συνήθως βιαστικοί, παίρνομε την αναπαυτικότερη θέση στην καρέκλα και παραδίδομε το πρόσωπο και το κεφάλι στο ξυράφι του τεχνίτη, δίνοντάς του το παράγγελμα «γρήγορα». Αν δεν πάρουμε λίγο ύπνο κατά την διάρκεια του ξυρίσματος ή του κουρέματος παρακολουθούμε στον καθρέφτη με εξαιρετικό ενδιαφέρον την εξέλιξη της διορθώσεως της καλλονής μας απαντώντας με μισές φράσεις στη φλυαρία του υπαλλήλου αν τύχη να είνε γνωστός μας ή διαβάζοντας την εφημερίδα μας. Προσέχομε τους άλλους πελάτες πού μπαίνουν και βγαίνουν , τα σύνεργα του τεχνίτη, την ταμία πού εποπτεύει τους πάντες, όλα τέλος πάντων.



Ένα μόνο δεν προσέχομε: τα μάτια του υπαλλήλου πού μας εξετάζουν απ’ την αρχή ως το τέλος σε όλες μας τις λεπτομέρειες, στο ντύσιμο, στους τρόπους, στην πιο παραμικρή κίνηση, στο πουρμπουάρ τέλος, ιδίως σ’ αυτό. Καμμιά απ’ τις λεπτομέρειες του εαυτού μας δεν ξεφεύγει απ’ το μάτι του. Κατορθώνει ο διαβολεμένος υπάλληλος να μπαίνη αμέσως στην ψυχολογία του κάθε πελάτη και να τον ξεσκεπάζη απ’ άκρου εις άκρον.

Αν θέλετε να μάθετε «τι καπνό φουμάρει» ένας άνθρωπος, μην αποταθείτε στον δικηγόρο του, στον προϊστάμενό του, στους φίλους του. Ρωτήστε τον υπάλληλο του κουρείου πού τον περιποιείται. Θα σας πει ασφαλώς ενδιαφέροντα πράγματα για τη ζωή και τον χαρακτήρα του. Και δεν είνε καθόλου δύσκολο αυτό, εφ’ όσον είνε γνωστή η μανία της φλυαρίας των κουρέων. Μπορούν να σας μιλήσουν για όλους συλλήβδην τους πελάτες του κουρείου των ή για τον καθένα χωριστά, για όλο τον κόσμο, εκτός απ’ τους παπάδες πού δεν υπάγονται στην αρμοδιότητα των κουρέων. 

Όλοι οι πελάτες των κουρείων διακρίνονται από τους υπαλλήλους σε δύο μεγάλες κατηγορίες: τα «γοφάρια» και τους «τσίρους». Η διάκριση αυτή είνε οικονομική και εξαρτάται από το ποσόν του πουρμπουάρ. «Γοφάρια» είνε οι πελάτες πού δίνουν καλό πουρμπουάρ, πού συνήθως κάνουν μαζί ξύρισμα, κόψιμο μαλλιών, λούσιμο, φριξιόν, η καλή ας πούμε πελατεία του κάθε κουρείου. Αυτούς τους περιποιούνται οι υπάλληλοι με κάθε επιμέλεια και προσπαθούν πάντοτε να τους ευχαριστήσουν , να τους προτιμήσουν στη σειρά, να προλάβουν κάθε επιθυμία τους, γιατί εκτός απ’ το καλό πουρμπουάρ, οι υπάλληλοι έχουν και ποσοστά απ’ την είσπραξη.
«Τσίροι» είνε εκείνοι πού δίνουν μικρό πουρμπουάρ, πού κάνουν συνήθως απλό κόψιμο μαλλιών γιατί ξυρίζονται μόνοι των ή πού ξυρίζονται όταν έχουν μεγαλώσει τα γένια. Γι’ αυτούς δεν υπάρχει περιποίηση ούτε σχεδόν σειρά προτεραιότητας. Ο υπάλληλος προσπαθεί να τους ξεμπερδέψη όπως-όπως χωρίς καμμιά προσοχή και χωρίς τα απαραίτητα συμπληρώματα του ξυρίσματος. Όταν περιμένουν σειρά, ο κάθε υπάλληλος βρίσκει τρόπο με διάφορες μανούβρες να τους αποφεύγη και όταν τελειώνουν προπέμπονται με διάφορα μουρμουρίσματα ανάλογα με το πουρμπουάρ και καθόλου κολακευτικά.



Από αυτές τις δύο μεγάλες κατηγορίες των «γοφαριών» και των «τσίρων» ξεκινάνε όλες οι άλλες διαιρέσεις της πελατείας των κουρείων, οι οποίες πλέον δεν είνε οικονομικής φύσεως, αλλά αφορούν τις συνήθειες των πελατών. Είνε η διαίρεσις πρώτα-πρώτα των ιδιότροπων, των γκρινιάρηδων και των «εν τάξει». Συνήθως ιδιότροποι είνε οι «τσίροι». Όχι πάντοτε, αλλά ο υπάλληλος συνηθίζει να μη βρίσκη λογική σε καμμιά παρατήρηση του «τσίρου» πελάτη και να μη του αναγνωρίζη κανένα δικαίωμα γούστου. Έτσι κάθε παράπονό του δικαιολογημένο ή όχι, κρίνεται ως μιζέρια.

Δεν συμβαίνη όμως το ίδιο με τα «γοφάρια». Η κατηγορία αυτή των πελατών δεν έχει καμμία ιδιοτροπία, γιατί δεν προλαμβάνει να την εκδηλώση. Ο υπάλληλος πού ενδιαφέρεται να έχη στην αποκλειστική του δικαιοδοσία τον καλό πελάτη, προλαμβάνει κάθε επιθυμία του πρίν εκδηλωθή. Και αν ακόμη τύχη το «γοφάρι» να είνε πραγματικά ιδιότροπο, πάλι συγχωρούνται λόγω του πουρμπουάρ.

Από απόψεως ηλικίας ιδιότροποι είνε συνηθέστερα οι μεσήλικες, οι οποίοι ενδιαφέρονται περισσότερο για την συγκράτηση των υπολειμμάτων της ομορφιάς των. Οι νέοι δεν είνε συνήθως ιδιότροποι και πολύ λιγότερο οι γέροι, οι οποίοι κατά κανόνα το έχουν πάρη απόφαση.
Άλλη διαίρεση των πελατών είνε οι σπάταλοι και οι οικονομικοί. Όχι βέβαια για τον εαυτό τους αλλά για το κατάστημα. Είνε δηλαδή εκείνοι που θέλουν πούδρα, κρέμα και άφθονη κολόνια, πού πολλές φορές παίρνουν οι ίδιοι το φιαλίδιο της κολόνιας και το αδειάζουν στο κεφάλι τους. Οι οικονομικοί θέλουν μόνο λίγη πούδρα και τίποτε άλλο. Αυτό έχει μεγάλη σημασία για τον υπάλληλο πού πληρώνει εξ ιδίων τα υλικά.

Έπειτα από τις τρεις αυτές κατηγορίες υπάρχει η κατηγορία των «τύπων». Γι’ αυτούς έχουν πολλά πράγματα να σας πουν. Είνε εκείνοι πού μόλις καθίσουν στην καρέκλα παίρνουν αμέσως βαθύ ύπνο και δεν ξυπνούν παρά όταν τελειώση το ξύρισμα. Είνε αυτοί πού κάνουν τον μεγάλο και φέρνονται άσχημα στο προσωπικό του κουρείου. Ενδιαφέροντες είνε εκείνοι πού βλέπουν κάπως ύποπτα την ταμία ή την μανικιουρίστα και καταφεύγουν στον υπάλληλο για να του ζητήσουν μια μεσολάβηση. Αυξάνουν το πουρμπουάρ, ρωτούν την πρώτη ημέρα τον υπάλληλο «τι καπνό φουμάρει» η ταμίας. Την άλλη μέρα προχωρούν περισσότερο, ζητούν να μάθουν αν είνε «ελεύθερη» και τέλος πάντων κάνουν ότι μπορούν διά να επιτύχουν μια μικρή περιπέτεια.
Εννοείται ότι οι άρρενες υπάλληλοι –άνθρωποι τίμιοι και σοβαροί- δεν τα χαμπαριάζουν αυτά τα πράγματα. Και έτσι η επιθυμία των πελατών αυτών μένει πάντοτε … επιθυμία. Φυσικά δεν παραιτούνται εύκολα του σκοπού των. Άλλως τε είνε και μια μικρή παρηγοριά στον πόνο του ξυραφιού το να κάνη κανείς τα γλυκά μάτια στη μανικιουρίστα.

Υπάρχουν βέβαια και διάφοροι άλλοι τύποι, αγαθοί ή κακοί, τους οποίους οι υπάλληλοι γνωρίζουν καλά και περιποιούνται αναλόγως. Όλες οι ιδιοτροπίες έχουν επίδραση στην περιποίηση. Γι’ αυτό αν θέλετε να σας περιποιείται καλά ο υπάλληλος του κουρείου σας, να χαρακτηριστείτε καλοί πελάτες, ακολουθήστε αυτή την τακτική:

Δίδετε καλό πουρμπουάρ, όχι βέβαια δυσανάλογο, γιατί θα χαρακτηριστείτε «κορόϊδο». Μόλις καθίστε στην καρέκλα προσφέρετε τσιγάρο μα όχι πάντα. Μη μιλάτε πολύ στον υπάλληλο και του δίνετε πολύ θάρρος. Έτσι θα εξασφαλίσετε καλή περιποίηση και σειρά προτεραιότητας. Γιατί ο κάθε υπάλληλος ενώ περιποιείται έναν πελάτη, κοιτάζει εκείνους πού περιμένουν σειρά και με διάφορες μανούβρες προσπαθεί να τον πάρη, αφήνοντας τους ανεπιθύμητους πελάτες για τους άλλους υπαλλήλους. Επειδή δε όλοι οι υπάλληλοι μαθαίνουν σε λίγο καιρό τον κάθε πελάτη, όλοι προσπαθούν να πάρουν τους καλούς. Έτσι κατορθώνετε να έχετε καλή σειρά, ενώ άλλοι πού μπήκαν πριν από σας περιμένουν ακόμη».
(«ΕΘΝΟΣ», 1935)



Θωμάς Σιταράς (Αθηναιογράφος)
Διαβάστε περισσότερα στο www.paliaathina.com