Βενεζουέλα: Από την ανεξαρτησία του Μπολιβάρ, στην «εξάρτηση» του Μαδούρο

Άγριες εικόνες που σοκάρουν ακόμη και τον πλέον απαθή παρατηρητή εκτυλίσσονται στους δρόμους του Καράκας και των άλλων μεγάλων πόλεων της Βενεζουέλας, της χώρας που ανέφερε ως παράδειγμα ο ΣΥΡΙΖΑ, κατά την «αμαρτωλή» εκείνη περίοδο της «αυταπάτης» του Αλέξη Τσίπρα και των συντρόφων του, πριν την ανάληψη της διακυβέρνησης του τόπου. Η Βενεζουέλα, όμως, βρισκόταν στη δίνη ενός πολιτικού και οικονομικού κυκλώνα από την ημέρα της ίδρυσής της; Όχι. Κάθε άλλο. Πρόκειται για μία χώρα που βίωσε αρκετές δεκαετίες ευμάρειας, αξιοποιώντας με σοφό τρόπο τα πλούσια κοιτάσματα πετρελαίου που διαθέτει και τον ορυκτό της πλούτο. Κυρίως, όμως, αξιοποίησε τις καλές σχέσεις που είχε με τον κόσμο, όταν οι αριστεροί ιδεαλισμοί δεν κατέπνιξαν κάθε προσπάθεια εξέλιξης στον κόσμο που –αναγκαστικά- ζούμε όλοι μας.

Η Βενεζουέλα αποτελεί ένα από τα μεγάλα επιτεύγματα του σπουδαίου επαναστάτη και οραματιστή, αλλά και ρεαλιστή, Σιμόν Μπολιβάρ. Ο μεγάλος απελευθερωτής των λαών της αμερικανικής ηπείρου, πρώτα ελευθέρωσε τη χώρα από την ισπανική κυριαρχία, η οποία κρατούσε από το 1521, όταν οι «κονκισταδόρες» ανακάλυψαν τα πλούτη του τόπου, αρκετές δεκαετίες μετά την ανακάλυψή της, το 1498, από τον μεγάλο περιηγητή Χριστόφορο Κολόμβο.



Από το 1521 πέρασαν 228 χρόνια, για να πραγματοποιηθεί η πρώτη μεγάλη επανάσταση. Το 1811, μέσα στο γενικότερο παγκόσμιο κλίμα διεκδίκησης της ελευθερίας των λαών, αλλά και του πολέμου μεταξύ Γαλλίας και Ισπανίας, η Βενεζουέλα κατάφερε να ξετινάξει από πάνω της το ζυγό και να ανακηρυχθεί ανεξάρτητη χώρα. Ακολούθησε μία περίοδος πολέμων με τους Ισπανούς, οι οποίοι δεν παραιτήθηκαν των «δικαιωμάτων» τους, για να αναλάβει δράση ο Σιμόν Μπολιβάρ και να πετύχει, το 1819, το κράτος της Μεγάλης Κολομβίας, το οποίο περιελάμβανε τις σημερινές Εκουαδόρ, Παναμά, Κολομβία και βέβαια τη Βενεζουέλα. Το 1821, ημερομηνία που στην Ευρώπη σηματοδοτούσε την απελευθέρωση και της Ελλάδας από την Οθωμανική Αυτοκρατορία, η Βενεζουέλα γινόταν ανεξάρτητο κράτος και ξεκινούσε να χαράζει τη δική της πορεία.

Όπως και στην Ελλάδα, έτσι και στη Βενεζουέλα, ακολούθησε μία μακρά περίοδος εμφυλίων πολέμων. Το «έπαθλο» ήταν πάντα το ίδιο. Η εξουσία. Ο λαός τασσόταν με τη μία ή την άλλη παράταξη, άλλοτε οικιοθελώς και άλλοτε με τη βία, συμμετέχοντας σε έναν αγώνα που δεν τον αφορούσε. Τα πολιτικά πάθη, η μανία για εξουσία, οι δικτατορίες που έκαναν την εμφάνισή τους, αποδείχθηκαν επιζήμιες για τον απλό λαό, ο οποίος υπέφερε. Όπως ακριβώς και στην Ελλάδα. Πάθη, τα οποία ακολουθούν τις γενεές επί δεκαετίες και χαρακτηρίζουν ακόμη και σήμερα τις αποφάσεις της ηγεσίας.

Από τα τέλη της δεκαετίας του ’50 και τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του ’60, η χώρα μαστίζεται από τη σύγκρουση των δημοκρατικών με τους αριστερούς. Τα κυβερνητικά στρατεύματα συγκρούονται με τις ένοπλες αριστερές ομάδες, ακολουθούν σφαγές εκατέρωθεν και η χώρα δείχνει να βυθίζεται στην πολιτική και κοινωνική άβυσσο, με αφορμή τη διακοπή των διπλωματικών σχέσεων με την Κούβα.

Το πετρέλαιο και η αξιοποίησή του άλλαξαν άρδην την πορεία της χώρας. Ο «μαύρος χρυσός» διαμορφώνει μία νέα πραγματικότητα. Η Βενεζουέλα είναι ένα από τα ιδρυτικά μέλη του ΟΠΕΚ και δείχνει να διαχειρίζεται άριστα το δώρο που της έδωσε η φύση απλόχερα. Οι καλές διεθνείς σχέσεις βοηθούν σε αυτό, ωστόσο τα πράγματα δεν άργησαν να αλλάξουν. Η αντιαμερικανική ρητορική και οι διεθνής πτώση στις τιμές του πετρελαίου τη δεκαετία του ’80, επανέφεραν την κοινωνική αναστάτωση και τη λιτότητα στο κράτος της αμερικανικής ηπείρου. Παρ’ ότι η εξόρυξη πετρελαίου δεν είχε μειωθεί, η χώρα έπαψε να διαθέτει «καλούς πελάτες» και ως εκ τούτου, δεν είχε τα έσοδα των προηγούμενων χρόνων. Συνέπεια ήταν να εισέλθει σε μία παρατεταμένη περίοδο «μνημονίου», ακολουθώντας πολιτικές λιτότητας, με αποκορύφωμα τη σημερινή κατάσταση, η οποία έχει ξεφύγει από κάθε έλεγχο. 

Η πολιτική του Ούγκο Τσάβες στηρίχθηκε στις έννοιες της απόλυτης ανεξαρτητοποίησης που εξέφραζε θεωρητικά και πρακτικά, ο Σιμόν Μπολιβάρ. Τι δεν υπολόγισε ο Τσάβες στη διαμόρφωση των ιδεών του; Ότι ο Μπολιβάρ απευθυνόταν σε μία άλλη εποχή. Με άλλες αξίες, άλλες εφαρμογές και άλλες συνθήκες. Σε καμία περίπτωση δεν απευθυνόταν σε έναν κόσμο που ο ένας εξαρτάται από τον άλλον, με μία παγκοσμιοποιημένη αγορά, που οι λαοί συνδέονται μεταξύ τους μέσα σε ελάχιστα δευτερόλεπτα, που τα πάντα γίνονται διαδικτυακά. Ο δε Τσάβες, ερμήνευσε την ανεξαρτητοποίηση ως διεθνή απομόνωση, την οποία και πέτυχε. 



Μετά το θάνατό του το 2013, παρέδωσε τα σκήπτρα στον μέχρι πρότινος υπουργό Εξωτερικών του, το  Νικολάς Μαδούρο. Έναν άνθρωπο που ξεκίνησε ως οδηγός λεωφορείων, ακολούθως εξελίχθηκε σε συνδικαλιστή και ως καλό παιδί του κόμματος, ανήλθε μέχρι τα υπουργικά γραφεία και την προεδρία της χώρας, την οποία οδήγησε στο απόλυτο χάος του σήμερα. Ο Μαδούρο ανέλαβε τον Μάρτιο του 2013 και κατόπιν κέρδισε τις εκλογές, νομιμοποιώντας την παρουσία του. Από τότε, η Βενεζουέλα ζει δραματικές στιγμές, προσκολλημένη σε αριστερές ιδεοληψίες και σε μία τάση απομονωτισμού.

Μία χώρα περήφανη για τον μεγάλη απελευθερωτή της, Σιμόν Μπολιβάρ, τον άνθρωπο που ενέπνευσε ολόκληρη τη Νότια, Λατινική και Κεντρική Αμερική, που στο πέρασμα των αιώνων εξελίχθηκε και χαρακτηρίστηκε από την ανούσια και άκρως ιδεοληπτική «επαναστατική» τακτική, ενός «αριστερού» αφηγήματος, βασικά συστατικά του οποίου είναι η ανέχεια, η μόνιμη λιτότητα υπέρ των… αδυνάμων, η απουσία από την πραγματικότητα του σύγχρονου κόσμου και το πλιάτσικο στα σούπερ μάρκετ για λίγες κονσέρβες φαγητού.



Όπως αποδεικνύεται, οι αυταπάτες του Αλέξη Τσίπρα δεν περιορίστηκαν εντός της ελληνικής επικράτειας. Ο Έλληνας πρωθυπουργός έτρεφε αυταπάτες για τον κόσμο γενικότερα. Την ίδια στιγμή που εκείνος χρησιμοποιούσε ως παράδειγμα τη Βενεζουέλα, κάνοντας... tour στις χώρες της Λατινικής Αμερικής, η περήφανη Βενεζουέλα, που πήρε το όνομά της από την ομορφιά της και τις στενές εμπορικές σχέσεις που είχε αναπτύξει με τη Βενετία, βούλιαζε στο χάος, φτάνοντας στη σημερινή κατάσταση. Στην Ελλάδα, οι αυταπάτες του Αλέξη Τσίπρα οδήγησαν τη χώρα σε ένα τρίτο μνημόνιο, το σκληρότερο όλων των προηγούμενων και κανείς δεν αποκλείει, πλέον, ένα τέταρτο, αν  η χώρα δεν πετύχει τους στόχους της και ενεργοποιηθούν οι ρήτρες που έχει υπογράψει. Ένα πρόγραμμα μακροχρόνιας και απόλυτης λιτότητας για έναν λαό, που ήδη έχει πληρώσει πολλά. Μόνο που, όπως και στην περίπτωση του Μαδούρο, έτσι και στου Τσίπρα, η ιστορία δεν θα γράφεται με... αυταπάτες, αλλά με πράξεις και αποφάσεις, οι οποίες έχουν τραγικά αποτελέσματα για τον απλό κοσμάκη.