«Η ισλαμική τρομοκρατία»: Tα αίτια και οι απαρχές της

Με μια σειρά από παρεμβατικά κείμενα και αναλύσεις γύρω από το ισλαμικό ζήτημα και την αναβίωση της τρομοκρατίας, ο Σταύρος Λυγερός έχει φανεί σχεδόν προφητικός: προέβλεψε από νωρίς ότι ο πόλεμος στο Ιράκ θα ανοίξει τον ασκό του Αιόλου στην περιοχή και ότι ο εκφυλισμός των φιλοδυτικών καθεστώτων δεν έκανε τίποτε άλλο από το να εντείνει τις προϋπάρχουσες αντιθέσεις.

Στο νέο του βιβλίο «Η ισλαμική τρομοκρατία», που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Πατάκη, ο γνωστός δημοσιογράφος, συγγραφέας και αναλυτής προσπαθεί να εμβαθύνει στο τι ακριβώς διαμόρφωσε τη νέα γενιά τζιχαντιστών, ποιες είναι οι απαρχές της και πώς συνδέονται τελικά με το ισλαμικό ζήτημα. Πρόκειται ουσιαστικά για το πρώτο μέρος μιας διλογίας: το πρώτο μέρος, που συνιστά και το παρόν βιβλίο, επικεντρώνεται στην επέκταση και γενίκευση της ισλαμικής τρομοκρατίας και το δεύτερο, που αναμένεται να ακολουθήσει, αφορά στη διόγκωση των προσφυγικών-μεταναστευτικών ροών. Οπως τονίζεται και στο οπισθόφυλλο του βιβλίου, παρότι πρόκειται για δύο πολύ διαφορετικούς μεταξύ τους ανέμους, αυτοί «βιώνονται από την Ευρώπη ως παράλληλες κρίσεις που, σε συνδυασμό με την οικονομική κρίση, απειλούν με αποδιάρθρωση το ενοποιητικό εγχείρημα».



Η ανάλυση του Λυγερού ξεκινά από τον εντοπισμό της μήτρας του κακού που έγκειται στις λάθος εκτιμήσεις των νεοσυντηρητικών στην Αμερική, οι οποίοι «δεν αντιμετώπισαν την τρομοκρατική επίθεση εναντίον των Δίδυμων Πύργων ως αφετηρία αναστοχασμού επί της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής, αλλά ως χρυσή ευκαιρία για να επιβάλουν τη δική τους στρατηγική». Ακολούθησε μια σειρά από αυταρχικές ενέργειες όπως η διεθνής επιβολή κανόνων εκ μέρους των ΗΠΑ, η αποδόμηση του ΟΗΕ, του Συμβουλίου Ασφαλείας. Η «αναμόρφωση» της Μέσης Ανατολής, όπως πολύ εύστοχα επισημαίνει στο βιβλίο του ο Λυγερός, αποτέλεσε τον κεντρικό άξονα αυτής της νεοσυντηρητικής στρατηγικής με τις ευχές του Ισραήλ και με την τρομοκρατία να χρησιμοποιείται ως πρόσχημα για την επέμβαση στο Ιράκ - και όχι μόνο. Ηταν δε τέτοια η αυτοκρατορική λογική και αλαζονεία της Αμερικής που ανάγκασε τον γαλλογερμανικό άξονα να συνταχθεί εναντίον της διαμορφώνοντας για πρώτη φορά ένα ρήγμα στο δυτικό στρατόπεδο. Μια σειρά από λάθη, στην περίπτωση του Ιράκ αλλά και του Αφγανιστάν, δημιούργησε ένα ντόμινο με απρόβλεπτες εξελίξεις.

Πολύ σωστά ο Λυγερός υποστηρίζει πως αν η εξέλιξη στο Ιράκ ήταν διαφορετική και αν είχε σταθεροποιηθεί το φιλαμερικανικό καθεστώς στη Συρία, τα πράγματα ενδεχομένως να λειτουργούσαν υπέρ της Δύσης. Η βαθιά διάβρωση, όμως, στο εσωτερικό των κρατών αυτών προκάλεσε την αγανάκτηση του κόσμου και τις συνακόλουθες εξεγέρσεις που πήραν το όνομα Αραβική Ανοιξη. Ο δρόμος προς τη διαμόρφωση ενός νέου ισλαμικού φονταμενταλισμού ήταν αναπόφευκτος και δεν κατάφερε να τον ανατρέψει ούτε η πιο ήπια και πιο διπλωματική αμερικανική πολιτική του Ομπάμα. Σύμφωνα με τον Λυγερό, μέσω των G7 και των G20 ο Ομπάμα ουσιαστικά στόχευε στην ανασυγκρότηση της διατλαντικής σχέσης ΗΠΑ - Ευρώπης, «ώστε μέσω αυτής να διατηρήσει με συναινετικούς όρους και σε χαμηλότερο επίπεδο την αμερικανική ηγεμονία».

Οπως επισημαίνεται χαρακτηριστικά στο βιβλίο: «Με τον ίδιο τρόπο που το ντόμινο των αραβικών εξεγέρσεων έπληξε το αντιαμερικανικό καθεστώς της Συρίας, απείλησε και τα φιλοδυτικά καθεστώτα του Κόλπου. Τα καθεστώτα στο Μπαχρέιν και την Υεμένη κλυδωνίστηκαν, ενώ φόβοι εκφράστηκαν και για το θεοκρατικό καθεστώς της Σαουδικής Αραβίας. Είναι αξιοσημείωτο, άλλωστε, ότι στις εξεγέρσεις που εκδηλώθηκαν στις χώρες της Αραβικής Χερσονήσου, παραλλήλως με το αίτημα για ελευθερία και δημοκρατία, είχε υπεισέλθει και η αντίθεση σουνιτών - σιιτών. Η αντίθεση αυτή, εκτός από θρησκευτικο-πολιτικό χαρακτήρα, εκεί έχει και κοινωνικο-ταξικό χαρακτήρα. Οπως φάνηκε, όμως, όταν η φωτιά της εξέγερσης απείλησε καθεστώτα τα οποία συνδέονται καθοριστικά με τη διεθνή οικονομία λόγω πετρελαίου, οι Αμερικανοί έσπευσαν να σταθεροποιήσουν το κομμάτι αυτό του αραβικού κόσμου».

Αναπόφευκτα όλα ετούτα συνδέονται με τα ζητήματα ταυτότητας αφού στα αραβικά κράτη δεν παίζει ρόλο η εθνική ταυτότητα, αλλά η μουσουλμανική και η φυλετική. Μετά την κατάρρευση των φιλοδυτικών καθεστώτων λοιπόν - «τα φονταμενταλιστικά ισλαμικά κινήματα βρήκαν νέα ακροατήρια». Σύμφωνα με την ανάλυση του Λυγερού, «η Δύση υποστήριξε το εξεγερσιακό κύμα της Αραβικής Ανοιξης, αλλά σταδιακά συνειδητοποίησε ότι οι δημοκρατικές διαδικασίες φέρνουν στο πολιτικό προσκήνιο όχι δυτικότροπες δυνάμεις, όπως ήλπιζε, αλλά το πολιτικό Ισλάμ.

Τα γεγονότα δείχνουν ότι οι Αμερικανοί δεν διδάσκονται επαρκώς από τα λάθη τους». Παρακάτω αναλύεται η διαμόρφωση της Αλ Κάιντα, η ανάδυση του νέου ισλαμικού κράτους που σκοπό έχει να εγκαθιδρύσει ένα νέο χαλιφάτο εξηγώντας μας σε βάθος πώς οι γεννημένοι στην Ευρώπη νεαροί μουσουλμάνοι μεταλλάσσονται σε τζιχαντιστές. Ενα βιβλίο άκρως πολύτιμο για το τι συμβαίνει με το νέο τρομοκρατικό κύμα του ισλαμικού φονταμενταλισμού από έναν αναλυτή που γνωρίζει τα πράγματα σε βάθος όχι μόνο σε ιστορικό, αλλά και σε ιδεολογικοπολιτικό επίπεδο.