Τομ Καρτσότις: Ο Έλληνας που «φόρεσε» στον Ομπάμα τα ρολόγια του

Η φράση του μεγάλου Αμερικανού συγγραφέα Τζον Στάινμπεκ «ο χρόνος είναι ο μοναδικός κριτικός χωρίς φιλοδοξία» ταιριάζει μερικώς στον 56χρονο σήμερα Τομ Καρτσότι. Τον άνθρωπο που τα vintage αισθητικής ρολόγια Shinola που κατασκευάζει η εταιρία του, λατρεύουν μεταξύ άλλων ο πλανητάρχης Μπάρακ Ομπάμα, ο Μπιλ Κλίντον, ο αειθαλής ρόκερ Νιλ Γιανγκ και εσχάτως ο  Ντέιβιντ Κάμερον.

Πριν από λίγες εβδομάδες, κατά την επίσκεψη του Βρετανού πρωθυπουργού στην Ουάσιγκτον, ο Μπάρακ Ομπάμα είχε φροντίσει για το κατάλληλο δώρο. Ένα ρολόι Shinola με σκαλισμένη στην πίσω πλευρά του, την προεδρική σφραγίδα, μέσα στο ιδιαίτερο ξύλινο κουτί του, δείγμα της εκτίμησης που τρέφει ο πλανητάρχης στις δημιουργίες της διάσημης πλέον ωρολογοποιίας του Καρτσότι, με έδρα το Ντιτρόιτ.

Μιας πόλης-φάντασμα τις τελευταίες δεκαετίες, στην οποία ο ομογενής επιχειρηματίας αποφάσισε να επενδύσει 100.000.000 δολάρια, στήνοντας πριν από πέντε χρόνια την Shinola.

Τον περασμένο Ιανουάριο, μια μέρα που χιόνιζε συνεχώς στο Ντιτρόιτ, ο πρόεδρος Μπάρακ Ομπάμα επισκέφτηκε αρχικά τις εγκαταστάσεις της εταιρίας και μετά μπήκε στην μπουτίκ, για να αγοράσει έναν χρονογράφο Shinola, έχοντας πίσω του τον Καρτσότι.

Πλήρωσε με την πιστωτική του κάρτα  και μετά πήγε για φαγητό και μπύρες, αφού πρώτα έδειξε με περηφάνια το καινούργιο του απόκτημα, στους φωτογράφους, το οποίο είχε ήδη φορέσει.

Η αγορά δεν ήταν απλά εθιμοτυπική. Ο Ομπάμα ήθελε να στείλει ένα μήνυμα από την πόλη που κάποτε ευημερούσε, λόγω των εργοστασίων που διατηρούσαν οι αμερικάνικες αυτοκινητοβιομηχανίες. 

Το μότο «built in Detroit» ήταν ξανά ζωντανό, χάρη σε έναν αυτοδημιούργητο Έλληνα που τόλμησε να επενδύσει στην πόλη-φάντασμα των ΗΠΑ.
   

Από το γκαράζ του Τέξας στην Κίνα

Οι φωτογραφίες του Τομ Καρτσότι μετριούνται στα δάχτυλα του ενός χεριού. Ακόμη λιγότερες είναι και οι συνεντεύξεις του ανθρώπου που ξεκίνησε από ένα γκαράζ στο Τέξας την δεκαετία του '80 να στήνει αυτό που έγινε γνωστό ως η «αυτοκρατορία της Fossil», τα πασίγνωστα πλέον ρολόγια και αξεσουάρ.

Είναι ζήτημα να έχει μιλήσει δύο φορές τα τελευταία δέκα χρόνια, ενώ η δημοσιογράφος Στέισι Πέρμαν, συζητούσε μήνες μαζί του για να δεχτεί να κάνει μια φωτογράφιση. Τελικά όταν έφτασε εκείνη η μέρα, ο Καρτσότις εμφανίστηκε μεν στο ραντεβού είπε στον φωτογράφο ότι έχει τριάντα δευτερόλεπτα στην διάθεσή του και έτσι το μόνο καρέ που τραβήχτηκε ήταν ένα hi-five με μια εργαζόμενη.

Η Πέρμαν έφτασε στα όριά της, αφού ο Καρτσότις δεν ήθελε να υπάρχει ούτε το όνομά του στο αφιέρωμά της για την Shinola και όποτε συναντιόντουσαν την ρωτούσε πόσο μεγάλη θα ήταν η αναφορά στο πρόσωπό του.

Την ίδια στιγμή που κάποιοι άλλοι θα «σκότωναν» για δημοσιότητα το πάλαι ποτέ παιδί που μεγάλωσε στο Τέξας, παραμένει ένας άνθρωπος που δεν θέλει να λέει τίποτε για τον εαυτό του.
Κάποιοι φίλοι του τον θυμούνται το 1984 να στέκεται έξω  από το στάδιο του Τέξας, μεταπουλώντας εισιτήρια για αγώνες με τρελή επιτυχία, προκειμένου να βγάλει τα προς το ζην. Είχε μόλις παρατήσει το πανεπιστήμιο A&M, έχοντας στο μυαλό του μια ιδέα να εισάγει φτηνά παιχνίδια από την Ασία, μόνο που το ταξίδι στο Χονγκ-Κονγκ, έμελλε να γεννήσει κάτι πολύ μεγαλύτερο.

Ο Καρτσότις εντυπωσιάζεται από την ανερχόμενη τότε βιομηχανία κατασκευής ρολογιών και έτσι αρχίζει την εισαγωγή τους ιδρύοντας την εταιρία Overseas Products International, με αρχικό κεφάλαιο 200.000 δολάρια.

Οι δουλειές πάνε πολύ καλά, μέχρι την σημαδιακή ημέρα που στα χέρια του Έλληνα πέφτουν τυχαία κάποια παλιά τεύχη των περιοδικών Life και Look. To vintage άρωμα των περασμένων δεκαετιών που αποπνέουν θα γεννήσει την εταιρία ρολογιών Fossil.

Η ιδέα είναι απλή, αλλά πρωτότυπη. Ρολόγια που παραπέμπουν σε μια άλλη εποχή, συσκευασμένα σε τενεκεδένια κουτιά. Η αποδοχή στην αρχή δεν είναι εύκολη, αλλά το brand ανεβαίνει σταθερά, χάρη στις προσιτές τιμές και τα σχέδια που γίνονται ανάρπαστα. Η επικεφαλής σχεδιασμού της εταιρίας Λιν Στάφορντ-την οποία παντρεύτηκε-και ο αδερφός του Κώστας πετυχαίνουν θαύματα. Η πρώτη να σχεδιάζει όμορφα ρολόγια και ο δεύτερος να τα βάλει στις προθήκες των ηχηρών αλυσίδων πολυκαταστημάτων σε όλη την χώρα.
Μετά τα ρολόγια ακολουθούν τα αξεσουάρ και τα ρούχα Fossil, που εκτοξεύουν όχι μόνο τις πωλήσεις αλλά και το brand name της εταιρίας σε όλο τον κόσμο.

Όταν ο Καρτσότις την εισάγει στο Χρηματιστήριο, ακολουθεί μια φρενίτιδα ενώ οι πωλήσεις ετησίως σκαρφαλώνουν στα 3.200.000.000 δολάρια!

Όταν το 2007 ο Καρτσότις αποφασίζει να πουλήσει το κομμάτι της εταιρίας που αφορούσε μόνο τα ρολόγια-εκτός από τα Fossil, είχαν αναδειχθεί τα Zodiac, τα Scagen κ.α.-είναι πια δισεκατομμυριούχος, ενώ μέχρι και σήμερα κατέχει ποσοστό 12%.

Αναγέννηση στο Ντιτρόιτ

Το μόνο πράγμα που δεν αρέσει στον Τομ Καρτσότις είναι να μην ασχολείται με νέες ιδέες και να απολαμβάνει την περιουσία του, μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας. Ήδη από το 2003, είχε ιδρύσει την εταιρία Bedrock Manufacturing-το όνομα πάρθηκε από την πόλη που ανδρώθηκε ο χαρακτήρας-καρτούν Φρεντ Φλίντστοουν τον οποίο λατρεύει-η οποία αποδείχτηκε το εφαλτήριο  για τις επόμενες επαγγελματικές του κινήσεις.

Το brand name Shinola δεν είναι δικό του. Χρειάστηκε να πληρώσει 1.000.000 δολάρια για να το αποκτήσει και να προσθέσει κάτι ακόμα σε αυτό, το σήμα του κεραυνού που είναι ευδιάκριτο σε όλα τα προϊόντα της εταιρίας.

Αν τον γνωρίσει κάποιος από κοντά και είναι αρκετά τυχερός, ώστε ο Καρτσότις να έχει σηκωμένα τα μανίκια του πουκαμίσου του, τότε θα διακρίνει ότι και ο ίδιος έχει «χτυπήσει» στον κεραυνό στον καρπό του δεξιού του χεριού.

Όμως αυτό μέτρησε πολύ, ήταν ότι ο άνθρωπος που συνεργαζόταν επί δεκαετίες με την Κίνα, αποφάσισε αυτή την φορά στήσει το νέο του εγχείρημα, σε μια πόλη της Αμερικής, η οποία ήταν σήμα κατατεθέν της βιομηχανίας των ΗΠΑ, η οποία δοκιμάστηκε και δοκιμάζεται ακόμη από την κρίση.

Το εργοστάσιο και η πρώτη-εμβληματική πλέον-μπουτίκ βρίσκονται στο Ντιτρόιτ, κίνηση που σχολιάστηκε πολύ θετικά από την αρχή, όπως και κάτι άλλο.

Το ότι ο Τομ Καρτσότις κατάφερε από την πρώτη στιγμή τα ολοκαίνουργια ρολόγια της Shinola όχι μόνο να παραπέμπουν, αλλά να δείχνουν ότι ανήκουν σε ένα παλιό αμερικάνικο brand, το οποίο ξαναγεννήθηκε από τις στάχτες του.

Πλέον η εταιρία κατασκευάζει πάνω από 500.000 ρολόγια ετησίως, δερμάτινα αξεσουάρ υψηλής ποιότητας αλλά και ποδήλατα, χωρίς προς το παρόν να είναι κερδοφόρα, κάτι όμως που δεν ανησυχεί τον ιδιοκτήτη της, αφού τα νούμερα των πωλήσεων ανεβαίνουν αργά, αλλά σταθερά.    

Ο Μπιλ Κλίντον-από τους πρώτους που αγόρασαν ρολόι της εταιρίας-σήμερα έχει στην κατοχή του πάνω από δώδεκα, ενώ διάσημοι πελάτες είναι μεταξύ άλλων ο διάσημος τραγουδιστής της κάντρι Γουίλι Νέλσον και ο πασίγνωστος προπονητής του NBA Ντον Νέλσον.

Η επίσκεψη του Μπάρακ Ομπάμα όμως τον περασμένο Ιανουάριο, ήταν αναμφίβολα η πιο επικοινωνιακή, αφού ο πλανητάρχης φρόντισε να διαφημίσει πολύ το ρολόι από το Ντιτρόιτ.

Σήμερα ο Καρτσότις μπορεί να διαχειρίζεται τις τύχες της Shinola από το στρατηγείο του στην Τραϊμπέκα της Νέας Υόρκης, όμως ταξιδεύει πολύ συχνά στο εργοστάσιο του Ντιτρόιτ, τόσο, που αγόρασε και σπίτι στην πόλη.

Όταν πηγαίνει στις εγκαταστάσεις, μιλάει με τους υπαλλήλους, απλά σαν να είναι ένας από αυτούς, κάτι που φαίνεται και από το ντύσιμό του. Δεν είναι ο CEO με το sur measure κουστούμι που θα εμφανιστεί με μια κουστωδία στελεχών πίσω του.

Με τζιν, t-shirt ή πουκάμισο κυκλοφορεί και αναπνέει τις μυρωδιές των δερμάτων, κάνει πλάκα και παραμένει απρόσιτος στα ΜΜΕ, χτίζοντας τον  προσωπικό μύθο του ανθρώπου που έκανε ξανά πραγματικότητα το μότο «built in Detroit».