H μεσόφωνος που έμαθε το «Γιασεμί» στον Πλάθιντο Ντομίνγκο

Φωνή βγαλμένη από μεγάλα βάθη, κρύσταλλο, διάφανη. Από αυτές που βγαίνουν σπάνια και που έκανε την Αλεξάνδρα Γκράβας να ξεπεράσει δυσκολίες και σύνορα. Αυτές τις μέρες η διεθνούς φήμης μεσόφωνος επιστρέφει στον τόπο καταγωγής της για μια μοναδική συναυλία κάτω από το ολόγιομο φεγγάρι, στις 6 Σεπτεμβρίου, σε ένα πρόγραμμα με τον χαρακτηριστικό τίτλο «Με του έρωτα τις ευωδιές», που περιλαμβάνει τραγούδια από την Ελλάδα, το Μεξικό, την Κίνα, τον Λίβανο, τη Γαλλία, τη Γερμανία, τόπους όπου έχει εμφανιστεί και η ίδια για συναυλίες. Το σημαντικό είναι ότι απ’ όπου και αν περνούσε η ευαίσθητη καρδιά και το απίστευτο αυτί της που αφουγκράζεται και συγκρατεί τα πάντα μπορούσαν και μετέπλαθαν τα πιο ωραία ακούσματα από διαφορετικά μέρη του κόσμου. 

Τη συναντάμε λίγες μέρες πριν από τη συναυλία της στην Αθήνα και δεν μπορεί να κρύψει τον ενθουσιασμό της που θα εμφανιστεί σε έναν τόσο φορτισμένο με μνήμες και ιστορίες τόπο όπως η Ρωμαϊκή Αγορά. «Είμαι πραγματικά ενθουσιασμένη που θα τραγουδήσω σε έναν τόσο όμορφο τόπο γεμάτο Ιστορία, αλλά και αναμνήσεις και μουσικές όπως ο σπουδαίος ομώνυμος δίσκος του Μάνου Χατζιδάκι», μας δηλώνει χαμογελώντας διάπλατα. «Η αλήθεια είναι πως έχει προηγηθεί η υπέροχη εμπειρία της περσινής μου εμφάνισης στο Λύκειο του Αριστοτέλη, στο πλαίσιο των εορτασμών των 2.400 χρόνων από τη γέννησή του, υπό την αιγίδα της UNESCO. Ηταν πραγματικά υπέροχη βραδιά και ο χώρος απόλυτα επιβλητικός. Θα μείνει καταγεγραμμένη στη μνήμη μου για πάντα. Ηταν ιδιαίτερα μεγάλη χαρά για μένα να προσκληθώ εκ νέου από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Αθηνών και συγκεκριμένα από τη διευθύντρια Ελένη Μπάνου, η οποία μου ζήτησε να τραγουδήσω στη βραδιά που διοργανώνουν στην καλύτερη δυνατή συγκυρία». 

Το σκηνικό της Ρωμαϊκής Αγοράς με πανσέληνο φαντάζει ιδανικό για να υποδεχθεί τις όμορφες μελωδίες που ερμηνεύει η Γκράβας, οι οποίες έχουν κατακτήσει το κοινό σε όλες τις μεριές του πλανήτη: τραγούδια παραδοσιακά, τραγούδια ερωτικά, μελωδίες, ακούσματα που έχουν μείνει για πάντα στο συλλογικό ασυνείδητο. Είναι αμέτρητες οι ιστορίες που συνοδεύουν καθένα από αυτά, όπως το παραδοσιακό «Γιασεμί», το οποίο θα ερμηνεύσει η Γκράβας μαζί με το ομώνυμο κινέζικο τραγούδι! Της λέω πόσο έχω ξεχωρίσει την ερμηνεία της σε αυτό το υπέροχο ελληνοκυπριακό κομμάτι και μου αφηγείται μια εξαιρετική ιστορία: «Θυμάμαι να το τραγουδάω στην ειδική βραδιά της Europa Nostra, του ευρωπαϊκού οργανισμού που συνενώνει τους διαφορετικούς πολιτισμούς της Ευρώπης, του οποίου πρόεδρος είναι ο Πλάθιντο Ντομίνγκο!

Ηταν τρομερή εμπειρία, καθώς βρέθηκα να εκπροσωπώ τη χώρα μου, την Ελλάδα, σε μια τόσο ξεχωριστή βραδιά -γι αυτό και επέλεξα να τραγουδήσω α καπέλα το “Γιασεμί”. Λίγο καιρό αργότερα δέχτηκα ένα τηλεφώνημα από τον γιο του Ντομίνγκο, ο οποίος με καλούσε να μάθω στον πατέρα του αυτό το εκπληκτικό τραγούδι, καθώς ετοίμαζε έναν δίσκο με τραγούδια της Μεσογείου - και έτσι έγινε!». Ο δίσκος «Encanto del Mar: Mediterranean Songs», όπου και συμπεριελήφθη τελικά το «Γιασεμί», έγινε μάλιστα μεγάλη επιτυχία και θεωρείται ένας από του καλύτερους τους κορυφαίου τενόρου. 

Η επίμονη κοσμοπολίτισσα 

Η Γκράβας, όμως, δεν έχει συνεργαστεί μόνο με τον Ντομίνγκο, αφού η κοσμοπολίτικη ταυτότητά της τη βοηθάει να κινείται ερμηνευτικά σε διαφορετικές γλώσσες και να συνεργάζεται με κορυφαίους μουσικούς. Γεννημένη στη Γερμανία, όπου και μεγάλωσε, αλλά Ελληνίδα στην καρδιά, δηλώνει ότι δεν θέλει να κρατήσει στα χέρια της άλλο διαβατήριο από το ελληνικό, αν και εκτός από τη Γερμανία έζησε για χρόνια στο Λονδίνο, όπου θήτευσε δίπλα σε κορυφαίες δασκάλες όπως οι Loh Siew Tuan, Dame Vera Rosza και Sarah Walker. Είχαν προηγηθεί σπουδές Μουσικολογίας, Φιλοσοφίας και Γερμανικής Λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο της Φρανκφούρτης, όπου πέρασε αρκετά δύσκολα λόγω μιας πάθησης στη φωνή της.

Μια απρόσμενη φωνητική παράλυση την ανάγκασε να μείνει για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα χωρίς να μπορεί να μιλήσει. «Οταν λέμε δεν έλεγα λέξη, το εννοούμε. Λέξη! Ο γιατρός μού είχε συστήσει να βάλω τη φωνή μου στον “γύψο” αν θέλω να γίνει καλά, όπως ακριβώς συμβαίνει με το σπασμένο πόδι αν θέλουμε να θεραπευτεί. Ετσι και έγινε. Ακολούθησα κατά γράμμα τις υποδείξεις του φωνίατρου αρνούμενη να αρθρώσω λέξη και γράφοντας μόνο για να επικοινωνήσω. Για καιρό στο πανεπιστήμιο όλοι νόμιζαν ότι είμαι κωφάλαλη! Και όταν τους έγραφα ότι θέλω να γίνω τραγουδίστρια με περνούσαν κυριολεκτικά για τρελή. Εγώ, όμως, κατά βάθος ήξερα ότι θα τραγουδήσω», θυμάται. 

Η αλήθεια είναι ότι ένας επίμονος και τόσο θετικός άνθρωπος όπως εκείνη -και αυτό φαίνεται σε κάθε της κουβέντα, ακόμα και στην αισιοδοξία της για το μέλλον της Ελλάδας- δεν θα μπορούσε να το βάλει κάτω. Οταν έγινε καλά, αποφάσισε να ακολουθήσει τη φωνή της καρδιάς της που ήταν το τραγούδι: με μια βαλίτσα και λίγα χρήματα μετακόμισε στο Λονδίνο και περάτωσε τις μουσικές της σπουδές δίπλα σε κορυφαίες δασκάλες. «Δεν ήθελα να εγκλωβιστώ στο κλασικό τραγούδι, να μείνω αγκυλωμένη στα όρια της τεχνικής. Ηθελα να ανοιχτώ σε άλλα είδη, αλλά υπάρχει πάντα η προκατάληψη στον χώρο του λυρικού τραγουδιού για οτιδήποτε ξεφεύγει αυστηρά από τους κανόνες», λέει. Μας εξομολογείται ότι αγάπησε τους Ελληνες συνθέτες και ερμηνευτές, όπως τον Μίκη Θεοδωράκη, τον οποίο άκουγε από μικρή και είχε μάλιστα την τύχη να συνεργαστεί μαζί του, τη Μαρία Φαραντούρη, τον Νίκο Σκαλκώτα.  Οταν λοιπόν τελείωσε τις σπουδές της στο Πανεπιστήμιο, βρήκε έναν υπέροχο άντρα και έκανε παιδί, σκέφτηκε ότι ήρθε ο καιρός να ακολουθήσει την καρδιά της και να σπάσει τα στεγανά.

«Μέναμε στη Βιέννη, όταν είπα στον άνδρα μου ότι η επιθυμία μου είναι να αφοσιωθώ στο τραγούδι και να κάνω τα δικά μου πρότζεκτ. Και είναι εκείνος που με προέτρεψε να το κάνω». Παρά τις σπουδές της και τη θητεία της στο εξωτερικό, δεν απαρνήθηκε ποτέ ούτε την ελληνική ταυτότητά της ούτε τις ρίζες της. «Δεν υπάρχει Ελληνας καλλιτέχνης-ζωγράφος, γλύπτης ή τραγουδιστής- που να μη θέλει να επιστρέψει στη χώρα του. Δεν την ξεχνάει ποτέ», μας λέει σχεδόν κατηγορηματικά.



Η ίδια είχε την τύχη να ακούσει την ελληνική φωνή της αλλά και να αγαπήσει διαφορετικούς πολιτισμούς κι έτσι να παρευρεθεί μουσικά στις πρεμιέρες έργων μεγάλων συνθετών, όπως οι Μίκης Θεοδωράκης, Δημοσθένης Στεφανίδης, Μίμης Πλέσσας, Τζορτζ Τσοντάκης (βραβευμένος με Grammy), Φράνσις Τζέιμς Μπράουν, Αχίμ Μπεργκ, Ντάντε Μπορσέτο, Χαρούε Κουνέντα, Γιουνοσούκε Γιαμαμότο και Οτο Φροϊντένταλ. Αυτό όμως που δεν ξεχνάει είναι η βραδιά όπου η αυστηρή δασκάλα της μουσικής θα ερχόταν να την ακούσει στο Καστέλο της Ρόδου, η οποία επιβράβευσε τελικά την επιλογή της Γκράβας να ακολουθήσει ένα διευρυμένο ρεπερτόριο. «“Η καρδιά σου κινεί τη φωνή σου, όχι η φωνή την καρδιά σου.  Βρήκες αυτό που ήθελες”, μου είπε απόλυτα συγκινημένη. Και όντως έτσι ήταν. Νιώθω απόλυτα χαρούμενη και ευτυχισμένη που ακολούθησα αυτό που ήθελα πραγματικά με όλη μου την καρδιά», μας λέει, και είναι βέβαιο ότι το εννοεί.