Πίτερ Διαμαντής: Ο Ελληνοαμερικανός επιχειρηματίας που φιλοδοξεί να παρατείνει την ανθρώπινη ζωή

Με τη θλιβερή αφορμή του θανάτου του, ο Στίβεν Χόκινγκ εμφανίστηκε ξανά σε μια παράξενη φωτογραφία. Για μία από τις πολύ σπάνιες φορές στη ζωή του, ο Βρετανός κοσμολόγος απεικονίζεται χωρίς το αναπηρικό του αμαξίδιο. Πετά -κυριολεκτικά- με μια έκφραση απέραντης ευτυχίας στο πρόσωπό του.


Ο άνθρωπος πίσω από (αλλά και μέσα σε) αυτή την περίφημη φωτογραφία με τον Στίβεν Χόκινγκ να ίπταται σε συνθήκες έλλειψης βαρύτητας είναι Ελληνας. Και είναι αποφασισμένος να προσφέρει στο ανθρώπινο είδος την επιλογή της παράτασης της ζωής, σε μια προσπάθεια απόκρουσης του βιολογικού θανάτου. Ο Πίτερ Διαμαντής, επιχειρηματίας με αξιοσέβαστη περιουσία την οποία δημιούργησε από το μηδέν επενδύοντας σε διάφορα διαστημικά εγχειρήματα, ένας άνθρωπος με τέτοιο πνεύμα που κατάφερε να σπουδάσει ταυτόχρονα Ιατρική στο Χάρβαρντ και Διαστημική Μηχανολογία στο ΜΙΤ, ήταν αυτός που το 2007 έκανε στον Στίβεν Χόκινγκ το καλύτερο δώρο της ζωής του: μια αβαρή βόλτα στο Διάστημα - έστω και σε προσομοιωτή μέσα στο ειδικά διαμορφωμένο Boeing 727 που εκτελεί εικονικές πτήσεις για λογαριασμό μιας εκ των πολλών αλλόκοτων εταιρειών του Διαμαντή, της Zero Gravity. Για την ακρίβεια, ο Χόκινγκ, σε πείσμα των γιατρών του που θεωρούσαν ότι το παράλυτο σώμα του δεν θα άντεχε σε μια τέτοιου είδους ακραία δοκιμασία, δεν έκανε μόνο μία προσομείωση εκμηδένισης της βαρύτητας, αλλά οκτώ.

Και μετά τον Στίβεν Χόκινγκ, ο Πίτερ Διαμαντής πήρε 7 τετραπληγικά παιδιά που δεν είχαν περπατήσει ποτέ στη ζωή τους και τα έμαθε πώς να πετούν για λίγο. Ο Διαμαντής είναι επίσης κατά κάποιον τρόπο πρόδρομος του Ελον Μασκ, εφόσον το  ιδιωτικό διαστημόπλοιο, το «SpaceShipOne» το οποίο επί της ουσίας υπήρξε χάρη στην πρωτοβουλία XPRIZE του Πίτερ Διαμαντή, πραγματοποίησε με επιτυχία δύο πτήσεις στο Διάστημα το φθινόπωρο του 2004, 14 ολόκληρα χρόνια πριν ο Μασκ θέσει το κάμπριο Tesla του σε τροχιά γύρω από τη Γη. Είναι λοιπόν ο Διαμαντής και όχι ο «Mr Tesla» o πραγματικός πρωτοπόρος της ιδιωτικής πρωτοβουλίας στις διαστημικές πτήσεις. Ας μη βιαστεί, όμως, κανείς να υποθέσει ότι υπάρχει έριδα ανάμεσα στους δύο επίδοξους κατακτητές του σύμπαντος: Ο Μασκ έχει συνεισφέρει 15 εκατ. δολάρια ως χορηγία στον διαγωνισμό Global Learning του οργανισμού XPRIZE, έναν πρωτότυπο μηχανισμό («μια μηχανή καινοτομίας») τον οποίον εμπνεύστηκε, δημιούργησε αλλά και διευθύνει  ο Πίτερ Διαμαντής με τον τίτλο του Προέδρου και Διευθύνοντος Συμβούλου. Στις 4 Οκτωβρίου του 2004 η XPRIZE προκάλεσε παγκόσμια αίσθηση απονέμοντας το μεγαλύτερο χρηματικό έπαθλο στην ιστορία (10 εκατ. δολάρια), το βραβείο Ansari XPPRIZE. Αποδέκτης ήταν η εταιρεία Mojave Aerospace Ventures για την ιδέα τους που έφερε την ονομασία SpaceShipOne. Στον διαγωνισμό συμμετείχαν 26 ομάδες από 7 διαφορετικές χώρες. Στόχος ήταν η κατασκευή ενός αξιόπιστου, επαναχρησιμοποιούμενου, ιδιωτικά χρηματοδοτούμενου, επανδρωμένου διαστημοπλοίου. Το σκάφος αυτό θα έπρεπε να είναι σε θέση να μεταφέρει τρία άτομα έως το ύψος των 100 χιλιομέτρων πάνω από την επιφάνεια της Γης. Και να το κάνει αυτό δύο φορές σε διάστημα δύο εβδομάδων. Επιγραμματικά, χάρη στο βραβείο Ansari XPRIZE δόθηκε τεράστια ώθηση σε έναν ολόκληρο νέο βιομηχανικό κλάδο. Ο κύκλος εργασιών της οποίας σήμερα εκτιμάται σε άνω των 2 δισ. δολαρίων σήμερα.

Τα 15 εκατ. δολάρια που προσέφερε ο Elon Musk στο Global Learning XPRIZE, ήταν μια σημαντική ενίσχυση για τον οργανισμό του Διαμαντή. Σκοπός του οποίου είναι το να δημιουργήσει προκλήσεις σε ανθρώπους από όλη την υφήλιο με ανήσυχο και καινοτόμο πνεύμα, προκειμένου να υπάρξουν τεχνολογικές λύσεις για τις εκπαιδευτικές ανάγκες των παιδιών. Στο πλαίσιο αυτής της προσπάθειας, 700 ομάδες από όλο τον κόσμο κλήθηκαν να αναπτύξουν την καλύτερη δυνατή εφαρμογή, ένα application που θα βοηθήσει τα παιδιά να πάρουν τη διαδικασία της μάθησης κυριολεκτικά στα χέρια τους. Αυτή την περίοδο υπάρχουν πέντε ομάδες που έφτασαν στην τελική φάση του διαγωνισμού και οι εφαρμογές που ετοίμασαν δοκιμάζονται σε πραγματικές συνθήκες από χιλιάδες παιδιά στην Τανζανία και αλλού. Το app που θα κάνει τα παιδιά να περάσουν πιο εύκολα από τον αναλφαβητισμό στην ανάγνωση βασικών κειμένων, στη γραφή και τις μαθηματικές πράξεις, θα ανακηρυχθεί και ως «νικητής» του διαγωνισμού. Χαρακτηριστικό των προσδοκιών που έχουν δημιουργηθεί γύρω από τον διαγωνισμό, είναι το γεγονός ότι η Google έχει προσφέρει δωρεάν 8.000 τάμπλετ, υποστηρίζοντας σταθερά και με πίστη τους στόχους του Global Learning XPRIZE.

Ο Πίτερ Διαμαντής, σε πλήρη αντίθεση με το περιρρέον πεσιμιστικό πνεύμα για το μέλλον της ανθρωπότητας, πιστεύει ότι ο κόσμος γίνεται όλο και καλύτερος και αυτό διότι υπάρχει πρωτοφανής στην ιστορία αφθονία γνώσης και τεχνολογίας. Ο Διαμαντής είναι πεπεισμένος ότι «οι καλύτεροι διαγνώστες θα είναι μηχανήματα με τεχνητή νοημοσύνη. Οι καλύτεροι χειρουργοί θα είναι ρομπότ. Και το κόστος της παροχής υπηρεσιών υγείας θα μειώνεται ωσότου εκμηδενιστεί τελείως», αυτές είναι μερικές από τις προφητείες του. Μία άλλη λέει ότι «ο πρώτος τρισεκατομμυριούχος θα δημιουργήσει την περιουσία του στο Διάστημα».


Το 2007 ο Διαμαντής έκανε στον Στίβεν Χόκινγκ το καλύτερο δώρο: μια αβαρή βόλτα στο Διάστημα - έστω και σαν προσομοίωση μέσα στο ειδικά διαμορφωμένο Boeing 727

Η πάλη ενάντια στον θάνατο

Ο 57χρονος Πίτερ Διαμαντής, δεύτερης γενιάς Ελληνοαμερικανός με καταγωγή από τη Μυτιλήνη, ετοιμάζεται να προσφέρει ένα ακόμη μεγαλύτερο δώρο, αυτή τη φορά σε ολόκληρη την ανθρωπότητα: την επ’ άπειρον παράταση της ζωής, την αναχαίτιση του γήρατος και τελικά την εξουδετέρωση του θανάτου. Το σχέδιό του Διαμαντή είναι να εκμεταλλευτεί τη μόνη ζωτική ενέργεια που μπορεί να αναγεννήσει τον ανθρώπινο οργανισμό αποσπώντας βλαστοκύτταρα από τον πλακούντα. Δηλαδή, από την μητρική «γειτονιά», εκεί απ’ όπου έρχεται κάθε ανθρώπινο ον στον κόσμο.

Η εταιρεία του Διαμαντή, που έχει ξεκινήσει την έρευνα για το εγχείρημα «Αιώνια Ζωή» ονομάζεται Celularity (κυτταρικότητα, σε ελεύθερη μετάφραση). Με αρχικό κεφάλαιο 250 εκατ. δολαρίων, η Celularity έχει ως στόχο τη μελέτη και αξιοποίηση των βλαστοκυττάρων ώστε να χρησιμοποιηθούν στην καταπολέμηση νόσων που μειώνουν ή και τερματίζουν οριστικά και αμετάκλητα τον ανθρώπινο βίο. Στα βλαστοκύτταρα είναι κρυμμένο το μυστικό της ζωής και της αναγέννησης, καθώς πρόκειται για κύτταρα εμβρύου γεμάτα δυνατότητες δημιουργίας, εφόσον είναι ολοδύναμα, ήτοι μπορούν να παράγουν κάθε είδους ιστό και όργανο στον ανθρώπινο οργανισμό.

«Θυμάμαι», λέει ο Διαμαντής, «όταν ήμουν ακόμη φοιτητής και ετοίμαζα τις πτυχιακές μου εργασίες στην Ιατρική και τη Μηχανολογία ταυτόχρονα, που είδα στην τηλεόραση ένα ντοκιμαντέρ για το πόσο πολύ ζουν ορισμένα πλάσματα της θάλασσας. Γινόταν λόγος για φάλαινες και καρχαρίες που ζουν για εκατοντάδες χρόνια φτάνοντας ακόμη και έως τα 700. Με θυμάμαι να σκέφτομαι “αν μπορούν αυτά, γιατί όχι κι εμείς οι άνθρωποι;”». Ο Πίτερ Διαμαντής δεν είναι από εκείνους που αρκούνται στο να διατυπώνουν πρωτότυπες απορίες. Προτιμά να αναζητά πρωτότυπες απαντήσεις: «Είναι σαφές ότι ο ανθρώπινος βίος περιορίζεται είτε λόγω κάποιου μηχανικού, είτε κάποιου λογισμικού προβλήματος, ή ενδεχομένως και εξαιτίας κάποιου συνδυασμού του ανθρώπινου hardware και software. Οπότε έθεσα κι εγώ έναν στόχο που τώρα μας φαίνεται εξωπραγματικός για το προσδόκιμο της ζωής, τα 700 χρόνια. Aν μπορείς να ζήσεις ως την ηλικία των 150 ή των 200 ετών, σίγουρα θα έχεις ξεκλειδώσει μυστικά πολύ προηγμένων τεχνικών τομέων όπως η νανοτεχνολογία κ.λπ. Επομένως, τελικά πιστεύω ότι τα δικά μου παιδιά θα έχουν τη δυνατότητα να ζήσουν όσο επιθυμούν, απεριόριστα».

Αυτή την τρελή -εκ πρώτης όψεως τουλάχιστον- άποψη την εκφράζει ένας άνθρωπος που έχει πτυχίο Ιατρικής από το Χάρβαρντ έστω και αν δεν άσκησε ποτέ το λειτούργημα. Ο μόνος λόγος που έφτασε έως την αποφοίτηση ήταν για να ικανοποιήσει τους γονείς του, οι οποίοι, ως κλασικοί Ελληνες ίσως, επέμεναν να γίνει γιατρός και όχι αστροναύτης, όπως επιθυμούσε διακαώς από παιδί. Οπότε εκείνος πήρε το πτυχίο, το έβγαλε μια έγχρωμη φωτοτυπία και το έστειλε στους γονείς του. Κατόπιν αφοσιώθηκε πλήρως στο Διάστημα, αν και οι ιατρικές γνώσεις δεν πήγαν χαμένες, καθώς περιβάλλουν με κύρος και επιπλέον πειθώ τα παράτολμα σχέδιά του για κατάργηση του θανάτου.


Με τον «Mr Tesla», Ελον Μασκ, και άλλους επιστήμονες της Zero Gravity σε μια προσομείωση εκμηδένισης της βαρύτητας

Λύσεις από βλαστοκύτταρα

Πιο συγκεκριμένα, ο Διαμαντής ισχυρίζεται ότι «η Celularity είναι μια εταιρεία που θέτει κανονικά και απολύτως νόμιμα στο εμπόριο ιατρικές λύσεις που βασίζονται σε βλαστοκύτταρα από τον πλακούντα. Αυτή είναι η πηγή των πιο πλούσιων σε εποικοδομητική για τον οργανισμό αμινοξεϊκή δράση βλαστοκυττάρων, τα οποία μπορούν να καταπολεμήσουν τον καρκίνο, διάφορες αυτοάνοσες παθήσεις και πολλά άλλα νοσήματα. Επομένως, στα βλαστοκύτταρα κρύβεται το δυναμικό της παράτασης της ζωής επ’ αόριστον. Είμαι πεπεισμένος ότι το ανθρώπινο είδος θα αλλάξει εντελώς όχι σε 100, ούτε σε 50 ή σε 30 χρόνια. Πιστεύω ότι η επανάσταση του απεριόριστου βίου θα γίνει σε 20 χρόνια από σήμερα».

Προλογίζοντάς τον σε κάποια εκδήλωση, ο Μπιλ Κλίντον χαρακτήρισε τον Πίτερ Διαμαντή ως «το άκρον άωτον της αισιοδοξίας». Αλλά ο Διαμαντής δεν είναι απλώς αισιόδοξος και εκ φύσεως απίθανα επίμονος, κάποιος που δεν ησυχάζει αν δεν εκπληρώσει τα όνειρά του, αν δεν πετύχει τους στόχους του, όσο παλαβοί και αν φαίνονται σε οποιονδήποτε άλλον. Το βλέμμα του Διαμαντή στον σημερινό κόσμο πηγαίνει από τη μία καταπληκτική τεχνολογία στην άλλη, γεγονός που καθιστά απλώς ασυγχώρητη την καθήλωση της ανθρωπότητας στα αιώνια προβλήματα που την καταδυναστεύουν: «Δεν υπήρξε ποτέ μια πιο συναρπαστική εποχή για να ζει κάποιος από τη σημερινή. Εχουμε τρομερούς αισθητήρες, δίκτυα, τεχνητή νοημοσύνη, ρομποτική, τρισδιάστατη εκτύπωση, συνθετική Βιολογία, επαυξημένη πραγματικότητα, εικονική πραγματικότητα, ανοιχτό λογισμικό για κρυπτονομίσματα, ψηφιακή Ιατρική - όλες αυτές οι τεχνολογίες αλλάζουν τον κόσμο», λέει με ενθουσιασμό ο Πίτερ Διαμαντής.

Δεν ανακάλυψε, για νιοστή φορά τα τελευταία χρόνια, τα βλαστοκύτταρα και τις θαυματουργές τους ιδιότητες, αλλά γνωρίζει πολύ καλά ότι στο όνομά τους έχει δημιουργηθεί, κυρίως στις ΗΠΑ αλλά και παγκοσμίως, ένα ολόκληρο παραϊατρικό κύκλωμα εμπορίας ελπίδας. Χωρίς κανενός είδους εγγύηση και χωρίς αποδεδειγμένα αποτελέσματα, πάμπολλοι επιτήδειοι εκμεταλλεύονται την αγωνία -ή τη ματαιοδοξία- ευπόρων και υπόσχονται θεραπείες διά πάσαν νόσον κ.λπ. με βλαστοκύτταρα. Η αγορά είναι μεγάλη και οι ενδιαφερόμενοι να κερδίσουν την αθανασία αμέτρητοι. Εξ ου και ένα από τα μεγαλύτερα στοιχήματα του Διαμαντή είναι να πείσει ότι η δική του εταιρεία, η Celularity, διαφέρει ριζικά από οποιανδήποτε άλλη στον κλάδο.

Γι’ αυτό και συνεργάστηκε με τον δρα Μπομπ Χαρίρι, ο οποίος αφενός θεωρείται αυθεντία στη μελέτη των βλαστοκυττάρων και την αξιοποίηση των μοναδικών τους ιδιοτήτων στην Ιατρική και αφετέρου είναι ο ιδανικός συνέταιρος για τον Διαμαντή, καθώς είναι φτιαγμένος από το ίδιο υλικό: είναι γιατρός αλλά εντελώς συνεπαρμένος με το Διάστημα. Ο Χαρίρι ασχολείται με τα βλαστοκύτταρα από τη δεκαετία του ’80 και είναι της άποψης ότι «πολλές από τις βαρύτερες νόσους που απειλούν τη ζωή του ανθρώπου -για παράδειγμα, ο καρκίνος, το Αλτσχάιμερ, η αρθρίτιδα- στην πραγματικότητα είναι συμπτώματα μιας πάθησης: της γήρανσης. Συνεπώς, αντιμετωπίζονται με μία θεραπεία: βλαστοκύτταρα». Ο ίδιος παρατήρησε ότι ο πληθυσμός των βλαστοκυττάρων στον μυελό των οστών διαφόρων ασθενών του μειώνεται εκθετικά με την πάροδο της ηλικίας. Αριθμητικά η αναλογία είναι από 1 βλαστοκύτταρο ανά 20.000 κύτταρα στον οργανισμό ενός νηπίου έως 1 προς 20 εκατ. κύτταρα σε αυτόν ενός ηλικιωμένου ατόμου. «Αρα, καταλήγουμε στο ότι η πρωταρχική μας θέση ορίζει πως τα γηρατειά είναι στην πραγματικότητα ένα πρόβλημα στα βλαστοκύτταρα».

Οσο για τον Πίτερ Διαμαντή, δεν θα μπορούσε να είναι περισσότερο ένθερμος οπαδός αυτής της προσέγγισης που ψηλαφεί την αθανασία. Ο ίδιος τονίζει χαρακτηριστικά: «Σήμερα είμαι 56 ετών. Νιώθω όμως σαν να είμαι ένα 9χρονο παιδί. Στην πραγματικότητα, έχω την αίσθηση πως στο μεγαλύτερο μέρος του χρόνου μου είμαι 29 ετών. Και θέλω να δω όλα αυτά που θα γίνουν τα επόμενα 30-40 χρόνια».

Με τον Μπιλ Κλίντον και την Αριάννα Χάφινγκτον σε εκδήλωση του Clinton Global Initiative