Οι χαμένοι των εκλογών και οι αγωνίες τους

Όταν έβγαιναν τα εκλογικά αποτελέσματα, τα παλιά χρόνια, ξεκινούσαν άλλες καταστάσεις: Θρίαμβος για το νικήσαντα, πένθος για τον μαυρισθέντα. Αλλά να ήταν μόνο το πένθος, καλά θα ήταν. Το τι καζούρες σκαρφιζόντουσαν για να κοροϊδέψουν τον αντίπαλο, δεν περιγράφονται. Ιδού και ένα χαρακτηριστικό έμμετρο που φαίνεται να άρεσε πολύ, αφού μάλιστα το είχαν μελοποιήσει:

Απ' τα "άπατα" βγαλμένος
μιας κάλπης τα ιερά
και σαν πριν, μουτζουρωμένος
χαίρ' ω χαίρε φουκαρά!

Μερικές βδομάδες μετά όλοι ευχόντουσαν: "Και στις επόμενες εκλογές"...

Ας δούμε όμως κάποιες εύστοχες ψυχολογικές παρατηρήσεις του λογοτέχνη Παύλου Νιρβάνα γύρω από το θέμα:

«Ο χαμένος εις όλας τας εκλογάς, δεν ομοιάζει με κανένα άλλον χαμένον. Ούτε με τον χαμένον του χαρτοπαιγνίου, ούτε με τον χαμένον του διαγωνισμού, ούτε με τον χαμένον του λαχείου. Η χασούρα του είνε η τραγικωτέρα όλων. Απλούστατα, διότι ούτε την περιμένει, ούτε την φαντάζεται.

Όταν ποντάρη κανείς στον μπακαρά, πηγαίνει με την ελπίδα να δεχθή οχτάρι ή εννιαρι, αλλά είνε προετοιμασμένος να δεχθή και μπάκαν. Εις ένα διαγωνισμόν, όσον και μελετημένος αν είνε ο διαγωνιζόμενος, έχει υπ΄όψει του ότι μπορεί να ευρεθούν άλλοι καλύτεροί του και να τον φάνε, ή να τον φάη, επί τέλους, και η μεροληψία της Επιτροπής. Εις το λαχείον, όλοι περιμένομεν τον πρώτον αριθμόν, αλλά είμεθα συνηθισμένοι να μη κερδίζωμεν ούτε τον τελευταίον. Δεχόμεθα, λοιπόν, της τύχης τα γραμμένα, χωρίς μεγάλην κατάπληξιν και το παίρνομεν απόφασιν.

Ο χαμένος όμως της εκλογής –όλοι κάτι γνωρίζομεν εκ προσωπικής πείρας- είνε άλλο πράγμα. Αυτός, μέχρι της τελευταίας στιγμής, είνε βέβαιος περί της νίκης. Ακόμη και όταν τα αποτελέσματα βοούν εκ των προτέρων, είνε ξένος προς την πραγματικότητα. Πιστεύει την πίστιν του.

Και εις την πίστιν του τον ενισχύει η εφημερίς του, η οποία έχει την ιδίαν ακλόνητον πίστιν με αυτόν, είτε εκ ψυχολογικής ταυτότητος, είτε εξ επαγγελματικής υποχρεώσεως. Τον ενισχύει ο ομόφρων και ο ομοϊδεάτης που ευρίσκεται, εξ ίσου, εκτός πάσης πραγματικότητος. Τον ενισχύει ακόμη και το πείσμα απέναντι της αντιπάλου πίστεως.

-Θα τους φάμε!

Επί τέλους φθάνουν τα πρώτα μηνύματα της ήττης. Δεν τα πιστεύει. Έρχονται τα πρώτα δυσάρεστα αποτελέσματα της μάχης. Δεν τα πιστεύει. Περιμένει τα οριστικά αποτελέσματα. Έρχονται και τα οριστικά αποτελέσματα. Δεν τα πιστεύει ούτε αυτά ακόμη. Κάποιο λάθος θα έγινεν εις την διαβίβασιν των τηλεγραφημάτων. Περιμένει εισέτι το καθυστερούν αποτέλεσμα ενός μακρυνού χωριού, όπου ψηφίζουν πενήντα εκλογείς. Το περιμένει ανυπομόνως.

-Που ξέρεις; Μπορεί να μεταβληθούν τα πράγματα...

Συγκεντρούνται, κάποτε, όλα τα αποτελέσματα. Η νίκη των αντιπάλων του είνε βεβαία. Διατυμπανίζεται, πανηγυρίζεται, αποτελεί αναμφισβήτητον γεγονός.

-Μη βιάζεσθε! Φωνάζει. Αφήστε να δούμε ακόμα...

Βλέπει, επί τέλους, την πικράν αλήθειαν. Την αντιμετωπίζει κατά πρόσωπον. Την ψηλαφεί. Είνε χαμένος. Αλλά δεν θέλει να παραδεχθή ακόμη την πραγματικότητα. Η πίστις του ομοιάζει με κάθε πίστιν, που απορρέει από μίαν βαθυτέραν ανάγκην της ψυχής.

Δεν υπάρχει, ωρισμένως, πικρότερον πράγμα, από την διάψευσιν μιάς πίστεως. Η διάψευσις μιας ελπίδος είνε τίποτε εμπρός της. Γι΄αυτό ο χαμένος της εκλογής είνε ένα τραγικόν πρόσωπον. Όχι τόσον, διότι έχασε την εκλογήν, όσον διότι είχεν απόλυτον πεποίθησιν ότι θα την κερδίση».

(«Εστία», 1928, Παύλος Νιρβάνας)