Θάνος Ασκητής: Ο ρόλος της ωκυτοκίνης στον έρωτα

Ο Αγιος Βαλεντίνος έχει καθιερωθεί ως η επίσημη γιορτή των ερωτευμένων. Λουλούδια, δώρα, ρομαντικά δείπνα και υποσχόμενες ερωτικές βραδιές είναι οι πρωταγωνιστές της συγκεκριμένης μέρας. Μια ορισμένη ημερομηνία τον χρόνο που μας δείχνει αν είμαστε ερωτευμένοι. Ή που μας επιβάλλει να είμαστε ερωτευμένοι ώστε να μη νιώθουμε ότι διαφέρουμε από το σύνολο. Είναι όμως αυτό το νόημα των πραγματικά ερωτευμένων; Ετσι λειτουργεί ο πραγματικός έρωτας;

Τι είναι ο έρωτας;

Ο έρωτας είναι ένα συναίσθημα που απασχολεί εδώ και πολλά χρόνια τόσο τις ρομαντικές ψυχές των ποιητών όσο πλέον και τους ίδιους τους επιστήμονες. Από τη δεκαετία του ’60 η ψυχολόγος Ντόροθι Τένοβ άρχισε να μελετά την κατάσταση του να είναι κανείς ερωτευμένος. Στην έρευνά της ανακάλυψε ότι οι περισσότεροι από τους ερωτευμένους που εξέτασε ξοδεύουν το 85%-100% της ημέρας για να σκέφτονται το «αντικείμενο της αγάπης τους». Ετσι, χρησιμοποίησε μια νέα επιστημονική ορολογία για να περιγράψει αυτή την κατάσταση, «limerence», η οποία σηματοδοτεί την ακούσια, νοητική και συναισθηματική κατάσταση της έντονης ερωτικής επιθυμίας για έναν άλλον άνθρωπο. Αυτό φανερώνει την καταλυτική υπόσταση του έρωτα, που κυριεύει τους ερωτευμένους και δεν τους αφήνει να σκεφτούν τίποτε άλλο. 

Τι είναι η ωκυτοκίνη; 

Η ωκυτοκίνη είναι η ορμόνη του έρωτα, της αγκαλιάς, της σύνδεσης. Πρόκειται για ένα νευροπεπτίδιο, μια νευρο-ορμόνη, που εκκρίνεται από νευρικά κύτταρα της περιοχής του υποθαλάμου. Το όνομά της προέρχεται από τον συνδυασμό των λέξεων «ωκύς» και «τόκος» που σημαίνει γρήγορος τοκετός. Ετσι εξηγείται και το γεγονός ότι είναι μία ορμόνη πραγματικά απαραίτητη κατά τον τοκετό. Εκτός από εκείνη την περίοδο, εντοπίζεται κατά τον θηλασμό, τη λοχεία, τον οργασμό και τη σωματική επαφή.

Ωκυτοκίνη και συναίσθημα

Η ωκυτοκίνη εμπλέκεται σε ένα ευρύ φάσμα φυσιολογικών, συμπεριφορικών και κοινωνικών διαδικασιών. Εχει κερδίσει επάξια τη δημοσιότητά της για την αίσθηση του δεσίματος της μητέρας με το βρέφος, αλλά και μεταξύ των συντρόφων στα ζευγάρια. Οπως εξηγεί ο δρ ΜακΝτόναλντ: «Στους ανθρώπους, απελευθερώνεται ωκυτοκίνη όταν αγκαλιάζονται ή βιώνουν ευχάριστη φυσική επαφή και παίζει κεντρικό ρόλο στον κύκλο της σεξουαλικής απόκρισης». Ο ΜακΝτόναλντ συνεχίζει: «Γνωρίζουμε ότι η οπτική επαφή, η οποία επηρεάζεται από την ωκυτοκίνη, είναι ζωτικής σημασίας στην πολύ στενή, συναισθηματική επικοινωνία». Πιο συγκεκριμένα, ο νευροβιολόγος Ντερκ Σίιλ (2013) καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η ωκυτοκίνη ενισχύει το σύστημα ανταμοιβής στους ανδρικούς εγκεφάλους όταν αντικρίζουν το πρόσωπο των συντρόφων τους.

Ωκυτοκίνη και σεξουαλικότητα

Η επίδρασή της, ωστόσο, δεν περιορίζεται μόνο στον συναισθηματικό κόσμο, αλλά είναι παρούσα και στη σεξουαλική πράξη. Και στα δύο φύλα, η σεξουαλική δραστηριότητα προκαλεί την απελευθέρωση της ωκυτοκίνης, η οποία παίζει σημαντικό ρόλο στη στύση και τον οργασμό. Κάποιοι ερευνητές τονίζουν τη σχέση που υπάρχει μεταξύ της συγκέντρωσης της ωκυτοκίνης και της έντασης του οργασμού. Επιπλέον, βρέθηκε ότι μακροχρόνια λήψη ωκυτοκίνης σε προεμμηνοπαυσιακές και μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες βελτίωσε τη σεξουαλική τους λειτουργία και μείωσε τα συμπτώματα της κατάθλιψης. Περισσότερες μελέτες στα επίπεδα του αίματος και τους γενετικούς παράγοντες σε καταθλιπτικούς ασθενείς αφήνουν περιθώρια στην πιθανότητα αυτή η ορμόνη να παίζει έναν ρόλο και στη θεραπεία της κλινικής κατάθλιψης, που με τη σειρά της επηρεάζει και αυτή αρνητικά τη σεξουαλικότητα.

Ωκυτοκίνη και Ψυχιατρική

Με αυτή την ανακάλυψη ανοίγει άλλη μία πόρτα για τις ευεργετικές ιδιότητες της ωκυτοκίνης στον άνθρωπο, ερωτευμένο και μη. Σύμφωνα με μια άλλη μελέτη Γερμανών επιστήμονων, η ωκυτοκίνη κάνει τους ανθρώπους να νιώθουν εξωστρεφείς και εξετάζεται το ενδεχόμενο να χρησιμοποιηθεί ως πιθανή θεραπεία για τα συμπτώματα του αυτισμού. Οι θετικές της ιδιότητες έχουν οδηγήσει την επιστημονική κοινότητα να τη θεωρεί πολλά υποσχόμενη ορμόνη για ψυχοθεραπευτικές παρεμβάσεις και θεραπεία πολυάριθμων ψυχιατρικών ασθενειών. Πιο συγκεκριμένα, προορίζεται για ψυχιατρικές διαταραχές που χαρακτηρίζονται από επίμονο φόβο, επαναληπτική συμπεριφορά, μειωμένο αίσθημα εμπιστοσύνης και αποφυγή κοινωνικών επαφών. 

Ο ρόλος της στον έρωτα 

Μια μελέτη από το Πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνας τόνισε τις ηρεμιστικές ιδιότητες της ωκυτοκίνης ιδιαίτερα στις γυναίκες κατά τη διάρκεια της αγκαλιάς αλλά και μετά, ενώ στις πολύ δεμένες σχέσεις, όπως έχει αποδειχτεί από άλλες μελέτες, τα επίπεδά της είναι ιδιαιτέρως υψηλά. Γι’ αυτό, αγκαλιαστείτε όσο περισσότερο μπορείτε. Αφιερώστε χρόνο στο να αγκαλιάζετε καθημερινά τον σύντροφό σας, για να αυξήσετε την ωκυτοκίνη σας και συνεπώς να ενισχύσετε τον έρωτά σας.

Με αφορμή λοιπόν την ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου, είναι καλό τα ζευγάρια να έχουν πάντα στο μυαλό τους όλες αυτές τις ευεργετικές ιδιότητες του έρωτα -και της ωκυτοκίνης φυσικά- και να μην τον θυμούνται καταναγκαστικά μόνο τη συγκεκριμένη ημερομηνία. Ο έρωτας είναι ένα συναίσθημα έντονο που δεν φυλακίζεται σε ημερολογιακές τυπολατρίες, αλλά παραμένει διάχυτο σε κάθε γιορτή και αργία. Είναι μια συναισθηματική κατάσταση που, όπως φαίνεται, αγγίζει περισσότερο το μυαλό παρά την καρδιά και αυτό είναι που τον κάνει αήττητο. 
Μας γεμίζει ζωντάνια, ευφορία και ευχαρίστηση, ενώ τον εορτασμό του δεν θα πρέπει να τον περιορίζουμε μόνο σε μία μέρα. Στον έρωτα, όπως και στη σχέση μας, θα πρέπει να φερόμαστε με τρόπο γιορτινό κάθε στιγμή.

Ινστιτούτο Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας, τηλ.: 210 7789890, δωρεάν Συμβουλευτική Γραμμή Σεξουαλικής Υγείας 210 7797979 - Δευτέρα - Παρασκευή 10.00-14.00 και 
16.00-20.00. Για θέματα άρθρων 
που θα θέλατε να γραφτούν, παρακαλώ ενημερώστε μας 
(e-mail: thanosaskitis@askitis.gr)

Διαβάστε περισσότερα άρθρα του Θάνου Ασκιτή εδώ