Το Ίντερνετ του μέλλοντος - Νέο ψαχτήρι θα κάνει το... γκουγκλάρισμα να μοιάζει αργό και «χαζό»
18.01.202322:00
Το ChatGPT έρχεται ν' αλλάξει το πώς αναζητούνται οι πληροφορίες στο Διαδίκτυο
Οι πιο ενθουσιώδεις θεωρούν το ChatGPT κάτι σαν το «iPhone των μηχανών αναζήτησης», δηλαδή ένα ψηφιακό εργαλείο τόσο προηγμένο σε σχέση με τα υπάρχοντα ώστε η έλευσή του αποτελεί μια επανάσταση κοσμογονικών διαστάσεων ανάλογη με εκείνην που προκάλεσε το πρώτο iPhone της Apple. Η άποψη αυτή αποδίδει σχεδόν μεσσιανικές ιδιότητες στο ChatGPT, ένα «ψαχτήρι-τρανσφόρμερ» από το μέλλον, που έρχεται για να αλλάξει ό,τι γνώριζε μέχρι σήμερα η ανθρωπότητα για το πώς αναζητούνται οι πληροφορίες στο Διαδίκτυο.
Κάτι που θα καταστήσει, σχεδόν αυτοστιγμεί, απαρχαιωμένη ακόμη και την κορυφαία μηχανή αναζήτησης, το Google. Κυρίως διότι σε ό,τι αφορά την επικοινωνία με τον έμψυχο χρήστη, οι δυνατότητες του ChatGPT φτάνουν πολύ πέρα από τους αυτοματοποιημένους διαλόγους και τις αυστηρά τυποποιημένες αντιδράσεις ενός chatbot, όπως αυτά που λειτουργούν ήδη στον τομέα της εξυπηρέτησης πελατών, σε τράπεζες, online καταστήματα κ.λπ.
Υιοθετώντας μια περισσότερο συντηρητική θέση, οι πιο επιφυλακτικοί και ψύχραιμοι οπωσδήποτε αντιμετωπίζουν το ChatGPT ως ένα σημαντικό βήμα για τις μηχανές Τεχνητής Νοημοσύνης, χωρίς όμως να το βαφτίζουν «ψηφιακό δήμιο που θα αποκεφαλίσει το Google». Ισως δεν έχει έρθει ακόμη η στιγμή που ένα chatbot θα μπορούσε να προσφέρει κάτι περισσότερο από τις υπηρεσίες μιας βοηθού η οποία εκτελεί ορισμένες βασικές εντολές, όπως η Siri της Apple και η Alexa της Amazon. Πάντως, ο χολιγουντιανός σταρ Ράιαν Ρέινολντς (πρώην σύζυγος της Μπλέικ Λάιβλι και της Σκάρλετ Γιοχάνσον, μεταξύ άλλων ιδιοτήτων) πρωταγωνίστησε σε διαφημιστικό της δικής του εταιρείας κινητής τηλεφωνίας, δίνοντας ειδική παραγγελία για το κείμενο του σποτ στο ChatGPT. Εμμέσως ο Ρέινολντς έδωσε ψήφο εμπιστοσύνης στο ChatGPT, συνδέοντάς το συμβολικά με την επιχείρηση αλλά και το πρόσωπό του.
Πολύ σχηματικά, το ChatGPT είναι το πιο εξελιγμένο ρομπότ λεκτικής αλληλεπίδρασης με τον άνθρωπο -κοινώς chatbot- που έχει κατασκευαστεί μέχρι στιγμής. Δημιουργός του είναι η αμερικανική εταιρεία Τεχνητής Νοημοσύνης OpenAI, ενώ το όνομά του αναλύεται και αποκωδικοποιείται ως εξής: Chat είναι η συζήτηση, ενώ το GPT είναι αρκτικόλεξο, από το «Generative Pre-trained Transformer». Το δεύτερο συνθετικό του ChatGPT, ομολογουμένως, προξενεί δέος: Αν μη τι άλλο, αυτό το «Generative Pre-trained Transformer» (Παραγωγικός Προ-εκπαιδευμένος Μεταλλάκτης) δημιουργεί αυτομάτως συνειρμούς προς καταστάσεις που μόνο η επιστημονική φαντασία -και δη η καλπάζουσα- θα μπορούσε να αποτυπώσει.
Οι ειδικοί εξηγούν ότι τα ρομπότ βοηθούν να καλυφθούν οι ελλείψεις που υπάρχουν σε εργάτες σκληρών εργασιών στη βιομηχανία και ανοίγουν νέες θέσεις εργασίας σε άλλους τομείς
Ποιοτικό άλμα
Στην πραγματικότητα, το ChatGPT είναι μια ισχυρή πρόγευση του άμεσου μέλλοντος. Κάποιοι θεωρούν ότι φέρνει το τέλος των συμβατικών μηχανών αναζήτησης στο Διαδίκτυο, ακόμη και της κολοσσιαίας Google, η οποία έχει ταυτιστεί τα τελευταία χρόνια με την ίδια την πράξη της αναζήτησης.
Ενδεχομένως, λοιπόν, η ρηματοποιημένη έννοια «γκουγκλάρω» να βρίσκεται ήδη στη δύση της, εφόσον το ChatGPT εισάγει μια εντελώς διαφορετική, απείρως πιο σύνθετη από εκείνη της Google, πρόσβαση στην πληροφορία μέσω Ιντερνετ. Το ποιοτικό άλμα που επιχειρείται με το συγκεκριμένο αλλά και κάθε chatbot που θα ακολουθήσει, συνίσταται στο ότι ο χρήστης του Διαδικτύου δεν λαμβάνει απλώς έναν κατάλογο με διευθύνσεις στις οποίες θα πρέπει να ανατρέξει προκειμένου να βρει την καλύτερη δυνατή απάντηση στο ερώτημα που απηύθυνε αρχικά στο Google.
Τα chatbot προσφέρουν στον χρήστη μια ολοκληρωμένη, συγκεκριμένη και συνήθως εντελώς εξατομικευμένη απάντηση. Κι αυτό διότι το βασικό προσόν ενός «μηχανήματος» όπως το ChatGPT είναι η ικανότητά του να πραγματοποιεί συλλογισμούς, να επιλέγει και να συνδυάζει πληροφορίες από μια απεραντοσύνη δεκάδων δισεκατομμυρίων δεδομένων.
Το ψηφιακό αυτό «θαύμα» οφείλεται, σχεδόν αποκλειστικά, στην πρόοδο των εφαρμογών Τεχνητής Νοημοσύνης. Χάρη σε αυτήν τα ρομπότ μπορούν πλέον να απομιμούνται τον ανθρώπινο τρόπο σκέψης, να συσσωρεύουν γνώσεις και να προσφέρουν απαντήσεις σε εξαιρετικά περίπλοκα ή ακόμη και σουρεαλιστικά ερωτήματα. Οπως το ακόλουθο: «Εξήγησε πώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί εποικοδομητικά η Τεχνητή Νοημοσύνη, αλλά γράψε μου κάθε πρόταση της απάντησής σου στο ύφος κάποιου που δεν θα έχανε ευκαιρία να καυχηθεί για το πόσο μεγάλες είναι οι κολοκύθες τις οποίες καλλιεργεί». Αυτό είναι ένα πραγματικό παράδειγμα, ένα ζήτημα εντελώς παράλογο, εξεπίτηδες, το οποίο ετέθη στο ChatGPT με στόχο να ελεγχθεί η αντίδρασή του.
Το δε ChatGPT απάντησε ότι «η χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης με θετικό τρόπο σχετίζεται με το πρόβλημα του ευφυούς παράγοντα -όπως ένα μηχάνημα με Τεχνητή Νοημοσύνη- το οποίο λειτουργεί κατά έναν τρόπο που συνδέει τους στόχους μας με τις αξίες μας. Αλλά, ενώ δεν θα ήθελα να παρεξηγηθώ σαν επηρμένος, δεν μπορώ παρά να σου πω ότι οι δικές μου κολοκύθες είναι οι μεγαλύτερες που θα βρεις φέτος, όπου και αν κοιτάξεις. Αλλά, ναι, η ενάρετη Τεχνητή Νοημοσύνη είναι σημαντική και είμαι χαρούμενο (σ.σ.: το chatbot ChatGPT) που το συζητάμε τώρα. Και, πού ’σαι, αν θέλεις να δεις κάποιες πραγματικά τεράστιες κολοκύθες, πέρνα καμιά φορά από το σπίτι μου» κ.λπ.
Εντοπισμός σφαλμάτων
Φυσικά, οι δυνατότητες του ChatGPT δεν εξαντλούνται στις παραδοξολογίες και τους παραλογισμούς. Ενα από τα δυνατά σημεία του, φερ’ ειπείν, είναι ο εντοπισμός αβλεψιών και σφαλμάτων στις ατελείωτες σειρές συμβόλων βάσει των οποίων γράφεται ο κώδικας για τις ψηφιακές εφαρμογές. Αλλά εξίσου χρήσιμη αποδεικνύεται η επέμβαση του ChatGPT για την απλούστευση και εκλαΐκευση περίπλοκων εννοιών, από τον χώρο των θετικών επιστημών και όχι μόνο. Ετσι, όταν το ChatGPT θα είναι ελεύθερα προσβάσιμο για το κοινό, όποιος ενδιαφέρεται, π.χ., για τις μαύρες τρύπες του Διαστήματος και πώς αναγκάζουν τον χρόνο να ακολουθήσει καμπύλη τροχιά ή οτιδήποτε παρόμοιο, αντί για αναζήτηση στο Google, η πληροφορία θα παρέχεται από το ChatGPT.
Το οποίο θα γνωρίζει ήδη το γνωστικό και αντιληπτικό επίπεδο του εκάστοτε χρήστη ξεχωριστά, θα λαμβάνει υπόψη του προηγούμενες αναζητήσεις κ.ο.κ., οπότε θα παρέχει τα δεδομένα που ζητούνται, ακριβώς προσαρμοσμένα στις εντελώς ιδιαίτερες απαιτήσεις καθενός. Επιπλέον, αυτές οι πληροφορίες δεν θα παρουσιάζονται σαν λίστα με απεριόριστες πλην χαοτικές εναλλακτικές επιλογές, αλλά υπό μορφήν κειμένου, το οποίο συντάσσεται αυτόματα και «στα μέτρα» του μεμονωμένου ενδιαφερόμενου.
Το ίδιο ισχύει για φοιτητικές εργασίες, καθώς ο σπουδαστής θα μπορεί απλώς να ζητήσει από το ChatGPT να συμπληρώσει μερικές παραγράφους στο υπό σύνταξη κείμενό του, για οποιοδήποτε θέμα. Στην περίπτωση αυτή, βεβαίως, θα πρέπει να εκσυγχρονιστούν οι μέθοδοι ελέγχου για την πρωτοτυπία των φοιτητικών εργασιών και την πάταξη της λογοκλοπής - αλλά αυτό είναι ένα πρόβλημα δεύτερης τάξης, το οποίο θα πρέπει να αντιμετωπιστεί εν καιρώ, εφόσον προκύψει κ.ο.κ.
Αλλα πεδία στα οποία προβλέπεται να διαπρέπει το ChatGPT είναι η πρώτη υποδοχή ασθενών και η καταγραφή προβλημάτων - ακόμη και ψυχικής υγείας: Εν είδει πειράματος, κάποιος προσέτρεξε για βοήθεια στο ChatGPT, ζητώντας του «να προσποιηθείς ότι είσαι ο ψυχοθεραπευτής μου, εξειδικευμένος στη Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία. Θα φερθείς σαν να με κουράρεις για χρόνια και ξέρεις ακόμη και τα μύχια αισθήματά μου, τους εσφαλμένους τρόπους που σκέφτομαι κ.λπ.
Δεν θέλω να μου απαγγείλεις ό,τι ξέρεις, αλλά να εστιάσεις στο άγχος που νιώθω τώρα, να με ρωτήσεις διάφορα και να μου κάνεις σύντομες παρατηρήσεις». Το ChatGPT ανταποκρίθηκε αμέσως και προσάρμοσε τα μηνύματα που αντάλλαξε με τον υποτιθέμενο ασθενή ακριβώς όπως του ζητήθηκε. Ταυτόχρονα, όμως, επισημαίνεται ότι ChatGPT δεν είναι αλάνθαστο - δεν έχει φτάσει καν στο ανώτατο επίπεδο της εξέλιξής του βάσει της υπάρχουσας τεχνολογίας. Λόγου χάρη, οι αντιδράσεις του ChatGPT, μολονότι είναι πολύ πιο σύνθετες από τα κοινά chatbot-τηλεφωνητές, παραμένουν σε ένα στάδιο στοιχειώδους, βασικής επικοινωνίας.
Οι δόσεις ελεύθερης δημιουργικότητας στη σύνταξη προτάσεων είναι περιορισμένη, ασχέτως εάν βασίζεται σε δισεκατομμύρια παραδείγματα τα οποία αντλούνται από τη δεξαμενή των γνώσεών του. Μια δεξαμενή με αποθηκευμένες «γνώσεις», που όμως κατ’ ανάγκην παραμένουν κάπως στατικές, εν αντιθέσει με το Google που, ως μηχανή αναζήτησης, κινείται τόσο στη συγχρονία όσο και τη διαχρονία, συμπεριλαμβάνοντας οτιδήποτε σχετικό με το εκάστοτε θέμα που ενδιαφέρει τον χρήστη, από τα παλαιότερα δημοσιεύματα έως εκείνα της τελευταίας στιγμής.
Γι’ αυτό και, όταν κάποιος δοκίμασε να αναθέσει στο ChatGPT να γράψει κείμενα για μια παράσταση κωμωδίας stand up, τα αστεία που επινόησε το ρομπότ ήταν βαθιάς κατάψυξης, επικεντρωμένα στον Ντόναλντ Τραμπ κ.λπ. Επίσης, εκτός από όσα δεν μπορεί να επεξεργαστεί και να μεταδώσει, λόγω των τεχνικών περιορισμών του, υπάρχουν ζητήματα τα οποία είναι προγραμματισμένο να μην αγγίζει. Σε αυτά συγκαταλέγονται οι πολιτικές ακρότητες (π.χ. ο ναζισμός), η βία, η προσβολή της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, οι βωμολοχίες κ.λπ. Υπ’ αυτή την έννοια, το ChatGPT είναι ένας κήρυκας της πολιτικής ορθότητας μεταμφιεσμένος σε ρομπότ με την τελευταία λέξη της τεχνολογίας Τεχνητής Νοημοσύνης.
Το μέλλον των ρομπότ
Με έκδηλη χαρά και υπερηφάνεια, ο πρόεδρος της εταιρείας OpenAI, Γκρεγκ Μπρόκμαν, ανακοίνωσε πριν από μερικές εβδομάδες μέσω των social media ότι μέσα σε μόλις 5 ημέρες, περισσότερα από 1 εκατομμύριο άτομα δήλωσαν συμμετοχή για τη διαδικασία δοκιμής του ChatGPT. Ακολούθως, στο Διαδίκτυο κυκλοφόρησαν δεκάδες στιγμιότυπα οθόνης με τους διαλόγους που διαμείφθηκαν ανάμεσα στους χρήστες και το chatbot-ψαχτήρι του αύριο.
Η OpenAI θεωρείται ως ένα από τα πιο δυναμικά και επιτυχημένα εργαστήρια στον κόσμο, ειδικά για την παραγωγή καινοτόμων εφαρμογών Τεχνητής Νοημοσύνης. Παραδόξως, όμως, ενώ το ChatGPT χαρακτηρίζεται εν δυνάμει «Google killer», μεγάλο μέρος της τεχνολογικής εξέλιξης στην οποία βασίζεται η σχεδίασή του έχει γίνει από την ίδια την Google. Το κρίσιμο στοιχείο είναι η γλώσσα LaMDA (Language Model for Dialogue Applications, δηλαδή Πρότυπη Γλώσσα για Εφαρμογές Διαλόγου), η οποία αποτελεί κομμάτι της γενναίας, συστηματικής επένδυσης της Google στα chatbots και την Τεχνητή Νοημοσύνη, κάτι που κάνουν επίσης οι περισσότεροι από τους οικουμενικούς γίγαντες της ψηφιακής τεχνολογίας.
Είναι γνωστό, δε, ότι η Google έχει προχωρήσει πολύ στην κατασκευή ενός chatbot με δυνατότητες που δεν απέχουν πολύ από εκείνες του ChatGPT, είναι όμως κυρίως οικονομικοί οι λόγοι που υπαγορεύουν την επιβράδυνση της ένταξής του στη διαδικτυακή καθημερινότητα. Διότι, επί του παρόντος τουλάχιστον, δεν διακρίνεται τρόπος εκμετάλλευσης των δυνατοτήτων ενός έξυπνου chatbot για την προσέλκυση διαφημίσεων. Συνεπώς, με δεδομένο ότι το 80% των εσόδων της Google προέρχεται από την επί πληρωμή προώθηση προϊόντων και υπηρεσιών, τα ρομπότ λεκτικής αλληλεπίδρασης τύπου ChatGPT δεν προβλέπεται να επικρατήσουν στο αμέσως προβλεπτό μέλλον.
Εκτός εάν η Google βρει τον τρόπο να ενσωματώσει στοιχεία των εκπληκτικών -έστω και τεχνητών- δεξιοτήτων των chatbot νέας γενιάς στην ήδη κυρίαρχη μηχανή αναζήτησης. Εως τότε, μια άσκηση που θα μπορούσε να τεθεί στο ChatGPT είναι ακριβώς αυτό: pώς θα αντικαταστήσουν τα ρομπότ τον παραδοσιακό πακτωλό των διαφημίσεων, ο οποίος, ενδεικτικά, απέφερε στην Google περίπου 40 δισ. δολάρια μόνο για το τελευταίο τετράμηνο του 2022;