Επιστροφή στα πλήκτρα για καλύτερη ψυχική υγεία: Από τα smartphones των 1500 ευρώ στα κινητά με πορτάκι των 60

Πορτάκι, μεγάλα κουμπιά με νούμερα και μικρά γράμματα της αλφαβήτα, ένα πλήκτρο με ένα πράσινο τηλέφωνο και ένα με κόκκινο και το στρογγυλό κουμπί στη μέση που μας πλοηγεί στο μενού και στις εφαρμογές που έχει μέσα η συσκευή. Αυτό είναι το παραδοσιακό κινητό τηλέφωνο που όλοι κρατήσαμε στα χέρια μας κάποια στιγμή – άλλοι για μεγαλύτερο διάστημα, άλλοι για μικρότερο. Για πολλά χρόνια τώρα αυτού του είδους τα τηλέφωνα συνεχίζουν να υπάρχουν στην αγορά για τεχνολογικούς πελάτες μεγάλης ηλικίας που δεν μπορούν να κατανοήσουν πως χρησιμοποιείται ένα smartphone. Οι λειτουργείες τους περιορίζονται απλά στο να καλούν κάποιον, να στέλνουν μηνύματα και σε εξαιρετικές περιπτώσεις να έχουν ένα ξυπνητήρι και μια πολύ απλή κάμερα.

Αυτά τα κινητά τηλέφωνα, που σε τίποτα δεν μπορούν να συγκριθούν με τα εξελιγμένα android και ios λογισμικά, φαίνεται όμως να προσφέρουν κάτι που τα υπόλοιπα «έξυπνα» τηλέφωνα δεν μπορούν. Όλο και περισσότεροι άνθρωποι λοιπόν, που ασπάζονται έναν πιο «αργό» τρόπο ζωής, φαίνεται ότι υιοθετούν την χρήση αυτών των συσκευών, προτιμώντας να θυσιάσουν ορισμένες ψηφιακές διευκολύνσεις μπροστά στην ηρεμία και την ευζωία που προσφέρει ένα κινητό με πορτάκι, κουμπιά και πέντε βασικές λειτουργίες. Το κίνητρό τους; Η επιθυμία να ανακτήσουν την ευημερία τους, να επανασυνδεθούν με τον πραγματικό κόσμο και να ξεφύγουν από τα νύχια της συνεχούς συνδεσιμότητας.

Τι μου προσφέρει ένα παραδοσιακό κινητό τηλέφωνο;
Τα τελευταία χρόνια τα smartphones είναι οι μόνιμοι σύντροφοί μας. Παρέχουν πρόσβαση στα πάντα, από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μέχρι τις τραπεζικές συναλλαγές, την ψυχαγωγία και τα μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου της εργασίας μας - όλα στην παλάμη των χεριών μας. Σε μια εποχή λοιπόν όπου η ζωή μας είναι συνυφασμένη με τον ψηφιακό κόσμο, η ιδέα να παρατήσουμε ένα iPhone για ένα flip phone μοιάζει σχεδόν αδιανόητη. Ωστόσο, με αυτή την ευκολία των πρώτων έρχεται και ένα τίμημα. Μελέτες έχουν δείξει ότι ο υπερβολικός χρόνος στην οθόνη, ειδικά στα smartphones, μπορεί να συμβάλει σε άγχος, κατάθλιψη και μείωση των προσωπικών αλληλεπιδράσεων. Η ανάγκη να παραμένουμε συνδεδεμένοι 24 ώρες το 24ωρο μπορεί να γίνει πιεστική, αφήνοντας τους ανθρώπους να αισθάνονται ψυχικά εξαντλημένοι και κοινωνικά απομονωμένοι.

Εδώ μπαίνει το flip phone (το κινητό με πορτάκι), ως ένα σύμβολο απλούστερων εποχών που αντίθεση με τα αντίστοιχα smartphone, έχει σχεδιαστεί με γνώμονα τη βασική λειτουργικότητα. Δεν υπάρχει ατελείωτη κύλιση, ούτε ειδοποιήσεις που κάνουν ήχους κάθε λίγα δευτερόλεπτα, ούτε εφαρμογές που έχουν σχεδιαστεί για να μας κρατούν κολλημένους στην οθόνη. Για όσους αναζητούν ένα διάλειμμα από τον συνεχή καταιγισμό πληροφοριών, τα flip phones φαίνεται να προσφέρουν μια ιδανική ψηφιακή αποτοξίνωση.
Το κόστος είναι επίσης ένας σημαντικός παράγοντας, καθώς μεγάλο μέρος του αγοραστικού κοινού θεωρεί την τιμή των περισσότερων smartphones απαγορευτική. Έτσι, για αυτούς που δίνουν έως και 2000 για ένα κινητό τηλέφωνο φαίνεται να υπάρχουν κι εκείνοι που προτιμούν να δώσουν 100 ευρώ για μια συσκευή που θα κάνει απλώς αυτό που λέει το όνομά της: να τηλεφωνεί.

Ανακαλύπτοντας εκ νέου την ανθρώπινη σύνδεση
Μία από τις πιο βαθιές επιπτώσεις της μετάβασης σε ένα flip phone ωστόσο, είναι ο τρόπος με τον οποίο αλλάζει τις κοινωνικές μας αλληλεπιδράσεις. Χωρίς την απόσπαση της προσοχής από ένα smartphone, πολλοί ανακαλύπτουν ότι είναι πιο παρόντες στις συζητήσεις. Αντί ελέγχουν το Instagram ή να απαντούν σε ένα email όσο συνομιλούν με κάποιον, ασχολούνται πλήρως με το πρόσωπο που έχουν απέναντί τους. Πολλοί θεωρούν ότι αυτή η μετατόπιση της εστίασης μπορεί να οδηγήσει σε βαθύτερες, πιο ουσιαστικές συνδέσεις με την οικογένεια, τους φίλους, ακόμη και με αγνώστους.
Επιπλέον, η απουσία κοινωνικών μέσων και εφαρμογών άμεσων μηνυμάτων στα flip phones αναγκάζει τους ανθρώπους να είναι πιο προσηλωμένοι στην επικοινωνία τους. Οι άνθρωποι σηκώνουν και πάλι το τηλέφωνο για να καλέσουν αγαπημένα τους πρόσωπα ή να κανονίσουν συναντήσεις πρόσωπο με πρόσωπο, επαναφέροντας την προσωπική πινελιά στις αλληλεπιδράσεις τους.

Ένα μικρό τίμημα;
Φυσικά, η επιστροφή σε ένα κινητό τηλέφωνο δεν είναι απαλλαγμένη από τις προκλήσεις της. Πρώτον, η έλλειψη λειτουργικότητας smartphone σημαίνει ότι οι χρήστες χάνουν ευκολίες όπως το GPS, το mobile banking και τη δυνατότητα γρήγορης αναζήτησης πληροφοριών στο διαδίκτυο. Οι καθημερινές εργασίες που κάποτε μπορούσαν να γίνουν με ένα πάτημα, απαιτούν τώρα περισσότερο προγραμματισμό και προνοητικότητα. Επιπλέον, πολλοί άνθρωποι βρίσκουν δύσκολο να προσαρμοστούν στην πληκτρολόγηση σε αριθμητικό πληκτρολόγιο μετά από χρόνια χρήσης οθονών αφής.
Αλλά αυτές οι ενοχλήσεις είναι ακριβώς αυτό που μερικοί άνθρωποι βρίσκουν ελκυστικό. Η αδυναμία να ελέγχουν συνεχώς το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο ή να μετακινούνται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να νιώθουν σαν ένα βάρος που τους έχει φύγει από τους ώμους. Η επιστροφή στην απλότητα τους επιτρέπει να επιβραδύνουν και να απολαμβάνουν τις στιγμές της ζωής χωρίς τη συνεχή πίεση να είναι «σε λειτουργία». Διαπιστώνουν ότι είναι πιο παραγωγικοί, λιγότερο αγχωμένοι και πιο συντονισμένοι με το περιβάλλον τους.

Μια αυξανόμενη τάση με διαρκή αντίκτυπο
Η τάση της επιστροφής στα κινητά τηλέφωνα είναι κάτι περισσότερο από μια νοσταλγική νεύση στο παρελθόν. Για πολλούς είναι μια συνειδητή απόφαση να δοθεί προτεραιότητα στην ψυχική υγεία και την ευημερία. Καθώς όλο και περισσότεροι άνθρωποι κάνουν αυτή τη στροφή, είναι σαφές ότι δεν πρόκειται απλώς για μια φευγαλέα μόδα, αλλά για ένα κίνημα προς την ανάκτηση του ελέγχου του χρόνου και της προσοχής του ατόμου. Για όσους έχουν κάνει το άλμα, τα οφέλη φαίνεται να επεκτείνονται πέρα από την προσωπική ευημερία, καθώς αναφέρουν ότι αισθάνονται πιο συνδεδεμένοι με τον κόσμο γύρω τους, πιο παρόντες στις σχέσεις τους και πιο ικανοποιημένοι από την καθημερινή τους ζωή.
Είναι όμως αυτή η επιστροφή τελικά και η πιο σωστή επιλογή, ή μήπως δαιμονοποιούμε την τεχνολογία για να καλύψουμε την έλλειψη των δικών μας προσωπικών ορίων στη χρήση της;