Online Haters: Ποιοι είναι οι ανώνυμοι υβριστές του διαδικτύου;

Το 2017 οι επιτυχημένες πολυεθνικές πριν κάνουν οποιαδήποτε μεγάλη διαδικτυακή καμπάνια προετοιμάζονται για να αντιμετωπίσουν τα σχόλια των haters, κάνουν αυτό που στη γλώσσα τους λέγεται “social media crisis” στρατηγικές. Ποιοι είναι οι haters και τι πραγματικά θέλουν από τη διαδικτυακή ζωή μας; 

Ο Νορβηγός κινηματογραφιστής Kyrre Lien ξεκίνησε την Παραμονή των Χριστουγέννων του 2014 να ερευνά το φαινόμενο των online haters. Προσπάθησε να βρει τους τοξικούς σχολιαστές του διαδικτύου γιατί “διάβαζα τα γεμάτα μίσος και άγνοια σχόλια στα διάφορα ειδησεογραφικά site και έπαθα εμμονή με το θέμα.

Προσπάθησα να βρω τους ανθρώπους που άφηναν αυτά τα σχόλια για να καταλάβω το λόγο που οδηγήθηκαν σε αυτά. Παραδόξως αρκετοί είναι καθημερινοί άνθρωποι της διπλανής πόρτας με παιδιά και οικογένειες που σε πρώτο επίπεδο φαίνονται καλοσυνάτοι. Δεν συνάδει αυτό το προφίλ με τα φαρμακερά μισανθρωπίστικα σχόλιά τους. Χρειάστηκε να περάσω τρία χρόνια ζώντας με τους πιο διάσημους/δημοφιλείς υβριστές του διαδικτύου για να καταλήξω στην ολοκλήρωση του ντοκιμαντέρ μου “The Internet Warriors” δηλώνει ο δημιουργός στον Guardian. Ταξίδεψε σε όλο τον κόσμο, γνώρισε ρατσιστές, ομοφοβικούς, σεξιστές και μισογύνηδες.

Οι μισοί αρνήθηκαν να τον βοηθήσουν στην έρευνά του. “Έγινα κάτι σαν ανακριτής για να καταλάβω τα κίνητρα και τους λόγους που απλοί άνθρωποι οδηγήθηκαν σε τόσο τοξικά σχόλια” αναφέρει ο Kyrre Lien.  Τα συμπεράσματα του ντοκιμαντερίστα ήταν αναμενόμενα: “οι περισσότεροι των haters αισθάνονται μοναξιά, θεωρούν ότι η κοινωνία τους ξεπέρασε ή τους εξοστράκισε, κάποιοι έχουν υποστεί σχολικό εκφοβισμό ή είναι θύματα bullying στην εργασία τους.

Κατέληξε ωστόσο ότι οι haters δεν έχουν αμετάβλητες απόψεις, μπορούν να αλλάξουν αν δεν τους αγνοούμε ή υποκριθούμε ότι δεν υπάρχουν. Πρέπει να ακούσουμε τις φωνές τους”. Ορμώμενοι από αυτό το ντοκιμαντέρ ρωτήσαμε μια αναγνωρίσιμη ηθοποιό που έχει υποστεί διαδικτυακό τρολάρισμα και hating posts, μια ψυχολόγο-ψυχοθεραπεύτρια και ένα social media expert την άποψή τους πάνω στο φαινόμενο του online hating που και στην Ελλάδα ζει και θριαμβεύει. 

Τι είναι online hater; 

Η ψυχολόγος και ψυχοθεραπεύτρια Ίλια Θεοτοκά πιστεύει τα εξής: “Είναι επόμενο όταν εκφράζεις την άποψή σου στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αυτό να έχει και καλές αλλά και κακές επιπτώσεις. Στο Internet δηλώνεις ό,τι θέλεις, όπου θελήσεις και όταν θέλεις. Μια ήπια έκφανση cyberbulling είναι το τρολάρισμα. Πιο επιθετική μορφή έχει το online hate post. Θα σε προσβάλλουν ή θα σε εκφοβίσουν άτομα που νιώθουν έντονο θυμό και το αίσθημα της επιθετικότητας, της ζήλιας και του φθόνου.

Οι online haters έχουν ίσως υποστεί ματαίωση και ρατσισμό ή σεξισμό. Καλυμμένοι πίσω από το πρόσχημα της “ανωνυμίας” και τα ψεύτικα προφίλ, άτομα με ψυχοπαθητικά χαρακτηριστικά θα εκφράσουν έντονη επιθετικότητα. Υβρίζουν συστηματικά. Συνήθως δεν τολμούν να εκφράσουν ευθέως την άποψή τους, είναι θρασύδειλοι και ανασφαλείς. Βρίζοντας εκ του ασφαλούς νιώθουν ότι αποκτούν δύναμη και οντότητα. Θέλουν ασφαλώς να τραβήξουν την προσοχή και να προκαλέσουν.

Θα λέγαμε ότι παρουσιάζουν μια αντικοινωνική διαταραχή προσωπικότητας και ίσως σε αυτή την κατηγορία των haters βρίσκουμε άτομα με παραβατική συμπεριφορά, άτομα που λένε ψέμματα στην καθημερινότητά τους, που δεν νιώθουν ενοχές για τις πράξεις τους, που δεν μαθαίνουν από τις συνέπειες των πράξεών τους και κυρίως που δεν μπορούν να ελέγξουν τις παρορμήσεις τους. Δεν έχουν ενσωματώσει τους κανόνες της κοινωνικής συμπεριφοράς στη ζωή τους”. Η Ίλια Θεοτοκά πιστεύει ότι δεν πρέπει να τροφοδοτούμε την επιθετικότητα των haters και να τους μπλοκάρουμε ή να αναφέρουμε την συμπεριφορά τους. 

Ο Θοδωρής Μουλός, CEO της GrowthRocks και πλέον αρμόδιος να μιλήσει για το φαινόμενο των hating posts σε μεγάλες εταιρίες μιας και η εταιρεία του είναι νούμερο ένα στις τακτικές Growth Hacking Marketing  (χρησιμοποιεί τη δημιουργικότητα, την αναλυτική σκέψη, engineering και ανάλυση δεδομένων για να να πετύχει τους οποιουσδήποτε business και marketing στόχους). “Τα hate posts έχουν μεγαλύτερο visibility από τα θετικά ποσταρίσματα ή σχόλια. Το εξηγώ πιο απλά, περισσότεροι είναι εκείνοι που πλέον συνδέονται με την αρνητική κριτική παρά με τα θετικά και χαρούμενα σχόλια.

Οι άνθρωποι είναι θυμωμένοι στην εποχή ειδικά με τα μεγάλα επιτυχημένα brands. Είναι κριτήριο επιτυχίας να σε βρίζουν. Σημαίνει ότι έχεις κάνει κάτι σημαντικό που ο άλλος ασχολήθηκε μαζί σου. Ο hater θέλει ξεκάθαρα να προβληθεί, τον ενδιαφέρει να γίνει viral. Να συνταχθούν μαζί του άλλοι haters γράφοντας “καλά τα είπες μεγάλε”. Με την αναπαραγωγή του μίσους λαμβάνει ικανοποίηση. Αν δεν προκαλέσει ένα hate post αντίκτυπο θεωρείται αποτυχημένο. Οι haters στο διαδίκτυο είναι haters και στην πραγματική ζωή τους. Αναπαράγουν τις συμπεριφορές της καθημερινότητάς τους στο διαδίκτυο. Hater μεγάλων brands ή celebrities είναι κάποιος που θα ήθελε να έχει επαφή με το brand/ αναγνωρίσιμο πρόσωπο αλλά δεν του δόθηκε η ευκαιρία.

Φυσικά και είναι καθαρή ζήλια το hate post. Το μήνυμα πίσω από το μήνυμα του ποσταρίσματος είναι το εξής: εσύ μπορείς κι εγώ δεν μπορώ, χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι παίκτες του Survivor που ξαφνικά αποκτούν άπειρους followers στο Instagram, κυρίως haters. Τι πρέπει να κάνουν τα μεγάλα brands για να διαχειριστούν τους online haters; Να μην απαντήσουν με μια ξύλινη επαγγελματική γλώσσα σε σχόλια hater, δεν είναι εύχρηστο το “Αγαπητέ πελάτη, σας ευχαριστούμε πολύ για το σχόλιο”.

Πρέπει να βρουν ένα casual τρόπο απόκρισης. Να βρουν τρόπο να γυρίσουν τους υπόλοιπους followers εναντίον του hater. Να χρησιμοποιήσει δηλαδή μια εταιρεία ως όπλο τους ευχαριστημένους πελάτες της. Δεν πρέπει ποτέ να σβήνονται τα σχόλια των haters, διότι την ώρα που πατάς delete έχουν ήδη έτοιμο το screenshoot για ποστάρισμα. Σκοπός τους είναι να σε ξεμπροστιάσουν για ανάρμοστη συμπεριφορά. Μην τους δώσεις το προβάδισμα. Για κανένα λόγο δεν πρέπει μια εταιρεία να βγάλει δελτίο τύπου.

Καλό θα ήταν να αφήσουν το hate post να ξεφουσκώσει. Το αρνητικό σχόλιο θα φτάσει σε περιορισμένο κοινό. Το δελτίο τύπου, δηλαδή η επίσημη απάντηση της εταιρείας θα γίνει γνωστό σε κόσμο που μπορεί να αγνοούσε το αρχικό hate post. Φυσικά οι μεγάλες εταιρείες είναι πλέον προετοιμασμένες για τους haters, κάνουν   στρατηγικό σχεδιασμό που περιλαμβάνει τα σενάρια μια κρίσης στα social media, λέγεται reputation management. Οι haters είναι πλέον δεδομένο που λαμβάνεται υπόψιν”.

Ο παρουσιαστής Τζίμι Κίμελ έχει κάνει τους online haters κομμάτι του βραδινού talk show με την επιτυχημένη ενότητα “Celebrities read mean tweets”. Πρόσφατα έγινε 50 ετών και η παραγωγή της εκπομπής του αποφάσισε να φτιάξει ένα εορταστικό βίντεο με τα περιβόητα αρνητικά μηνύματα στο Twitter που διαβάζουν διάσημοι on air. H Έιμι Σούμερ, o Λίαμ Νίσον, o Ζακ Γαλιφιανάκης, o Μάικλ Κίτον, o Τζον Στιούαρτ, ηΤζένιφερ Λόρενς, ο Ντέιβιντ Λέτερμαν, ο Τζεφ Μπρίτζες και  η Κιμ Καρντάσιαν συμμετείχαν στο γενέθλιο βίντεο διαβάζοντας tweets που έβριζαν ως άσχημο, χοντρό και ηλίθιο τον πιο διάσημο παρουσιαστή παγκοσμίως.



Στην Ελλάδα η ηθοποιός Μαρία Κορινθίου δεν μπορεί ακόμη να διακωμωδήσει τα υβριστικά μηνύματα που δέχεται σε Facebook, Twitter και Instagram. “Δεν μπορώ να καταλάβω πώς φτάσαμε στο σημείο να θεωρούμε φυσιολογικό να δεχόμαστε τα υβριστικά σχόλια. Απαντώ καμία φορά στο twitter και μου λένε να μην το κάνω, “έτσι λειτουργεί το μέσο”. Δεν μπορώ να μην δίνω σημασία.

Γιατί είναι φυσιολογικό να κάθομαι να δέχομαι υβριστικά και σεξιστικά μηνύματα; Σχολιάζουν τα πάντα, ακόμη και σε φωτογραφίες που δεν θα φανταζόσουν ποτέ. Πάντα κάτι θα βρουν να πουν. Το συγκλονιστικό είναι ότι τα πιο αισχρά και χυδαία πράγματα τα έχουν γράψει παιδιά 12 και 14 ετών.  Το “ψόφα” είναι το πιο light. Σκέφτομαι ως μάνα τι θα έκανα αν το δικό μου παιδί έγραφε τέτοια σχόλια.

Έχω καταλήξει πως άτομα υγιή δεν θα χρησιμοποιούσαν την ορολογία του μίσους. Κρύβουν μεγάλη ανασφάλεια αυτά τα άτομα και θέλουν να σε μειώσουν για να νιώσουν ικανοποίηση. Φυσικά και διαγράφω τα χυδαία, προσβλητικά, άσχημα και χωρίς σεβασμό σχόλια. Όχι τα αρνητικά. Αλλά δεν μπορώ να αφήνω τις χυδαιότητες. Δεν θέλω στον προσωπικό μου λογαριασμό να υπάρχει τόση αρνητική ενέργεια, δεν μπορώ να πιστέψω ότι υπάρχουν τόσοι τοξικοί άνθρωποι”.