Αλιευτικός τουρισμός: Περνάει σε νέα εποχή - Οι προκλήσεις και οι προοπτικές
Προτάσεις και δεσμεύσεις απέναντι σε προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο κλάδος σε θεσμικά ζητήματα διατυπώθηκαν σε συνέδριο που πραγματοποιήθηκε για το συγκεκριμένο θέμα
Ο αλιευτικός τουρισμός αποτελεί προτεραιότητα για το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και η Ελλάδα μπορεί να γίνει παγκόσμιος πρωταγωνιστής στον συγκεκριμένο τομέα. Αυτό τόνισε ο Λευτέρης Αυγενάκης στην ομιλία του στο Συνέδριο για τον Αλιευτικό Τουρισμό, που οργάνωσε το Δίκτυο Συνεργασίας Δήμων ΠΕ Νήσων Αττικής και η ΑΕ ΟΤΑ «Αναπτυξιακή Καβάλας».
Το συνέδριο πραγματοποιήθηκε με τη συμμετοχή εκπροσώπων παράκτιων αλιέων από όλη την Ελλάδα. Η εκδήλωση που διοργανώθηκε από το Δίκτυο Συνεργασίας ΠΕ Νήσων Αττικής σε συνεργασία με την Αναπτυξιακή Καβάλας, τιμήθηκε με τη συμμετοχή στελεχών από όλες τις συνεργαζόμενες ΟΤΔΑ του Σχεδίου, η συνεργασία των οποίων συνέβαλε καθοριστικά στην επιτυχή ολοκλήρωση του Σχεδίου. Οι εισηγήσεις και τοποθετήσεις που αναπτύχθηκαν κατά τη διάρκεια του Συνεδρίου προσέγγισαν ολιστικά το θέμα του αλιευτικού τουρισμού στην Ελλάδα διατυπώνοντας προτάσεις και δεσμεύσεις απέναντι σε προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο κλάδος σε θεσμικά ζητήματα.
Ο πρόεδρος του Ελληνικού Δικτύου LEADER και Γενικός Δ/ντής της Αναπτυξιακής Καβάλας ΑΕ – ΟΤΑ κ. Μιχάλης Σκορδάς παρέδωσε στον Υπουργό το κείμενο απολογισμού και συμπερασμάτων του Σχεδίου με την προτροπή για την αξιοποίησής τους στον σχεδιασμό ανάπτυξης του αλιευτικού τουρισμού στη χώρα μας ενώ η Συντονίστρια του Σχεδίου «Αλιευτικός Τουρισμός» και στέλεχος της Αναπτυξιακής Καβάλας ΑΕ - ΟΤΑ κ. Λίλη Λυμπεροπούλου παρουσίασε αναλυτικά όλα τα βήματα υλοποίησης του έργου. Αξίζει να σημειωθεί πως από την αρχή υλοποίησης του Διαπεριφερειακού έργου:
Κλείσιμο
• Περισσότεροι από 450 αλιείς κινητοποιήθηκαν για να διερευνήσουν τον αλιευτικό τουρισμό ως μια νέα ευκαιρία.
• Πάνω από 100 αλιείς εκπαιδεύτηκαν στον αλιευτικό τουρισμό. Από τον Σεπτέμβριο του 2023, 48 αλιείς έχουν λάβει μέτρα για την απόκτηση άδειας αλιευτικού τουρισμού
• 157 αλιείς αναλαμβάνουν ήδη δραστηριότητες αλιευτικού τουρισμού
• Οι αλιείς που συμμετέχουν στη δραστηριότητα μπορούν πλέον να ζουν σχεδόν αποκλειστικά από τον αλιευτικό τουρισμό κατά τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο (ένα ταξίδι αλιευτικού τουρισμού αποφέρει περίπου 500 ευρώ την ημέρα)
• Ενισχύθηκε η διατήρηση των παραδοσιακών ξύλινων καϊκιών στις ελληνικές θάλασσες και της πολιτιστικής κληρονομιάς που αντιπροσωπεύουν, καθώς οι νέοι συμμετέχουν περισσότερο στην οικογενειακή επαγγελματική αλιεία, χάρη στις ευκολότερες συνθήκες εργασίας και τις καλύτερες αποδοχές.
Το συνέδριο, χαιρέτησαν ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, κ. Λευτέρης Αυγενάκης, ο Υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κ. Σταύρος Κελέτσης, ο Υφυπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής κ. Ιωάννης Παππάς, ο Γενικός Γραμματέας Τουριστικής Πολιτικής και Ανάπτυξης κ. Μύρων Φλουρής, και ο Γενικός Γραμματέας Ενωσιακών Πόρων κ. Δημήτρης Παπαγιαννίδης. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ – ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
1. ΑΛΙΕΥΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ
1.1. Ζητήματα προς διευκρίνιση, για την αντιμετώπιση μεμονωμένων περιστατικών ελέγχου και επιβολής προστίμων από τις κατά τόπους λιμενικές αρχές, που λειτουργούν αποτρεπτικά στην ενεργοποίηση αλιέων στον αλιευτικό τουρισμό:
α) Μπορούν οι επισκέπτες να κάνουν μπάνιο στη θάλασσα από το σκάφος,
β) Μπορεί ο αλιέας να προετοιμάσει γεύμα στο σκάφος με τα αλιεύματα της ημέρας;
γ) Μπορεί το αλιευτικό σκάφος να προσεγγίσει την ακτή για να κάνουν μπάνιο οι επισκέπτες στη θάλασσα;
1.2. Θεσμοθέτηση αλιευτικού τουρισμού στις λιμνοθάλασσες. Πρόκειται για υδάτινα οικοσυστήματα εξαιρετικής φυσικής ομορφιάς, συχνά προστατευόμενα από τη συνθήκη Ramsar. Οι περιβαλλοντικές προκλήσεις, η εισβολή ξενικών ειδών (μπλε καβούρι) , η άνοδος της θερμοκρασίας κ.ά., έχουν πλήξει δραματικά το αλιευτικό εισόδημα. Η ανάγκη ανάπτυξης αειφορικών συμπληρωματικών δραστηριοτήτων είναι επιτακτική και αφορά σημαντικό αριθμό οικογενειών που ζουν αποκλειστικά από τις λιμνοθάλασσες.
1.3. Θεσμοθέτηση της υπηρεσίας αλιευτικού τουρισμού μόνο από επαγγελματίες αλιείς
1.4. Συντονισμένη προβολή αλιευτικού τουρισμού – Υπουργείου Τουρισμού – ΕΟΤ, και αξιοποίηση και περαιτέρω ανάπτυξη της ιστοσελίδας που δημιουργήθηκε από το έργο συνεργασίας.
1.5. Προσαρμογή του θεσμικού πλαισίου αλιευτικού τουρισμού για σκάφη μικρότερα των 6μ.
Μικρό μήκος σκαφών παράκτιας αλιείας.
Εναλλακτική προσέγγιση του αλιευτικούτουρισμού σε μικρά σκάφη, με λιγότερα άτομα – άρση υποχρέωσης τουαλέτας ή διεύρυνση πλοών από 1 σε 2 ώρες.
1.6. Θεσμοθέτηση δυνατότητας διανυκτέρευσης στο σκάφος ή στο σπίτι του ψαρά.
1.7. Θεσμοθέτηση της «ταβέρνας του ψαρά». Ρύθμιση ζητημάτων σε σχέση με το αλιευτικό εισόδημα, ώστε να μην απωλέσει την ιδιότητα του αλιέα.
1.8. Θεσμοθέτηση εθνικό σήματος πιστοποίησης και αδειοδότησης για τον αλιευτικό τουρισμό σε θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές
2. ΠΑΛΑΙΟΤΗΤΑ ΣΚΑΦΩΝ – ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΑΠΟΤΥΠΩΜΑ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΚΟΣΤΟΣ
Ο ελληνικός παράκτιος αλιευτικός στόλος αποτελείται κυρίως από παλιά ξύλινα σκαριά εξοπλισμένα, ως επί το πλείστων, με μηχανές ηλικίας άνω της 15ετίας.Οι εξαιρετικά αρνητικές συνέπειες σχετίζονται τόσο με το αυξημένο ενεργειακό κόστος όσο και με το περιβαλλοντικό αποτύπωμα.
Λόγω του αυξημένου ύψους επένδυσης, είναι καθοριστική η αξιοποίηση των χρηματοδοτικών εργαλείων του ΠΑΛΥΘ 2021-2027 για την αντικατάσταση των μηχανών.
Η στήριξη βάσει του άρθρου 18 ΤΟΥ ΕΚ 1139/2021 μπορεί να χορηγείται μόνον υπό τους ακόλουθους όρους:
α) το σκάφος ανήκει σε τμήμα στόλου για το οποίο η πλέον πρόσφατη έκθεση αλιευτικής ικανότητας που αναφέρεται στο άρθρο 22 παράγραφος 2 του /κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1380/2013 έχει δείξει ότι υπάρχει ισορροπία με τις αλιευτικές δυνατότητες που είναι διαθέσιμες για το εν λόγω τμήμα
β) το σκάφος είναι νηολογημένο στο μητρώο αλιευτικού στόλου της Ένωσης για τουλάχιστον πέντε ημερολογιακά έτη πριν από το έτος υποβολής της αίτησης στήριξης·
γ) για σκάφη παράκτιας αλιείας μικρής κλίμακας, ο νέος ή εκσυγχρονισμένος κινητήρας δεν έχει μεγαλύτερη ισχύ σε kW από τον υπάρχοντα κινητήρα
Στην προηγούμενη προγραμματική περίοδο δεν κατέστη δυνατή η ενεργοποίηση του μέτρου αντίστοιχων δράσεων, καθώς δεν εκπονήθηκε η έκθεση αλιευτικής ικανότητας για το τμήμα του στόλου της παράκτιας αλιείας. Ως εκ τούτου είναι επιτακτική ανάγκη για την προστασία του περιβάλλοντος και την λήψη μέτρων απέναντι στην κλιματική αλλαγή αλλά και για την βιωσιμότητα της παράκτιας αλιείας, να εκπονηθεί η έκθεση αλιευτικής ικανότητας για το τμήμα του στόλου της παράκτιας αλιείας, προκειμένου οι Έλληνες αλιείς να επωφεληθούν από της ευκαιρίες που προσφέρει το Ευρωπαικό Ταμείο Αλιείας, Θάλασσας και Υδατοκαλλιέργειας, όπως εξειδικεύτηκε στο εθνικό πρόγραμμα ΠΑΛΥΘ 2021-2027.
3. ΕΠΑΝΑΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΞΥΛΙΝΩΝ ΣΚΑΡΙΩΝ ΣΕ ΝΕΕΣ ΧΡΗΣΗΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΔΙΑΛΥΣΗΣ ΞΥΛΙΝΩΝ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΩΝ ΚΑΙΚΙΩΝ
3.1. Κατάργηση διάλυσης ξύλινων παραδοσιακών καϊκιών
3.2. Διατήρηση και Επαναχρησιμοποίηση ξύλινων σκαριών σε νέες χρήσεις
3.3. Αναβάθμιση, ανάδειξη και επισκεψιμότητα παραδοσιακών καρνάγιων
3.4. Χρηματοδότηση και φορολογικά κίνητρα για την διατήρηση αλλά και κατασκευή νέων ξύλινων καϊκιών
3.5. Δυνατότητα προχρηματοδότησης για την υλοποίηση επενδυτικών σχεδίων, λόγω περιορισμένης δυνατότητας χρήσης ιδίων κεφαλαίων 4. ΔΙΚΤΥΩΣΗ ΑΛΙΕΩΝ
Τα τελευταία χρόνια η απομόνωση, η απώλεια εισοδήματος λόγω της μείωσης του ιχθυαποθέματος και των ακραίων κλιματικών φαινομένων αλλά και μοναχικότητα του επαγγέλματος, έχουν οδηγήσει σε αδρανοποίηση των συλλογικών ομάδων των παράκτιων αλιέων, με άμεση αποτέλεσμα την υστέρηση σε απορρόφηση ευρωπαϊκών κονδυλίων για επενδύσεις στην παράκτια αλιεία. Οι Έλληνες αλιείς υστερούν σε υποδομές στα αλιευτικά καταφύγια για την εργασιακή ασφάλεια και υγιεινή, καθώς και λοιπές υποδομές για την διευκόλυνση της επαγγελματικής καθημερινότητας. Για την προώθηση της δικτύωσης και της συλλογικότητας είναι καθοριστικής σημασίας η θεσμοθέτηση της παραχώρησης χώρων γραφείων και αποθηκών στους αλιευτικούς συλλόγους , στα αλιευτικά καταφύγια και τους λιμένες όπου δραστηριοποιούνται. Οι χώροι θα μπορούν να αποτελέσουν κέντρα αλιευτικού τουρισμού κατά τόπους.
Οι επιπτώσεις της ανεξέλεγκτης ερασιτεχνικής αλιείας είναι πλέον γνωστές. Οι αλιείς προτείνουν:
Έλεγχος και περιορισμός ερασιτεχνικής αλιείας (ατομικές άδειες και σκάφη αναψυχής)
Έλεγχος αγοράς για την προέλευση των αλιευμάτων σε ιχθυοπωλεία και ταβέρνες από μεικτό κλιμάκιο (λιμεναρχείο, διεύθυνση εμπορίου και κτηνιατρική)
Περιορισμός ερασιτεχνικής αλιείας με σκάφος σε τρεις (3) ημέρες την εβδομάδα (Τετάρτη, Σάββατο και Κυριακή)
Εκτεταμένες ζημιές αλιευτικών εργαλείων από θηλαστικά και προστατευόμενα είδη
Ενεργοποίηση μέτρων για την αποζημίωση για τις ζημιές στα αλιευτικά εργαλεία από προστατευόμενα είδη
Εκτεταμένες ζημιές στην ποσειδωνία από την ανεξέλεγκτη αγκυροβόληση των σκαφών αναψυχής
Οργάνωση και χωροθέτηση αγκυροβολίων για την προστασία της ποσειδωνίας.
Eίναι το οικονομικό δίχτυ που μας προστατεύει από τις πλημμύρες και τις φωτιές αλλά και ένας σημαντικός σύμμαχος για την προσαρμογή μας στις νέες κλιματικές και περιβαλλοντικές συνθήκες.
