Στροφάδια: Τα νησάκια με το καστρομονάστηρο που παραμένουν πληγωμένα από τους σεισμούς του '97

Στη μέση του Ιονίου πελάγους, 40 ναυτικά μίλια νότια της Ζακύνθου και 30 μίλια δυτικά της Πελοποννήσου αναδύονται από τη θάλασσα δυο νησάκια, η Σταμφάνη και η ΄Αρπυια γνωστά από την ελληνική μυθολογία που στις μέρες μας αποκαλούνται Στροφάδες.

Στη Σταμφάνη που είναι και το μεγαλύτερο, δεσπόζει από τον 13ο αιώνα το Καστρομονάστηρο των Στροφάδων αφιερωμένο στη Μεταμόρφωση του Σωτήρα Χριστού. Με το πέρασμα των χρόνων, πολλές είναι οι ζημιές που έχει υποστεί το σπουδαίο αυτό μοναστήρι, με την εκκλησία της Ζακύνθου, στην οποία υπάγεται, να μην μπορεί να τις αντιμετωπίσει.

Εικοσιένα χρόνια συμπληρώνονται φέτος από τους σεισμούς που έπληξαν την περιοχή, το 1997, με το μοναστήρι των Στροφάδων να δέχεται τρομερά χτυπήματα από τον «εγκέλαδο».

Οι υποσχέσεις που έχει λάβει η Εκκλησία της Ζακύνθου από τις εκάστοτε κυβερνήσεις είναι πολλές, αλλά μόλις πριν από δύο μήνες ήρθε η έγκριση της Περιβαλλοντικής Μελέτης που αφορά στις λιμενικές εγκαταστάσεις των νησιών και ακολούθως της συντήρησης του Καστρομονάστηρου στην οποία πρόσφατα προχώρησε η Επιτροπή Σχεδιασμού και Ανάπτυξης Λιμένων του υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας.

Ο προϋπολογισμός του έργου εκτιμάται στις 700.000 ευρώ, ενώ σύμφωνα με όσα έγιναν γνωστά από τη μητρόπολη Ζακύνθου, φορέας υλοποίησης θα είναι το Λιμενικό Ταμείο Ζακύνθου, καθώς είναι ο μοναδικός φορέας που έχει τη δυνατότητα να υλοποιήσει ένα τέτοιο έργο.

Για την κατάσταση του βρίσκεται το Καστρομονάστηρο, των Στροφάδων, μίλησε στο ΑΠΕ – ΜΠΕ, ο μητροπολίτης Δωδώνης Χρυσόστομος, ο οποίος αναφέρθηκε στην ιστορία του μοναστηριού, τις ζημιές από τους σεισμούς αλλά και τα έργα που πρέπει να υλοποιηθούν.

Συγκεκριμένα, ο κος Χρυσόστομος ανέφερε τα εξής: «Tο μοναστήρι αυτό που φτιάχτηκε από τους Παλαιολόγους τον 14ο αιώνα είναι παρά πολύ φυσικό να έχει τις φθορές του χρόνου, όμως έχει κάτι περισσότερο. Είναι κτισμένο σε ένα τόπο που είναι σεισμογενής» για να συμπληρώσει «γενικώς τα Επτάνησα έχουν το πρόβλημα των σεισμών αλλά ειδικά στα Στροφάδια είναι ακόμα μεγαλύτερο. Το 1953 επλήγησαν τα Στροφάδια από τον ισχυρό σεισμό και στην συνέχεια το 1965 φτιάχτηκε ένα “δαχτυλίδι” με απόφαση του υπουργείου Πολιτισμού, που έδεσε λίγο τον Πύργο. Εκείνη την εποχή άλλοι έλεγαν ότι επιβαρύνθηκε ο Πύργος με το βάρος που προστέθηκε και άλλοι λένε ότι αυτό τον προστάτεψε από τους επόμενους δυνατούς σεισμούς».

Ο μητροπολίτης Δωδώνης αναφέρθηκε και στις ζημιές από τους μεγάλους σεισμούς του 1997 αλλά και στην έγκριση της μελέτης για τα Στροφάδια από το ΚΑΣ.

«Η επόμενη φάση ήταν το 1997 που οι δυνατοί σεισμοί της εποχής έπληξαν πάλι το μοναστήρι των Στροφάδων. Τότε έγινε μια προσπάθεια από το τότε υπουργείο Πολιτισμού, για άρση της ετοιμορροπίας. Κάναμε μια σημαντική μελέτη, η οποία, φτιάχτηκε από το Πανεπιστήμιο της Πάτρας, πέρασε αυθημερόν από το ΚΑΣ. Από τότε προσπαθούμε μέσα από κάποιο Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα, για τα πολιτιστικά μνημεία να βγάλουμε μια άκρη».

«Απ’ όλους τους πολιτικούς παίρνουμε υποσχέσεις, που δεν εκπληρώνονται στη συνέχεια και αυτό μας φέρνει σε πολύ δύσκολη θέση», ανέφερε ο κος Χρυσόστομός για τις επαφές που είχε στο παρελθόν με αρμόδιους υπουργούς.

Τελειώνοντας ο κ. Χρυσόστομος, αναφέρθηκε στη πρόσφατη έγκριση της μελέτης για το λιμάνι του νησιού, όπου θα μπορέσει να γίνει πιο εύκολη η πρόσβαση εκεί. «Πρόσφατα εγκρίθηκε μετά από τέσσερα χρόνια, η μελέτη για το λιμάνι των Στροφάδων, ώστε το μοναστήρι να γίνει επισκέψιμο. Το πρόβλημα αυτή τη στιγμή για τη δημιουργία του έργου είναι οικονομικό καθώς σε παρά ευρωπαϊκά προγράμματα, δεν μπορούν να βρουν τα κονδύλια για το έργο».

Τα νησιά «Στροφάδες»

Οι Στροφάδες ή τα Στροφάδια αποτελούν συστάδα δύο μικρών νησιών στο Ιόνιο πέλαγος.

Έχουν συνολική έκταση περίπου 2,6 τ.χλμ. Το μεγαλύτερο και νοτιότερο από τα δύο νησιά ονομάζεται Σταμφάνη, νησίδα βραχώδης μήκους περίπου ενός χιλιομέτρου και το μικρότερο ονομάζεται Άρπυια.

Τα δυο νησάκια είναι πεδινά και δεν ξεπερνούν τα 20 μέτρα ύψος από τη στάθμη της θάλασσας.

Στη Σταμφάνη βρίσκεται το πασίγνωστο εδώ και αιώνες Καστρομονάστηρο με τείχος ύψους 25 μ. που το έχτισε η ο Αυτοκράτορας της Νίκαιας Θεόδωρος Λάσκαρης στις αρχές του 13ου αιώνα, αφιερωμένο στο Σωτήρα Χριστό, σε εκπλήρωση επιθυμίας της κόρης του Ειρήνης. Ο Αυτοκράτορας Ιωάννης ο Παλαιολόγος ανακαίνισε το μοναστήρι γύρω στα 1440 μ.Χ.

Το κτιριακό συγκρότημα έχει μορφή καστρόπυργου, είναι δηλαδή ένα οχυρό μοναστήρι. Το καθολικό της μονής, δηλ. ο κεντρικός ναός της Θείας Μεταμορφώσεως, βρίσκεται μέσα στον πύργο της Μονής, πράγμα μοναδικό τουλάχιστον σε ορθόδοξο μοναστήρι

Εκεί μόνασε για πολλά χρόνια και πέθανε το 1622, ο πρώην Επίσκοπος Αιγίνης Διονύσιος ο οποίος λίγα χρόνια αργότερα αγιοποιήθηκε από το Πατριαρχείο Κων/λεως και έκτοτε είναι ο πολιούχος και προστάτης ΄Αγιος της Ζακύνθου.

Πάνω στις καμπάνες του μοναστηριού είναι ανάγλυφη η εικόνα της Παναγίας καθώς και σκηνές από τη μοναστική ζωή. Η δεύτερη και μικρότερη νησίδα Άρπυια βρίσκεται βορειότερα και χωρίζεται από τη Σταμφάνη με επικίνδυνα αβαθή που περιλαμβάνονται σκόπελοι και ύφαλοι.