Κέρκυρα: Το Παλιό Δημαρχείο Σαν Τζιάκομο, ένα αρχιτεκτονικό κομψοτέχνημα

Το «Σαν Τζιάκομο» (San Giacomo) της Κέρκυρας, είναι ένα αρχιτεκτονικό κομψοτέχνημα, που βρίσκεται στην καρδιά της πόλης, στην ομώνυμη πλατεία. Χτίστηκε τον 17ο αιώνα, το 1690 και λειτούργησε ως το πρώτο θέατρο της Κέρκυρας στο οποίο παίχτηκε, για πρώτη φορά, όπερα στην περιοχή των Βαλκανίων και της Ανατολικής Μεσογείου. Κατασκευασμένο εξ ολοκλήρου από λαξευτή σινιότικη πέτρα, βασισμένο σε σχέδια μέχρι σήμερα αγνώστου μηχανικού, παραμένει μέχρι και σήμερα ένα στολίδι του αναγεννησιακού ρυθμού, που στην εξωτερική του όψη είναι διακοσμημένο με αψίδες και μπαρόκ γλυπτά.

Η ενετοκρατούμενη τότε Κέρκυρα, ακολουθώντας πιστά τη Βενετία, που λειτουργούσε ως πανευρωπαϊκό κέντρο όπερας με τις δεκαέξι της θεατρικές σκηνές, ακολούθησε το πολιτιστικό ρεύμα της εποχής και μετέτρεψε το αρχικό Εντευκτήριο της όπου συγκεντρώνονταν τα μέλη της υψηλής κοινωνίας από «Στοά» (Loggia) ανταλλαγής απόψεων και συζήτησης σε θέατρο.

Το θέατρο ονομάστηκε «Nobile Teatro di San Giacomo» εξαιτίας της Μητρόπολης των Καθολικών (Duomo) που ήταν δίπλα και ήταν αφιερωμένη στη μνήμη του Αγίου Ιακώβου.

Αρχικά τη διαχείριση του κτιρίου την είχαν για τη διασκέδασή τους, οι στρατιωτικές ενετικές αρχές, μετά από την απόφαση του Βενετού, Γενικού Προβλεπτή της Ανατολής Andrea Corner.

Σύμφωνα με τα ιστορικά στοιχεία, η είσοδος στο θέατρο Σαν Τζιάκομο, γίνονταν από το τελευταίο τόξο, που είχε ειδικά διαρρυθμιστεί, ενώ η πλατεία βρισκόταν στο ίδιο ύψος με την είσοδο και έμπαινε κανείς από τα πίσω καθίσματα. Δύο σκάλες στα άκρα της ανατολικής πλευράς οδηγούσαν στα θεωρεία και το υπερώο. Η σκηνή ήταν στη δυτική πλευρά, ενώ η συνολική χωρητικότητά του θεάτρου σε θεατές ήταν περίπου 350 άτομα. Η πλατεία είχε 12 σειρές καθίσματα και πάνω από αυτήν βρίσκονταν τρεις σειρές θεωρείων, τα οποία μπορούσαν αρχικά να νοικιαστούν για ολόκληρη τη σεζόν μόνο στους ευγενείς, αλλά αργότερα και στους εύπορους πολίτες. Πάνω από τα θεωρεία βρισκόταν το υπερώο το οποίο γέμιζε αρχικά με εύπορους αστούς και αργότερα με «παν κοινωνικόν στοιχείον».

Η αυλαία του θεάτρου που φιλοτεχνήθηκε από τον Giovanni Buzatto ή κατ΄ άλλους από τον Napoleone Genovesi, ήταν με διαστάσεις 7,20 x 4,50. Ένα έργο εξαιρετικής τέχνης που παρίστανε την υποδοχή του Οδυσσέα στο νησί των Φαιάκων. Ο καλλιτέχνης εμπνεύστηκε τα πρόσωπα στον πίνακα, που απεικονίζουν τον λαό των Φαιάκων, από τους ηθοποιούς, μουσικούς και τεχνικούς του θεάτρου. Η αυλαία αυτή κόσμησε αργότερα και το Νέο Δημοτικό Θέατρο και από τύχη σώθηκε από τη μεγάλη καταστροφή των βομβαρδισμών του 1943. Σήμερα βρίσκεται συντηρημένη στο Δημοτικό Θέατρο της πόλης.

Ένα άλλο ενδιαφέρον στοιχείο του θεάτρου San Giacomo ήταν η πορταντίνα «PORTANTINA». Αυτή ήταν ένα επίχρυσο φορείο με βελούδινο κάθισμα, που πηγαινοέφερνε από το ξενοδοχείο στο θέατρο, την πριμαντόνα κάθε παράστασης, που οι Κερκυραίοι προσπαθούσαν με κάθε τρόπο να δείξουν τον θαυμασμό τους. Σήμερα η Portantina, του San Giacomo, φυλάσσεται και αυτή στους χώρους του Δημοτικού Θεάτρου.

Στην ανατολική πλευρά του θεάτρου Σαν Τζιάκομο, σημερινού Παλιού Δημαρχείου, σώζεται ακόμη και σήμερα μία γλυπτική σύνθεση που παριστάνει τον θρίαμβο του αρχιστράτηγου Βενετού, ξηράς και θαλάσσης, Γενικού Καπιτάνου, Φραγκίσκο Μοροζίνη.

Το 1832, δημιουργήθηκε η ανάγκη ανακατασκευής και βελτίωσης του εσωτερικού χώρου και παράλληλης εξωτερικής επέκτασης του θεάτρου με νέα προσθήκη, τη λεγόμενη «Ατζούντα». Έτσι δημιουργήθηκε πλατεία με 200 καθίσματα και 24 θεωρεία, ενώ καταργήθηκε το υπερώο. Η ως τότε τετράγωνη αίθουσα μετασχηματίστηκε σε ημικυκλική. Εξωτερικά και μπροστά από το κεντρικό μέρος της πρόσοψης δημιουργήθηκε νέα είσοδος, με κλασικιστικό ναόσχημο πρόστυλο τοσκανοδωρικού ρυθμού και στην προσθήκη «Ατζούντα» στεγάστηκαν διάφοροι απαραίτητοι χώροι όπως γραφεία, φουαγιέ, γκαρνταρόμπα και μικρή σάλα, που ήταν χώρος συζητήσεων και ψυχαγωγίας.

Αρχικά η είσοδος στο θέατρο για τις γυναίκες, ήταν απαγορευμένη. Αργότερα επετράπη η είσοδος σε παντρεμένες και μόνο με την υποχρέωση να παρακολουθούν τις παραστάσεις σε θεωρεία με ειδικά διασκευασμένα καφασωτά (LOGES GRILLEES). Με την πάροδο του χρόνου ο κανονισμός άλλαξε και οι γυναίκες μπορούσαν να παρακολουθήσουν τις παραστάσεις φορώντας μάσκες εξασφαλίζοντας έτσι το ινκόγκνιτο. Στο τέλος καταργήθηκε και αυτό το μέτρο και οι πάντες έμπαιναν ελεύθερα στο θέατρο.

Οι προσθήκες αυτές αφαιρέθηκαν το 1902 όταν το θέατρο μετατράπηκε σε δημαρχείο με σχέδια του μηχανικού Σερπιέρη. Λειτούργησε περίπου έναν αιώνα ως δημαρχείο. Το 2009, οι σύγχρονες απαιτήσεις ενός δήμου, οδήγησαν στην τότε δημοτική αρχή να μεταφερθεί στο ιστορικό, αλλά συνάμα εκσυγχρονισμένο κτίριο, της λεωφόρου Αλεξάνδρας, το Μαράσλειο.

Μετά από έναν χρόνο «σιωπής» και αλλαγή της δημοτικής αρχής, το San Giacomo «ξαναζωντάνεψε» μέχρι τον Αύγουστο του 2014 και στέγασε υπηρεσίες του γραφείου Δημάρχου, του γραφείου Τύπου και Δημοσίων Σχέσεων, των Αδειών Καταστημάτων και της Τουριστικής Προβολής.

Από το 2014 και μετά, ο ρόλος του ως Δημαρχείου San Giacomo, εξασθένησε τελείως. Στο άλλοτε λαμπερό θέατρο και για έναν αιώνα, δημαρχείο, σήμερα γίνονται μόνο οι υποδοχές επισήμων επισκεπτών της Κέρκυρας, ιδιαίτερες συσκέψεις, συνεντεύξεις Τύπου και κάποιοι επίσημοι εορτασμοί του Δήμου. Το San Giacomo, επισκέφθηκε το Πάσχα του 2017 και ο πρωθυπουργός της χώρας, Αλέξης Τσίπρας, που κρατώντας τις παραδόσεις, «πέταξε» από τα ψηλά παράθυρα, του άλλοτε εμβλήματος του πολιτισμού, τον πρώτο «μπότη», δίνοντας το έναυσμα της διεξαγωγής του μοναδικού εθίμου των «μπότηδων» στην Κέρκυρα.

Πηγή ΑΠΕ-ΜΠΕ